NX5 CAD HAZIRLAYANLAR

NX5 CAD HAZIRLAYANLAR BERİL AKKÖK. KADRİYE ARTAN. CEMİL AYKAÇ. ENGİN BAYRAM. PINAR Y. BAYRAM. TİMUÇİN DEMİR. ENDER KAHRAMAN. VEYSEL KARANİ. ZAFER KESKİN. MEHMET SİVRİTEPE. HAKAN SÖNMEZLER. HASAN YAVUZ www.bogaziciyazilim.com

Boğaziçi Yazılım A.Ş. kurulduğu 1991 yılından bu yana dünya çapında yazılım firmaların Türkiye temsilcisi olarak, özellikle üretim ve hizmet sektörlerine çözüm sunmak amacıyla hizmet vermektedir. Bugün Bilgi Teknolojileri sektörünün en önde gelen yazılım ve danışmanlık firmalarından biri durumundadır. 1000 i aşan müşteri sayısı, 50 yi aşan personeli, İstanbul ve Ankara ofisleri, çözüm odaklı bayi yapısı, konusundaki lider yazılım çözümleri, ve başarılı projeleri tamamlayan tecrübeli danışmanlık kadrosu, Boğaziçi Yazılım ı kurumsal pazarda güvenilir kılmaktadır. 2004 yılında kurduğu DELL Satış Merkezi operasyonu ile, Türkiye çapında kapıya teslim DELL ürünleri sunmaktadır. Detaylı bilgi için: www.4443355.com Boğaziçi Yazılım, UGS Solutions tan NX ve I-deas CAD/CAM/CAE çözümleri, SolidEdge, Teamcanter PLM çözümleri, MRO Software den MAXIMO Kurumsal Bakım Yönetim Sistemi, MAXIMO ITSM Servis Yönetimi Sistemi, Adonix ten Adonix ERP sistemi ve Tecnomatix ten dijital üretim çözümlerini bünyesinde bulundurmaktadır. Boğaziçi Yazılım, yazılım, hizmet ve donanım olarak toplam çözüm gerektiren projeler için, anlaşmalı olduğu donanım şirketlerinin ürünleri ile anahtar teslimi çözümler üretmekte ve sunduğu çözümlerle ilgili satış, eğitim, servis, danışmanlık, destek, uygulama ve uyarlama hizmetleri vermektedir. Bu döküman Boğaziçi Yazılım A.Ş. tarafından hazırlanmış olup, ücretsizdir. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 2

NX KOLAY KULLANIM İPUÇLARI VE PÜF NOKTALARI Giriş NX in kullanımını daha kolay hale getirebilmek ve bu sayede kullanıcının verimini artırabilmek için çeşitli araçlar bulunmaktadır. Komutların kullanımının anlatılması esnasında, çok sık kullanılan kısayollar gösterilmişti. Bu bölümde, kısayolların özelleştirilmesi, ikonların özelleştirilmesi, programın daha hızlı çalışabilmesi için gerekli ayarların yapılması, şirket dahilinde kullanılan teknik resim standartları ve ortak parametrelerin genelleştirilmesi gibi özelleştirmeye dayalı örnekler vereceğiz. Klavye kısayollarının özelleştirilmesi Kullanımı en çok kolaylaştıran araçlardan bir tanesi de klavye kısayollarıdır. NX4 versiyonundan itibaren 1, Tools -> Customize menüsünde yer alan Keyboard... penceresinde menülerde yer alan her komuta bir kısayol tanımlamak mümkündür. 1. Üst kısımda bulunan listelerden ilgili komutu bulun 2. Press new shortcut key kısmındaki kutuya tıklayıp kısayol olarak kullanacağınız tuşa basın. Eğer bu tuş önceden tanımlanmış ise belirtilecektir. 3. Kısayolun sadece mevcut uygulama içerisinde mi yoksa tüm uygulamalarda mı geçerli olduğunu belirleyin. Örneğin, Trim Body komutu için belirleyeceğiniz kısayolun Modeling uygulaması dışında tanımlı olmasına gerek olmadığı için Use new shortcut in Application diyebilirsiniz. 4. Assign ile kısayolu kaydedin. ( 1 : NX3 ve öncesinde, bu kısayolları.men dosyaları ile değiştirebilirsiniz.) w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 3

Menü ve Toolbar Özelleştirmeleri Kullandığınız menü ve ikonları dilediğiniz gibi yerleştirebilir, hatta kendinize özel Toolbarlar ya da menüler yaratabilirsiniz. Örneğin, sadece Modeling ve Shape Studio uygulamalarında görünmesini istediğiniz bir toolbar yaratalım: 1. Tools-Customize komutunu verin. 2. Sağ kısımdaki New... düğmesi ile yeni bir toolbar yaratın. Sadece Modeling ve ShapeStudio yu seçerek bu toolbar in diğer uygulamalarda görünmemesini sağlayın. 3. Customize penceresi açık olduğu için, ekranda gördüğünüz tüm ikonlar ve menü elemanları taşınabilir haldedir. Örneğin Insert ->Design Feature -> Extrude komutunu menüden bulup CTRL tuşu basılı iken yeni toolbar ınızın içine sürükleyip bırakın. (CTRL basılı olarak taşımazsanız, işlem bittiğinde Insert menüsünün altından artık Extrude a ulaşamazsınız.) 4. Menülerde ya da toolbarlarda bulunmayan komutlara ulaşmak isterseniz, Customize penceresindeki Commands sekmesini kullanabilirsiniz. (Örneğin, Variable Offset komutunu ancak burada bulabilirsiniz) 5. Commands sekmesinin en altında, New Dropdown ve New Menu gibi çeşitli kullanıcı arabirimi elemanları bulunuyor, bunları kullanarak komutlarınızı gruplayabilirsiniz. Bu tür bir örnek Şekil 1 de görülmektedir. Şekil 1 Şekil 2 w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 4

İşletim Sisteminin Ayarları NX i en iyi verimle kullanabilmek için, işletim sisteminizde de bazı ayarları değiştirmeniz gerekebilir. Bunlardan bazıları aşağıda listelenmiştir. Visual Effects Özellikle Windows XP ile standart olarak açık halde gelen bu görsellik araçları, performans kaybına yol açabilmektedir. Tavsiye edilen ayarlar aşağıdaki gibidir: Virtual Memory Windows altındaki sanal hafıza miktarını mümkün olduğunca fazla tutmak tavsiye edilmektedir. Burada belirtilen sanal hafızanın yetmediği durumlarda, Windows bu sanal hafızayı genişletme yoluna gideceği için geçici olarak yavaşlık yaşayabilirsiniz. Bu yüzden, buradaki değerleri Initial Size:2048 Max Size:2048 MB Olarak ayarlarsanız, windows 2GB lik kısmı önceden kullanıma ayarlayacak ve boyut değiştirmeyecektir. Bu sanal hafıza dosyasının sistemdeki en hızlı diskte bulunması ve bu diskin sık sık birleştirilmesi (defrag) kesinlikle çok önemlidir. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 5

Sanal hafıza, fiziksel RAM e göre çok daha yavaş olduğu için, bilgisayarınızdaki RAM miktarı NX in hızını doğrudan etkileyecektir. Tavsiye edilen minimum RAM 1GB dir. 32 bit sistemlerde, tek bir thread in 2 (özel parametrelerle 3) GB den daha fazla hafıza (fiziksel ya da sanal) tüketmesi mümkün değildir. Bu kısıtlamalar NX için de geçerlidir, dolayısıyla daha fazla RAM ihtiyacı olan çalışmalar yapıyorsanız, 64 bit sistemleri değerlendirmenizi öneririz. Herhangi bir anda, NX in ne kadar hafıza tükettiğini anlamanın bir yolu, CTRL+ALT+ESC tuşlarına basarak ulaşılan Task Manager penceresidir. Örneğin, yukarıdaki pencereye göre NX 193 MB hafıza tüketmektedir. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 6

NX altında yazıcı tanımlama Plotter kurulumu adımları kısaca şu şekilde özetlenebilir: Grup Tanıtımı 1. Printer Group yaratılır 2. Yaratılan Printer Group taki printeri kullanarak File/Plot ile çıktı alınır. 1. Sisteme Admin yetkilerine sahip bir kullanıcı ile girin. 2. NX3 altında, File!Utilities!Printer Administration a tıklayın. 3. Create and Edit i seçip alta uygun bir dizin yazın. ( C:\NX3Plot gibi ) 4. Add düğmesi ile eklenebilecek printer listesine ulaşın. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 7

Yeni Printer Tanıtımı 1. Printer Name kısmına açıklayıcı bir isim yazıp Printer Model kısmında yazıcı modelini seçin. Her printer modelini burada bulamayabilirsiniz, en yakınını ya da generic printerlardan birini seçip parametrelerini değiştirerek sonuca ulaşabilirsiniz. Örneğin, listede bulunmayan ancak HPGL/2 dilini desteklediğini bildiğiniz bir plotter için +GEN: Generic HPGL/2 seçeneği ya da Raster RTL modunda çalışan bir model seçilebilir. 2. Printer kısmında, yazıcınızın sisteme ne şekilde bağlı olduğunu seçin. Eğer yazıcınız Windows altında tanıtılmış ise, NT/Queue listesinde görünecektir. (Bu yazıcı yerel ya da ağ üzerinden paylaşılmış olabilir) 3. OK ile çıkıp Printer Administration penceresini kapatın. 4. Sistem Değişkenlerini tanimlayin. UGII_SDI_SERVER_CFG_DIR çevresel değişkenini, değeri az önce yarattığınız print group dizinini gösterecek şekilde yaratın. Bu değişken tanımlanmaz ise, File/Plot komutundan sonra gelen pencerede printer/output format listesinde sadece TIFF, JPEG, EMF, CGM ve PNG resim formatları görünecektir. Değişkeni tanımladıktan sonra, NX i yeniden başlatın. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 8

PLOT Penceresinin kullanılması NX i yeniden başlattıktan sonra, File->Plot komutuyla aşağıdaki pencere açılır. Source: Neyin yazdırılacağını belirler. Display ile mevcut grafik ekranda görünenler, Drawing Sheets ile alttaki listede seçilen teknik resimler, Plot layout ile ise plot layout a eklenerek birleştirilmiş çıktılar seçilir. Colors: Çıktıdaki renk ayarlarını kontrol eder. As Displayed ile geometrinin ekrandaki görünen rengi ne ise o kullanılır, Part Color ile parça renk listesindeki renkler kullanılır, Custom Palette ile alternatif bir renk paleti kullanılır, Black&White ile sadece siyah kullanılır, Legacy Colors ile ise NX3 öncesi kullanılan 216 rengin standart 15 renge en yakın halleri kullanılır. Use Drawing Sheet Colors seçeneği, önceden bir sayfa için kaydedilmiş renk seçeneklerini tekrar kullanmanızı sağlar. Widths: Çıktıdaki çizgi kalınlıkları ayarlarını kontrol eder. Standard Widths, sabit çizgi kalınlıklarını (3 çeşit) kullanır. Single Width, sadece tek bir kalınlık kullanır. Custom 3 Widths, kullanıcının belirleyeceği 3 ayrı kalınlık değeri kullanır. Custom Palette ise 216 rengin her biri için kullanıcının tanımlayacağı bir kalınlık değerini kullanır. Use Drawing Sheet Widths ile önceden bir sayfa için kaydedilmiş çizgi kalınlığı seçenekleri tekrar kullanılabilir. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 9

Add to Plot Layout: Birden fazla çıktıyı birleştirerek tek bir kağıda basmak için kullanılır. Seçenekler belirlendikten sonra, mevcut çıktı Add to Plot Layout komutu sayesinde kağıt üzerine yerleştirilir. (Source olarak plot layout seçilir) Save CGM File: Çıktıyı bir CGM dosyası olarak kaydetmek için kullanılır. Plot: Seçenekler ayarlandıktan sonra plotter tercihi yapmak ve yazdırma işlemini başlatmak için kullanılır. Listede bulunmayan bir plotter modeli tanımlama Yeni bir printer modeli tanımlarken, dikkat edilmesi gereken en önemli detay class seçeneğidir. Raster,HPGL ve Postscript türlerinden birisini seçtikten sonra uygun çözünürlük,sayfa boyutları, renk özellikleri gibi parametreler girilir. HP/GL desteklemeyen bir printer için ilk aşamada Raster/RTL seçeneği denenebilir. Bu ekranda model tanıtıldıktan sonra, printers kısmına dönüp bu modelin özelliklerini kullanan bir printer tanımlanabilir. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 10

Customer Defaults: Standart Ayarlar w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 11

Assembly Zip Farklı dizinlerde bulunan bileşenlerin oluşturduğu bir montajınız var, ve bu dizin yapısını korumaksızın montajınızı export etmek istiyorsunuz. Normalde bu tür bir ihtiyaç için Assembly Clone komutu kullanılabilir, ancak bu işlem sonucunda dosyaların isimlerinde değişiklik yapmak zorunda kalırsınız. Bunun yerine, bedava bir NX eklentisi olan UGZIPC yi kullanabilirsiniz. http://www.w-eng.de/ugzipc.htm adresinden ugzipc.zip dosyasını indirin. İçerisindeki dosyaları, c:\zip gibi bir klasörün içerisine açın. UGII_SITE_DIR isimli bir sistem değişkeni tanımlayıp değer olarak C:\ZIP tanımlayın. NX i baştan başlatın. Montajınızı açtıktan sonra, File -> Export -> Zip Assembly komutunu verin. Gelen pencerede Work Part ı seçin. Zip file i nereye yazacağını belirtip ENTER tuşuna basın. OK ile zip i oluşturun. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 12

Parça Şablonları Part Templates Part templates sayesinde, oluşturduğunuz dosyalarda her defasında yaptığınız değişiklikleri alıp, hazır bir parça şablonu olarak kaydetmeniz mümkündür. Bu şablon dosyaları C:\Program Files\UGS\NX 5.0\UGII\templates altında bulunurlar. Preferences Menüsü Visualization Performance Visualization Performance penceresi altında, parçanızın ekranda görüntülenmesi esnasında kullanılan seçenekler değiştirilebilir. Burada yaptığınız tercihler, parçanın görselliğini ve performansınızı oldukça fazla etkileyecektir. Buradaki ayarların tamamı, açılması durumunda performansı artırırken görsellik kalitesini azaltacak şekilde ayarlanmıştır. Model Size Modelinizin karmaşıklığına göre, buradaki öntanımlı değerleri kullanabilirsiniz. Small, Medium, Large ve Custom olmak üzere 4 ayrı seçim bulunmaktadır. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 13

Moving Frames: Fixed Frame Rate sayesinde, ekrandaki geometri ne kadar karmaşık olursa olsun, saniyede yapılan ekran tazelemesini sabit bir değere ulaştırmaya çalışır. Eğer bilgisayarınızın gücü ekrandaki objeleri çok rahatlıkla döndürebiliyorsanız, bu ayar sayesinde insan gözünün göremeyeceği hızlarda boşu boşuna tazeleme yapmamasını sağlar. Eğer bilgisayarınızın gücü objeleri saniyede 30 defa tazeleyecek şekilde döndürmek için yeterli değilse, buradaki ayar dikkate alınarak objeler basit kutular ile gösterilir. İşlemciniz müsait hale geldiğinde ise, bu basit kutular yerine parçanın gerçek görünümü çizilir. Eğer her türlü durumda parçanın gerçek halini görmek istiyorsanız, bu ayarı tamamen kapatmalısınız. Still Frames Durağan görüntülerdeki kalite ayarını değiştirir. Hide Small Objects: Unsurlarınızın mevcut zoom seviyesinde ekranda ne kadar yer kapladığına ya da unsurlarınızın gerçek boyutlarına bağlı olarak, unsurların ekranda görüntülenmemesini sağlar. Based on Screen Coverage ile, örneğin %1 değerini verirseniz, ekranınızın diyagonal ölçüsünün %1 inden küçük unsurlar gizlenir. Display Object Boxes While Loading Montaj bileşenleri yüklenirken, henüz yüklenmemiş durumdaki objelerin yerine sembolik kutular gösterilir. Show Frame Rate: Görüntü ekranda döndürülürken, ekran kartınızın bu görüntüyü saniyede kaç kere tazeleyerek görüntüleyebildiğini gerçek zamanlı olarak gösterir. Disable Translucency Modelde saydamlık özelliği tanımlı olsa bile bunu kapalı hale getirecektir. Disable Plane Translucency NX3 versiyonundan itibaren düzlemler yarısaydam olarak oluşturulmaktadır. Bu ayar tekil olarak değiştirilebilir, ancak tüm düzlemlere birden etki etmesi için buradan kapatılabilir. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 14

Backface Culling Shaded görünümde, parçada arkada kalan kısımların render edilip edilmeyeceğini belirler. Disable Anti Aliasing Tam yatay ya da tam dikey olmayan çizgiler, kırık çizgilerden oluşacak şekilde görüntülenirler. Bu kırıklıkların ekranda daha az belli olması için kullanılan bir teknik olan antialiasing i kapatıp açmaya yarar. Grafik kartı ayarları da önemlidir, eğer bu ayar grafik kartından kapalı ise burada yapacağınız ayar etkili olmayacaktır. Repair Incidental Display Damage NX in kullanıcıya göstermeden görüntüyü düzeltmek için yaptığı çalışmaların (seçilen objelerin seçilmemiş hale getirilmesi gibi) ne zaman yapılacağını belirler. In Idle Time seçilirse, NX işlemcinizin boş olduğu bir zamanı bekler. Use Cached Facets in Shaded Views Shaded görünümde, yüzeylerin ya da katıların arabellekte tutulan facet halleri görüntülenir. Bu sayede shaded görünümde performans kazancı sağlanır. Evaluate Graphics Performance Bu komut ile, NX bilgisayarınızda zamana dayalı bazı performans testleri yapıp sonuca göre önerilerde bulunur, sonuca etki edebilecek değişikliklerin hangileri olduğuna dair ipuçları verir. Bu komuta ait örnek bir çıktı yukarıda görülmektedir. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 15

Güncelleme Nasıl Yapılır? Boğaziçi Yazılım tarafından size gönderilen güncellemeleri kurabilmek için, aşağıdaki yolu izleyebilirsiniz. NX in kapalı olduğundan emin olun. CD nin içeriğini bir harddiske kopyalayın. (örneğin, d:\4.0.2.2\ugs_update-0402 dizininin tamamını c:\ altına kopyalayabilirsiniz.) Ugs_update.. dizininin altındaki ugs_update.bat dosyasını çalıştırın. Bir tuşa basarak devam edin. Eğer bu aşamada, UGII_BASE_DIR sistem değişkeninin yanlış versiyona ait olduğuna dair bir uyarı mesajı alırsanız, bu değişkenin doğru versiyona ait olduğundan emin olun. Örneğin, aynı bilgisayarda NX4 ve NX5 kurulu ise, ve siz NX4 ün güncellemesini yapacaksanız, bu değişkenin NX4 dizinini gösteriyor olması beklenir. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 16

Multiprocessor Bilgisayarınızda birden fazla işlemci varsa, NX i bu özellikten faydalanacak şekilde ayarlayabilirsiniz. Environment Variables (Çevre değişkenleri) kısmına girerek UGII_SMP_ENABLE sistem değişkenini 1 olarak ayarlayın. NX i baştan başlatın. Dikkat: Burada çift işlemciden kasıt, Intel in HyperThreading teknolojisi DEĞİLDİR. HyperThreading kullanımı UGS tarafından tavsiye edilmemektedir. DualCore gibi tek işlemcide birden fazla fiziksel çekirdeğin bulunduğu işlemcilerde de bu ayarlar yapılabilir. Syslog NX desteğini aldığınız danışman, problemi iletirken sizden sistem logu ya da syslog isimli bir dosya isteyebilir. Bu dosyayı elde etmek için, Help menüsünden NX Log File komutunu verin, ve bu dosyayı File-Save As komutu ile kaydedin. Sistem Ayarlarının Yedeklenmesi İşletim sisteminin yeniden kurulması, bilgisayarın yenilenmesi ya da farklı bir kullanıcıya ayarların kopyalanması ihtiyacında, NX in kaydetmiş olduğu ayarları yedekleyebilirsiniz. Bahsi geçen tüm dosyalar, NX in kurulu olduğu dizinin altına göre ifade edilecektir. Standart bir kurulumda, bu dizin C:\Program Files\UGS\NX 5.0 olarak tanımlıdır. Postprocessor Dosyaları Bilgisayarınızda kullanılan postprocessorlar, <NX_kurulum_dizini>\MACH\resource\postprocessor altinda bulunur. Bu klasörün tamamını kopyalayın. Bu klasörde bulunan template_post.dat dosyasında NX e tanıtılmış olan postprocessor ların bir listesini göreceksiniz, eğer postprocessor dizini haricinde postlarınız varsa onları da yedekleyin. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 17

Toolbar ve komut yapısı Kullanıcıya ait ikon ve komut yerleşimi,.mtx dosyalarında saklanır. Standart bir kurulumda, bu dosyalar aşağıdaki dizinde bulunur: C:\Documents and Settings\<kullaniciadi>\Local Settings\Application Data\Unigraphics Solutions\NX5 Buradaki dosyalari almak yerine, isterseniz yeni bir rol de tanimlayabilirsiniz. Bu sayede, ayni bilgisayarda çalışan iki ayrı kullanıcı, kendi ayarlarını diledikleri gibi kaydedebilir ve NX i baştan başlatmaya bile gerek kalmadan ayarları aktif hale getirebilir. Customer Defaults File Utilities Customer Defaults penceresine girdikten sonra, ikonuna basarak mevcut ayarları görebilirsiniz. ikonu yardımıyla bu ayarları yeni bir.dpv dosyası haline getirebilir, sonrasında ise ile import edilebilir. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 18

Diğer dosyalar <NX_kurulum_dizini>\UGII\ugii_env.dat Çevresel değişkenlerin saklandığı dosyadır. Şablonlar C:\Program Files\UGS\NX 5.0\UGII\templates klasöründe bulunan dosyaların tamamını alabilirsiniz. Registry Ayarları HKEY_CURRENT_USER\Software\Unigraphics Solutions\NX\5.0 Klasöründe bulunan registry ayarlarını export ederek, NX in registry altında sakladığı kullanıcı bazlı bazı ayarları da yedeklemiş olursunuz. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 19

NX5 ARAYÜZÜ Giriş NX5 görünüş ve kullananımı Windows TM temeline dayanan birçok ürünle benzerdir. Komutlar ekranın üstünde bulunan menü barda sıralanmıştır ve seçimler ilk olarak farenin sol tuşunu kullanarak yapılmaktadır. Menü Barı kullanarak değişik araç paletleri kullanılabilir hale getirilebilir. Bu araç paletlerini herhangi bir geometri yaratıldığında da ekranda görebilirsiniz. NX5 dosya yönetimi fonksiyonları birçok Windows temelli ürünlerle benzerdir, örneğin Microsoft Word TM. Yeni dosya yaratmak,kaydetmek ve dosyaları aşağı açılır menü ve diyolag kutularını kullanabilirsiniz. Üç Tuşlu Fare Fonksiyonlarını Kullanılması NX5 kullanıcı arayüzü ikon temellidir. Birçok komut kullanımı farenin kullanımı, menüler ve geometrinin seçimi birbiri ile bağlantılıdır. NX5 gereksinimleri ürünün kullanımını artırmak için üç tuşlu fare gerekmektedir. Başlıca fonksiyonlar ve farenin kullanımı aşağıdaki resimde gösterilmiştir. Fare Sol Buton (MB1)=Seçme Fare Orta Buton(MB2)=Tamam\Onay Fare Sağ Buton(MB3)= =Hızlı Görünüş(Quick View) Açılır Kısayol Menü (Pop-up Menu) MB1+MB2+Sürükleme = Ekrandaki geometriyi büyültme\küçültme (Zoom) MB2 Wheel Scrool +Sürükleme = Ekrandaki geometriyi büyültme\küçültme (Zoom) MB2+Sürükleme= Döndürme (Rotate) MB2+MB3+Sürükleme= Taşıma (Pan) w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 20

Fare Buton Fonksiyonları Farenin sol butonu ya da MB1, ikonları ve ekrandaki geometriyi seçmek ve menuleri taşımak,yerleştirmek için kullanırız. Orta Buton ya da MB2, menüler ve komutların onayı (OK) kısayoludur. Ayrıca orta buton parçaları ekranda döndürmek için kullanılmaktadır eger MB2 wheel scroll ise geometriyi ekranda büyültüp/küçültmek için kullanırız. Sağ buton da Hızlı Görünüş (Quick View) ve Açılır Kısayol Menüsünün (Pop-up Menu) açılmasını sağlar. Sağ tuşa sürekli basıldığında Hızlı Görünüş penceresi ekrana gelir. Bu pencere geometrinin görüntü ile ilgili özelliklerini zaman kaybetmeden değiştirmenizi sağlar. Sağ Tuşa bir kez bastığınızda ekrana Hızlı Açılır Kısayol menu gelir. Rotate,Zoom,Fit vb. özelliklere ulaşabilirsiniz. Döndürme (Rotate): Farenin orta tuşuna sürekli basıldığında döndürme ikonu ekrana gelir. Hangi yönde döndürme işlemi yapılması isteniyorsa fareyi sürükleyerek döndürme işlemini yapabilirsiniz. Model üzerinde kursoru geomterinin kenarında tek eksen etrafında döndürebilirsiniz. Hareket (Pan): MB2+MB3 aynı anda basıldığında geometrileri istediğiniz yönde hareket ettirebilirsiniz, YA DA <Shift> ve MB2 butonlarına aynı anda basıldığında da Hareket (Pan) komutu aktif olur. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 21

NX5 Grafik Penceresi Nx5 grafik penceresine üst bölümde bulunan standart menuler (dosya açma ve kapamı vb standartlardır) kullanıcının isteğine gore sağ ya da sol tarafta ise Roles,Help,History ve Internet Explorer penceresi bulunmaktadır. Sırasıyla bu pencereleri inceleyelim: Roles NX5 i ilk açtığınızda ekranda sol bölümde görülen kullanıcının haklarını ve hangi menülerin ya da komutların kullanılanbileceğini belirlediğimiz özelliktir. Ekranda mouse ile seçip, grafik erkana sürüklemeniz yeterlidir. Kendi standartlarınıza göre tanımlamalar,ayarlamalar yapabilirsiniz. Ana Görüntü Menü bar her zaman açıktır. Menü Barda kullandığımız fonksiyonlar şunlardır: -DOSYA, bu özellik dosya yönetimini gerceklestirir -DÜZEN, bu özellik ise slime, arka plana atma (blanking), varlığın özelliklerini değiştirme,vb adımları kullanırız. -EKLE,geometri oluşturmada kullandığımız komutların bulunduğu menüdür. (Çizgiler,Eskiz,Katı unsure ve yüzey unsurları yaratma. -GÖRÜNTÜ, Grafik penceresindeki görüntü özelliklerini kullandığımız komut dizisidir. -BAŞLANGIÇ, farklı uygulama alanlarını tanımladığımız satırdır. Modelling,Drafting vb Ana Grafik Ekran ve Komut Satırlarının Açılışı Ana grafik ekranda sol üst köşede komutların kısaca anlatımları vardır. İsterseniz bu yardımcı satırı ekranın alt bölgesine de yerleştirebilirsiniz. Ekrandaki komut araç barlarını istediğiniz gibi hareket ettirip,yerleştirebilirsiniz. Grafik ekranda istediğiniz araç barını açıp kapatabilirsiniz. Grafik pencerede gri olan alanda MB3-sağ tuşu seçerek ekranda araç barlarını değiştirebilirsiniz. Kendiniz eğer yeni bir araç barı oluşturmak isterseniz grafik pencerede MB3 yapıp en alt satırda bulunan Customize penceresinde gelen menüden istediğiniz gibi yeni araç barı oluşturabilir ya da once çalıştığımız menülerde değişiklik yapabiliriz. Customize penceresinde aynı zamanda komutların sıralanışı,açıklamaların olup olmadığı vb ayarları yaptığımız yerdir. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 22

Grafik pencerede aktif olarak hangi parçada çalıştığımızı, değişiklikleri kaydedip kaydedemeyeceğimizi görebiliriz. Sol üst köşede hangi versiyonu kullandığımızı, hangi uygulama alanında çalıştığımızı görebiliriz. Grafik penceresinde sol alt köşede bulunduğumuz koordinat düzlemini gösteren koordinat ekseni mevcuttur. Parçanıza hangi koordinat düzlemine göre baktığınızı daha rahat takip edebilirsiniz. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 23

Pop-up Menü Grafik ekranda MB3 yaptığınızda pop-up menu olarak adlandırdığımız hareketli menüler yardımıyla kullandığımız komutlar vardır. Bunlar: REFRESH -> Ekranda olan kırılma ya da çalıştığımız parçanın görüntüleri kalabilir bu durumda REFRESH komutunu kullanarak ekranı yenileyebilirsiniz. FIT -> Parçanızı ekranda daha iyi çalışabileceğiniz şekilde büyüttükten,taşıdıktan sonra tekrar ekrana sığdırmak için FIT komutunu kullanabilirsiniz. ZOOM->Ekranda dikdörtgen oluşturduğumuz alanı ekranda büyütür. F6 ile de aynı özelliği kullanabiliriz. ROTATE-> Döndürme komutu grafik ekrandaki geometriyi koordinat ekseninde fare yardımıyla döndürmeyi sağlar. Siz döndürmek istediğiniz eksende fareyi hareket ettirmek yeterlidir. SET ROTATE POINT-> Döndürme işlemini hangi noktadan yapmak istiyorsanız bunu ekranda MB2 ye sürekli basarsanız ekranda bu işareti göreceksiniz. Artık bu noktadan döndürme işlemini tamamlayabiliriz. Ekranda dönüş esnasında Rotate Point-Dönüş noktasının belirlendiğini anlayabiliriz. Eger noktayı temizlemek istiyorsanız da Clear Rotate Point özelliği ile de noktayı temizleyebilirsiniz. Orient View-> Standart görünüşleri ekranda daha rahat seçerek isteğiniz Resource Bar Grafik pencersinde kullanıcının isteğine bağlı olarak sağ ya da sol tarafta bulunan Montaj ve Parça menülerini ve detaylarını gördüğümüz menüye Resource (Kaynak) Bar olarak adlandırırız. Resource Bar hareketli menüdür. Ama ekranda sabitlemek isterseniz menünün sol üst köşesinde bulunan pime birkez basmanız yeterlidir. Tekrar açmak içinde aynı pime basmanız yeterlidir. Aşağıdaki ekranda gördüğünüz gibi sol tarafta farklı menülere geçiş vardır. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 24

Part Navigator ve Assembly Navigator ekranlarına ulaştığımız bu alanlardan birkaçıdır. Burada Part Navigator de geometrinin tarihçesini görebiliriz. Adımlarda değişiklik yapmak istediğimizde burada yapabiliriz. Adımların yerlerini değiştirmek istediğinizde ya da araya adım eklemek istediğinizde bu pencereden yapabilirsiniz. Assembly Navigator penceresinde ise montajı oluşturan parçaları ve bunların listelerini görebilirsiniz. Alt montajları da listeleyip ve alt montajları görebilirsiniz. Part Navigator de Model View, Cameras,User Expression ve Model History olarak sınıflandırılan bölümlerde parçanız ile ilgili detayları değiştirebilir ve ekranda sadece parçanın bakış özelliklerini değiştirebiliriz. Dependencies,Details ve Preview penceleri ise model ile ilgili daha detaylı bilgi almak için kullandığımız ekranlardır. Details ekranında parçayı oluştururken kullanılan parametreleri gördüğümüz istersek bu ekranda değiştirebileceğimiz ekrandır. Dependenceis ekranında ise parçanın oluşturulma detayları belirtilmektedir. Geometri Seçimi NX5 de tüm komutların ve geometrinin seçimini MB1 ile yaparız. Bununla beraber grafik ekrandaki seçimler için kullandığımız farklı seçim komut satırı mevcuttur. Selection Filter Seçim filtresidir. Ekranda aynı anda çizgi,geometri,montaj vb olduğu durumlarda seçim işlemini kolaylaştırmak için kullanılan komutlar bulunmaktadır. Boylelikle çok karmaşık geometrilerde renk,teğet yüzey,kullanıcı özelliklerine göre seçim yapabiliriz. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 25

Selection Ball (Seçim topu) Selection Ball herhangi bir komutu seçtiğinizde ekranda hangi yüzeyi seçmek istiyorsanız o yüzeyi seçtiğinizde seçtiğiniz yüzeyin rengi değişirek hangi yüzeyi seçmis olduğunuzu göreceksiniz. Kenar,yüzeyler ya da çizgiler seçim yapıldıktan sonra renk değiştirecektir. Preferences\Selection penceresinden seçim ile ilgili özellikleri değiştirebiliriz. Quick Pick Hızlı seçim penceresidir. Ekranda özellikle karmaşık geometrilerde aynı anda birden fazla geometri seçildiği konumlarda farenin yaninda yan yana üç nokta belirir. Bu üç nokta çıktığı zaman farenin sol tuşuna bastığınızda yandaki pencere çıkar. Bu pencerede geometrideki yüzeyleri görüp,seçebilirsiniz. WCS (Work Coordinate System) WCS fonksiyonu aslında çalışma düzlemi olarak da adlandırabiliriz. Standart ilk düzleminiz XC-YC düzlemidir. Geometriyi ilk oluşturduğunuzda WCS XC-YC düzleminde çizim yapabilirsiniz. XY düzlemimiz Work Plane yani çalışma alanımızdır. WCS (Work coordinate System) i dinamik olarak kontrol edebilir ya da istediğiniz koordinat yönünde taşıyabilir ya da koordinat ekseninde döndürebilirsiniz. Dinamik WCS çalışmak için WCS üzerinde iken fareye iki defa basarak dinamik hale getirebiliriz. Dinamik halde olduğunu ekranda beliren yeşil koordinat oklarından ve dönüş toplarından anlayabiliriz. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 26

WCS Dinamik WCS WCS ve Mutlak Koordinat Sistem Yeni bir parça yarattığımızda WCS, Mutlak Koordinat Sistemin orjinine gore oluşur. Mutlak Koordinat Sistem, modelin orjinidir (0,0,0). Eger modeliniz birden fazla montaj ve montaj elemanlarından oluşuyorsa bu durumda Mutlak Koordinat Sistem ortak olan Mutlak Koordinat Sistemi kullanır. Eğer siz Mutlak Koordinat Sistemi farklı bir konuma taşıdıysanız orjini kaydetmek için Format\WCS\Orient\Absolute CSYS icon\ok seçeneğini kullanarak Mutlak Koordinat Sistemini kaydedebiliriz. Dinamik WCS Dinamik WCS i Format\WCS\Dynamics özelliğini kullanarak taşıyabiliriz. Bu özellik grafik penceresinde ekranda bulunan eksenlere gore sürükleyerek taşıma imkanı sağlar. Grafik penceresinde WCS i dinamik hale getirdikten sonra ekranda turuncu renkte gördüğünüz yönlerde taşıma ya da döndürme işlemini yapabilirsiniz. Ekranda seçiminizi yaptıktan sonra orta tuş yardımıyla seçiminizi onaylayabilirsiniz ya da Escape tuşu ile de iptal edebilirsiniz. Dinamik Giriş Kutuları Dinamik giriş kutuları ekranda komut satırındayken farklı girişler için ekranda çıkan giriş kutularıdır. Burada ekranda giriş yapmak istediğiniz alanı fare ile seçmeniz ve alana istediğiniz değeri girmeniz yeterlidir. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 27

Object\Action Menüleri Grafik penceresinde ekranda eğer geometriniz var ise Sağ tuşu geometri üzerinde sürüklediğimizde ya da sağ tuşa bastığınızda çıkan menüdür. Bu menüden parçaların parameter penceresini,rollback özelliğini,unsur silme adımlarına hızlıca ulaşabilirsiniz. Dosya Yönetimi Dosya yönetimi operasyonlarına ulaşım Dosya (File) menudedir. Yeni bir dosya yarattabilir,kaydedebilir,daha once yaratılan dosyaları açabilir ya da kapatabilirsiniz. Bu özellikler Windows tabanlı kullanıma sahip arayüze sahip olduğunu göstermektedir. Yeni Dosya Yaratma Yeni bir dosya yaratmak için File\New ya da Ctrl+N tuşlarına basmanız yeterlidir. Dosyanın ismini ve birimini tanımlamanız gerekmektedir. Proje Yeni bir parça yaratalım. Ve ismini egitim01_<kendinizi tanımlayacak bir kısayol ekleyebilirsiniz>.prt tanımlayalım. Bunun için öncelikli olarak yapılacaklar: File\New ya da Ctrl+N tuşlarına basın. Units den birimi seçin. Model,Montaj ya da Saç Metal oluştaracaksanız bu özelliği seçmeniz gerekmektedir. File Name kısmına dosyayı tanımlayacağımız ismi girin. Folder kısmında dosyayı nereye kaydedeceksiniz burada klasoru belirleyin. Preview kısmında eğer daha once yaratmış olduğunuz bir dosyayı seçiyorsanız bu modeli ekranda görebilirsiniz. Properties kısmında dosyanın ne zaman,kimin tarafından yaratıldığını, birimini görebilirsiniz. OK tuşuna bastığınız zaman belirttiğiniz yere ve belirttiğiniz konumda dosyanız yaratılır. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 28

Dosyayı Kaydetme Oluşturduğunuz dosyaları File\Save ya da Ctrl+S tuşuna basarak kaydedebiliriz. Dosyayı oluştururken verdiğiniz ismin üzerine kaydeder. Eğer farklı bir isim ile kaydetmek isterseniz tekrar isim vermeniz gerekir. *.prt uzantısını yazılım kendi tanımlar ve dosyayı ilk oluşturduğunuz dosyanın üzerine yazmaktadır. Eğer bu dosyayının önceki versiyonlarını saklamak istiyorsanız dosyayı farklı isimlendirebilir ya da farklı bir klasöre yaratabilirsiniz. Proje 2.6.2 Daha once yarattığımız egitim_01.prt dosyasını öncelikle kaydedip,daha sonra egitim_02.prt şeklinde iki kopya halinde oluşturun. Dosyayı kaydetmek için: Egitim_01.prt dosyasını açın ve File\Save özelliği ile kaydedebilirsiniz. Dosyayı farklı isimle kaydetmek için de File\Save As özelliğini kullanarak egitim_02 ismini verip,ok basın. Dosya Açma Daha once yarattığınız dosyaları File\Open ya da Ctrl+O seçeneği ile açabilirsiniz. Dosya açarken ekranınıza gelen pencere yeni dosya yarattığımız pencereye benzemektedir. Options seçeneğine bastığınızda Montajların nereden yükleneceğini tanımladığımız Assembly Load Options penceresi gelir. Buradaki ayarlar yardımı ile montajların ya da modellerin grafik ekrana yüklenmesi, kaydetme ile ilgili ayarları yapabiliriz. Eğer montaj parçalarını yüklemek istemiyorsanız Do Not Load Component seçeneğini işaretlemeniz yeterlidir. Preview seçeneği aktif halde ise dosyanızın en son kaydedildiği şekilde ekranda modelinizi görebilirsiniz. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 29

Birden Fazla Parça ile Çalışmak NX5 de aynı anda birden fazla model ile çalışmak mümkündür. Grafik ekranda olan model aktif olan modeldir. Diğer model dosyalarına ulaşmak için Window\{diğer_dosyalar} listesini bu ekranda görebilirsiniz. Eğer açık olduğunu bildiğiniz fakat Window\{diğer_dosyalar} da görmediğiniz dosyalar var ise bunlara da Window\More Parts seçeneği ile ulaşabilir ve buradan dosyayı tekrar grafik ekranınızda görebilirsiniz. Dosyayı Kapatma ve NX5 Yazılımından Çıkış Ekranda açık olan ya da seçtiğiniz dosyayı kapatmak için File\Close\Selected Parts seçeneği ile ya da tüm dosyaları kapatmak için File\Close\All Parts seçeneğini kullanarak ekranda yüklenmiş olan tüm parçaları kapatabiliriz. Eğer siz dosyanızı kaydetmediyseniz en son ne zaman kaydettiyseniz o haliyle dosyayı kapatır. NX5 yazılımdan çıkmak için File\Exit özelliğini kullanabiliriz. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 30

TEMEL CURVE`LER (2D) Bu bölümde NX içerisinde XYZ koordinatları tanımlanarak oluşturulan çizgi ve eğrilerin kullanımı üzerinde durulacak. NX bu çizgi ve eğriler grubunu parametrik ve yarı parametrik tanımları altında 2 farklı şekilde sunmakta. Parametrik çizgiler Lines and Arcs başlığı içerisinde Associative (bağlantılı=parametrik) seçeneği açık \ kapalı konumlarda kullanılabilir. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 31

LINE 2 nokta, 1 nokta 1 geometrik koşul yada 2 geometrik koşul ve uzunluk tanımları ile çizgi oluşturur. Komutla birlikte snap point menüsü aktifleşir. 1 2 1 ve 2 ile ifade edilen bölümlerde çizginin nokta girdileri yada geometrik koşulları tanımlanır. Inferred : Mouse imlecinin bulunduğu bölgedeki karakteristik noktaları ve geometrik koşullar point menüsünde açık seçenekler kullanılır sadece.) Point : Mouse imlecinin bulunduğu bölgede snap point menüsünde açık konumları yakalar Tangent : 2. adımda aktifleşir yay yada dairelere teğetlik sağlar uzunluk bilgisi ister. Angle : 2. adımda aktifleşir seçilen çizgiye göre açı değeri girilmesi sağlanır. WCS : Çizginin belirtilen doğrultuda olmasını sağlar. Face normal : 2. adımda aktifleşir çizginin doğrultusu seçilen yüzeyin normaline paralel olur. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 32

ARC 3 nokta, 3 geometrik koşul veya nokta geometrik koşul ve radyus girdilerini beraber kullanarak yay oluşturur. Komutla birlikte snap point menüsü aktifleşir. 3-point arc : 3 nokta, 3 geometrik koşul veya nokta geometrik koşul ve radyus girdileri ile yay oluşturur. Center-based arc : Yay merkezi ve nokta, geometrik koşul, radyus girdileri ile yay oluşturur. Bu bölüm için line komutuna bakınız Radius : Yarıçap değeri için veri girişi bölümü Plane : Yay için düzlem tanımlanması Complimentary solutions : Yayın 360 dereceye tamamlayan diğer kısmını oluşturur. Full Circle : Yayı tam daire olarak oluşturur. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 33

BASIC CURVES Çizgi, daire ve yay şekillerinin oluşturulmasının yanısıra, fillet (köşe yuvarlatma), trim (budama) komutları ve basic curve ile oluşturulan şekillerin düzenlenmesi (edit curve parameters) işlemlerine bu menüden ulaşılır. Yukarıda belirtilen Line ve Arc işlemleri tam parametrik objeler türetirken basic curves menüsünde yapılan objeler yarı parametriktir. Basic curves snap point toolbarını kullanmayıp menü içindeki point methodla nesne kilitleme operasyonlarını yapar. Koordinat girişi için komutla beraber açılan tracking bar toolbarı kullanılır. Line : 2 nokta yada uzunluk bilgisi ile çizgi oluşturur. Arc : 3 nokta yada 2 nokta yarıçap bilgisi ile yay veya daire oluşturur. Circle : Merkez noktası ve çap yada yarıçap bilgisi ile daire oluşturur. Fillet : 2 curve arasında radyus oluşturur Trim : Kesişen 2 yada 3 curve den 1 yada 2 sinin sınır alınarak diğerinin bu sınırı geçen tarafının budanması Edit curve parameters : Basic curve ve spline ile oluşturulan objelerin para lerinin düzenlemesini yapar. Tracking bar : Koordinat, uzunluk, çap, yarıçap ve açı bilgilerinin girişi bu bardaki Bölümlerden yapılır. Bardaki bölümler line arc ve circle uygulamarına bağlı olarak farklılaşır. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 34

Line Unbounded : Tanımlanan doğrultuda ekran sınırlarında çizgi çizer. Delta : 1. nokta tanımı yapıldıktan sonra 2. için tracking barda ilk noktayı referans alıp göreceli koordinat girişi sağlar. String mode : İlk çizgiden sonra ikincinin ilk noktasının birincinin son noktası olmasını sağlar. Break string : String mode açık iken kullanıllanılabilir. Uygulandığı Aşamada String mode etkisini kaldırarak çizginin ardışık devam etmesini engeller. Lock mode : 1. nokta tanımlı iken ortamda bulunan bir başka çizgi yada kenarın karakteristik olmayan(orta yada son nokta) bir bölümüne cursor getirilip seçildiğinde yeni çizginin o çizgiye paralel veya dik doğrultuda olması sağlanır. Bu lock mode seçeneği aktifleşerek durumu ifade eder. Lock mode seçeneği aktif iken tıklalandığında unlock moduna geçilerek referans çizgiye 45 derece ve katlarında bir açı ile doğrultu belirlenir. Paralel to : 1. nokta tanımlı iken x, y ve z eksenlerinden biri seçilerek bu e paralel çizgi yapılmasını sağlar. Arc Full circle : String mode kapalı iken açılır. Verile girdilerle tam daire yapar. Delta : 1. nokta tanımı yapıldıktan sonra 2. için tracking barda ilk noktayı referans alıp göreceli koordinat girişi sağlar. String mode : İlk çizgiden sonra ikincinin ilk noktasının birincinin son noktası olmasını sağlar. Break string : String mode açık iken kullanıllanılabilir. Uygulandığı aşamada String mode etkisini kaldırarak çizginin ardışık devam etmesini Alternate solution : Yayın 360 dereceye tamamlanan diğer tarafını oluşturur Start\end\point on arc : Yayın başlangıç, bitiş ve yay üzerinde 3. bir Nokta tanımlanarak oluşturulması Center\start\end : Yayın merkez, başlangıç ve bitiş noktalarının tanımlanarak oluşturulması. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 35

Circle Merkez noktası (point methodla yada tracking bardan koordinat Girişi ile) bilgisinin verilmesinin ardından yarıçap kadar uzakta bir nokta tanımlanması veya çap\yarıçap değeri girilerek daire oluşturulabilir. Fillet Simple fillet 2 curve fillet 3 curve fillet w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 36

Simple fillet : Bu method da Cursor Fillet atılacak köşeye getirilip MB1 ile tıklandığında radius değeri kadar fillet atılabilir. Cursor merkezi tılama esnasında fillet merkezinin olacağı tarafta bulunmalıdır. Bknz yandaki şekil. 2 curve fillet : Fillet atılacak 2 çizgi\yay objesi saat yönü tersinde seçilip fillet merkezinin olması gereken tarafa tıklanır. Bknz yandaki şekil 2 1 3 curve fillet : Fillet atılacak 3 çizgi\yay objeleri saat yönü tersinde seçilip fillet merkezinin olması gereken tarafa tıklanır. Bu yöntemde 3 objeye teğet tek bir yay olmasından dolayı radyus girdisi yapılmaz. Bknz yandaki şekil 2 3 1 w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 37

Trim Curve objelerinin, kesiştikleri diğer objeler (curve, faces, plane vb) sınır abul edilererek budanması işlemi diğer. Operasyonda ilk adımda budanacak bölüm ardından sınır objesi/leri tanımlanır. Assocative (bağlantılı) seçeneği açık iken yapılan trim operasyonları sonucu orjinal curve kesikli çizgi görünümüne dönüşerek korunur. Curves to trim : Budanacak kısma tıklanarak fazlalığı olan curve seçilir. End to trim bölümü start seçili iken kısım budanırken end seçilirse diğer tarafı budanır. First bounding object : Sınır objelerinden ilki bu bölümde tanımlanır. Object bölümünde select object seçili iken curve ve faces objeleri seçilebilirken specify plane seçilip datum plane de tanımlanabilir. Sınır objesi bir nokta ise tanımı point contructor ikonuna girilip yapılabilir. Second bounding object : 2. bir sınır var ise bu bölümde first bounding object tanımları çerçevesinde belirtilebilir. İntersection options : Budanacak obje ile sınır objesi aynı düzlemde değil ise kesişim noktası izdüşürülerek elde edilir. İzdüşüm için kullanılan metodlar ve kullanım yerleri şunlardır. Shortest 3d distance : 3 boyutta en kesişim için kısa mesafeyi alır. Relative to WCS : XY düzlemine iz düşüm yapar Along a vector : Tanımlanan vektör doğrultusudunda iz düşüm yapar. Along screen normal : Kullanıcının o anki ekrana bakışı doğrultusunda iz düşüm yapar Settings : Budanan çizginin işlem sonunda formundaki değişikliklerin kontrol edildiği bölümdür. Input curves: Budanan çizginin orjinalinin korunması veya silinmesi Curve extension: Budanan çizgi sınır obje boyu kesişim noktasından önce bitiyor ise işlem sonunda kesişim noktasına kadar uzar. Bu uzamanın natural (kendi karakterinde) veya tangent (tanjant) olması işlemleri. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 38

Örnek : Curves to trim basamağında A çizgisinin B yayının diğer tarafında kalan tarafı seçilir. Second bounding object kısmında B yayı seçilir ve apply tuşuna basılır. A B Örnek : Curves to trim basamağında A yayı seçilir. Second bounding object kısmında B çizgisi seçilip apply tuşuna basılır. B A Edit curve parameters Seçilen curve objesinin uzunluk, çap/yarıçap, konum gibi değişkenlerine müdahale etme imkanı sağlar. Seçilen objeye ve seçim yerine göre menü farklılık gösterir. Line : Çizginin son noktaları üzerinden seçim yapılırsa o noktanın koordinatının değiştirilmesini sağlar. Diğer bölgelerden yapılan seçimlerde Tracking bardan uzunluk ve açı değişkenlerine müdahale edilebilir. Arc : Yayın son noktaları yada merkezinden seçim yapılırsa o noktanın koordinatının değiştirilmesine imkan tanır. Diğer noktalardan yapılan seçimlerde çap/yarıçap yada yayın merkezle yaptığı açılar kontrol edilebilir. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 39

Uygulama Yandaki teknik resmi basic curve operasyonları ile oluşturalım. Bu örnekte resmin sol alt köşesi x=0 y=0 olarak kabul edilmiştir. Öncelikle yeni bir dosya açıp bir isim vererek diskte yer gösterip kaydedelim. _1 nolu çizgi için Basic curve ikonuna tıklayıp line seçelim. Tracking barda x için 0 y için 0 değerlerini girip enter tuşuna basıp ilk noktayı tanımlayalım. Diğer nokta tanımı x için 32 y için 0 yaparak girelim. _3 nolu çizgi için 1le aralarında bağlantı olmamasından dolayı önce Basic curve menüsünde break string ikonuna basarak bağlantıyı koparalım. Yine tracking barda x=44, y=12 girilip enter yapalım. Diğer nokta için x=88 y=12 girelim. _2 nolu yay için fillet ikonuna tıklayalım.2 curve fillet seçelim. Radyus değeri olarak 12 girip 3 nolu çizgiyi seçelim. Point method ikonuna tıklayıp 1 nolu çizginin sağ tarafındaki son noktasını seçelim. Fillet merkezinin olacağı bölümde boşluğa tıklayalım. _4 nolu yay için circle ikonuna basıp x=88, y=26 ve yarıçap için 14 girip enter tuşuna basalım. _5 nolu çizgi için line ikonuna basıp. Point methodda Quadrant seçip 4 nolu dairenin üst ortasına tıklayalım. Diğer nokta için x=44 ve y=40 girelim. _4 nolu dairenin sol tarafının trimlenmesi için trim ikonuna basalım. Select curve aşamasında 4 nolu dairenin trimlenecek kısmına (sol tarafına) tıklayıp seçim yapalım. First bounding ve second bounding bölümlerinde 5 ve 3 nolu çizgileri seçip apply yapalım. _7 nolu çizgi için line ikonunda ilk nokta x=0, y=52 ikinci nokta x=32, y=52 girelim. _6 nolu yay için fillet ikonuna girip 2 curve fillet seçelim. Point constructor tıklayıp 7 nolu çizginin sağdaki son noktasını seçelim. Back tıklayıp fillet müsüne dönelim ve 5 nolu çizgiyi seçip son olarak fillet merkezinin olacağı tarafa tıklayalım. _8 nolu çizgi için line ikonunda 7 nolu çizginin sol tarafındaki son noktaya ardından 1 nolu çizginin sol tarafındaki son noktaya tıklayalım. _9, 10, 11 ve 12 nolu daireler için merkez ve çap bilgileri circle ikonunda girilebilir. _13 ve 14 nolu çizgiler 11 le 12 nolu dairelerin quadrantları kullanılarak line komutu ile yapılabilir. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 40

STUDIO SPLINE Ardışık verilen noktalar arasında tolerans dahilinde eğriler (spline) uydurur.belirtilen noktalar üzerinden geçen yada bu noktaları kutup olarak kabul eden 2 methodla çalışır. Komutla birlikte snap point menüsü aktifleşir ve oradaki seçenekler dahilinde nokta tanımı yapılır. Trough point : Tanımlanan noktaların üzerinden geçen spline türetir. By poles : Tanımlanan noktaları kutup spline için kutup noktası olarak kullanır. Degree : Spline derecesi. Drawing plane : Serbest nokta girişinde düzlem tanımı buradan yapılabilir. Trough point By poles w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 41

TEXT Model üzerinde yazı ekleme aracı. Bir düzlemde veya yüzeyde doğrusal yada eğriyi takip ederek çeşitili fontlarda yazı türetilebilir. Type Planar düzlemsel yazı yazar On curve düzlem üstünde bir eğriyi takip eden yazı yazar. On face bir yüzey üzerinde bir eğriyi takip eden yazı yazar. Text placement face : On face seçeneğinde kullanılabilir. Yazının formunu alacağı yüzey burada tanımlanır. Location on face Placement methc on face seçeneğinde kullanılacak eğri yüzeyin üzeride ise Curves on faces, düzlemde ise section plane kullanılır. Eğri seçilmesi işlemi bu bölümde yapılır. Text : Yazı için giriş yapılan bölüm. Font : Yazı karakteri ve karakterin özelliklerinin tanınmlandığı alan. Anchor location : Yazı yerleşimi için belirtilen noktanın yazıya göre konumu. Parameter : Anchor location da seçilen noktanın eğri üzerinde yüzde olarak konumu. Baseline ofset : Yazının eğriye göre ofsetlenmesi için değer. Length : Yazı uzunluğu. Height : Yazı yüksekliği. W scale : Yazının ölçeklenmesi. Join curves : Yazıyı oluşturan eğrilerin birleştirilmesini sağlar. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 42

POINT X, Y ve Z koordinatları tanımlarak veya herhangi bir objenin karakteristik bir noktası referans alınarak parametrik yada unparametrik nokta oluşturur. POINT SET Eğri veya yüzey üzerinde çeşitli tanımlamalar doğrultusunda nokta grupları oluşturur. Points on curve : Eğri üzerinde belirlenen sayıda eşit aralıkta, artımsal mesafelerle ve karakteristik nokları baz alarak nokta grubu oluşturur. Add Points to curves : Eğri üzerinde kulanıcı tanımı ile nokta oluşturur. Point at Curve Percentage : Eğri uzunluğu üzerinden yüzde olarak belirlenen mesafelerde nokta oluşturur. Spline knot points : Spline eğriler üzerinde knot noktalarında noktalar oluşturur. Spline poles : Spline eğriler üzerinde pole (kutup) noktalarında noktalar oluşturur. Points on face : Yüzeyler üzerinde U V doğrultularında tanımlanan sayılarda nokta grubu oluşturur. Points at face percentage : Yüzeyler üzerinde U V doğrultuları yüzde olarak baz alınıp tanımlanarak nokta oluşturur. Face (B-Surface) poles : B-surfaces yüzeylerin Pole (kutuplarında ) noktalar oluşturur. CHAMFER 2 eğri kullanarak belirtilen parametrelerle pah kırma işlemi yapar. Simple Chamfer : Tek bir mesafe değeri ile 2 eğri arasında 45 açı ile pah kırar. 2 eğrinin birleştiği köşeye imleci getirip tıklamak gerekir. User-Defined Chamfer : 2 mesafe veya 1 mesafe 1 açı değeri ile pah kırma işlemi yapar. RECTANGLE Point constructer menüsü kullanılarak yapılan 2 diagonal köşe tanımıyla dikdörtgen oluşturur. POLYGON Kenar sayısı girdisi ile bir yarıçap tanımlaması ile varsayılan daire içine (circumsribed) yada dışına (ınscribed) çokgen oluşturur. Bir diğer yöntem yarıçap ve kenar uzunluğu (side of polygon) ile çokgen oluşturulmasıdır. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 43

ELLIPSE Point constructer menüsü kullanılarak yapılan merkez noktası tanımı ardından aşaıdaki parametrelerle elips oluşturur. HELIX Bir eksen etrafında döndürülmüş bir kesitin oluşturduğu yüzeyin üzerine bir çizginin sarılmasıyla elde edilecek formu oluşturur. Define orientation kısmında tanımla yapılmazsa WCS deki z ekseni helis ekseni doğrultusu olarak kabul edilir. Number of turns : Sarım sayısı Pitch : Sarım halkaları arasındaki uzaklık (adım) Radius method : Helis formu Use law seçimi ile değişken enter radius seçimi ile sabit olarak tanımlanabir. Radius bölümüne girilen değer helisin başlangıç yarıçapıdır. Turn Direction : Helis sarım yönü right hand ile sağ yada left hand ile sol olarak seçilebilir.. Define orientation : Helis ekseni burada seçilen bir çizgi ile tanımlanabilir. Point Constructer : Helis merkezi için nokta bilgisi girilen bölüm w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 44

OFFSET Kenar yada eğrilere belirtilen yönde ve değer kadar eşit uzaklıktaki noktalardan eğri oluşturur. Distance : Mesafe değeri girilerek offset oluşturulması. Select curve : Offsetlenecek objelerin seçilmesi. Point on offset plane : Offsetlenecek obje geometrisi bir düzlem tanımlamıyosa (Ör : Çizgi) düzlem tanımı için kullanılacak bölge. Distance : Mesafe değeri girdisi. Number of Copies : Ardışık offsetleme için kopya adedi. Reverse Direction : Offset yön seçimi. Draft : Mesafe değeri girilerek offsetlenen eğriler offset yönü referans alınarak angle bölümünde belirtilen açı kadar yer değiştiri Select curve : Offsetlenecek objelerin seçilmesi. Height : Mesafe değer girdisi. Angle : Açı değer girdisi. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 45

Law Control : Distance seçeneği esasları ile çalışır. İlave olarak seçilen eğrilerin başlangıç ve bitiş noktarı için farklı mesafe değer girilebilir. Law Type : Değişken mesafelerle oluşturulacak yeni eğrilerin oluşturulma biçimleri. Start Value : Başlangıç offset değeri End Value : Bitiş offset değeri 3D Axial : Distance seçeneği esasları ile tanımlanan bir vektör doğrultusunda offsetleme yapar. Specify direction : Ofsetlemenin yapılacağı vektörün tanımlandığ bölüm. Associative : İşlemin parametrik olup olmaması seçeneği Input Curves : Select curve bölümünde seçilen eğrilerin Keep : Aynen Korunması Hide : Gizlenmesi Delete : Silinmesi (associative aktifse kullanılamaz) Replace : Yenisi ile yer değiştirmesi (associative aktifse kullanılamaz) Show Result : İşlem sonrası oluşacak eğrilerin ön izleme yapılması. w w w. b o g a z i c i y a z i l i m. c o m 46