OKUL & ÇEVRE İLİŞKİLERİ

OKUL & ÇEVRE İLİŞKİLERİ

Okul Çevre İlişkilerinin Temel Boyutları (Aydın, 2004, 162): 1. Okula ailenin katılımı 2. Ailenin okul yönetimine katılımı 3. Baskı grupları ile ilişkiler 4. Okulun çevreye katkıları 5. Çevrenin okula katkıları 6. Halkla ilişkiler 7. Yeni iletişim teknolojileri ve okul

Okula Ailenin Katılımı Aile katılımı, anne babaların çocuklarının gelişim ve eğitimlerine katkıda bulunmaları için düzenlenmiş etkinliklerin bütünü olarak tanımlanabilir (Ömeroğlu ve Yaşar, 2005). Kaliteli bir eğitime ulaşmak için sağlıklı bir öğretmen-veli işbirliğine, sağlıklı bir işbirliği içinse tarafların birbirleriyle açık iletişim kurmalarına ve çocukların önemini çok daha iyi kavramalarına ihtiyaç duyulmaktadır. (Şahin ve Ünver, 2005).

OKULA AİLENİN KATILIMI Çocuğun Okul Başarısında Ailelerin rolleri (Aydın, 2004, 163): Resmi roller Evdeki öğretmen rolü Okul etkinliklerini destekleme rolü

OKULA AİLENİN KATILIMININ ENGELLERİ (Erdoğan ve Demirkasımoğlu, 2010): Ailelerin çocuklarının eğitim sürecine katılmalarını gereksiz görmeleri (Crites, 2008), Katılım konusunda örnek alacakları bir rol modelin olmayışı, eğitim işini okula bırakıp pasif kalmayı tercih etme, bu konuda sorumluluk almamaları (Christenson, 2004; McGhee, 2007), Eğitimcilerin ailelere karşı olumsuz tavırları ve aile katılımının önemine inanmamaları (Shannon, 1996; Christenson, 2004), Kültürel farklılıklar (Christenson, 2004), Ailelerin eğitim sürecine ilişkin bilgi eksikliği ve kendilerini bu konuda yetersiz görmeleri (Carrasquillo, 1993; Cristenson, 2004; McGhee, 2007; Crites, 2008), Okul ile aile arasındaki iletişimsizlik (Cristenson, 2004; Crites, 2008) Ailelerin, eğitim düzeyi, sosyo-ekonomik durumları, kendilerinin geçmişteki olumsuz okul deneyimleri gibi özellikleri, ulaşım engelleri, onların çocuklarının eğitimine katılma arzusunu ve yeterliğini etkilemektedir (Barge ve Loges, 2003).

Okul ve aile arasındaki işbirliği eksikliğinin temel nedenleri şöyle özetlenebilir (Walberg, 2004; Şahin ve Ünver, 2005): Velilerin okul etkinliklerine katılmasının beklenmediğine ilişkin geleneksel görüş, Velilerin okula ilişkin nasıl katılım gösterebileceklerini bilmemeleri, Öğretmenlerin, aile katılım programlarından detaylı olarak haberdar olmayışı, programı nasıl yürüteceklerini bilmemeleri, aile katılım etkinliklerini planlamanın çok zamanlarını alacağını düşünmeleri, Öğretmenlerin, ailelerin eğitime katılıma yanaşmayacağını, bu katılımı kabul etseler bile bunun bazı olumsuzluklar yaratacağını düşünmeleridir. Bu düşüncelere; ailelerin çocuklarla ilgili durumlarda objektif olmayacağı, ailelerin kendi sınırlılıklarını aşabileceği ve ailelerin programa yeterli zamanı ayıramayacakları kaygıları da dahil edilebilir.

Okul Aile İşbirliğinin İlkeleri (Akt. Aydın, 2004,165): Okul-aile işbirliği; Çok amaçlı, iyi planlanmış ve uzun süreli olarak düzenlendiğinde başarılı olur. Hem sorunların çözümüne hem de olası sorunların ortaya çıkmasına yönelik olmalıdır. Yalnızca ilköğretim düzeyi için değil, lise düzeyinde de önemli ve etkilidir. Ailelerin okul etkinliklerine katılımı için mutlaka çok iyi eğitim almış olmaları gerekmez. Okul-aile işbirliği iyi düzenlendiğinde en çok alt sosyoekonomik düzeyden gelen çocuklara yarar sağlar. Etkinlikler yeteri kadar önceden duyurulmalı Ailelerin okula diledikleri zaman ziyaret edebilmelerine izin verilmeli Ailelerin okul etkinlikleri için okul olanaklarını kullanmalarına izin verilmeli

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI OKUL-AİLE BİRLİĞİ YÖNETMELİĞİ ne göre (m. 5): Okul ile aile arasında bütünleşmeyi gerçekleştirmek, veli ile okul arasında iletişimi ve iş birliğini sağlamak, eğitim ve öğretimi geliştirici faaliyetleri desteklemek, okulun ve maddi imkânlardan yoksun öğrencilerin eğitim ve öğretimle ilgili zorunlu ihtiyaçlarını karşılamak üzere okullar bünyesinde tüzel kişiliği haiz olmayan birlikler kurulur. Birlik, kurulduğu okulun adını alır.

Okul Aile Birliğinin Görev ve Yetkileri (Millî Eğitim Bakanlığı Okul-aile Birliği Yönetmeliği, m.6) a) Öğrencilerin, Türk millî eğitiminin genel ve özel amaçları ile temel ilkeleri ve millî manevi değerler doğrultusunda yetiştirilmeleri için okul yönetimi, öğretmenler, veliler ve ailelerle iş birliği yapmak. b) Okulun amaç ve hedeflerinin gerçekleştirilmesine, eğitimde kalite ve başarı için okulun stratejik plan çalışmalarına ve uygulamasına destek olmak, eğitimde fırsat eşitliğine imkân vermek ve öğretmenler kurulunca alınan kararların uygulanmasını desteklemek amacıyla velilerle iş birliği yapmak. c) Öğrencilerin başarısını artırmak amacıyla okul yönetimince planlanan kurs, sınav, seminer, müzik, tiyatro, spor, sanat, gezi, kermes ve benzeri eğitim faaliyetlerinin düzenlenmesine katkı sağlamak.

Okul Aile Birliğinin Görev ve Yetkileri (Millî Eğitim Bakanlığı Okul-aile Birliği Yönetmeliği, m.6) ç) Okul yönetimiyle iş birliği yaparak eğitim ve öğretim faaliyetleri dışındaki zamanlarda okulun derslik, spor salonu, kütüphane, laboratuvar ve atölyeleri gibi eğitim ortamlarının değerlendirilmesine katkı sağlamak. d) Okulun ihtiyaçlarını karşılamak için mal ve hizmet satın almak, bu hizmetlere ilişkin sosyal güvenlik primi, vergi ve benzeri ödemelerin yapılmasını sağlamak. e) Millî bayramlar, belirli gün ve haftalar ile kültürel yarışmaların düzenlenmesi giderlerine katkıda bulunmak. f) Okula yapılan ayni ve nakdî bağışları kabul ederek kayıtlarını tutmak, sosyal, kültürel etkinlikler ve kampanyalar düzenlemek, şartlı bağışları amacına uygun olarak kullanmak.

Okul Aile Birliğinin Görev ve Yetkileri (Millî Eğitim Bakanlığı Okul-aile Birliği Yönetmeliği, m.6) g) Kantin ve benzeri yerleri işlettirmek veya işletmek. ğ) Okul yönetimi ile iş birliği yaparak, imkânları yeterli olmayan öğrencilere maddi ve manevi destek sağlamak, aynı amaçla kardeş okullara da katkıda bulunmak. h) 28/8/2007 tarihli ve 26627 sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliği nde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmek. ı) Eğitim ve öğretimle ilgili kurumlar ve sivil toplum kuruluşlarıyla iş birliği yapmak. i) Eğitim ve öğretimi geliştirmek amacıyla oluşturulan çalışma komisyonlarına katkı sağlamak. j) Ulusal ve uluslararası projelere katılmak ve proje amaçlarının gerçekleşmesine katkıda bulunmak. k) Eğitim ve öğretimle ilgili diğer etkinliklere destek olmak.

BASKI GRUPLARI İLE İLİŞKİLER Eğitim; sosyal, ekonomik ve politik bir girişimdir.bu girişimi, okulun çevresinde etkilemeye çalışan baskı grupları vardır. Baskı gruplarının kendilerine özgü kamu yararı kavramları ve eğitim felsefeleri vardır. Bu çerçevede okulu ve amaçlarını etkilemeye çalışırlar. Eğer eğitim mesleği sağlam bir felsefeye sahip değilse yarar grupları karşısında direnemez (Bursalıoğlu, 2002, 53).

BASKI GRUPLARI İLE İLİŞKİLER (devam) *Çevrede çeşitli ilgi ve yarar gruplarının olması doğaldır. Bu gruplar dengede olduğu sürece okul yöneticisini yıpratıcı bir durum yaşanmayacaktır. Önemli olan, bu grupların çevrede güç yapısı kurmamasıdır. Okul yöneticisi bu yapıyı tanımak ve gözlemlemek zorundadır * Bir okulu etkileyebilecek baskı grupları; sendika, dernek, oda, birlik gibi meslek kuruluşları olabileceği gibi siyasi partiler, dini kurumlar, ticari kuruluşlar ya da bu kuruluşlara üye bireyler olabilir. * Eğer okuldaki karar ve uygulamalar bu grupların ya da bireylerin yararları ile çelişirse, bu gruplar çeşitli etkileme yollarını kullanarak bu yararlarını yeniden sağlamak için çaba göstereceklerdir (Bursalıoğlu, 2002, 53)..

TOPLUM OKULU MODELİ (Aydın, 2004): Okul topluma mal olmalı ve okulla toplum arasında etkileşim bulunmalıdır. Okul toplum etkinliklerinin merkezi olabilmek için akşamları, hafta sonları ve tatil günlerinde açık olmalıdır. Okul gece ve gündüz hem yetişkinlere hem de çocuk ve gençlere açık olmalı, derslerin yanı sıra yetişkinler de okulda sosyal, kültürel ve dinlenmeye yönelik etkinliklere katılmalıdırlar.

Okullarının çevre kalkınmasına katkıları (Aydın, 2004): Gençliğe yönelik sosyal çalışmalar Müzik ve tiyatro gibi sanatsal çalışmalar Çocuk oyun yerleri sağlanması ve çocuk bakımı Okuma-yazma öğretimi Yetişkin eğitimi Okuma odaları kurulması Kitaplıkları halka açılması Sportif çalışmalar Teknik öğretim ve beceri kazandırma kursları Üretilen ürünlerin kredi ve pazarlanmasında yardım ve destek

Çevrenin okula katkıları (Aydın, 2004): Yerel yönetimler Diğer kamu kurumları Özel kuruluşlar Meslek kuruluşları STK lar Özel yeteneği olan kişiler

HALKLA İLİŞKİLER (Aydın, 2004): Eğitimde halkla ilişkiler, genel politikasına göre, bir eğitim örgütünün toplum veya çevredeki yerini, başarı veya başarısızlığını halka duyurma ve anlatmasıdır.

Okul halk ilişkileri etkinliklerinin genel amaçları (Aydın, 2004): Okulun çalışmaları hakkında halkı aydınlatmak Halkın okula olan güvenini arttırmak Halkın maddi ve manevi desteğini sağlamak Halkla okul arasında işbirliği gereğini duyurmak Çevre, ev ve okulu bütünleştirmek Okulun çevreye katkılarını değerlendirmek Okula ilişkin yanlış anlamaları düzeltmek ve eleştirileri cevaplamak

Yararlanılan Kaynaklar Aydın, İ. (2004). Okul Çevre İlişkileri. Eğitim Yönetimi El Kitabı.(Editör: Yüksek Özden). Ankara: Pegem A Yayıncılık. Bursalıoğlu, Z. (2003). Okul Yönetiminde Yeni yapı ve Davranış. Ankara: Pegem A Yayıncılık. Erdoğan, Ç., & Demirkasımoğlu, N. (2010). Ailelerin eğitim sürecine katılımına ilişkin öğretmen ve yönetici görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 16(3), 399-431. Şahin, F. T., & Ünver, N. (2005). Okul öncesi eğitim programlarına aile katılımı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 23-30. Ömeroğlu, E., & Yaşar, M. C. (2005). Okul öncesi eğitim kurumlarında ailenin eğitime katılımı. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 62. Walberg, H. J. (2004). International perspectives on families, schools, and communities: Educational implications for family school community partnerships. Educational Research, 41, 3 9.