Küresel Sorunlar Platformu Avrupa Masası
Fransa, 2.500 milyar Dolar ı aşan gayri safi milli hasılası ile dünyanın beşinci büyük ekonomisine sahiptir. Temel ve ileri sanayi ürünleri konusunda dünyada önemli bir konum kazanan Fransa da ekonomi, sanayi sonrası toplum yapısına paralel olarak, hizmet sektörü ağırlıklı (%77) bir hale gelmiştir. Fransa, 2.500 milyar Dolar ı aşan gayri safi milli hasılası ile dünyanın beşinci büyük ekonomisine sahiptir. Temel ve ileri sanayi ürünleri konusunda dünyada önemli bir konum kazanan Fransa da ekonomi, sanayi sonrası toplum yapısına paralel olarak, hizmet sektörü ağırlıklı (%77) bir hale gelmiştir. Fransa, Avro para biriminin kurucu ülkelerindendir. Fransa'nın ekonomik krize girme nedenleri uzmanlara göre; Küresel kriz sonrasında ortaya çıkan resesyondan çıkış için uygulanan politikalar ve bankalar ile büyük tekelleri kurtarmak için verilen destek ve teşvikler ile Avro bölgesinin çarpık gelişmesinin neden olduğu yapısal sorunlardır. Ipsos kamuoyu araştırma merkezinin anketine göre Fransızların sadece yüzde 60'ı, ülkenin Avro para biriminde kalmasından yana. Yine aynı araştırmaya göre, Fransızların yüzde 45'i, Avro ortak para biriminin, ülke ekonomisi için sorun teşkil ettiği inancını taşıyor. Fransız ekonomisi, küresel ekonomik ve mali kriz nedeniyle, 2009 yılında % 2,6 küçülmüş, 2010 yılını ise %1,7 lik bir büyümeyle kapatmıştır. Sözkonusu büyüme Fransa ekonomisi için olumlu olmakla birlikte, krizin zararlarının telafisine yetmemiş, işsizlik azalmamış (%9.4), kamu borçları ve bütçe açığı daralmamıştır. Sanayi üretimi hala kriz öncesi seviyesinin altındadır. Bazı vergi oranlarının azaltılması ve ekonominin canlandırılması amacıyla ortaya konan tedbirler (örneğin, otomobil satışlarını patlatan eski araç primi gibi) sonucunda 2010 yılında 148,8 milyar Avro olan bütçe açığı, gayrisafi yurtiçi hasıla % 7,7 si seviyesinde gerçekleşmiştir. Hükümet, bütçe açığını sırısıyla, 2011 de % 6 ya, 2012 de % 4,6 ya ve 2013 de % 3 e düşürmeyi öngörmektedir. Fransa nın 2010 yılı ticaret açığı 66 milyar Avro civarında gerçekleşmiştir. İhracattaki artış, bir önceki yıla oranla, %13,3, ithalattaki artış ise % 13,2 olmuştur. 2010 yılı ihracat rakamı 386,9 milyar Avro, ithalat rakamı ise 452,9 milyar Avro dur. Toplam dış ticaret hacmi ise 839,8 milyar Avro dur. santralistanbul Küresel Sorunlar Platformu İstanbul Bilgi Üniversitesi Santral Kampüsü Kazım Karabekir Cad. No: 2/13 34060 Eyüp İstanbul Tel: 0212 311 72 43 Faks: 0212 311 79 00 http://www.platformforglobalchallenges.org 2
Diğer yandan Fransa da işsizlerin sayısı Ocak ayında son 12 yılın en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Uluslararası Çalışma Örgütü standartlarına göre hesaplanan işsizlik oranı da 2011 in son çeyreğinde yüzde on seviyesine yaklaşmıştır. Fransa'da yoksulluk her geçen gün daha büyük bir sorun hâline gelmektedir. Resmi rakamlara göre, 2009 yılında 60 milyonluk Fransa'da 8.2 milyon kişi aylık 954 euro olan yoksulluk sınırının altında yaşıyordu. Euro Bölgesi nin ikinci büyük ekonomisi, uzunca bir süre istihdam konusunda diğer ülkelere oranla daha başarılı bir performans sergilemeyi başarmıştı. Fakat son veriler işsizlik oranlarında yükselme trendinin sürdüğünü göstererek tehlike sinyalleri vermeye başlamıştır. Fransa nın deniz aşırı toprakları dahil edilmediğinde işsizlik oranı yüzde 9,4 e yükselmiştir.fransız Ulusal İstatistik ve Ekonomik Araştırmalar Kurumu (Insee) tarafından yayımlanan bir rapora göre, 2009 yılında 8.2 milyon Fransız vatandaşı yoksulluk sınırının altında yaşıyordu. Araştırmaya göre, ekonomik krizin etkilerinin en yoğun olarak hissedildiği dönemde, Fransa'da en zengin %10'luk dilimin gelirinde artış görülmüştür. Fransa'da yoksulluk her geçen gün daha büyük bir sorun hâline gelmektedir. Resmi rakamlara göre, 2009 yılında 60 milyonluk Fransa'da 8.2 milyon kişi aylık 954 euro olan yoksulluk sınırının altında yaşıyordu. Aynı rapora göre, en zengin %10'luk kesimin hayat standartları 2008 yılına göre %0.7 oranında artarken, en yoksul %10'un hayat standardı %1.1 oranında düşmüştür. 2009 yılı verilerine göre Fransa'da yoksulluk oranı %13.5 iken, aynı yıl krizin etkisindeki Avrupa'da bu oranın ortalama %16 olduğu belirtiliyor. Tüm bu gelişmelere ragmen ülke ekonomisi durgunluğa girmemiş, az da olsa kalkınma bile sağlanabilmişti. Fakat mali krizin 2012 de etkisini daha da artırcağının bilinmesi tüm umudun da kaybolmasına yol açmıştır. Ülkeyi yakından takip eden kredi derecelendirme kuruluşları, ülkenin kredi notunu düşürmekte gecikmemiştir.oysa yılın dördüncü çeyreğinde gayri safi yurt içi hasıladaki yüzde 0,2 lik büyüme diğerlerinden daha olumlu bir sonuçtu. 2011 de kalkınma yüzde 1,7 artmıştır. Fakat tüketim harcamalarının düşmesi engellenememiş, ticari açık 70 milyar Euro ya ulaşarak rekor kırmıştır. İşsizlik ise yüzde 9,3 ile artmaya devam ederken, dördüncü çeyrekte 32 bin kişi işten çıkarılmıştır. 2012 de kalkınmanın yerinde sayması beklenirken uzmanlar toplu işten çıkarmaların kapıda olduğu konusunda uyarıda bulunmuştur. Fransız ekonomistler; Hizmet ekonomisi ile biraz daha geçinebiliriz. Ama bunun yanında az da olsa sanayiye de 3
ihtiyaç var. Fransa da bu sanayiye sahibiz. Bu yüzden de Fransız ekonomisinde sanayinin kan kaybını durdurmak gerekli. demiştirler. Fransa seçimleri Siyasi rakipleri, ekonomik sorunlardan muhafazakar Cumhurbaşkanı Sarkozy yi sorumlu tutarken; Sarkozy, uyguladığı politikaların ülkeyi felaketten kurtardığını savunuyor. Fransa ekonomisi için başkanlık seçimleri hayati bir öneme sahip. Nisan ayında Cumhurbaşkanlığı seçimine hazırlanan Fransa da, seçim kampanyası bütün hızıyla devam etmekte. Şu an görevde bulunan Cumhurbaşkanı Nicholas Sarkozy nin ikinci dönem seçilmek için işi oldukça zor. Birçok Fransız, Sarkozy nin yönetim şeklini eleştiriyor. Ancak Fransız seçmenin bir numaralı konusu, kötüye giden ekonomi ve krizin nasıl atlatılabileceğidir.paris teki Amerikan Üniversitesi Siyaset Bilimi Profesörü Steven Ekovich e göre, seçmenler gelecekten korkuyor. Ekovich; "İnsanlar, zor duruma düşünce, onlara büyük çözümler vadeden veya onları bu durumdan kurtaracağını söyleyerek büyük sözler veren adaylara yönelebilir". Tezinin Fransa için son derece geçerli olduğunu söylüyor. Siyasi rakipleri, ekonomik sorunlardan muhafazakar Cumhurbaşkanı Sarkozy yi sorumlu tutarken; Sarkozy, uyguladığı politikaların ülkeyi felaketten kurtardığını savunuyor. Cumhurbaşkanı Sarkozy, yeni iş alanları açmak, ekonomik büyüme sağlamak ve Fransa nın rekabet gücünü arttırmak için yeni reformlar vadediyor. Fransa da Nisan a kadar birçok şeyin değişebileceğini söyleyen uzmanlara göre, seçmenin tercihini ekonomiye göre yapacağı gerçeği değişmeyecek. Dolayısıyla; herkes seçimden zaferle çıkan adaydan kötü mali gidişatı bir an önce durdurmasını bekleyecek. Türkiye-Fransa İlişkileri Türkiye Fransa ilişkileri son zamanlarda Ermeni yasa tasarısının kabul edilmesi zemininde konuşulan bir konu olarak değerlendirilmekte. Ermeniler Fransa da az rastlanabilecek şekilde, tam anlamıyla ülkeye entegre olmuş, kendi tarihsel kimliğini ve kültürel özgünlüğünü koruyarak Fransızlardan daha Fransız olmayı başarabilmiş bir azınlık grubudur. Ermeni lobileri Fransa da genel anlamda iki ana hedef üzerinde kurulmuştur. Birincisi, Ermenilerin yasam koşullarının geliştirilmesi, Fransa politikasında yeterli söz sahibi olabilmesi ve mümkün olan en güçlü entegrasyonun sağlanabilmesi için Fransız vatandaşları olarak haklarının korunmasıdır. Bugünlerde daha ön plana çıkan ikinci önemli amaç ise, 1915 olaylarının bir soykırım olarak tanınması; bunun için anıtların dikilmesi, tarihi sunumların yapılması gibi etkinliklerle Ermeni tarihinin savunulmasıdır. Ermeni lobileri seçim sonuçlarına küçük de olsa etki 4
Sarkozy, üyelik durumunda Türkiye nin AB üyeleri arasında en yüksek nüfus oranına sahip olacağını savunmaktadır. Nüfus yoğunluğunun ötesinde ise AB bünyesine İslam kültürünün girmesinin, AB nin kurucu babalarının siyasi birlik kurma fikrine zarar vereceği görüşündedir. edebilecek olan seçmen sayıları sayesinde hem Sarkozy nin partisi UMP (Union pour un Movement Populaire), hem de en önemli muhalefet partisi PS (Parti Socialiste) nezdinde önemli destek bulmaktadır. Fransa, ilk kez 2001 yılında 1915 yılındaki olaylara dayalı olarak sözde Ermeni soykırımını tanıyan bir yasa çıkarmıştır. Yasa dönemin devlet adamları tarafından şiddetle kınanmış, bu yönde bazı ekonomik tedbirler alınmaya çalışılmış ancak bu tedbirler ciddi bir sonuç yaratmamıştır. 2006 yılında bu defa sözde Ermeni soykırımını inkârı suç sayan yasa teklifi Fransa da Ulusal Meclis e getirilmiş ancak Türkiye den yükselen tepkiler üzerine yasa teklifi Senato da gündeme alınmayarak yasalaşması engellenmiştir. Bu sürecin ardından karşılıklı temaslarla yumuşayan ilişkiler, daha sonra yaşanan çeşitli gelişmelerle yeniden gerilmiş ve aynı yasa teklifinin şimdilerde gündeme gelmesiyle kopma noktasına ulaşmış ancak Fransız Anayasa Konseyi yasayla tanınan soykırımların inkârını suç sayan kanun tasarısını anayasaya aykırı bulmuştur. Sarkozy; Türkiye nin AB üyeliğine karşı Fransız Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy nin iktidara geldiği tarihten itibaren (16 Mayıs 2007) Fransa nın iç ve dış politikasında daha milliyetçi bir tavır içerisinde olduğu gözlemlenmektedir. Bu durum doğal olarak Türkiye-Fransa ilişkilerine de olumsuz bir şekilde yansımaktadır. Özellikle Sarkozy nin Türkiye yi Avrupalı olmadığı gerekçesiyle AB içerisinde görmek istemediğini dile getirmesi iki ülke arasındaki ilişkilerin geleceğini belirleyen olumsuz bir tutum olarak değerlendirilebilir. Nicolas Sarkozy Testimony adlı kitabında Türkiye nin AB üyeliğine neden karşı olduğunun temel parametrelerini açıklamıştır. Öncelikle Türkiye nin topraklarının %98 inin Avrupa kıtası dışında olduğunu savunan Sarkozy, üyelik durumunda Türkiye nin AB üyeleri arasında en yüksek nüfus oranına sahip olacağını savunmaktadır. Nüfus yoğunluğunun ötesinde ise AB bünyesine İslam kültürünün girmesinin, AB nin kurucu babalarının siyasi birlik kurma fikrine zarar vereceği görüşündedir. Bu noktada Sarkozy, Türklere AB ye üye olamayacaklarını söylemekte geç kalındığı takdirde bunun nezaket sınırlarını aşacağını da belirtmektedir. Sarkozy, AB nin hacminin daha fazla artmasına karşı çıkmaktadır, çünkü Türkiye gibi geniş coğrafyaya yayılmış ve yoğun nüfuslu bir ülkenin üyeliği sonrasında Fransa nın gücünü kaybedeceğinden endişe duymaktadır. Türkiye nin AB üyeliği Fransa kamuoyunda uzun süre tartışılmıştır. Fransa Cumhurbaşkanı Sarkozy Türkiye'nin AB üyeliğine karşı bir tutum benimsemiştir. 5
Ortadoğu zemininde Fransa Türkiye ilişkileri Bir yıldan uzun bir süredir Arap coğrafyasında etkili olan Arap Baharı süreci Tunus ve Libya başta olmak üzere çeşitli ülkelerin geleceği konusunda Türkiye ile Fransa yı karşı karşıya getirmiştir. Bir yıldan uzun bir süredir Arap coğrafyasında etkili olan Arap Baharı süreci Tunus ve Libya başta olmak üzere çeşitli ülkelerin geleceği konusunda Türkiye ile Fransa yı karşı karşıya getirmiştir. Tunus ta Zeynel Abidin Bin Ali rejimiyle sıkı ilişkileri olan ve tarihsel olarak da bu ülkeyle yakın ilişkileri bulunan Fransa, Türkiye nin Bin Ali karşıtı devrimci hareketlere hamilik yapan ilk ülke olması nedeniyle kendisini zor durumda hissetmiş, rövanşı almak amacıyla Türkiye nin yoğun yatırımları ve binlerce işçiişadamı nüfusu bulunan Libya da NATO bombalamalarının öncü gücü olmuştur. Ortak bir dış politika belirlemekte son derece zorlandığı ve Orta Doğu da ciddi ölçüde etkili olamadığı görülen Avrupa Birliği nin tarihsel bağları nedeniyle bu konuda en etkili ülkesi olmaya çalışan Fransa, Türkiye nin bu süreçte ön plana çıkması ve etkisini arttırmasından son derece rahatsızdır. Bu da ilişkilerin bozulmasında önemli bir etken olarak görülmektedir. Türkiye Fransa Ekonomik İlişkileri Türkiye-Fransa dış ticaret hacmi 2008 yılında, bugüne kadar kaydedilen en yüksek değer olan 15,6 milyar dolar düzeyine ulaşmıştır. Ülkemiz ile Fransa arasındaki dış ticaret dengesi ülkemiz aleyhine seyretmektedir. Küresel ekonomik krizin olumsuz etkisi 2009 yılında ikili ticaret hacmi rakamlarına da yansımıştır. Diğer taraftan, 2009 yılında Fransa ile ikili ticarette yaşanan düşüş oranı dış ticaretimizdeki genel düşüş oranının altında kalmıştır. 2008 yılında Fransa ülkemizin en çok ihracat yaptığı 5. ülke konumunda iken, 2009 yılında Almanya nın ardından 2. sıraya yükselmiştir. Fransa nın AB dışındaki en büyük pazarlarından biri olmaya devam eden Türkiye, 2009 yılında Fransa nın AB dışında en çok ihracat yaptığı 6. ülke olmuştur. Fransa ile ikili ticaret hacmimiz 2010 yılının ilk dört ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 31 lik bir artış kaydetmiş ve 4,6 milyar Dolar olarak gerçekleşmiştir. Bu dönemde Fransa ya ihracatımızda geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 30, Fransa dan ithalatımızda ise yüzde 33 lük artış gerçekleşmiştir.ülkemizde yaklaşık 900 Fransız sermayeli şirket faaliyet göstermektedir. Fransız firmaları özellikle nükleer enerji santralleri ihaleleri, yenilenebilir enerji ve ulaştırma alanlarındaki proje ve ihalelere ilgi göstermektedir. Fransız yatırımları otomobil, elektronik, çimento, eczacılık ve hizmet sektörlerinde yoğunlaşmaktadır. 2002-2009 döneminde ülkemize gelen yatırımların 4,4 milyar Dolarlık bölümü Fransa kaynaklıdır. 2009 yılında Fransa dan ülkemize gelen yatırım miktarı ise 593 milyon dolardır. Fransa daki Türk yatırımcılar, gerek ülkemizin sanayi ve hizmetler sektörü firmalarından gerek 6
Sarkozy nin, Fransa için öngördüğü tüm politika seçimlerini aynı ölçüde Avrupa için istemesi ve politikalarını Avrupa çapında uygulamaya talip olduğunu ima etmesi dikkat çekiyor. Fransa da yerleşik vatandaşlarımızın kurup geliştirdikleri ve genelde inşaat ve gıda alanlarında faaliyet gösteren firmalardan oluşmaktadır. 1987 yılında kurulan Türk- Fransız İş Konseyi nin Fransız muhatabı "Mouvement des Entreprises de France- MEDEF International" isimli kuruluştur. İş Konseyi nin Türk kanadı başkanı Hasan Çolakoğlu, Fransız kanadı başkanı Jean Lemierre dir. 2009 yılında Fransa dan ülkemize gelen turist sayısı 932 bin 800 olarak gerçekleşmiştir. Tüm bu bilgi ve veriler iki ülke arasında kolay kolay koparılamayacak güçlü ekonomik ilişkiler olduğunu ispatlamaktadır. Merkel'in Sarkozy'e Destek İttifakı Merkel in, İtalya Başbakanı Mario Monti, İspanya Başbakanı Mariano Rajoy ve İngiltere Başbakanı David Cameron ile birlikte Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy yi desteklemek amacıyla Hollande ye karşı cephe oluşturduğu son günlerde gündem konusu. Bu dört muhafazakar liderin aralarındaki anlaşma sonucu Fransa daki seçim kampanyası sırasında Hollande yi başkentlerinde ağırlamayacağı kaydedildi. Liderlerin böyle bir ittifak oluşturmasının başlıca nedeni olarak da Hollande nin 25 ülkenin altına imza attığı yeni mali anlaşmayı seçilmesi halinde yeniden müzakereye açmak istediği yönündeki açıklaması gösteriliyor. Alman hükümetinin sözcüsü Berlin'de yaptığı açıklamada, her ülke hükümet başkanının bu konuda kendisinin karar verdiğini belirtti, ancak Hollande için şu ana kadar bir görüşme tarihi belirlenmediğini söyledi. Merkel'in, Sarkozy'yi seçim kampanyasında destekleyeceğini ifade ettiği de belirtilen haberde, Almanya'da muhalefette bulunan Sosyal Demokrat Parti'nin (SPD) genel başkanı Sigmar Gabriel'in de Hollande'yi destekleyeceği kaydedildi. Hollande'nin seçim kampanyasını yöneten Pierre Moscovici, Fransız RTL radyosuna yaptığı açıklamada, böyle bir şeyin Avrupa'nın tarihinde ilk kez görüldüğünü, bunun son derece üzücü ve endişe verici olduğunu söyledi. Almanya'daki siyasi tartışmaların Fransa'ya kaydırılmaması gerektiğini belirten Almanya Dışişleri Bakanı Guido Westerwelle, Alman hükümetinin, Fransız halkının seçeceği her cumhurbaşkanıyla çok sıkı işbirliği içinde olacağını kaydetti. 7 Sarkozy nin, Fransa için öngördüğü tüm politika seçimlerini aynı ölçüde Avrupa için istemesi ve politikalarını Avrupa çapında uygulamaya talip olduğunu ima etmesi dikkat çekiyor. Avrupa nın ekonomik krizden çıkması, göçmenlerle ilişkilerini yeniden tanımlaması, ulusal ve ulusüstü alanların belirlenmesi gibi pek çok alanda Sarkozy nin Angela Merkel ile el ele çalışmaya devam etmek istediği anlaşılıyor.