B REY VE TOPLUM Haz rl k Metni okumadan önce; kirli, k v rc k saç, keyifsiz olma, simsiyah, esmer kelimeleri size ne an msat yor? Söyleyiniz. K RL M Y M? Ömür, simsiyah k v rc k saçl, sevimli bir çocuktu. ri, siyah gözleri vard. O sabah aynaya bakt nda arkadafllar ndan çok farkl oldu unu düflündü. Teni oldukça esmerdi. Okulda, arkadafllar na dikkatlice bakt. Onlar n yüzleri ve elleri daha beyazd. Kiminin saçlar sar, kimininki kahverengiydi. Bar fl n gözleriyse masmaviydi. 170
Akflam eve döner dönmez banyoya kofltu. Yüzünü, ellerini iyice sabunlad, ovdu, ovdu... Ama yarar yoktu. Hiçbir fley de iflmedi. Yemekte çok keyifsizdi. Neden bu kadar farkl oldu unu düflünüyordu. Annesi merakla: Ömür cü üm, hasta m s n, diye sordu. Ömür, önce cevap vermek istemedi. Sonra ellerini gösterdi. Anneci im, neden arkadafllar ma benzemiyorum? fiu ellerime bak! Simsiyah, kirli gibi... Ayn çikolataya benziyorlar, dedi annesi gülerek. Yanaklar n da çikolata gibi tatl. Küçük k z çikolatay çok severdi. Annesinin bu sözleri çok hofluna gitmiflti. Pazar günü, plaja gittiklerinde annesi: Bak Ömür, dedi. Herkes sana benzemek için güneflleniyor. Ömür mutlulukla gülümsedi. O zaten esmerdi. Saatlerce günefl alt nda yatmak zorunda de ildi. Aygören D R M 171
Ö RENME - Ö RETME SÜREC ANLAMA 1. Metni sessiz okuyunuz. 2. Metinle ilgili afla daki 5N 1K sorular n yan tlay n z. Sorular n alt ndaki sat ra yaz n z. Ömür niçin arkadafllar ndan çok farkl oldu unu düflünmüfl? Ömür banyoda ellerini ve yüzünü neden sabunla y kam fl? Annesi Ömür ü neye benzetmifl? Ömür ü plaja kim götürmüfl? Ömür plajda neden mutlu olmufl? Öyküyü kim yazm fl? 172
Metin Arac l yla Ö renme Sizin de yaflant n zda Ömür gibi üzüldü ünüz oldu mu? Anlat n z, yaz n z. Kendinizi güzel ya da çirkin buluyor musunuz? Anlat n z, yaz n z. nsanlar aras nda renk, cins ayr m yap lmamal d r. sözünden ne anl yorsunuz? Günümüzde bu tür bir ayr m var m? Metinde geçen baz kelimeler afla da verilmifltir. Bu kelimeleri birer cümle içinde kullan n z. Ten... Esmer... Sabun... Çikolata... 173
Kendini fade Etme Birbirinizi hiç görmedi iniz, telefonla tan flt n z bir arkadafl n za, sokakta sizi tan yabilmesi için kendinizi nas l tan t rs n z? Yaz n z. Cümlenin anlam ndan tahmin et. Büyüklerine sor. Sözlük kullan. Verilen kelimelerin anlamlar n yaz n z. fark:...... banyo:...... simsiyah:...... plaj:...... keyif:...... 174
TEST 13 1. Metinde ad geçen Bar fl n gözlerinin rengi nas lm fl? A. yeflil B. masmavi C. simsiyah 2. Annesi, Ömür ün nesini Çikolata gibi tatl diye sevmifl? A. saç n B. ellerini C. yanaklar n 3. Hangisi için Saçlar k v rc kt r. diyebiliriz? A. B. C. 4. Ömür ün annesinin hangi yüz ifadesi onun mutlu oldu unu gösterir? A. B. C. 5. Hangisi metne en uygun bafll k olabilir? A. Ben Farkl y m B. Ben Güzelim C. Neden Böyleyim? 175
DE ERLER M Z Haz rl k Metni okumadan önce: Nasrettin Hoca hakk nda bildiklerinizi anlat n z. Afla daki f kray biliyor musunuz? NASRETT N HOCA Sonbahar mevsiminin belirtileri bafllam fl. Efli, hocaya: Hocam, mevsim sonbahar. Yak nda ya murlar ya maya bafllar. Evin kiremitlerine bir bak. K r klar de ifltir, demifl. Hoca, damdaki kiremitleri de ifltirmek için dama ç km fl. Damda çal fl rken bir an aya kaym fl ve damdan yere düflmüfl. Efli ve komflular hemen hocan n yard m na koflmufllar. Bafllam fllar sorulara: Hocam nas l oldu? Nas l düflersin? 176
K r k yerin var m? Ac n var m? Sana nas l yard m edebiliriz? Ac lar içindeki hoca: Bana hemen damdan düflen birini bulun, demifl. Komflular: Hoca ne yapacaks n böyle birini? Hoca: Benim hâlimden ancak o anlar, diye yan tlam fl. Ö RENME - Ö RETME SÜREC Anlama 1. Metni sessiz okuyunuz. 2. Metinle ilgili afla daki 5N 1K sorular n yan tlay n z. Yan tlar alt ndaki sat rlara yaz n z. Hoca kiremitleri aktarmak için nereye ç km fl? Hoca dama niçin ç km fl? Hoca dama ne zaman ç km fl? Hocay dama kim ç karm fl? Hoca damdan neden düflmüfl? 177
Hocan n komflular neler demifl? Metin Arac l yla Ö renme 1. Kelimelerin anlam n yaz n z. kiremit mevsim hâl belirti.................................... 2. Mevsimlerin belirtilerini resimlerle gösteriniz. yaz sonbahar k fl ilkbahar 3. Nasrettin Hocadan baflka büyüklerimiz de vard r. Afla da görseli verilen büyüklerimiz hakk nda neler biliyorsunuz? Anlat n z. Yunus Emre Fatih Sultan Mehmet Mimar Sinan 178
Kendini fade Etme Yüksekten yere düflen bir insan n daha sonraki durumunu resimle nas l anlat rd n z? TEST 14 1. Nasrettin Hocan n damdan düflmesine benzer olay hangi görselde anlat lm flt r? A. B. C. 2. Okudu unuz Nasrettin Hoca öyküsünde bulunmayan karakter hangisidir? A.Hocan n efli B. Hocan n komflular C. Hocan n efle i 3. Okudu unuz öyküde as l olay hangisidir? A.Sonbahar mevsiminin gelmesi B. Hocan n damdan düflmesi C. Komflular n hocaya yard ma gelmesi 179
SA LIK VE ÇEVRE Haz rl k fiiiri okumadan önce; Sa l k, çevre, beslenme, afl kelimeleri size ne an msat yor? Anlat n z. SA LIKLI OLMAK Kimdir sa l kl çocuk? Nas l sa l kl olunur? yi besleniyor musun? Spor yap yor musun? Suyu temiz içiyor musun? Erken yat yor musun? Afl oluyor musun? Yan t n evet ise Sa l kl bir çocuksun sen. Sen sa l kl olunca Ulusun sa l kl olur. Sa l kl uluslar ilerler; Uygarl kta öne geçer. A. ÇAKMAKÇIO LU 180
Ö RENME - Ö RETME SÜREC Anlama 1. fiiiri önce sessiz, sonra sesli okuyunuz. 2. Okudu unuz fliirle ilgili afla daki 5N 1K sorular n yan tlay n z. Sorular n alt ndaki sat ra yaz n z. Sa l kl olmak için ne yap lmas gerekiyor? Sa l kl olmak neden gereklidir? Metin Arac l yla Ö renme 1. Kelimelerin anlamlar n yaz n z. sa l k spor afl 181
2. Düzenli yaflam Spor yapma Temiz çevre Beslenme fiiirde sa l kl olman n baz flartlar verilmifltir. Bunlardan, temiz çevrenin amaçland Suyu temiz içiyor musun? sat r na göre; Çevrenizdeki sular nas l kirlenir? Yaz n z. 182
Kendini fade Etme yi beslenmek için de iflik besinler al nmal d r. Afla da besinler, (hayvansal besinler, sebzeler, meyveler) gruplar hâlinde verilmifltir. Bu besinleri kullanarak kendiniz için bir haftal k bir beslenme listesi haz rlay n z. Pazartesi Sal Çarflamba Perflembe Cuma Cumartesi Pazar 183
TEST 15 1. Hangi davran fl suyun kirlenmesine neden olur? A. B. C. 2. Hangisi, fliirde geçen Sa l kl bir çocuksun sen. sat r n n karfl l olamaz? A. B. C. 3. Biz çocuklar için hangi saat, uyku zaman n n geldi ini gösterir? A. B. C. 4. Afla da verilen kelimeler ile anlamlar n efllefltiriniz. A B spor uygarl k 1 2 Vücudumuz için gerekli besin maddelerinin al nmas. Millet. Baz kurallara göre yap lan C sa l k 3 beden hareketlerinin tümü. D E ulus beslenme 4 5 Medeniyet. Vücudumuzun hasta olmamas. 184
HAYAL GÜCÜ VE G ZEMLER Haz rl k fiiiri okumadan önce; Masal, düfl kelimeleri size ne anlat yor? Anlat n z. DÜfi OYUNU Bal klar masal anlatsa, Ötse dallarda kediler, Tarla sürse k rlang çlar. Serçe kuflu miyavlasa. Evimize konuk gelip Ya murlar biz slatsak, Bir çay içse k rlang çlar. Çiçekler bizi koklasa. Abdülkadir BUDAK (Mutlu Okuma) 185
Ö RENME - Ö RETME SÜREC Anlama 1. fiiiri önce sessiz, sonra sesli okuyunuz. 2. Okudu unuz fliirle ilgili afla daki 5N 1K sorular n yan tlay n z. Sorular n alt ndaki sat ra yaz n z. fiair masal kimin anlatmas n istiyor? Evimizde çay kim içsin? Kediler dalda neden ötmez? fiairin dilekleri niçin gerçekleflmez? Metin Arac l yla Ö renme 1. Afla da görseli verilen hayvanlar n adlar n altlar na yaz n z............. 186
2. Afla da verilen kelimelerin anlamlar n yaz n z. Cümlenin anlam ndan tahmin et. Büyüklerine sor. Sözlük kullan. masal:...... düfl:...... tarla:...... 3. Afla da bildi iniz bir masal n görseli verilmifltir. Masal anlat n z. Masal n sonucunu yaz n z. 187
Kendini fade Etme Gördü ünüz bir rüyan z anlat n z, yaz n z. TEST 16 1. Hangi görseldeki kifli için Düfl görüyor. diyebiliriz? A. B. C. 2. Hangisi için bir masal kahraman diyebiliriz? A. B. C. 3. Hangisi bir çiçek ad de ildir? A. menekfle B. karanfil C. çilek 188
TÜRKÇE ÖRNEK ETK NL KLER Ö renme Alan : Okuma Ad : Resimli Bulmaca Süre : 15 dakika Kazan m : Söz varl n gelifltirme Aktivite Afla da resmi verilen meyvelerin adlar n bulmacada uygun yerlere yaz n z. Kelimelerin yaz m n kontrol ediniz. Bulmacay nas l çözdüklerini sorunuz. 189
Ö renme Alan : Okuma Ad : Kelime Efllefltirme Süre : 15 dakika Kazan m : Görsellerden yararlanarak kelime hazinesini gelifltirme Aktivite Afla daki resimleri kelimelerle efllefltiriniz. cetvel s ra telefon çanta bilgisayar kalem kitap televizyon otobüs silgi Efllefltirmeleri kontrol ediniz. 190
Ö renme Alan : Yazma Ad : Aileni Tan t Süre : 25 dakika Kazan m : Kendisini tan tan yaz lar yazma Beceri : Türkçeyi do ru, etkili ve güzel kullanma Üst Beceri : Araflt rma yapma Aktivite Afla da bofl bir aile a ac verilmifltir. Kendi aile a ac n z ile ilgili bilgileri yaz n z. Babas n n Ad Annesinin Ad Anne Baba Babas n n Ad Annesinin Ad smi Yafl :...... :...... smi Yafl :...... :...... Mesle i:...... Mesle i:...... Kardefl Kardefl smi Yafl :...... :...... smi Yafl :...... :...... Okulun ad :...... Okulun ad :............ S n f Nu. :...... :............ S n f Nu. :...... :...... Ailenin Ev Adresi Aile a ac ile ilgili bilgiler do ru mu? Aile a ac na yerlefltirme do ru mu? 191
Ö renme Alan : Görsel Okuma Ad : Bak-Anlat Süre : 20 dakika Kazan m : Görselleri anlamland rma Beceri : Türkçeyi do ru, etkili ve güzel kullanma Aktivite Afla daki resmi iki üç dakika süresince inceleyiniz. Afla daki sorulara sözlü yan t veriniz. Bu resimde neler görüyorsunuz? Gördükleriniz hakk nda neler düflünüyorsunuz? K z lay hakk nda ne biliyorsunuz? Depremden nas l korunabiliriz? Resimde tüm canl ve cans z varl klar fark edebiliyor mu? Resimle ilgili uygun cümleler kurabiliyor mu? 192
Ö renme Alan : Görsel Okuma/Sunu/Yazma Ad : Bak-Anlat-Yaz Süre : 30 dakika Kazan m : Görseli anlamland rma ve yazma Üst Beceri : Türkçeyi do ru, etkili ve güzel kullanma Aktivite Afla da verilen anahtar kelimeleri kullanarak resimdeki olay anlat n z. inat - ayr l k - konuflma - anlaflma - baflar......... Olaylar n olufl s ras na uyuyor mu? Yaz m ve noktalama hatalar var m? 193
BET MLEY C YAZMA Bir nesnenin, bir yerin, bir kiflinin özelliklerini yaz ile anlatmaya betimleyici yazma denir. Ö renme Alan : Görsel Okuma/Yazma Ad : Onu Tan t Süre : 30 dakika Kazan m : Bir tabloyu okuma ve yazmada kullanma Üst Beceri : Araflt rma yapma, bilgi toplama Aktivite Afla daki tabloda bir kiflinin d fl görünüflünün betimlenmesinde kullan labilecek özelliklere örnekler verilmifltir. Tabloyu inceleyiniz. Yafl yafll orta yafll genç 194 8-10 yafl civar nda Görünüfl hofl yak fl kl çirkin güzel sevimli sade t knaz Boy Beden Saç uzun tombul orta boylu ideal kiloda k sa fliflman zay f siyah beyaz k z l sar fl n kahverengi uzun k sa k v rc k düz dalgal örgülü at kuyruklu Göz kahverengi yeflil mavi gri ela Yüz yuvarlak uzun kare oval k r fl k çilli Bir akraban z ve arkadafl n z n d fl görünüflünü betimleyiniz. Ad :...... Saç :...... Yafl :...... Renk :...... Görünüflü :...... Biçim :...... Boy :...... Göz :...... Beden :...... Yüz :...... Betimlemeleri yap lan kifli ile bilgilerin do rulu unu karfl laflt r n z.