SAĞLIK AÇISINDAN AFET İN TANIMI Doğal ya da insan yapımı afet olaylarıyla karşı karşıya kalan bir bölgedeki ya da toplumdaki sağlık hizmetlerinin gereksinimlere nazaran yetersiz kaldığı ve kapasitesini aştığı durumlardır.
Olağanüstü büyüklükte ve dış yardım gerektirecek şiddette oluşan ve ani gelişen ekolojik bir fenomendir. Mevcut kaynakların ve rutin müdahalelerin başa çıkmak için yetersiz kaldığı, ciddi idari ve triaj bozukluklarına yol açan acil bir durumdur.. Hasar, ekolojik yıkım, insan yaşamının kaybı, sağlık bozukluğu ve sağlık hizmetlerinin uygun sunulamamasına yol açan ve etkilenen bölge dışından yoğun yardım gerektiren olaylardır..
Ġnsanlar için fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar doğuran, normal yaşamı ve insan faaliyetlerini durdurarak veya kesintiye uğratarak toplulukları etkileyen doğal, teknolojik veya insan kökenli olayların doğurduğu sonuçlardır.
Genellikle ani ve beklenmedik bir biçimde gelişen, şiddetinin tahmin edilemediği, değişkenlik gösteren olay ya da durumlardır.
AFET ; ETKİYE KARŞI KONULAN TEPKİNİN YETERSİZLİĞİDİR OLAYA YANITTA YETERSĠZLĠK!.. AFETLERDE SAĞLIK HİZMETLERİNDEN AMAÇ ; MÜMKÜN OLDUĞUNCA ÇOK İNSAN HAYATI KURTARMAKTIR
AFET YÖNETİM SİSTEMİ Risk Değerlemesi, planlama ve tatbikat, Önleme (Zarar Azaltma), Hazırlıklı Olma, Kurtarma ve İlkyardım, İyileştirme, Yeniden yapılanma safhalarından oluşmaktadır. Bütün Tehlikeler (RİSK YÖNETİMİ) Hazırlıklı olma Zarar azaltma Bütün Acil durum ya da Afet Bütün Evreler Katılımcılar Operasyon Ekibi İyileştirme Müdahale (AFET YÖNETİMİ) Bütün Kaynaklar
AFETE MÜDAHALE YAKLAŞIMINDA Olası büyük bir afetin etkilerinin detaylı analizi, Afet planları ve senaryolarının hazırlanması, Halka yönelik bilgilendirme/eğitim programları, Etkileri hafifletme programları, Cevap kapasitesini artırma, Normale dönme stratejilerinin uygulanması gerekir.
Planlama, yapılanma Profesyonel Ekip Profesyonel yönetici Eğitim Lojistik; 1. Lojistik Yönetim Sistemi (yazılım, donanım) 2. Afet Yönetim Sistemi (yazılım, donanım) 3. Muhabere Sistemi (yedekli sistem/telli, telsiz, uydu vb) 4. Donanım 5. Stoklama 6. Ulaşım Tatbikatlar
SAĞLIK AFET YÖNETİMİNDEN AMAÇ; 1. Tüm güç ve kaynakların krizden önce planlanarak, 2. Olağandışı durumlarda sağlık personelinin ve gücünün olay yerine en hızlı şekilde ulaşması, 3. İnsanlara en etkin acil sağlık hizmetini sağlamak, 4. Bireyin, toplumun ve ülkenin biyolojik, fizyolojik, psikolojik, ekonomik ve doğal kaynak ve zenginlik kayıplarını azaltmak, 5. Hızla iyileşmeye katkı sağlamak ve 6. Risk gruplarını korumaktır.
DİĞER KURUM KRİZ MERKEZLERİ BAŞBAKANLIK KRİZ MERKEZİ BAKANLIK KRİZ MERKEZİ VALİLİK KRİZ MERKEZİ DANIŞMA KURULU İL SAĞLIK KRİZ MERKEZİ AFETLERDE SAĞ. HİZ. BİRİMİ BİLGİ İŞLEM SORUMLUSU EĞİTİM SORUMLUSU SEKRETERYA AFET VE KRİZ YÖNETİMİ ULUSAL MED. KUR. EKİBİ ACİL OPERASYON ÜNİTESİ M. DAĞ KURTARMA TİMİ TIBBİ DESTEK ÜNİTESİ M. SU KURTARMA TİMİ BİL. VE PSK. DEST. ÜNİTESİ M. KAR KURTARMA TİMİ LOJİSTİK DESTEK ÜNİTESİ M. HAVA KURTARMA TİMİ LOJİSTİK TİM SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI GÖNÜLLÜLER
VALİLİK KRİZ MERKEZİ İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ MERKEZİ KOORDİNATÖRÜ KRİZ DANIŞMA KURULU KRİZ MERKEZİ SEKRETERİ KOORDİNATÖR YARDIMCISI BİLGİ - İŞLEM SİVİL SAVUNMA UZMANI SEKRETARYA ACİL OPERASYONLAR ÜNİTESİ DST. OPERASYONLAR ÜNİTESİ BİL. ve PSİKOLOJİK DESTEK ÜNİTESİ LOJİSTİK DESTEK ÜNİTESİ UMKE - 112 YAT. TED. KURUMLARI PSİKOLOJİK DESTEK PERSONEL LOJİSTİK ÇEVRE SAĞLIĞI SAĞLIK OCAKLARI AR - GE TIBBİ LOJİSTİK BLŞ. HST. MÜCADELE LAB. HİZMETLERİ EĞİTİM TEKNİK LOJİSTİK
İL SAĞLIK MÜDÜRÜ AASH ŞUBE MÜDÜRÜ UMKE SORUMLUSU EĞİTMEN / EĞT. ASİST. OPERASYON YÖNETİCİSİ M. DAĞ KUR. TİMİ M. SU KUR. TİMİ M. KAR KUR. TİMİ M. HV. KUR. TİMİ LOJİSTİK TİM GÖNÜLLÜLER
Örgütlenme ve hareket kalıpları önceden planlanıp çalışılmış, masa başı simülasyonların ötesinde muhtemel senaryolar bünyesinde tatbikatlar mutlaka yapılmış olmalıdır. Profesyonel personel, Güvenlik, Ulaşım, Telekomünikasyon, Beslenme, Su, ısınma ve nakliye gibi lojistik sorunlar ön plana çıkan sorunlardır.
Tıbbi ihtiyaçların karşılanması, Halk sağlığı ve halkı bilinçlendirme, Eğitimli profesyonel sağlık personeli görevlendirilmesi, Hasta tahliyesi, Yaralıların stabilizasyonu ve naklinin sağlanması, Hijyen ve çevre sağlığı hizmetleri, Hasta bakımı, Gıda ve ilaçların temini ve güvenliğinin sağlanması, Tıbbi malzeme, araç ve gereçlerin temini,
Çalışanların sağlığı ve emniyetinin sağlanması, Olay yeri güvenliği ve olay yeri yönetimi, Tehlikeli maddeler ile mücadele, Sosyal ve ruhsal sorunların ele alınması, Bulaşıcı hastalıklar ve enfeksiyonların kontrol edilmesi, Suların güvenliğinin sağlanması, Yaralı ve ölülerin kimliklendirilmesi ve morg görevleri, Haşere ve kemirgenlerle mücadele.
Afetin olduğu bölgeden hastanelere kesintisiz bir tıbbi zincirin oluşturulması gereklidir. Hafif, orta ve ağır yaralıları ayırmak, hastane ve sağlık kurumlarının hafif yaralılar tarafından hücuma uğramasını önlemek, ağır yaralıların gözden kaçırılıp bir yerde ölüme bırakılması olasılığını ortadan kaldırmak. Tıbbi zincirin her basamağında zorunlu triyaj ve ilkyardım uygulanması yapılmalıdır.
Ayakta kalan ve hizmet verebilecek olan hastanelerin afet planları doğrultusunda, günlük organizasyonlarının dışına çıkarak, yaralı sayısıyla paralel, tamamen ayrı bir çalışma biçimi içerisine girmesi gerekir. Bütün kurtarma, ilkyardım ve transport operasyonları komutasının tek bir yöneticide olması gereklidir (olay yeri yönetimi).
Amaç; yaralı toplama, triaj, yaralı stabilizasyonu, yaralı nakil merkezinin kurulması ve ayaktan tedavi edilebilecek aciller için uygun ortamı oluşturmaktır. Afetin meydana geldiği bölgeye yeterince yakın olan, Afetin yansımalarından etkilenmeyecek kadar uzak olan, Ulaşım yollarına yakın olan,
Ayakta kalan sağlam binaların olduğu, kurulabiliyorsa çadırlar ya da yeteri kadar açık olan, İçerisinde birbirinden ayrılmış birkaç farklı bölgenin konuşlanabildiği, Helikopter inebilecek kadar geniş, boş ve düzlük bir alandır.
O L A Y Anstabil Acil Stabil Acil Acil Değil YARALI TEMİZLEME ALANI Anstabil Acil Stabil Acil Acil Değil AMBULANS HASTA YÜKLEME ALANI NAKLEDİLEN HASTANE Y E R İ Ümitsiz / Ölü Ümitsiz / Ölü GEÇİCİ MORG
1-Triaj Alanı: Giriş bölgesine yakın yerleşimli olan, Getirilen yaralıların triajı ve sınıflandırılmasının yapıldığı, Yaralıların ve ölülerin buradan önceden belirlenmiş alanlara nakillerinin sağlandığı alandır.
2-Acil Müdahale Alanı: Yaşam destek işlemleri (hava yolunun açılması, gerekiyorsa ventilasyon, dışa olan kanamaların kontrolü, pnömotoraks dekompresyonu, intravenöz sıvılar, analjezi vb) uygulamaların yapıldığı, İlk işlemlerden sonra yaralıların nakil imkanlarına göre transport alanına taşındığı alandır.
3-Kısmi Acil Müdahale Alanı: Yara bakımı, kırık immobilizasyonu ve yaralıların soğuktan korunması gibi işlemlerin yapıldığı, Zamanı gelince, Sağlık Kriz Merkezinin yönlendirmesi ışığında transport alanına taşınma işlemlerinin yapıldığı alandır.
4-Yaralı Transport Alanı: Yaralıların önceliklerine göre, elde olan araçlarla, sağlık kriz merkezinin vereceği bilgiler ışığında tedavi merkezlerine nakil işlemlerinin yapıldığı alandır.
5-Tedavi Merkezi: Çok sayıda yaralının olduğu büyük afetlerde oluşturulan, Genellikle bir hastane, bütün bölge tahrip olmuşsa çadır ya da o anda kurulmuş geçici askeri sahra hastanelerinden meydana gelen, O anda yeni kurulan bir sağlık merkezi ise mutlaka bir havaalanı, tren istasyonu, liman ya da trafik noktasına yakın bir yerde konuşlandırılan, Temel acil cerrahi, yoğun bakım, bazen radyoloji ve laboratuvar tetkikleri yapılabilme imkanlarına sahip olan acil müdahale merkezidir.
MOBİL ACİL MÜDAHALE ÜNİTELERİ
ĠÇERĠĞĠ: Konteyner 2 Çadır 1 Ġnsan gücü 4-8 Taşıma 1 römorklu kamyon Kurulum zamanı 30-90 dk. KULLANIM AMACI: Transportun yetersiz kalacağı sağlık operasyonlarında Küçük ulaşım kazalarında Küçük çaplı endüstriyel kazalarda Nüfüs hareketlerinde, toplu göç durumunda Büyük olağan dışı durumlar ve afetlerde olay yerinde Tıbbi Uç Nokta (TUN) olarak vb.
ĠÇERĠĞĠ: Konteyner 6-15 Çadır 10-15 Taşıma 4 römorklu kamyon veya helikopter veya uçak Ġnsan gücü 30-50 Hasta kapasitesi 50-100 Kurulma süresi 6 Ġlk hasta kabulü 2.5 saat KULLANIM AMACI: Orta ve büyük ulaşım kazalarında Büyük çaplı endüstriyel kazalarda Büyük çaplı nüfüs hareketlerinde, toplu göç durumunda Büyük olağan dışı durumlar ve afetlerde olay yerinin hemen gerisinde acil cerrahi gereken durumlarda Cerrahi Merkez olarak vb.
ĠÇERĠĞĠ: Konteyner 20-80 Çadır 20-100 Ġnsan gücü 180 Hasta kapasitesi 100-300 Kurulum süresi Ġlk hasta kabul 36-72 saat 2.5 saat KULLANIM AMACI: Büyük ulaşım kazalarında Kitleleri etkileyen endüstriyel kazalarda Savaş, büyük çaplı nüfüs hareketleri ve toplu göç durumunda Büyük olağan dışı durumlar ve afetlerde olay yerinin gerisinde kalıcı sağlık tesisleri kurulana kadar Sahra Hastanesi olarak vb.
AMELĠYATHANE ACĠL-YOĞUN BAKIM GÖRÜNTÜLEME YOĞUNBAKIM
STERĠLĠZASYON LABORATUAR ECZANE LABORATUAR
AMELĠYATHANE JENERATÖR KONTROL ÜNĠTESĠ
KĠTLE DEKONTAMĠNASYON SĠSTEMĠ T E M Ġ Z ÇADIR KONTYN. ÇADIR K Ġ R L Ġ
ACĠL MÜDAHALE ÜNĠTELERĠNDE OLMASI GEREKEN ÜNĠTELER 1. Ġdari yönetim üniteleri, 2. Otomasyon sistemi ve haberleşme sistemleri, 3. Lojistik destek üniteleri, 4. Enerji destek ünitelerinin ve ısıtma/soğutma sistemleri, 5. Barınma üniteleri, 6. Ġaşe üniteleri, 7. Tuvalet ve duş üniteleri, 8. Tıbbi gazlar üniteleri, 9. Su arıtma, temiz ve kirli su tesisatı sistemleri, 10. Portable tıbbi ekipmanlar
1. Afet Öncesi Sağlık Kayıtları 2. Hastane Öncesi Sağlık Kayıtları: Sürveyans Müdahale edilen vakalar Ölüm Bildirimleri Nakil Bildirimleri 3. Hastane Sağlık Kayıtları 4. Afet Bölgesi Sağlık Kayıtları 5. Ulusal/Uluslararası Afet Sağlık Kayıtları
YAPILMASI GEREKENLER Olağan dışı durumlara multidisipliner yaklaşım ve yapılanmanın sağlanması Eğitim İletişim ve İşbirliği (TAY, AAK, EGM, SSGM, AFOM bilgi ve yönetim paylaşımı) Ortak Afet Yönetim ve Muhabere Sistemi (AYBİS) Ortak bütçe-milli gelir israfın önlenmesi İlgili kurum-kuruluşlarla düzenli Tatbikat