Veli Sunumu
Enerji Kaynakları Enerji kaynaklarını iki ana grupta toplamak mümkündür: Yenilenebilir Enerji Kaynakları Yenilenemez Enerji Kaynakları Güneş enerjisi Hidroelektrik enerji Biokütle enerji Rüzgar enerjisi Petrol (Fosil yakıtlar) Kömür Doğal gaz Nükleer enerji Jeotermal enerji
Yenilenemez enerji kaynaklarının üç temel özelliği: 1. Kaynakları sınırlıdır 2. Kaynaklar dünya genelinde eşit olmayan şekilde dağılmıştır 3. Yenilenemez enerji kullanımı ve bu enerjinin dönüşümü çevre kirliliğine yol açmaktadır Yenilenemez enerji kaynakları kullanıldıklarında, başta karbon olmak üzere, hem insan sağlığı hem de çevre için zararlı gazlar havaya salınmaktadır.
Yenilenebilir enerji kaynaklarının en büyük özellikleri, elektrik üretimi esnasında karbon ve diğer gazların salımına neden olmamaları, böylece üretim aşamasında da çevre dostu kalmalarıdır.
Küresel İklim Değişikliği Biriken sera gazları sonucunda, günümüzde, dünya sıcaklığının düzenli olarak arttığı ölçümlenmekte; bu durum küresel iklim değişikliği olarak adlandırılan bilimsel bir olaya neden olmaktadır. Enerji gereksinimin çoğunluğu petrol, kömür ve doğalgaz gibi fosil yakıtlardan karşılanmakta ve bu yakıtların kullanılması sonucunda da atmosfere sera gazı adı verilen çeşitli gazlar salınmaktadır. Bilim adamları, küresel iklim değişikliğine temel neden olarak insan faaliyetlerini göstermektedir.
Geleceği tehlikede olan sadece kutup ayısı değil!
Küresel İklim Değişikliğinin Yol Açacağı Sorunlar Değişen iklim sonucu bitki ve hayvan türlerinin, iklimlere adaptasyonunda sorunlar yaşaması beklenmektedir. Buzullardaki erimeye bağlı olarak deniz seviyesinde artış beklenmektedir. Başta küçük ada ülkeleri olmak üzere kıyılardaki yerleşimler bu durumdan olumsuz etkilenecektir. Çok sayıda insan, yeni yerleşim yerleri arayışına girecek ve göçler başlayacaktır.
Küresel İklim Değişikliğinin Yol Açacağı Sorunlar İklim değişikliğine bağlı olarak yağış rejiminin değişmesi sellerin artmasına neden olacaktır. İklim değişikliğine bağlı olarak yağış rejiminin değişmesinin bir sonucu da kuraklık problemidir. Bu sorunlar nedeni ile tarımsal faaliyetlerin zarar görmesi, gıda güvenliği problemini de beraberinde getirecektir.
Küresel İklim Değişikliğinin Nedenleri Sera gazına neden olan insan faaliyetleri beş başlık altında toplanmaktadır: 1. Enerji tüketimi 2. Atıklar 3. Ormanların azalması 4. Hayvancılık 5. Endüstriyel tarım
Yeşil Bina Yapılan araştırmalara göre binalar, tüketilen enerjinin ve sera gazı emisyonlarının %30 ile 40 ının sorumlusu olguna işaret etmektedir. Bu nedenle yeşil binalar ile binaların çevresel etkileri azaltılmak istenmektedir. Doğaya saygılı, ekolojik, konforlu ve enerji tüketimini azaltan yeşil binalara Yeşil Bina denir.
Yeşil Bina Çevre dostu binalar sadece çevre için değil, insan sağlığı için de olumlu bir ortam oluşturur. Zira bu binalar hava kalitesi, doğal aydınlatma, sıcaklık ve nem kontrolü, atık yönetimi gibi insan sağlığını doğrudan etkileyen unsurlar olarak planlanmakta; son kullanıcıya daha temiz bir ortam bırakılması hedeflenmektedir. Bazı yurt dışı kaynaklı araştırmalara göre, çevre dostu binalarda çalışan veya yaşayanların diğer binalardakilere göre daha az hastalandıkları ve çalışma performanslarının daha yüksek olduğu görülmüştür.
Doğa ile uyumlu yeşil binaların; Yapının arazi seçiminden başlayarak su verimliliği, enerji ve atmosfer, malzeme ve kaynaklar, iç mekân yaşam kalitesi gibi alt başlıklarla bütüncül bir anlayışla tasarlanması ve inşa edilmesi, İklim verilerine ve inşa edildiği bölgenin yerel koşullarına uyum sağlaması, Enerjiyi verimli kullanması, Doğal ve yerel malzemelerin kullanması, Atık azaltımını hedeflemesi Ekosisteme duyarlı olması gerekmektedir.
Yeşil Binaların Özellikleri Yeşil bina tuvaletlerinde, harcanan su miktarını az ya da çok olarak ayarlayan, iki seçenekli klozet sifonları kullanılır. Yeşil binalarda, yaz aylarında aşırı ısınmayı önlemek için, çatılarda koyu renkli kiremit yerine, açık renkli çatı kapama malzemeleri kullanılır. Yeşil binalardaki camlar, kış aylarında ısı kaybını yarı yarıya azaltır; yaz aylarında güneşin yakıcı ışınlarını yüzde kırk oranında engeller. Yeşil binaların girişlerinde, bina içi ısı dengesinin değişmemesi, ısı kaybının oluşmaması için, uygun derinlikte rüzgarlıklar bulunur. Yeşil binalarda, yağmur suyu toplama ve bitki sulamasında kullanma, duşlardaki gri suyu toplama ve klozetlerde geri kullanma sistemleri bulunur.
Yeşil binaların toplu taşıma noktalarına yakın olması, enerji tasarrufu için önemlidir. Yeşil bina bahçelerinde gökyüzünü değil, yeri ve yere yakın alanları aydınlatan düzenekler kullanılarak, geceleri yıldızları görmemizi engelleyen ışık kirliliği önlenir. Yeşil binalarda, bisikletler için park yeri bulunur. Kısa mesafeli ulaşımda otomobil yerine bisikleti tercih etmek, küresel ısınma ve çevre kirliliğinin önlenmesine katkıda bulunur. Yeşil binalarda aydınlatma armatürleri, hidrofor, pompa, klima, ısıtma sistemi gibi tüm elektrik, mekanik sistem ve ekipmanları enerji verimlidir. Yeşil binalarda toplam arsa alanlarının %20 den fazlası yeşil alan olarak planlanır.
Sert zeminlerde, kentsel alanların ısının artmasına neden olmamak için, güneş ışığını yansıtan açık renkli sert zemin malzemesi kullanılır. Doğal su dengesinin korunmasına yardımcı olmak için kullanılan geçirgen kaplama malzemeleri, yağmur sularının yüzeyde birikmesini engelleyerek yeraltına ulaşmasını sağlar. Yeşil alanlarda yerel ve az su tüketen birliler kullanılır. Ayrıca yeşil alanlar için verimli sulama sistemleri seçilir. Yeşil binalarda uluslararası standartlara göre verimli su armatürleri kullanılır. Yeşil binalarda ısı yalıtımı uluslararası standartlara göre gerçekleştirilir.
Enerjinin Tasarruflu Kullanılmasında Altın Kurallar
Enerji tasarrufunda ilk kural, tüm diğer tasarruflarda olduğu gibi her şeyi ihtiyacımız olan kadar ve özenli kullanmak olmalıdır. Örneğin, banyoda işimiz bitikten sonra ışığı kapatmak, sahip olduğumuz tüm eşyaları uzun süre kullanmak için yıpratmadan kullanmak hem bütçemize katkıda bulunacak hem de enerji tasarrufu sağlayacaktır. Alışveriş yaparken gerçek ihtiyaçlarımızı sorgulamalı ve ihtiyacımız olmayan hiçbir şeyi satın almamalıyız. Az eşya kullanarak mutlu bir yaşamı hedeflemeli ve mutluğu eşyalar yerine doğada ailemizle ve arkadaşlarımızla vakit geçirerek elde etmeyi amaçlamalıyız.
Priz Şarj aletlerini prize takılı bırakmayarak ve işimiz bitince fişten çekerek tasarruf yapmak mümkündür. Elektrikli bir cihaz, çalışmadığı halde eğer prize takılı ise enerji tüketmeye devam eder.
Isıtma-Soğutma Evlerimizde ısıtmak ve soğutmak için kullandığımız aletlerimizin kullanımında da dikkatli olmak önemlidir. Kış aylarında evlerde kısa kollu kıyafetlerle oturmak için evleri yüksek derecede ısıtmak yerine, uzun kollu giysilerle oturarak evimizin derecesini bir veya iki derece azaltmak doğru olacaktır. Evimizin sıcaklığını 1 derece azalttığımızda bile karbon salımımızı hane başına yıllık 300 kg azaltmış oluruz.
Klima Son yıllarda giderek daha fazla kullanılan klimaların direkt güneş ışığı almayan bir alana yerleştirilmesi önem taşımaktadır. Ayrıca mekana uygun düşük kapasiteli modeller tercih etmek de doğru bir tercih olacaktır. Soğutma işlemi ısıtma işleminden daha fazla enerji tüketmektedir. O nedenle klima kullanımlarında tasarruf açısından dikkatli olmak önem taşımaktadır. Soğutmanın, ısıtmaktan daha fazla enerji tüketildiğini unutulmamalıdır.
Saç Kurutma Saç kurutma aletleri ortalama 1300 Watt enerji harcamakta ve yine ortalama 689 g sera gazı salımı yapmaktadır. Daha az enerji tüketmek için saçınızı havlu ile iyice kuruladıktan sonra saç kurutma makinesini kullanmanız doğru bir tercih olacaktır. Saç kurutma makinesini düşük sıcaklıkta kısa süreyle kurutmak da yine enerji tasarrufu sağlayacaktır. Ayrıca saçınızın da zarar görmesini engellemiş olacaksınız.
Su Su önemli bir kaynaktır ve evlerimize ulaştırılmasında da enerji kullanılmaktadır. Bu durumu göz önünde bulundurarak suyu tasarruflu harcamak gerekmektedir. Diş fırçalarken musluğu açık bırakmamak, uzun duş yerine kısa duş almak, musluklarınız bozulduğunda tamir etmek su ve enerji tasarrufu için alınabilecek tedbirler arasında yer almaktadır.
Adım Adım Enerji tasarrufu yapmak için asansör yerine merdiveni tercih edebilir; yakın yerlere yaya olarak veya bisiklet kullanarak ulaşabilirsiniz.
Plastik Pet şişe, plastik ve kağıt bardak kullanmak yerine sürekli kullanılabilecek mataralar temin edebilirisiniz.
Radyatörler Evlerimizi ısıtan radyatörlerden daha iyi verim almak için radyatörlerin üstünün boş bırakılması doğru olacaktır (ısı üsten ve alttan yayıldığı için). Böylece ısı evin içinde daha iyi ve hızlı yayılacak, ısı verimliliği artmış olacaktır.
Beyaz Eşya Kullanımı Beyaz eşyaları kullanırken, bazı detaylara önem vermek hem enerji tasarrufu sağlayacak hem de ev ekonomisine katkı yapacaktır.
A Sınıfı Beyaz Eşya Beyaz eşyalarda A harfi en düşük enerji tüketimini işaret eder. A sınıfı elektrikli aletler ortalama yüzde 45 daha az enerji tüketirler. Bu nedenle yeni beyaz eşya satın alırken en az enerji tüketenleri tercih etmemiz uzun vadede hem ülke hem de ev ekonomisine olumlu katkı yapacaktır.
Beyaz Eşya Yerleşimi Beyaz eşyaların yerleşimi de önemlidir ve tasarruf etmek için anlamlı bir yoldur. Beyaz eşyaları yerleştirirken arkada ve yanda en az beşer santimetre boşluk bırakıldığı takdirde makinelerin gereksiz enerji sarfiyatı yapmalarını önlemiş oluruz.
Buzdolabı Buzdolabını güneş alacak yerlerden, radyatör ve ısı kaynaklarından uzağa yerleştirerek enerji tüketimini %25 e kadar azaltmak mümkündür. Buzdolabının kapısı açık olduğunda, buzdolabı soğutma yapamamakta ve dolap içi ısısı düşmekte, ancak buzdolabının yaptığı enerji sarfiyatı devam etmektedir. Buzdolabının kapısını sık sık açıp kapamak yerine, buzdolabından ne alacağımıza önceden karar vererek, kullanmamız enerji tasarrufu sağlayacaktır.
Buzluk ve soğutma sıcaklıklarını doğru ve mevsime göre ayarlamak tasarruf getirmektedir. Örneğin 4-5 derece soğutma, -20 derece dondurma doğru kabul edilen ısı ölçüleridir. Buzdolabının içine sıcak yemek koymamak da hem yemeklerin bozulmasını engelleyecek hem de enerji tasarrufu sağlayacaktır.
Fırın Fırının kapağının yemek pişerken sık sık açılıp kapanması ve kapağın uzun süre açık kalması gereksiz yere enerji tüketilmesine neden olacaktır. Fırınlarda cam ve seramik kaplar kullanarak da tasarruf etmek mümkündür. Zira cam ve seramik kaplar çabuk ısınıp, ısıyı tutma özelliğine sahiptir. Bu özellikleri sayesinde fırın sıcaklığını 15 0 C düşürerek yemek pişirmek de mümkün olacaktır. Pişirme süresinden birkaç dakika önce fırını kapatmayı da deneyebilirsiniz. Fırınınızı kapatmış olsanız da yemeğiniz pişmeye devam edecektir. Fırında gerekli olmadıkça ön ısıtma yapmamak ve aynı anda birden fazla yemek pişirmek yapılacak diğer faydalı kullanım şekilleri arasında yer almaktadır.
Ocak Ocak üzerinde yiyecekleri düşük sıcaklıkta pişirmek ve pişirme esnasında tencere ve tava kapaklarını kapatmak da ek önlemler arasındadır. Tencere ve tava kapaklarını kapatarak buharın kaçmasına engel olabilir ve buhar enerjisi sayesinde yüzde 60 a kadar tasarruf sağlayabiliriz.
Makine Kapasiteleri Çamaşır ve bulaşık makinelerini doldurup tam kapasite çalışmalarını sağlamak doğru bir kullanım şekli olacaktır.
Makine Program Kullanımı Çamaşır makinelerini ekonomik ve kısa programlarda kullanmak hem zaman hem de enerji tasarrufu sağlar. Örneğin, 35 dakikalık kısa program 185.5 g sera gazı salımı yaparken 120 dakikalık uzun program 636 g. sera gazı salımı yapmaktadır. Çamaşır makineleri için geçerli kurallar prensipte bulaşık makineler için de geçerlidir. Örneğin, ekonomik devirli düşük sıcaklık programı kullanma kurallarını bulaşık makinelerinizde de uygulayabilirsiniz. Zira bulaşık makinesi 45 dakikalık kısa programda 526.7 g. sera gazı salımı yaparken, 120 dakikalık uzun programda 1404.5 sera gazı salımı yapmaktadır.
Su Sıcaklığı Çamaşır makinelerini düşük su sıcaklığında kullanmak enerji tasarrufu sağlamanın yanı sıra çamaşırlarınızın da kısa zamanda yıpranmasına engel olacaktır.
Deterjan Gerektiğinden fazla deterjan kullanmamaya özen göstermek çevre duyarlılığı ve sağlığınızı korumak adına önemlidir. Fazla kullanılan deterjan bulaşık ve çamaşır üzerinde kalarak size zarar verebilir.
Bulaşık Tercihi Bulaşıklarınızı elde yıkamak yerine makineyi kullanmak daha tasarruflu ve sağlıklı bir hareket olacaktır. Elde bulaşık yıkamak daha fazla su tüketimine neden olmaktadır. Ayrıca elde bulaşık yıkarken yüksek ısı kullanmak mümkün olmadığından makinede bulaşık yıkamak hijyen açısından da doğru bir tercih olarak kabul edilmektedir.
Bakım Bulaşık makinesi, çamaşır makinesi, klima ve radyatörlerin her yıl düzenli bakımını yaptırmak oldukça önemlidir. Bakım yaparak makinelerin gereksiz enerji tüketimi yapmalarını önleyebilir ve daha az fatura ödemesi yapmayı mümkün kılabiliriz.
Televizyon Televizyon kumandadan kapatıldığı zaman tam olarak kapanmamakta, bekleme durumuna geçmektedir. Bekleme durumda enerji kullanımı, açık olduğu zamandan daha düşük olmakla beraber devam etmektedir. O nedenle televizyonları kumanda aletinden değil, üzerindeki düğmeden kapatarak gereksiz enerji kullanımını engellemek mümkündür.
Isıtıcılar Şofben ve termosifon gibi elektrikli ısıtıcıların da bakımının yapılması ve su sızıntısı varsa acilen onarılması hem güvenlik hem de tasarruf açısından önemlidir. Termostat ısının maksimum 50 dereceye ayarlamak ve tatile giderken ısıtıcınızı kapatmak size tasarruf sağlayacaktır.
Su Isıtıcısı Genellikle evlerde elektrikli su ısıtıcısı sürekli prize takılı durumda kullanılmaktadır. Ancak kullanmadığınız zamanlarda fişini prizden çekmek enerji tasarrufu sağlayacaktır. Diğer tüm elektrikli aletler gibi su ısıtıcısının da bakımının yapılması ve oluşan kireç ile tortuların sık sık temizlenmesi gerekmektedir. Su ısıtıcısına ne kadar fazla su koyarsak o oranda enerji tüketmektedir. Bu nedenle ihtiyacımız olan miktar kadar su ısıtmak doğru bir davranış olacaktır.
Elektrik Süpürgesi Kullandığımız bir diğer elektrikli cihaz olan elektrik süpürgesinin bakımı sık sık torbaları boşaltılarak, eskimiş fırçaları yenilenerek, motor, fırça ve boru bölümü temizlenerek gerçekleşmektedir.
Aydınlatma Özellikle gündüz saatlerinde güneş enerjisinden yararlanmaya çalışmak ve aydınlatma kullanmamak tasarruf sağlayacak ayrıca güneş enerjisinden yararlanmak sağlığınız açısından da faydalı olacaktır. Kullanmadığınız elektriği söndürmek ve gereksiz yere ampul ışığı kullanmamak tasarruf için önemli adımlar arasında yer almaktadır. Kontrollü aydınlatmalar ve tasarruflu ampuller kullanmak, çok sayıda düşük güçlü lamba yerine yüksek güçlü lamba kullanmak, dekoratif aydınlatmadan kaçınmak enerji tasarrufunda atılacak önemli adımlar arasında yer almaktadır.
Kuru Temizleme Kuru temizleme evde kullanıldığımız çamaşır makinelerinden daha yüksek ısıda ve daha fazla kimyasal katılarak kullanılır. O nedenle kuru temizleme çok gerekli olmadıkça tercih edilmemelidir.
Bina Yalıtımı Binalarda yalıtım konusu enerji tasarrufunun en etkili olacağı alanlardan biridir. Yakın bir gelecekte yasal bir zorunluluk olacaktır. Konutlarda uygun yalıtım ile ısı kayıplarının en az aşağıdaki oranlarda azaltılabileceği dikkate alınmalıdır: Çatı izolasyonu yapıldığı takdirde %20 Dış duvar izolasyonu yapıldığı takdirde %15 Pencere-kapı izolasyonu yapıldığı takdirde %15
Ulaşım Mümkün olduğunca toplu taşımacılık tercih edilmelidir. Ayrıca kısa süreli bile olsa arabamızı park halinde bıraktığımızda motor tamamen kapatılmalıdır.
İlaç İlaç atıkları dikkat edeceğimiz atıklar kapsamına girmektedir. Evde kullanmadığınız ilaçlarınızı normal çöpe atmak yerine belediyelerin ilaç toplama merkezlerine vermek anlamlı olacaktır.
Ağaçların katliamına katkı yapmamak için kağıt kullanımı ve geri dönüşümünün yanı sıra kibrit kullanımına da dikkat edilmelidir. Yine doğal hayatı korumak için doğadan koparılmış, kısa zamanda ölen çiçek demeti yerine saksıda çiçek hediye edebilirsiniz.
Paylaşım Paylaşmak daha fazla atık birikmemesi için atacağımız en önemli adımlar arasında yer alır. Paylaşımcı olmalı ve kullanmadığımız giysi, oyuncak, kitap ve diğer eşyalarımızı ihtiyacı olan kişilere vererek tasarrufa destek vermeliyiz. Okuduğunuz kitapları, başkalarının da okumasını sağlamak için kitap paylaşım alanları değerlendirilmesine katkı vermeliyiz.
Çöp ve Atık Çöp ve atıklar, sera gazı salımlarında kayda değer bir rol oynamaktadır. Hem atıkların yok edilmesinde hem de yeniden üretilen her şey için enerji kullanılmaktadır. Atıkların birikmesini önlemenin iki temel kuralı bulunmaktadır: 1. İhtiyacımız kadar tüketmek ve satın almak, 2. Kullanılmayacak durumda olan atıklarımızı geri dönüşüme kazandırmak.
Geri Dönüşüm Daha fazla atık birikimine neden olmamak için cam şişelerinizi ve kavanozlarınızı cam kumbaralarına atabilir; çöplerinizi kağıt, plastik, cam ve organik atıklar halinde ayırıp, atabilir; kızartmada kullanılan yağları, bir başka şişede biriktirerek, atık yağların geri dönüşümüne yardımcı olabilirsiniz. Mümkün olduğunca geri dönüştürülebilen ambalaj ürünlerini, örneğin plastik ve köpüklü madde içermeyen ürünleri tercih edebilirsiniz. Her atığı çöp olarak değerlendirmemeliyiz. Örneğin, elektronik aletlerin yapımında kullanılan maddeler doğa için çok zararlı olduğundan enerji tasarrufu yaparken bu aletlerin geri dönüşüme kazandırılması önem arz etmektedir. CD, lamba, bilgisayar, televizyon gibi elektronik atıkları çöpe atmak yerine, ömürleri biten aletleri geri dönüşüm merkezlerine yollayabiliriz.
Bir Akıllı Yıldız, sürdürülebilir yaşam için fark yaratabilir!