RADYOTERAPİ TEKNİKERİNİN TEDAVİDEKİ ROLÜ Cafer ATAR Radyoterapi Teknikeri Ankara Dr.Abdurrahman Yurtaslan Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi Radyasyon Onkolojisi Kliniği 2013
Kanser tedavisinde radyoterapinin başarısının en önemli koşulu ilgili bölümler arasındaki iş birliğidir. Multidisipliner yaklaşım olarak adlandırdığımız bu iş birliği radyoterapide hasta için önem taşımaktadır.
Radyasyon onkoloğu, sağlık fizikçisi ve radyoterapi teknikeri Radyoterapi ekibinin ayrılmaz parçalarıdır.
Hatalı ve eksik yaklaşımlarla yapılan tedaviler geri dönüşü olmayan sorunlara neden olabilmektedir. Bu doğrultuda bu ekipte görev alan radyoterapi teknikerinin tedavideki rolü büyük önem içermektedir.
Radyoterapi Teknikerinin Tedavideki Rolü Meslek tanımında belirtildiği üzere, Radyasyon onkoloğunun hazırladığı ışın tedavi programını hastaya uygulamaktır.
Radyoterapi Teknikeri Uygulamayı yaparken Görev, yetki ve sorumlulukları çerçevesinde hareket etmeli Günümüz standartlarında uygulamayı yapabilmeli İhtiyaç duyulan bilgi, beceri ve davranışları gösterebilmelidir.
Radyoterapi Teknikeri Meslek standardı çalışması: 1995-2000 yıllarında İŞKUR Koordinasyonunda yürütülen Dünya Bankası destekli istihdam ve eğitim projesi kapsamında; Meslek standartları komisyonu araştırma ve teknik hizmetler birimi tarafından meslek standardı tanımlanmıştır.
Radyoterapi Teknikeri Meslek standardı çalışması: Meslek standartları komisyonu tarafınca 2000 yılı revizyon 1.0 yayınında yayınlamıştır. Ancak bu tanım proje kapsamından öteye gidememiştir. Ulusal meslek standardı niteliğine sahip değildir.
Görev tanımı: Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğinin 142.maddesinde Radyoterapi Teknikeri, Radyasyon Onkolojisi uzmanının direktifi ve Radyasyon Fizikçisinin (yoksa uzmanın) ölçü ve hesaplarına göre, iyonizan ışınlı tedaviyi uygulamakla, yükümlüdür.
Poliklinik ve protokol defterini düzenli olarak tutar, servis ve laboratuvarın tıbbi istatistiklerini hazırlar. Cihazların bakım, muhafaza ve en uygun şekilde çalışmasını sağlar. Gördüğü arızaları en kısa zamanda şef veya uzmana haber verir. Şeklinde görev ve yetkileri tanımlanmış ve halen yürürlüktedir.
06.04.2011 tarih 6225 sayılı kanun ile 26 sağlık mesleğinin tanımı yapılmıştır. Tanzim edilen kanunun 9. maddesi ile yürürlükte olan 11.04.1928 tarihli ve 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı san atlarının tarzı icrasına dair kanuna ek madde eklenmiştir.
Bu çerçevede radyoterapi teknikerliğinin meslek tanımı; Meslek Yüksekokullarının radyoterapi programından mezun; tabibin hazırladığı ışın tedavi programını hastaya uygulayan sağlık teknikeridir. şeklinde yapılmıştır.
Diploması veya meslek belgesi olmadan bu maddede tanımlanan meslek mensuplarının yetkisinde olan bir işi yapan veya bu ünvanı takınanlar; Bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ve ikiyüz günden beşyüz güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Hükmü yer almaktadır
Ayrıca ilgili kanunla meslek mensuplarının iş ve görev tanımları; sertifikalı eğitime ilişkin usül ve esaslar sağlık bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir hükmü konulmuştur.
Bu amaçla 2011 yılında; Radyoterapi teknikeri çalışma şartları iş, görev ve sorumluluklarının tanımlanması amaçlı sağlık bakanlığınca çalışma başlatılmıştır. Sağlık Bakanlığınca bu çalışma sonucu oluşan taslak üzerinden, ilgili kurum ve kuruluşların görüşlerinin alınması ve sonrasında yönetmelikle yayınlanması beklenmektedir.
Radyoterapi Teknikeri; Tüm simülatör cihazlarında radyasyon onkolojisi uzmanı ve sağlık fizikçisi ile birlikte simülasyon işlemlerine katılır ve cihazları kullanır. Hastanın doktoru tarafından belirlenen tedavi alanlarının simülasyon, portal ve dijital filmlerinin çekimi ile ilgili iş ve işlemlerini yapar.
Gün içerisinde kullanılacak cihazları kullanıma hazır hale getirir. Radyoterapi sırasında hastayı kapalı devre kamera sistemi ile izler, beklenmeyen bir durumun oluşması halinde ilgili hekim ve sağlık fizikçisine haber verir. Uygulanan tedaviyi, hasta dosyasına yazılı ve elektronik ortamda kaydeder.
Hastaları akut radyoterapi komplikasyonları açısından gözlemler ve gerektiğinde doktoru ile paylaşır. Hastanın, doktoruna düzenli olarak kontrole gitmesini sağlar. Görev yaptığı cihazın arızalarını en kısa sürede cihaz sorumlusuna bildirir.
Radyoterapi esnasında radyasyon güvenliği açısından gerekli tedbirleri alır/alınmasını sağlar. Tehlike anında radyasyon güvenliği kurulunca hazırlanmış olan acil durum planını uygular. Tedavi sarf malzemelerini tedaviden önce hazır bulundurur. Eksilen malzemelerin temini için sorumlusuna bildirir.
Bu görev ve işlemler radyoterapi teknikerinin uygulamalardaki asgari standartları arasında yer almaktadır.
Radyoterapi alanına ilişkin henüz Mesleki yeterlilik kurumuna standart hazırlamak üzere yetkilendirme ve başvuru yapılmamıştır. Mesleğe yönelik standart hazırlama çalışmaları başlatıldığında ulusal meslek standardı ortaya çıkacak ve mesleği icra eden bireylerin sahip olması gereken bilgi, beceri, tutum ve davranışlar meslek standardı formatında yer alacaktır.
Radyoterapi Teknikerliğini gereklerine ve standartlara uygun olarak yerine getirmek adına; Teknikerin üstlenmesi gereken görev,yetki ve sorumluluklar Sahip olması gereken özelliklerin belirlenerek ulusal meslek standardının oluşturulması gerekmektedir.
TEŞEKKÜRLER