KPSS Genel Yetenek Genel Kültür VATANDAŞLIK KPSS 2016 Pegem Akademi Sınav Komisyonu; 2015 KPSS ye Pegem Yayınları ile hazırlanan adayların, 100'ün üzerinde soruyu kolaylıkla çözebildiğini açıkladı. Türkiye ve Dünya ile İlgili GENEL, KÜLTÜREL ve GÜNCEL SOSYOEKONOMİK KONULAR SORU BANKASI Eğitimde 29. yıl
Editör Zozan Köse Yazar Komisyon KPSS Vatandaşlık Soru Bankası ISBN 978-605-318-093-7 Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir. Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. 1. Baskı: Eylül 2015, Ankara Proje - Yayın Yönetmeni: Ayşegül Eroğlu Dizgi-Grafik-Tasarım: Kezban Öztürk Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Ayrıntı Basım Yayın ve Matbaacılık Ltd. Şti. İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 770. Sokak No: 105/A Yenimahalle / ANKARA (0312 394 55 90) Yayıncı Sertifika No: 14749 Matbaa Sertifika No: 13987 İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi: 0312 430 67 50-430 67 51 Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60 Dağıtım: 0312 434 54 24-434 54 08 Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38 Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60 İnternet: www.pegem.net E-ileti: pegem@pegem.net
SUNU Bu kitap, Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Genel Kültür Testinde önemli bir yeri olan Vatandaşlık bölümündeki soruları uygun bir süre zarfında ve hatasız çözebilmeniz için hazırlanmıştır. Kitaptaki bütün testler çözümleriyle birlikte hazırlanmıştır. Bu sayede yanlış yaptığınız sorulardan dönüt alabilmeniz hedeflenmiştir. Testlerde yer alan sorular, çıkmış sınav soruları paralelinde hazırlanmış olup çıkması muhtemel sorulara da sıkça yer verilmiştir. Ayrıca kitapta yer alan sorular öğretici bir özellik de taşımaktadır. Soru çözümlerine başlamadan konu anlatımlı kaynağa göz atmakta büyük fayda vardır. Test çözümünde soru kökleri iyi okunmalı, soru iyice anlaşılmalıdır. Bütün seçenekler okunmalı, soru anlaşılmamışsa soru boş bırakılmalıdır. Kamu Personel Seçme Sınavı na hazırlanan tüm değerli adaylarımıza başarılar dileriz. Komisyon
İÇİNDEKİLER Test - 1 Hukukun Temel Kavramları (Sosyal Düzen Kuralları) - 1...1 Test - 2 Hukukun Temel Kavramları (Yaptırım ve Türleri) - 2...5 Test - 3 Hukukun Nitelikleri, Çeşitleri, Kaynakları, Boşlukları - 3...9 Test - 4 Hukukun Temel Kavramları (Hukukun Türleri, Kamu Hukuku) - 4...13 Test - 5 Hukukun Temel Kavramları (Özel Hukuk) - 5...17 Test - 6 Hukukun Temel Kavramları (Özel Hukuk) - 6...21 Test - 7 Hukukun Temel Kavramları (Özel Hukuk) - 7...25 Test - 8 Hukukun Temel Kavramları (Özel Hukuk) - 8...29 Test - 9 Hukukun Temel Kavramları (Özel Hukuk) - 9...33 Test - 10 Hukukun Temel Kavramları (Karma Test) - 10...37 Test - 11 Devlet - Hükûmet - Anayasa - 1...41 Test - 12 Devlet - Hükûmet - Anayasa - 2...45 Test - 13 Devlet - Hükûmet - Anayasa - 3...49 Test - 14 Anayasa Tarihi - 1...53 Test - 15 Anayasa Tarihi - 2...57 Test - 16 Anayasa Tarihi - 3...61 Test - 17 1982 Anayasası - 1...65 Test - 18 1982 Anayasası - 2...69 Test - 19 1982 Anayasası - 3...74 Test - 20 1982 Anayasası - 4...78 Test - 21 1982 Anayasası - 5...82 Test - 22 Temel Hak ve Hürriyetler - 1...86 Test - 23 Temel Hak ve Hürriyetler - 2...90 Test - 24 Yasama - 1...94 Test - 25 Yasama - 2...98 Test - 26 Yasama - 3...102 Test - 27 Yasama - 4...106 Test - 28 Yasama - 5...110 Test - 29 Yasama - 6...114 Test - 30 Yasama - 7...118 Test - 31 Yasama - 8...122
İÇİNDEKİLER Test - 32 Yürütme - 1...126 Test - 33 Yürütme - 2...130 Test - 34 Yürütme - 3...134 Test - 35 Yürütme - 4...138 Test - 36 Yürütme - 5...142 Test - 37 Yürütme - 6...146 Test - 38 Yürütme - 7...150 Test - 39 Yargı - 1...154 Test - 40 Yargı - 2...158 Test - 41 Yargı - 3...162 Test - 42 İdare Hukuku - 1...166 Test - 43 İdare Hukuku - 2...170 Test - 44 İdare Hukuku - 3...174 Test - 45 İdare Hukuku - 4...178 Test - 46 İdare Hukuku - 5...183 Test - 47 İdare Hukuku (Türkiye nin İdari Teşkilatı) - 1...188 Test - 48 İdare Hukuku (Türkiye nin İdari Teşkilatı) - 2...192 Test - 49 İdare Hukuku (Türkiye nin İdari Teşkilatı) - 3...196 Test - 50 İdare Hukuku (Türkiye nin İdari Teşkilatı) - 4...200 Test - 51 Ulusal Kuruluşlar ve Başkanları - 1...204 Test - 52 Ulusal Kuruluşlar ve Başkanları - 2...208 Test - 53 Uluslararası Kuruluşlar ve Başkanları - 3...212 Test - 54 Uluslararası Kuruluşlar ve Başkanları - 4...216 Test - 55 Uluslararası Kuruluşlar ve Başkanları - 5...220 Test - 56 Güncel Sorular - 1...224 Test - 57 Güncel Sorular - 2...228 Test - 58 Deneme - 1...231 Test - 59 Deneme - 2...235 Test - 60 Deneme - 3...239 Test - 61 Deneme - 4...243 Test - 62 Deneme - 5...247 nahtarı...251
Hukukun Temel Kavramları (Sosyal Düzen Kuralları) - 1 1 1. Aşağıdakilerden hangisi sosyal düzen kurallarından biri değildir? A) Hukuk kuralları B) Ahlak kuralları C) Görgü kuralları D) Din kuralları E) Tabiat kuralları 5. İnsan davranışlarını tanımlamayı amaçlayan, iyikötü arasındaki ayrımı yapan kurallar, aşağıdakilerden hangisidir? A) Din kuralları B) Ahlak kuralları C) Hukuk kuralları D) Örf ve adetler E) Görgü kuralları 2. Allah tarafından konulan birtakım emir ve yasaklardan oluşan din kuralları aşağıdakilerden hangileri ile ifade edilir? A) Uhrevi-Dünyevi B) Objektif-Subjektif C) Maddi-Manevi D) Müspet-Menfi E) Bireysel-Toplumsal 6. Aşağıdakilerden hangisi kendi nefsimize karşı nasıl davranmamız gerektiğini belirten ahlak kurallarıdır? A) Subjektif ahlak kuralları B) Objektif ahlak kuralları C) Manevi ahlak kuralları D) Uhrevi ahlak kuralları E) Dünyevi ahlak kuralları 7. Dışa vurulmuş davranışları, kişilerin birbirleriyle olan ilişkilerindeki davranışları belirten ahlak kurallarına ne ad verilir? 3. Din kuralları hakkında verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Toplumdaki kişiler arasındaki ilişkileri düzenler, kişi davranışlarını yönlendirir. B) Evreni yaratan ve yöneten ilahi bir varlığa inanmayı ve ibadeti emreder. C) Din kuralları statiktir değiştirilemez. Hukuk kuralları ise dinamiktir. D) Din kurallarının yaptırımı uhrevidir. E) Din kuralları da tıpkı hukuk kuralları gibi uhrevi ilişkileri düzenler. 4. Aşağıdakilerden hangisi kişilerin birbirleriyle karşılaştıkları zaman uymaları gereken belirli davranış biçimlerini düzenleyen kurallardır? A) Görgü kuralları B) Ahlak Kuralları C) Bilim kuralları D) Hukuk kuralları E) Fizik kuralları 8. A) Maddi ahlak kuralları B) Uhrevi ahlak kuralları C) Dünyevi ahlak kuralları D) Subjektif ahlak kuralları E) Objektif ahlak kuraları I. Allah ile onun kulları arasındaki ilişkileri düzenleyen kurallar, uhrevi din kurallarıdır. II. İnsanların birbirleriyle olan ilişkilerini belirleyen kurallar ise dünyevi din kurallarıdır. III. Din kurallarının emir ve yasaklarına aykırılığının yaptırımı, günahkar olma, ahirette Allah ın verdiği cezaya çarptırılmadır. IV. Din kuralları da hukuk kuralları gibi kişilerin ilişkilerinde bazı kurallara uyulmasını isteyebilir. Din kuralları ile ilgili doğru olan ifade, yukarıdakilerden hangisidir? A) Yalnız I B) I ve II C) III ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV 1
1 Hukukun Temel Kavramları (Sosyal Düzen Kuralları) - 1 9. Aşağıdakilerden hangisi hukuk kurallarının diğer sosyal düzen kuralları ile ilişkisine dair yanlış bir ifadedir? A) Hukuk kurallarının koyduğu emir ve yasaklar diğer kuralların emir ve yasakları ile benzerlikler taşımaktadır. B) Subjektif ahlak kuralları zamanla hukuk kuralına dönüşebilir. C) Hukuk düzeni, ahlak kurallarına ters düşen kurallarda öngörebilir. D) Ahlak kuralları kişiye yalnızca yükümlülük verir, yetki vermez. E) Hukuk kurallarının bir kısmı yükümlülük verir, bir kısmı yetki verir. 10. Toplumda kişilerin davranışlarını düzenleyen, devlet gücü ile de destekli olan kurallar, aşağıdakilerden hangisidir? A) Din kuralları B) Hukuk kuralları C) Örf ve âdetler D) Görgü kuralları E) Ahlak kuralları 13. Aşağıdakilerden hangisi hukukun görevlerinden biri değildir? A) Toplumda barışı sağlar. B) Toplumda hukuki güvenliği sağlar. C) Toplumda adaleti sağlar. D) Toplumda oluşum ve gelişimlere cevap verir. E) Toplumda kaygıyı ve suçu sonlandırır. 14. I. Toplumsal yaşamı düzenlemek II. Kişilere bazı ödevler, emir ve yasaklar yüklemek III. Tüm insanlara uygulanabilir olmak IV. Yaptırım gücünü devlete dayandırmak Yukarıdakilerden hangileri hukuk kurallarının özelliklerindendir? A) Yalnız IV B) II ve IV C) I, II ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 11. Yaptırımı maddi olan, sosyal düzen kuralı hangisidir? A) Örf ve âdetler B) Görgü kuralları C) Ahlak kuralları D) Hukuk kuralları E) Din kuralları 12. Hukuk kurallarının özellikleri ile ilgili ifadelerden hangisi, yanlıştır? A) Hukuk kurallarına uyup uymama konusunda öteki sosyal düzen kuralları gibi serbest değildir. B) Sosyal düzen kuralları ile hukuk kurallarının arasında bir bağ, ilişki ve benzerlikler vardır. C) Hukuk kuralları sadece sosyal hayatta kişilerin devletle olan ilişkilerini düzenler. D) Hukuk kurallarının yaptırımı genellikle o hukuk kuralını koymuş olan yetkili makam tarafından önceden belirtilmiştir. E) Hukuk düzeni, insan aklının bir sonucu olup, kanunun tanıdığı yetki, yasak ve emirlerin toplamıdır. 15. Aşağıdaki ifadelerde hangisi, hukuk ve görevleri ile ilgili doğru olmayan bir ifadedir? A) Hukuk, kişiler arasındaki çatışmayı, güven, eşitlik ve de hürriyet zeminine çeker. B) Hukuk toplumsal, sınıfsal, ekonomik olarak mutlak eşitlik sağlar. C) Hukuk, herkesin bağlı olacağı kuralı önceden bildirerek, davranışları ona göre ayarlar. Böylelikle hukuki güvenlik sağlanır. D) Hukuk toplumda adaleti sağlar. E) Denkleştirici adalet, kişilerin kendi aralarındaki ilişkilerini düzenler. Paylaştırıcı adalet ise orantılı bir eşitlik ilkesine dayanır. 2
Hukukun Temel Kavramları (Sosyal Düzen Kuralları) - 1 1 ÇÖZÜMLER 1. Sosyal hayatı düzenleyen kurallar şunlardır: -Hukuk Kuralları -Ahlak Kuralları -Görgü Kuralları -Din Kuralları -Örf ve adetlerdir. 2. Din kuralları tanrı tarafından konulan birtakım emir ve yasaklardır. Din kurallarını içeriği itibarıyla iki türlü incelemek mümkündür. Uhrevi din kuralları, Allah ile kul arasındaki ilişkiyi düzenleyen kurallardır. Dünyevi din kuralları, insanların birbirleriyle olan ilişkilerini düzenleyen kurallardır. 5. Ahlak Kuralları, insan davranışlarını tanımlamayı amaçlayan, iyi-kötü arasındaki ayrımı yapan kurallardır. Doğru değerlere ilişkin ortak inançla ortaya çıkar. Değer sistemine uygun olan davranış iyi, çatışan davranış ise kötüdür. İnsan davranışlarını düzenlemeyi amaçladığından normatiftir. Yazılı olmayan kurallardır. Yaptırımı manevidir. 6. Ahlak kuralları sosyal ilişkileri düzenleyen kurallardır. Subjektif ve objektif olmak üzere kendi içinde ikiye ayrılır. Subjektif ahlak kuralları, kendi nefsimize karşı nasıl davranmamız gerektiğini belirtir. İç dünya ile ilgilidir. İyi hisler beslemek gibi. Objektif ahlak kuralları, sosyal yaşamda kişilerin birbirleri ile ilişkilerinde nasıl davranması gerektiğini belirler. Dışa vurulmuş davranışlara ilişkindir. Yoksul kişiye yardım etmek gibi 3. Din kuralları, toplumdaki kişiler arasındaki ilişkileri düzenler, kişi davranışlarını yönlendirir. Evreni yaratan ve yöneten ilahi bir varlığa inanmayı ve ibadeti emreder. Din kuralları statiktir değiştirilemez. Hukuk kuralları ise dinamiktir. Din kurallarının yaptırımı manevidir. Din kuralları Allah ile kul arasındaki uhrevi ilişkileri düzenler, aynı zamanda dünyevi ilişkileri de düzenler. Hukuk kuralları ise yalnızca kişiler arasındaki ilişkileri düzenler. 7. Ahlak kuralları sosyal ilişkileri düzenleyen kurallardır. Subjektif ve objektif olmak üzere kendi içinde ikiye ayrılır: Subjektif ahlak kuralları, kendi nefsimize karşı nasıl davranmamız gerektiğini belirtir. İç dünya ile ilgilidir. İyi hisler beslemek gibi. Objektif ahlak kuralları, sosyal yaşamda kişilerin birbirleri ile ilişkilerinde nasıl davranması gerektiğini belirler. Dışa vurulmuş davranışlara ilişkindir. Yoksul kişiye yardım etmek gibi 4. Görgü kuralları, kişilerin birbirleriyle ya da bir olayla karşılaştıkları zaman uymaları gerekli olan belirli davranış biçimlerini düzenleyen kurallardır. Selam verme, misafir ağırlama gibi. Yazılı olmayan kurallardır. Sadece yükümlülük yükler. Zamanla hukuk kuralına dönüşmesi çok sınırlıdır. Görgü kuralına aykırılık durumunda sosyal baskı ile karşılaşılır. Görgüsüz gibi sıfatlarla nitelendirilir. 8. Din kuralları, evreni yaratan ve yöneten ilahi bir varlığa inanmayı ve ibadeti emreder. Kendi içinde ikiye ayrılır. Allah ile onun kulları arasındaki ilişkileri düzenleyen kurallar, uhrevi din kurallarıdır. İnsanların birbirleriyle olan ilişkilerini belirleyen kurallar ise dünyevi din kurallarıdır. Din kurallarının emir ve yasaklarına aykırılığın yaptırımı, günahkar olma, Ahirette Allah ın verdiği cezaya çarptırılmadır. Din kuralları da hukuk kuralları gibi kişilerin ilişkilerinde bazı kurallara uyulmasını isteyebilir. 3
1 Hukukun Temel Kavramları (Sosyal Düzen Kuralları) - 1 9. Hukuk kurallarının koyduğu emir ve yasaklar diğer kuralların emir ve yasakları ile benzerlikler taşımaktadır. Subjektif değil, objektif ahlak kuralları zamanla hukuk kuralına dönüşebilir. Hukuk düzeni, ahlak kurallarına ters düşen kurallar da öngörebilir. Ahlak kuralları kişiye yalnızca yükümlülük verir, yetki vermez. Hukuk kurallarının bir kısmı yükümlülük verir, bir kısmı yetki verir. 13. Hukukun görevleri; -Toplumda barışı sağlar. -Toplumda hukuki güvenliği sağlar. -Toplumda adaleti sağlar. -Toplumda oluşum ve gelişimlere cevap verir. 10. Hukuk kuralları, toplumda kişilerin davranışlarını düzenleyen, devlet gücü ile de destekli olan kurallardır. Maddi yaptırımlıdır, uyulmaması durumunda devlet gücüyle emir yerine getirilmeye zorlanır. Aynı amaca yönelmiş bir dizi toplumsal ilişkiyi düzenler. Her insan topluluğunda bir hukuk düzeni vardır ve insan aklının bir sonucudur. Toplumsal, sosyal, ekonomik, politik ihtiyaçları karşılamak amaçlı oluşturulmuştur. 11. Tüm sosyal düzen kuralların yaptırımları manevidir. Kişilerin bu kuralların emir ve yasaklarına uygun biçimde davranmaya zorlanma imkanı yoktur. Hukuk kuralları, maddi yaptırımlıdır, yani devlet gücüyle desteklenmiştir. Cevap D 12. Sosyal düzen kuralları ile hukuk kurallarının arasında bir bağ, ilişki ve benzerlikler vardır. Hukuk kurallarına uyup uymama konusunda öteki sosyal düzen kuralları gibi serbest değildir. Hukuk kuralları sadece sosyal hayatta kişilerin devletle olan ilişkilerini değil aynı zamanda kişilerin birbirleriyle olan ilişkilerini de düzenler. Hukuk kurallarının yaptırımı genellikle o hukuk kuralını koymuş olan yetkili makam tarafından önceden belirtilmiştir. Hukuk düzeni, insan aklının bir sonucu olup, kanunun tanıdığı yetki, izi, yasak ve emirlerin toplamıdır. 14. Hukuk kuralları, toplumda kişilerin davranışlarını düzenleyen, devlet gücü ile de destekli olan kurallardır. Hukuk kuralları, toplumsal yaşamı düzenler, kişilere bazı ödevler, emir ve yasaklar yükler, tüm insanlara uygulanabilir, yaptırım gücünü devlete dayandırır. 15. Hukukun görevleri; -Toplumda barışı sağlar. -Toplumda hukuki güvenliği sağlar. -Toplumda adaleti sağlar. -Toplumda oluşum ve gelişimlere cevap verir. Hukuk, kişiler arasındaki çatışmayı, güven, eşitlik ve de hürriyet zeminine çeker. Hukuk, herkesin bağlı olacağı kuralı önceden bildirerek, davranışları ona göre ayarlar. Böylelikle hukuki güvenlik sağlanır. Hukuk toplumda adaleti sağlar. Denkleştirici adalet, kişilerin kendi aralarındaki ilişkilerini düzenler. Paylaştırıcı adalet ise orantılı bir eşitlik ilkesine dayanır. Hukukun toplumsal, sınıfsal, ekonomik olarak mutlak eşitliği sağlaması mümkün değildir. Böyle bir görevi de bulunmamaktadır. Cevap C 4
Hukukun Temel Kavramları (Yaptırım ve Türleri) - 2 2 1. Hukuk kuralına ya da sözleşmeye aykırı davranıldığında, davranışta bulunan kişinin karşılaşacağı öngörülen hukuki sonuca ne ad verilir? A) Yaptırım B) Hüküm C) Karar D) Hukuki sonuç E) Hukuki fiil 5. Hukuka aykırılık ya da sözleşmeye aykırılık durumunda verilen zararın ödettirilmesine ne ad verilir? A) Ceza B) İptal C) Cebrî icra D) Tazminat E) Yokluk 2. Aşağıdakilerden hangisi yaptırım türlerinden biri değildir? A) Ceza B) İptal C) Tazminat D) Teşhir E) Cebrî icra 6. Resmî evlendirme memuru önünde yapılmayan evliliğe uygulanacak yaptırım nedir? A) Yokluk B) Mutlak butlan C) Nispi butlan D) Ceza E) İptal 3. Kanunun suç işleyen bireye uygulanmasını öngördüğü yaptırıma ne ad verilir? A) İptal B) Hükümsüzlük C) Cebrî icra D) Mutlak butlan E) Ceza 7. Aşağıdakilerden hangisi askerlik çağı geldiği hâlde hâlâ askere gitmeyen erkek Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının askere alınmasıdır? A) Ceza B) Cebrî icra C) Yokluk D) Mutlak butlan E) Nispi butlan 4. Ceza türleri arasında yer almayan, aşağıdakilerden hangisidir? A) Adli para cezası B) Süreli hapis C) Kısas D) Müebbet hapis E) Ağırlaştırılmış müebbet 8. Aşağıdakilerden hangisi hukuki işlemlerin hüküm ve sonuç doğurmasının bir tarafın iradesine bağlanmış olabilmesidir? A) Nispi butlan B) Tek taraflı bağlamazlık C) Cebrî icra D) Tazminat E) Yokluk 5
2 Hukukun Temel Kavramları (Yaptırım ve Türleri) - 2 9. I. Memur II. Üniversite öğrencisi III. Asker IV. Dernek üyesi Yukarıdakilerden hangilerine disiplin cezası uygulanabilir? A) Yalnız I B) I ve III C) II ve IV D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV 10. Aşağıdakilerden hangisi kişilere haksız fiil veya sözleşme ile verilen zararın ölçülebilir olması durumunda karşılığında ödenen parasal karşılıktır? A) Cebrî icra B) Ceza C) Bedel D) Maddi tazminat E) Manevi tazminat 13. Aşağıdakilerden hangisi subjektif ve maddi olarak ölçülemeyen zararları karşılamak amacıyla ödediğimiz parasal karşılıktır? A) Maddi tazminat B) Manevi tazminat C) Tek taraflı bağlamazlık D) Cebrî icra E) Ceza 14. Hükümsüzlük türleri arasında yer almayan, aşağıdakilerden hangisidir? A) Cebrî icra B) Tek taraflı bağlamazlık C) Mutlak butlan D) Nispi butlan E) Yokluk 11. Bir akıl hastasının yapmış olduğu evlenme hangi yaptırıma tabidir? A) Mutlak butlan B) Nispi butlan C) Yokluk D) Ceza E) İptal 12. Aşağıdakilerden hangisi iradi olmayan sarhoşluk anında yapılan evliliğin yaptırımıdır? A) İptal B) Mutlak butlan C) Yokluk D) Nispi butlan E) Ceza 15. I. Ehliyetsizlik II. Şekil eksikliği III. Hukuka aykırılık IV. Ahlaka aykırılık Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri bir hukuki işlemin butlan olma şartları arasında yer alır? A) Yalnız I B) I ve II C) I, II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 6
Hukukun Temel Kavramları (Yaptırım ve Türleri) - 2 2 ÇÖZÜMLER 1. Yaptırım (müeyyide), hukuk kuralına ya da sözleşmeye aykırı davranıldığında, davranışta bulunan kişinin karşılaşacağı hukuki sonuçtur. Maddi yaptırım, hukuk kurallarını öteki kurallardan ayıran en önemli farktır. Yaptırım duruma göre farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Hangi davranışa hangi yaptırımın uygulanacağı devlet tarafından belirlenmiştir. 5. Tazminat, hukuka aykırılık ya da sözleşmeye aykırılık durumunda verilen zararın ödettirilmesidir. Ceza, kanunun suç işleyen bireye uygulanmasını öngördüğü yaptırımdır. İptal, idarenin hukuka aykırı yapılmış idari işlemin yargı organı kararı ile ortadan kaldırılmasıdır. Cebrî icra, borcunu yerine getirmeyen borçlunun devlet gücü ile zorla borcunu yerine getirmesidir. Yokluk, hukuki işlemin kurucu unsurlarından bir veya birkaçının eksik olmasıdır. Cevap D 2. Yaptırım (müeyyide), hukuk kuralına ya da sözleşmeye aykırı davranıldığında, davranışta bulunan kişinin karşılaşacağı hukuki sonuçtur. Yaptırım türleri ; - Ceza - İptal - Cebrî icra - Tazminat - Hükümsüzlük ** Teşhir, yaptırım türleri arasında yer almamaktadır. Cevap D 6. Yokluk, hukuki işlemlerin kurucu unsurlarında eksiklik olması durumunda hukuki işlemin hiç olmamış sayılmasıdır. Resmî evlendirme memuru önünde yapılmayan evliliğin yaptırımı yokluktur. Ortada işlem olmadığı için, bu işlemlere dava açılması da mümkün olmaz. İşlem hiç doğmamıştır. 3. İptal, idarenin hukuka aykırı yapılmış idari işlemin yargı organı kararı ile ortadan kaldırılmasıdır. Cebrî icra, borcunu yerine getirmeyen borçlunun devlet gücü ile zorla borcunu yerine getirmesidir. Hükümsüzlük, bir hukuki işlemin, kanunun öngördüğü şekilde yapılmaması ya da kanuna aykırı olarak yapılması durumunda hukuki sonuç doğurmamasıdır. Mutlak butlan, bir hukuki işlemin kurucu unsurlarının tamamlanmış olması geçerliliği bakımından yeterli olmaması, emredici hükümlere aykırı olmasıdır. Ceza, kanunun suç işleyen bireye uygulanmasını öngördüğü yaptırımdır. 4. Ceza, kanunun suç işleyen bireye uygulanmasını öngördüğü yaptırımdır. Adli para cezası, süreli hapis, müebbet hapis, ağırlaştırılmış müebbet hapis gibi. Cevap C 7. Cebrî icra, borcunu yerine getirmeyen borçlunun devlet gücü ile zorla borcunu yerine getirmesidir. Kişilerin yapmakla yükümlü oldukları davranışları yapmamaları durumunda kişilere kamu gücünün uygulanmasıdır. Askerlik, vergi, nafaka gibi. Askerlik çağı geldiği hâlde hâlâ askere gitmeyen erkek Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının askere alınması cebrî icradır. 8. Cebrî icra, borcunu yerine getirmeyen borçlunun devlet gücü ile zorla borcunu yerine getirmesidir. Yokluk, hukuki işlemin kurucu unsurlarından bir veya birkaçının eksik olmasıdır. Tazminat, hukuka aykırılık ya da sözleşmeye aykırılık durumunda verilen zararın ödettirilmesidir. Nispi butlan, mutlak butlana göre daha hafif bir geçersizlik hâlidir. Tek taraflı bağlamazlık, hukuki işlemlerin hüküm ve sonuç doğurmasının bir tarafın iradesine bağlanmış olabilmesidir. İşlemin tamamlanması irade beyanının gerçekleşmesiyle mümkündür. 7
2 Hukukun Temel Kavramları (Yaptırım ve Türleri) - 2 9. Disiplin cezası statüsü olan kişilere verilir. Memur, üniversite öğrencisi, asker, dernek üyesi gibi. 10. Maddi tazminat, kişiler haksız fiil veya sözleşme ile verilen zarar ölçülebilir nitelikteyse bunun karşılığında ödenen parasal karşılıktır. Manevi tazminat, subjektif ve maddi olarak ölçülemeyen zararları karşılamak amacıyla ödediğimiz parasal karşılıktır. Cebrî icra, borcunu yerine getirmeyen borçlunun devlet gücü ile zorla borcunu yerine getirmesidir. Ceza, kanunun suç işleyen bireye uygulanmasını öngördüğü yaptırımdır. Cevap D 13. Cebrî icra, borcunu yerine getirmeyen borçlunun devlet gücü ile zorla borcunu yerine getirmesidir. Ceza, kanunun suç işleyen bireye uygulanmasını öngördüğü yaptırımdır. Tek taraflı bağlamazlık, hukuki işlemlerin hüküm ve sonuç doğurmasının bir tarafın iradesine bağlanmış olabilmesidir. İşlemin tamamlanması irade beyanının gerçekleşmesiyle mümkündür. Maddi tazminat, kişiler haksız fiil veya sözleşme ile verilen zarar ölçülebilir nitelikteyse bunun karşılığında ödenen parasal karşılıktır. Manevi tazminat, subjektif ve maddi olarak ölçülemeyen zararları karşılamak amacıyla ödediğimiz parasal karşılıktır. 11. Ceza, kanunun suç işleyen bireye uygulanmasını öngördüğü yaptırımdır. İptal, idarenin hukuka aykırı yapılmış idari işlemin yargı organı kararı ile ortadan kaldırılmasıdır. Yokluk, hukuki işlemin kurucu unsurlarından bir veya birkaçının eksik olmasıdır. Mutlak butlan, bir hukuki işlemin kurucu unsurlarının tamamlanmış olması ancak geçerliliği bakımından yeterli olmamasıdır. Emredici hükümlere aykırı olmasıdır. Bir akıl hastasının yapmış olduğu evlilik gibi. Nispi butlan, kurucu unsurlara sahip, emredici hükümlere uygun bir hukuki işlemi, yapan iradenin sakat olmasıdır. 12. Nispi butlan, kurucu unsurlara sahip, emredici hükümlere uygun bir hukuki işlemi, yapan iradenin sakat olmasıdır. Eşlerden birinin; evlenme sırasında geçici bir sebeple ayırt etme gücünden yoksun olması, evlenmeyi hiç istemediği veya evlendiği kişiyle evlenmeyi düşünmediği hâlde yanılarak evlenmeye razı olmuş olması, sarhoşluk anında evlenmesi nispi butlan örneğidir. Cevap D 14. Hükümsüzlük, bir hukuki işlemin, kanunun öngördüğü şekilde yapılmaması ya da kanuna aykırı olarak yapılması durumunda hukuki sonuç doğurmamasıdır. Yokluk, mutlak butlan, nispi butlan, tek taraflı bağlamazlık olarak türleri bulunmaktadır. Cebrî icra bir yaptırım türüdür ancak hükümsüzlük türleri arasında değildir. 15. Butlan, bir hukuki işlemin kurucu unsurlarının tamam olması ancak işlemin geçerlilik şartlarının olmamasıdır. Emredici hükümlere aykırılıktır. Hukuki işlemlerde butlan nedenleri, - İrade beyanında bulunan kimsenin ehliyetsizliği - İşlemin konusunun, emredici hukuk kurallarına ya da genel ahlaka aykırı olması - Hukuki işlemin geçerliliği için aranan şekle uyulmaması - İşlemin muvazaalı olması - Tasarruf işlemlerinde tasarruf yetkisinin bulunmaması - Sebebe bağlı tasarruf işlemlerinde buna temel teşkil eden borçlandırıcı işlemin geçersiz olmasıdır. 8