ÖZGÜN VE ÖZGÜN OLMAYAN YAPI BĠLEġENLERĠNE GÖRE GELENEKSEL YAPILARIN ENERJĠ PERFORMANSININ KARġILAġTIRILMASI



Benzer belgeler
KONUTLARIN FARKLI CAM VE DOĞRAMA ÖZELLĠĞĠNDEKĠ PENCERELERE BAĞLI ISITMA VE SOĞUTMA ENERJĠ GEREKSĠNĠMĠ

KONUT VE OFĠS FONKSĠYONLU HACĠM ÖRNEĞĠNDE YAPI KABUĞU ENERJĠ PERFORMANSININ KARġILAġTIRMALI DEĞERLENDĠRMESĠ

KONUTLARDA VE SANAYİDE ISI YALITIMI İLE ENERJİ TASARRUFU - SU YALITIMI EĞİTİMİ VE GAP ÇALIŞTAYI

ÜÇ BÜYÜK ġehġr MERKEZĠ ĠÇĠN BĠN-DATA DEĞERLERĠNĠN BELĠRLENMESĠ

Abs tract: Key Words: Meral ÖZEL Serhat ŞENGÜR

ESKĠġEHĠR ĠKLĠM KOġULLARINDA FARKLI YÖNLERE BAKAN OFĠS BĠNALARININ ISIL PERFORMANSLARININ ĠRDELENMESĠ

PREFABRİK YAPI A.Ş. EKO KONTEYNER PROJESİ ENERJİ MODELLEMESİ RAPORU

HAVALANDIRMA CĠHAZLARINDA ISI GERĠ KAZANIM VE TOPLAM ENERJĠ VERĠMLĠLĠĞĠNĠN SĠMÜLASYONU

SELCEN NUR ERĠKCĠ YENĠ YÜZYIL ÜNĠVERSĠTESĠ GÜLAY ZORER GEDĠK YILDIZ TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ BĠLDĠRĠ. Bu bir MMO yayınıdır MAKĠNA MÜHENDĠSLERĠ ODASI

Hacettepe Ankara Sanayi Odası 1.OSB Meslek Yüksekokulu

ISSN: Yıl /Year: 2017 Cilt(Sayı)/Vol.(Issue): 1(Özel) Sayfa/Page: Araştırma Makalesi Research Article. Özet.

1).S.Ü. MÜH.-MİM. FAKÜLTESİ, MİMARLIK BÖLÜMÜ/KONYA tel:

TARİH: REVIZYON: 0 SAYFA : 1/7 ISPARTAKULE KOZA EVLERĠ-2 01 MAYIS MAYIS 2017 AYLIK FAALĠYET RAPORU

SANDVİÇ VE GAZBETON DUVAR UYGULAMALARININ ORTALAMA ISI GEÇİRGENLİK KATSAYISI VE ISI KAYBI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ. U.

BÜTÜNLEŞİK TASARIM BİNA ENERJİ VERİMLİLİĞİ YEŞİL BİNALAR

KIġ DÖNEMĠ ĠÇĠN YAPI KABUĞUNDA SAYDAM YALITIM UYGULAMASI ÜZERĠNE BĠR ÇALIġMA

AKDENĠZ ĠKLĠMĠ ĠÇĠN YÜKSEK PERFORMANSLI BĠNA KABUĞU TASARIMINA YALITIM KATMANININ DĠNAMĠK ETKĠSĠ

TARİH: REVIZYON: 0 SAYFA : 1/7 ISPARTAKULE KOZA EVLERĠ-2 01 NĠSAN NĠSAN 2017 AYLIK FAALĠYET RAPORU

2419 ADA 45 PARSEL MİMARİ PROJE RAPORLARI

ÇEVRE DOSTU BİNALARDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE ÖRNEK UYGULAMALAR Seda YÖNTEM / EKODENGE A.Ş.

Betonarme Yapılarda Perde Duvar Kullanımının Önemi

2419 ADA 45 PARSEL MİMARİ PROJE RAPORLARI

KOCAELİ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ MESKUN VE GELİŞME KIRSAL KONUT ALAN YERLEŞİMLERİ TASARIM REHBERİ

BATIKENT, TAM ISI YALITIMLI KONUTTA İŞLETME DÖNEMİ SONUÇLARI

The Effects On Energy Saving Thermal Insulation Thickness In Used Different Structure Materials

AKDENİZ BÖLGESİ İÇİN ISITMA VE SOĞUTMA DERECE- SAAT DEĞERLERİNİN ANALİZİ

EDİRNE İLİNDE OPTİMUM DUVAR YALITIM KALINLIĞININ ENERJİ TASARRUFUNA ETKİSİ Semiha ÖZTUNA 1, Emre DERELİ

YAPI KABUĞUNDA ISI KAYIPLARININ AZALTILMASI VE BİR İYİLEŞTİRME PROJESİ ÖRNEĞİ

Yapıblok İle Akustik Duvar Uygulamaları: Digiturk & TV8

Binalarda ekonomik optimizasyon kullanılarak dış duvar ve pencerelere bağlı yakıt tüketimi ve emisyon hesabı

Sürdürülebilir Çevre için Binalarda Yalıtım Uygulamasının Etkisi. The Impact of Insulation Implementation in Buildings For a Sustainable Environment

BĠNAYA ENTEGRE FOTOVOLTAĠK SĠSTEMLERDE CEPHE YÖNÜ ve ÇATI EĞĠM AÇISI ETKĠLERĠNĠN ĠNCELENMESĠ

Binalarda Isı Yalıtımı ile Güneş Kontrolünün Önemi

KIYMET TAKDĠRĠ ve RĠSK ANALĠZĠ RAPORU

Binalarda Isı Yalıtımı ile Güneş Kontrolünün Önemi

2017 NİSAN AYI YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORU

ÜLKEMİZDE KULLANILABİLECEK DIŞ DUVAR ELEMANLARININ SES YALITIM PERFORMANSI/ ISI GEÇİRGENLİK KATSAYISI/ MALİYET AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Enerji Yönetmeliğine Göre Konutların Farklı Isı Yalıtım Malzemeleri İle Yalıtılmasının Ekonomik Analizi Üzerine Bir Araştırma: Kahramanmaraş Örneği

LÜLEBURGAZDAKİ BİNA DIŞ DUVARLARI İÇİN OPTİMUM YALITIM KALINLIĞININ BELİRLENMESİ VE MALİYET ANALİZİ

MİMARİ PROJE RAPORLARI

ÖRNEK BĠR YAPININ ISITMA-SOĞUTMA UYGULAMASINDA GÜNEġ ENERJĠSĠ KAYNAKLI ISI POMPASI SĠSTEMĠNĠN SĠMÜLASYON TEKNĠĞĠ ĠLE ĠNCELENMESĠ

Farklı İklim Bölgelerinde Otel Yapılarının Isıtma ve Soğutma Yükleri Açısından Karşılaştırılması

ITP13103 Yapı Malzemeleri

Küllüoba 2004 yılı Kazı Çalışmaları

BİNA HAKKINDA GENEL BİLGİLER

BİNA HAKKINDA GENEL BİLGİLER

ÜNĠVERSĠTE DERSLĠKLERĠNĠN ISIL KONFORUNUN BELĠRLENMESĠNE YÖNELĠK BĠR ÇALIġMA

02 Nisan MĠMARLIK BÖLÜM BAġKANLIĞINA,

2. İDARİ FAALİYETLER. Asansörlere blok kat daire planları yazıları yaptırılmıģ ve yerlerine konulmuģtur. MART 2017 AYI FAALİYET RAPORU

BİNA HAKKINDA GENEL BİLGİLER

Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi

SOĞUTMA YÜKÜ HESAPLAMALARININ BİLGİSAYAR DESTEKLİ ANALİZİ

TÜRKİYE DE YEŞİL BİNA KAVRAMI ÖRNEK : GAZİANTEP EKOLOJİK BİNA

KONUT BİNALARININ YAŞAM DÖNEMİNDEKİ ENERJİ TÜKETİMİ VE YAŞAM DÖNEMİ MALİYETİNİN HESAPLANMASI

Hibrit Otobüs Seyir Hali Emisyonlarının Ölçüm ve Modellenmesi SAN-TEZ Projesi

Y.Mim. Çelik ERENGEZGİN. izolasyon yöntemleri

2017 YILI AĞUSTOS AYI FAALİYET RAPORU

2017 YILI TEMMUZ AYI FAALİYET RAPORU

BĠR EĞĠTĠM BĠNASININ ISIL KONFOR VE ENERJĠ VERĠMLĠLĠĞĠ AÇISINDAN ĠNCELENMESĠ

EVAPORATÖR TASARIMLARINDA FARKLI MALZEME VE KONSTRÜKSĠYON UYGULAMALARI ĠLE KARġILAġTIRMALI YENĠ YAKLAġIMLAR

BIM VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

İZMİT GELENEKSEL KONUTLARININ TİPOLOJİSİ

İNŞAAT DEMİRİ. Anma çapı KANGAL DEMİR. Anma çapı HASIR ÇELİK NO. 1 R R

FARKLI PLAKA AÇILARINA SAHĠP PLAKALI ISI EġANJÖRLERĠNDE ISI TRANSFERĠ VE ETKĠNLĠĞĠN DENEYSEL OLARAK ĠNCELENMESĠ

ENERJİ VERİMLİLİĞİNDE CAM

BĠNA ENERJĠ VERĠMLĠLĠĞĠ DÜZEYĠNĠN BELĠRLENMESĠNDE REFERANS BĠNA VE REFERANS DEĞERLERĠN ÖNEMĠ

Abs tract: Key Words: Meral ÖZEL Nesrin İLGİN

ĠZMĠR, KAYNAKLAR`DA HAVA KAYNAKLI ISI POMPASI ĠLE ĠKLĠMLENDĠRĠLEN MÜSTAKĠL BĠR KONUTUN ĠZLENMESĠ VE MODELLENMESĠ

METRO ĠSTASYONLARINDA ĠġLETME ġartlarinin ISIL KONFORA ETKĠSĠ

C. KORUMA AMAÇLI İMAR PLANI UYGULAMA KOŞULLARI

ISITMA VE SOĞUTMA DERECE SAAT HESAPLAMALARINDA ENLEM-BOYLAM- RAKIM ĠLĠġKĠSĠNĠN MARMARA BÖLGESĠ ĠÇĠN ARAġTIRILMASI

RÜZGAR VE DOĞAL HAVALANDIRMA. Prof. Dr. Gülay ZORER GEDİK Yapı Fiziği Bilim Dalı

MESLEK RESMİ DERSİ. Giriş Özet Yapı Bilgisi Mimari Tasarım Esasları ve Mimari Proje Örnekleri İncelemeleri. Hazırlayan. Öğr. Gör.

BLOK MALZEME KULLANILAN DUVARLAR İÇİN MALİYET ANALİZİ. 4-Kasım-2014

ESKİ VE YENİ KONUTLARIN KARŞILAŞTIRILMASI: BURDUR ÖRNEĞİ

Binanın Özgül Isı Kaybı Hesaplama Çizelgesi

BETONARME BĠR OKULUN DEPREM GÜÇLENDĠRMESĠNĠN ĠDE-CAD PROGRAMI ĠLE ARAġTIRILMASI: ISPARTA-KESME ĠLKÖĞRETĠM OKULU ÖRNEĞĠ

Güvenli bir hayatın yapı taşı. /akggazbeton

Isı Yalıtım Projesini Yapanın ONAY

T.C PENDĠK BELEDĠYE BAġKANLIĞI ĠSTANBUL. Raporu Hazırlanan Bina Bilgileri

Fatih Ortaokulu. Brifing Dosyası

Konforun Üç Bilinmeyenli Denklemi 2016

MİMARİ PROJE RAPORLARI

TAŞIT MOTORLARI İÇİN REZONATÖR TİP SUSTURUCU TASARIMI

1. Derece-Gün Bölgesi için Dış Duvar Sistemlerinde Malzeme Seçim Kriterleri

Ç.Ü. GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ İÇ MİMARLIK BÖLÜMÜ GÜZ YARIYILI İÇM PROJE 5 & DİPLOMA PROJESİ

Farklı Cam Türleri ve Yönlere Göre Pencere/Duvar Alanı Oranının Bina Enerji Performansına Etkisi: Eğitim Binası, İzmir

Soğuk İklimlerdeki Binalarda Pencere Sistemlerinin Enerji Performansı

GAZBETONLU. HAFİF ÇELiK YAPI. SiSTEMLERİ

KIYMET TAKDĠRĠ ve RĠSK ANALĠZĠ RAPORU

Tanıtım. Ürün Sertifikalarımız

Kalorifer Tesisatı Proje Hazırlama Esasları. Niğde Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü

YEġĠL BĠNA DEĞERLENDĠRME SĠSTEMLERĠNDE SAĞLIK YAPILARI

Neden Ahşap? Doğaldır Uzun Ömürlüdür

BĠR TOKĠ KONUT ÖRNEĞĠNDE ISITMA VE SOĞUTMA ENERJĠ YÜKLERĠNĠN FARKLI ĠKLĠM BÖLGELERĠNE BAĞLI OLARAK DEĞERLENDĠRĠLMESĠ YÜKSEK LĠSANS TEZĠ.

ENERJİ TASARRUFUNDA CAM FAKTÖRÜ

KONYA KARAPINAR 300 KİŞİLİK ÖĞRENCİ YURDU İnceleme Dosyası

DUVARLARDA ISI YALITIMI

2017 TEMMUZ AYI FAALĠYET RAPORU

ĠSTANBUL DAKĠ DÖRT ĠSTASYON ĠÇĠN DEĞĠġKEN TABANLI DERECE-SAAT HESABI

Transkript:

TESKON 2015 / BĠNALARDA ENERJĠ PERFORMANSI SEMPOZYUMU Bu bir MMO yayınıdır MMO bu yayındaki ifadelerden, fikirlerden, toplantıda çıkan sonuçlardan, teknik bilgi ve basım hatalarından sorumlu değildir. ÖZGÜN VE ÖZGÜN OLMAYAN YAPI BĠLEġENLERĠNE GÖRE GELENEKSEL YAPILARIN ENERJĠ PERFORMANSININ KARġILAġTIRILMASI GÜLÇĠN SÜT HARPUT MĠMARLIK & MÜHENDĠSLĠK MERVE TUNA KAYILI GAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ MAKĠNA MÜHENDĠSLERĠ ODASI BĠLDĠRĠ

1521 ÖZGÜN VE ÖZGÜN OLMAYAN YAPI BĠLEġENLERĠNE GÖRE GELENEKSEL YAPILARIN ENERJĠ PERFORMANSININ KARġILAġTIRILMASI Gülçin SÜT Merve TUNA KAYILI ÖZET Geleneksel mimarinin mirası olarak nitelendirilebilen geleneksel konutlar birer birer yok olurken, koruma kurullarının ya da mimarların ilgisini çekebilen kısmı, restorasyon ya da rekonstrüksiyon metodu ile günümüze aktarılmaktadır. Ancak, bu restorasyon çalıģmalarında, yeni geliģmelerin geçmiģi yok ederek, bilinçsiz ve sağlıksız yapılıyor olması, en büyük sorundur. Geleneksel yapılar, bulundukları iklim özelliklerine bağlı olarak, en uygun malzeme ve bileģenlerle inģa edilmiģlerdir. Bu malzemelerin ve bileģenlerin, geleneksel yapıların restorasyon ya da onarımı sırasında günümüz malzemeleriyle üretim kolaylığı, maliyet ve kolay iģçilik gibi nedenlerle değiģtirilmesi, o yapının çevresel etki ve ısıl konfor özelliklerinin de değiģtirilmesi anlamına gelmektedir. Böylelikle dıģ cephe özellikleri bakımından geçmiģi yansıtan yapı, iç iklimsel konfor ve enerji performansı açısından eski özelliklerini kaybedebilmektedir. Bu çalıģma kapsamında, Kuzey Anadolu nun en eski yerleģim yerlerinden biri olan Safranbolu nun restore edilen geleneksel Türk evlerinden biri olan Kürtaliler Konağı ele alınmıģtır. AhĢap taģıyıcılar arasındaki özgün dolgu malzemesi kerpiç iken, restorasyon sonrası dolgu malzemesi gaz beton blok olarak değiģtirilen bu konutun, değiģimden önceki ve sonraki iç mekan ısıl konforu ve enerji gereksinimi dinamik bir simülasyon programı ile hesaplanmıģ, ayrıca gaz betona alternatif olabilecek sıklıkla kullanılan dolgu malzemelerinin, konutun enerji performansında ortaya çıkardığı niteliksel ve niceliksel farklar, CO 2 emisyonu, elde edilen sayısal sonuçlar üzerinden belirlenmiģtir. Anahtar Kelimeler: Geleneksel konutlar, Isıl performans, Özgün ve özgün olmayan malzeme ABSTRACT Traditional houses which can be considered as a heritage of traditional architecture, while they are vanished one by one, some of these are transferred to the present by using restoration and reconstruction method. But, in this restoration workings, it is the biggest problem that the workings are done by destroying of past, unconsciously and by unhealthy. Traditional houses was built with optimum materials and components, depending on the properties of climate of which they are. This materials and components are changed with materials of today because of ease of manufacture, economy and casual labor during the restoration and maintenance. It means that environmental impact and thermal comfort of this house are changed. Therefore, even if the houses are seen as in the past, it lose beneficial properties within energy performance and interior climatic comfort. In this study, restorated Kürtaliler House which one of traditional Turkish houses of Safranbolu was under debated. Interior climatic comfort and requirement energy for heating and cooling of house

1522 which has got adobe as a filling materials in the wall, but in the restoration stage, are changed with aerated concrete block, was calculated by using a dynamic Simulation Program. In addition, the qualitative and quantitative differences in energy performance of house due to other filling materials which can be alternative to aerated concrete block were determined with using analysis results. And CO 2 emissions of house are examined according to original and non-original materials in year basis. Key Words: Traditional houses, Thermal performance, Original and non-original materials. 1. GĠRĠġ Geleneksel mimarinin mirası olarak nitelendirilebilen geleneksel konutlar birer birer yok olurken, koruma kurullarının ya da mimarların ilgisini çekebilen kısmı, restorasyon ya da rekonstrüksiyon metodu ile günümüze aktarılmaktadır. Ancak, bu restorasyon çalıģmalarında, yeni geliģmelerin geçmiģi yok ederek, bilinçsiz ve sağlıksız yapılıyor olması, en büyük sorundur. Günümüzde geleneksel konutların restorasyonu ya da bakım-onarım esnasında sadece cephe görselliği korunmakta, orijinal yapının sahip olduğu malzemeler ya fazla maliyet gerektirdiğinden, ya da gerekli uzman ekip bulunamamasından göz ardı edilmektedir. Özellikle restorasyon çalıģmalarının yoğun olduğu bir il olan Safranbolu da bu tür uygulamalar sıklıkla gözlenebilmektedir. Bu durum, restore edilen geleneksel konutu, yerel mimarinin diyalektiğinin yapı taģlarından biri olan yerel malzemenin yapıya kazandırmıģ olduğu iklimsel yararlardan mahrum bırakmaktadır. Ayrıca, konut cephe görselliği olarak eskiyi yansıtmasının yanı sıra, sahip olduğu iç iklimsel konforu da kaybetmektedir. Böylece, daha çok soğutma ve ısıtma yükü, beraberinde daha çok enerji gereksinimini yanında getirmektedir. ġekil 1. 2. Restorasyonu gaz beton blok ve beton kullanılarak yapılan temsili geleneksel konutlar Bu bağlamda bu çalıģma kapsamında, Kuzey Anadolu nun en eski yerleģim yerlerinden biri olan Safranbolu nun restore edilen geleneksel Türk evlerinden biri olan Kürtaliler Konağı ele alınmıģtır. AhĢap taģıyıcılar arasındaki özgün dolgu malzemesi kerpiç iken, yenileme sonrası dolgu malzemesi gaz beton blok olarak değiģtirilen bu konutun, değiģimden önceki ve sonraki iç mekan ısıl konforu ve enerji gereksinimi dinamik bir simülasyon programı yardımı ile hesaplanmıģ, ayrıca önerilen alternatif malzemelerin, konutun enerji performansında ortaya çıkardığı niteliksel ve niceliksel farklar, elde edilen sayısal sonuçlar üzerinden değerlendirilmiģtir.

1523 2. SAFRANBOLU YA AĠT ĠKLĠM VERĠLERĠ VE YERLEġME ÖZELLĠKLERĠ 2.1. Ġklim Verileri Safranbolu Kuzeybatı Karadeniz bölgesinde 41 16 kuzey enlemi, 32 41 doğu boylamında yer almaktadır. Karadeniz den kuģ uçumu 65 km. içeride ve denizden 400-600 m. yüksekte yerleģmiģtir. Safranbolu, Karadeniz ve Ġç Anadolu iklimi arasında bir geçiģ kuģağındadır. Kara iklimi özelliklerinden Ģiddetli kıģlar ve kurak yazlar görülmez. YağıĢlar mevsimlere dağılmakla birlikte kara ikliminin etkisi ile en çok yılın ilk yarısında düģer [1,2]. 2.2. YerleĢme Özellikleri Safranbolu kuzeyden güneye alçalan az eğimli bir yaylanın akarsularla yarılması sonucu doğan vadiler içinde ve çevresinde yer alır. Safranbolu da yazlık kıģlık oturma düzeni iki ayrı yerleģme oluģturmuģtur. ġehir denilen vadiler içindeki yerleģme yeri kıģın oturulan bir kent parçasıdır. Bu yerleģim, vadi içinde rüzgârlarla kapalıdır, bu yüzden kıģın soğuk rüzgârlardan korunmuģtur, yazın ise çok sıcak olur. Vadi yamaçlarına yerleģen evler birbirlerini örtmeden, hem güneģten, hem manzaradan yararlanma olanağı sunarlar. Kentin en büyük yazlık kesimi Bağlar dır. Bu bölge daha yüksek, güneye doğru eğimlidir. Burada yazlar daha serin geçer. Topografya burada ġehir de olduğu kadar çeģitlilik göstermez [1,2] 3. KURTALĠLER KONAĞI Safranbolu nun ġehir kesiminde, Hacıhalil mahallesinde yer alan Kürtaliler Konağı, yaklaģık 350 yıllık taģınmaz kültür varlığıdır. Binanın toplam kullanım alanı 291.86 m 2 dir. Kürtaliler Konağı nın doğu cephesi, yapının ana ve yolla bağlantısı olan tek cephesidir. Konağın zemin katına giriģ bu cepheden sağlanmaktadır. Konağa giriģ, ahģap çift kanatlı bir kapıyla yapılmaktadır. Kürtaliler Konağı doğu cephesinde yapılan yol geniģletme çalıģmaları sırasında zarar görmüģ, zarar gören bu cephe özgün olmayan malzemelerle kullanıcı çabası kapsamında onarılmaya çalıģılmıģ, ayrıca betonarme kolon yardımıyla desteklenmiģtir. Bu bağlamda, konak Ġl Özel Ġdare kapsamında iç mekanlara müdahale edilmeden, duvar dolgu elemanları değiģtirilerek, tadilat yaptırılmıģtır. Ozgün dolgu malzemesi kerpiç olan bu yapının restorasyonunda gazbeton blok kullanılmıģtır. ġekil 3. Kürtaliler Konağı

1524 3.1. Kütle Biçimlenmesi ve Mekansal Organizasyon Kürtaliler Konağı, sokağın doğal çizgisini izleyen bir duvar üzerine kurulmuģtur. Safranbolu geleneksel ev düzeninde, ev yaģantısı dıģarıya gösterilmediği için, evlerin giriģ katlarının taģ duvarları penceresiz olarak üst kat döģemesine kadar yükselmektedir [1, 2]. Kürtaliler Konağı ın zemin kat giriģi taģ duvarın üzerine ahģap, bol pencereli bir düzendedir. Kapıdan giriģte bir taģlık vardır, buraya hayat denir. Bu katta oturulmaz, burada hayvanlar için ahır ve samanlık yer alır. Yüksek duvarlarla çevrili bahçeye sahiptir. Orta kat alçak tavanlı, küçük pencereli, daha küçük odaları olan bir kıģlık kattır. Mutfak burada yer alır. Üst kat ise daha yüksek tavanlı, büyük pencereli olan yazlık bir kat olarak düzenlenmiģtir. Pek çok geleneksel Türk evinde ve Safranbolu da en çok karģılaģılan ev tipinde olduğu gibi, Kürtaliler Konağı nda da sofa, evin yaklaģık olarak ortasında yer almaktadır. Pencerelerin en dıģında kara kapak da denilen ahģap kepenk vardır. Kepenkten sonra ahģap parmaklıklar gelir. 3.2. Kullanılan Malzemeler Kürtaliler Konağı taģ yığma üzeri ahģap iskeletli karma bir taģıyıcı sistemle kurgulanmıģtır. Kerpiç bir zemin kat üzerine oturtulmuģ, iki kat yüksekliğindeki ahģap taģıyıcıların arasında kerpiç dolgu yer almaktadır. DöĢemeler ahģaptır. Tüm pencereler, ahģap doğramalı tek cam olup, bazı pencerelerde iki kanatlı ahģap kepenk vardır. Tüm iç ve dıģ kapılar ahģaptır. 3.3. Isıtma ve Serinletme Kürtaliler Konağı nda serinletme için sadece doğal havalandırma kullanılırken, ısıtma için önceleri odalarda yer alan ocaklar kullanılmıģ, daha sonra bu ocakların bacalarına bağlanan soba boruları ile her odaya bir soba kurularak ısıtma sağlanmıģtır. Bugün de evde ısıtma için kömür sobaları kullanılmaktadır. 4. ÖZGÜN VE ÖZGÜN OLMAYAN YAPI BĠLEġENLERĠNE GÖRE KURTALĠLER KONAĞININ ISIL KONFOR ANALĠZĠ Bu bölümde Kürtaliler Konağı nın restorasyon öncesi özgün duvar bileģeninde dolgu malzemesi olarak kullanılan kerpiç malzemenin yapının ısıl konforuna etkisi ve restorasyon sonrası kerpiç yerine dolgu malzemesi olarak seçilen gaz beton bloğun ısıl performansı nasıl etkilediğine yönelik sayısal veriler simülasyon programı yardımıyla belirlenmiģtir. Ardından gaz beton bloğa alternatif olarak kullanılan diğer malzemelerin bu süreçteki etkileri belirlenmiģtir. 4.1. Kürtaliler Konağı Kürtaliler Konağı nın restorasyonu kapsamında, yapıya öncesinde çok fazla müdahale edildiğinden mimari özgünlüğünü büyük oranda kaybetmesine bağlı olarak, mevcut durumunun sağlamlaģtırılması, yapılması gereken ilk çalıģmalardan olmuģtur. Bu bağlamda, ġekil 4. ve 5. ten de görülebileceği gibi iç mekân fonksiyonları büyük oranda değiģtirilmemiģ olup, sadece onarım amaçlı duvar dolgu elemanlarında değiģime gidilmiģtir.

1525 ġekil 4. Kürtaliler Konağı kat planları (Rölöve) ġekil 5. Kürtaliler Konağı kat planları (Restorasyon) ġekil 6. Kürtaliler Konağı kesitleri

1526 ġekil 7. Kürtaliler Konağı görünüģleri 4.2. Kürtaliler Konağı nın Modellenmesi Kürtaliler Konağı nın restorasyon öncesi, özgün halinin ısıl performansının belirlenmesi için dinamik bir simülasyon programı kullanılmıģtır [3]. Bu program, ısıl performans analizini gerçekleģtirmeye yönelik olarak öncelikle projenin 3 boyutlu grafik modellemesine gerek duymaktadır. Bu modellemeyi gerçekleģtirmek üzere, Kürtaliler Konağı nın rölöve çizimleri yardımıyla üç boyutlu modeli, simülasyon programının kendi çizim ortamında elde edilmiģtir (ġekil 8). ġekil 8. Simülasyon programında Kürtaliler Konağı üç boyutlu modeli Kürtaliler Konağı nın ısıl simülasyonu için, üç boyutlu modellenmesinin yanında, mekânların zonlanması, malzeme bilgileri ve iklim verisinin de gerekmektedir. Konağının ısıl zonlaması her kat için bir zon atanarak oluģturulmuģtur. Zemin kat için herhangi bir ısıtma sistemi öngörülmemiģtir. Zonlama iģleminin ardından, binada kullanılan özgün malzemelerin ısıl iletkenlik, özgül ısı ve yoğunluk değerleri Tablo 1 de tanımlanmıģ; bu malzemelerle duvar, döģeme ve tavan bileģenleri oluģturulmuģtur. Pencere ve kapılar için ise U değerleri (ısı geçirgenlik katsayısı) girilmiģtir.

1527 Kürtaliler Konağı nın özgün duvar bileģeni dolgu malzemesi kerpiçtir. Restorasyon sonrası kerpiç dolgu duvar, gaz beton blokla değiģtirilmiģtir. Bu malzemelere ait veriler Tablo 1 den izlenebilmektedir. Ayrıca çalıģma kapsamında gaz beton bloğa alternatif olabilecek, piyasada sıklıkla kullanılan tuğla, bims blok ve alker gibi malzemelerin de simülasyon kapsamında konağın ısıl performansına etkileri denenmiģtir. Tablo 1. Kürtaliler Konağı ısıl performans analizi için gerekli hesap değerleri ve malzemeler [2,4,5,6] BileĢenler Durumu Malzeme Kalınlık(mm) Isıl iletkenlik hesap değeri (W/mK) Duvar DöĢeme Tavan Pencereler Kapılar Yoğunluk (kg/m³) Özgün Kerpiç 150 0,18 1520 840 Alternatif Alker 150 0,40 1550 840 Alternatif Tuğla 150 0,41 850 840 Alternatif Bims 150 0,35 650 840 Rest. Sonrası Gaz beton 150 0,25 650 840 Özgün/ Rest. Sonrası Özgün/ Rest. Sonrası Özgün/ Rest. Sonrası Özgün/ Rest. Sonrası Özgül ısı (j/kgk) AhĢap 120 0,13 600 1200 döģeme AhĢap 120 0,13 600 1200 AhĢap doğramalı tek cam pencere AhĢap kapı U değeri (W/m²K) 5,1 U değeri (W/m²K) 2,36 Simüasyon programı ısıl performans analizinde kullanılmak üzere Safranbolu ya ait iklim verileri için, Meteonorm 5.0 iklim verisi elde etme programı ile Karabük iline ait Dünya Meteoroloji Birliği nden (World Meteorological Organization-WMO/OMM) alınan tipik meteorolojik yıl (TMY-Typical Meteorological Year) veri paketi elde edilmiģtir [7]. 4.3. Özgün ve Özgün Olmayan Yapı BileĢenlerine Göre Isıl Performans Analizi Sonuçları Kürtaliler Konağı nın mevcut durum ve restorasyonu sonrası ısıl performansının belirlenmesine yönelik ısıtma ve soğutma yükleri dinamik bir simülasyon programı yardımıyla belirlenmiģtir. Bu durumda, Kürtaliler Konağı nın mevcut durumundaki ısıtma yükü 31.2 kwh/m 2, soğutma yükü 13.08 kwh/m 2 olarak tespit edilmiģtir. Böylelikle, konağın soğutma yükünden ziyade, iklim ve seçilen yapı malzemelerine bağlı olarak, ısıtma yüküne sahip olduğu gözlenebilmektedir. Kürtaliler Konağı nın restorasyonu sonrası değiģen duvar dolgu malzemesiyle birlikte ısıtma yükü 37.11 kwh/m 2 ye yükselmiģ olup, soğutma yükü ise 14.66 kwh/m 2 olarak belirlenmiģtir. Bu durumda, geleneksel yapım tekniğiyle üretilen kerpiç malzemesinin yapıdan çıkarılmasıyla, yapının özellikle ısıtma yükünde artıģ olduğu gözlenebilmektedir. Piyasada sıklıkla kullanılan tuğla, bims blok ve son yıllarda kerpice yakınlığıyla öne çıkan alker diğer duvar dolgu malzemeleri arasındadır. ġekil 9 daki ısıtma ve soğutma yükleri grafiği incelendiğinde, bims bloğun Kürtaliler Konağı nın restorasyonunda kullanılması durumunda ortaya çıkaracağı ısıtma yükü 41.35 kwh/m 2 ve soğutma yükü ise 15.42 kwh/m 2 olabilmektedir. Bu değerler tuğla için sırasıyla 43.83 kwh/m 2 15.26 kwh/m 2 iken, kerpice benzerliğiyle dikkat çeken alker için 42.17 kwh/m 2 ve 13.7 kwh/m 2 Ģeklindedir. Ayrıca Kürtaliler Konağı nın elde edilen ısıl performans kapsamında yıllık olarak çevreye saldığı CO 2 emisyon değerlerine de ulaģılmıģ (ġekil 10), emisyon değeri en düģük olan bileģenin kerpiç malzeme ile oluģturulan bileģen olduğu gözlenmiģtir. Bu veriler incelendiğinde Kürtaliler Konak için özgün malzemesinin ısıl performansı için en iyi seçenek olduğu gözlenebilmektedir.

kg 12. ULUSAL TESĠSAT MÜHENDĠSLĠĞĠ KONGRESĠ 8-11 NĠSAN 2015/ĠZMĠR 1528 ġekil 9. Kürtaliler Konağı özgün ve özgün olmayan bileģenlere göre ısıtma ve soğutma yükleri 6800 6600 6400 6200 6000 5800 5600 Kerpiç Gazbeton blok Bims blok Tuğla Alker CO₂ salınımı (kg/yıl) 5988 6273 6530 6633 6429 ġekil 10. Özgün ve özgün olmayan bileģenlere göre Kürtaliler Konağı nın yıllık CO 2 emisyon değerleri

1529 SONUÇ Kürtaliler Konağı nın mevcut durum ve restorasyonu sonrası ısıl performansının belirlenmesine yönelik ısıtma ve soğutma yükleri dinamik bir simülasyon programı yardımıyla belirlenmiģtir. Bu durumda, Kürtaliler Konağı nın mevcut durumundaki ısıtma yükü 31.2 kwh/m 2, soğutma yükü 13.08 kwh/m 2 olarak tespit edilmiģtir. Böylelikle, konağın soğutma yükünden ziyade, iklim ve seçilen yapı malzemelerine bağlı olarak, ısıtma yüküne sahip olduğu gözlenebilmektedir. Restorasyonu sonrasında özgün duvar dolgu malzemesi yerine kullanılan gaz beton blok Kürtaliler Konağı nın ısıtma yükünü 6.9 kwh/m 2, soğutma yükünü ise 1.58 kwh/m 2 yükseltmiģtir. Bu durumda, Kürtaliler Konağı nın iç iklimsel konforunun sağlanabilmesi daha fazla enerjiye gereksinim duyulacaktır. Restorasyon sırasında kullanılan gaz beton bloğa alternatif olarak önerilebilecek tuğla, bims blok ve alkerin de, konağın eski ısıtma yükünü artırdığı gözlenmiģtir. Ayrıca, çalıģmada incelenen bütün malzemelerin konağın yıllık enerji gereksinimi kapsamında oluģan yıllık CO2 salımı için en düģük değere kerpiç malzemede rastlanmaktadır. Bu bağlamda, geleneksel mimari yapı malzemesi olan kerpiç, üretildiği dönem ve günümüzde de içinde bulunduğu konağın iç iklimsel konforu için en iyi malzeme olma özelliğini sürdürmektedir. Kullanımı usta yetersizliği, ekonomik nedenler, iģgücü ve zaman kısıtlılığı gibi nedenlerle azalan kerpicin, geleneksel konutlar için ısıl konforu sağlamaya dönük olarak akılcı bir malzeme olduğu gerçeğini değiģtirememektedir. TEġEKKÜR Kürtaliler Konağı nın mimari geçmiģine yönelik bilgilerin ve rölöve ve restorasyon projelerinin sağlanmasında desteklerini bizden esirgemeyen Mimar Begüm CEFAKAR KARAKAYA ya ve Safranbolu Cefakar ĠnĢaat çalıģanlarına yardımlarından dolayı teģekkürü bir borç biliriz. KAYNAKLAR [1] GÜNAY, R., Türk Ev Geleneği ve Safranbolu Evleri, YEM Yayınları, Ġstanbul, 1998. [2] ULUKAVAK HARPUTLUGĠL, U., ÇETĠNTÜRK, N., Geleneksel Türk Evi nde Isıl Konfor KoĢullarının Analizi: Safranbolu Hacı Hüseyinler Evi, Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der. Cilt 20, No 1, 2005 [3] Design Builder Simülasyon Programı, http://www.designbuilder.co.uk/ Son EriĢim Tarihi: 1 Ocak 2014 [4] ACUN S., GÜRDAL E., Yenilenebilir Bir Malzeme: Kerpiç Ve Alçılı Kerpiç, TMH - Türkiye Mühendislik Haberleri, Sayı 427-2003/5 http://www.imo.org.tr/resimler/dosya_ekler/2a42383a17acc20_ek.pdf?dergi=168 [5] TSE 825, Binalarda Isı Yalıtım Kuralları Standartı, [6] GOODHEW, S., GRIFFITHS, R., Sustainable Earth Walls to Meet the Building Regulations, Energy and Buildings 37 (2005) 451 459 [7] Meteotest,, Meteonorm: Global Meteorological Database for Solar Energy and Applied Meteorology, http://meteotest.ch/products/meteonorm, Switzerland, 2003.

1530 ÖZGEÇMĠġ Gülçin SÜT 1985 yılı Elazığ doğumludur. 2008 yılında Karabük Üniversitesi Fethi Toker Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi Mimarlık Bölümü nü bitirmiģtir. 2014 yılında Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü nde yüksek lisans eğitimini tamamlamıģtır. 2008 yılından beri Harput Mimarlık & Mühendislik Ģirketinde mimar olarak görev yapmaktadır. Binalarda enerji performansı ve enerji etkin yenileme üzerine çalıģmaktadır. Merve TUNA KAYILI 1985 yılı Kastamonu doğumludur. 2008 yılında Karabük Üniversitesi Fethi Toker Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi Mimarlık Bölümü nü bitirmiģtir. 2010 yılında Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü nde yüksek lisans eğitimini tamamlamıģtır. 2011 yılında aynı enstitüde doktora eğitimine baģlayan Merve Tuna Kayılı, 2014-2015 tarihleri arasında doktora araģtırmaları kapsamında Hollanda Delft Teknik Üniversitesi nde misafir araģtırmacı olarak çalıģmalarda bulunmuģtur. 2009-2012 yılları arasında Karabük Üniversitesi nde, 2012 den bu yana ise Gazi Üniversitesi Mimarlık Fakültesi nde araģtırma görevlisi olarak görev yapmaktadır. Yapı malzemelerinin çevresel performansı, kompozit malzeme geliģtirimi ve lamine camlar üzerine çalıģmaktadır.