Risk Yazılım Teknolojileri Danışmanlık Eğt. Tic ve Ltd. Şti İTÜ Ayazağa Kampüsü, ARI 1 Teknokent Binası, No13-14, Maslak, İstanbul / Tel(0212) 328 26 87 \ext:24 / Fax(0212) 328 26 88 e-mail murat.kocavelioglu@riskturk.com...
RiskTürk 2011 Güz Dönemi Eğitim Programı Piyasa Riski 13-14 Ekim 2011 Kurumsal Risk Yönetimi 20-21 Ekim 2011 Uluslararası Finansal Göstergelerin Yorumlanması 27 Ekim 2011 Basel II Eğitimi 3-4 Kasım 2011 Basel II Standartlarında İçsel Modele Göre Kredi Riski Hesaplamaları Eğitimi 17-18 Kasım 2011 Portföy Yönetimi 1-2 Aralık 2011 Eğitim ücreti 1 gün için 400 TL + kdv dir. Aynı kurumdan 2 kişiden fazla katılım olduğunda ücret 375 TL + kdv olmaktadır. Eğitimlerimiz İTÜ Ayazağa Kampüsü Arı 1 Teknopark Binası nda gerçekleşmektedir. Eğitimlerimiz 10:00 ile 17:00 saatleri arasında gerçekleşmektedir. Öğle yemeği ve ikra mlar ücrete dahildir. RiskTürk gerektiğinde programı erteleme ya da iptal et me hakkını saklı tut maktadır. Eğitim tarihlerinden 2 iş günü öncesine kadar kayıtlarımız devam et mektedir. Eğitim bedelinin eğitimden 2 iş günü öncesinde RiskTürk banka hesaplarına yatırılması gerekmektedir. IBAN NO : TR 6600 0670 1000 0000 6538 1566 YapıKredi Bankası, Merkez Plaza Şubesi Program sonunda tüm katılımc ılara katılım sertifikası verilmektedir. Sorularınız ve kayıtlar için aşağıdaki numaralardan bilgi alabilirsiniz. Tlf: 0 (212) 328 26 87 / ext:24 Faks: 0 (212) 328 26 88 Email: Web: murat.kocavelioglu@riskturk.com www.riskturk.com Tüm eğitim programları ihtiyaca göre dizayn edilerek kurum düzenlenebilir. içi eğitim olarak 2
Conte nts Uluslarası Finansal Göstergelerin Yorumlanması...4 Piyasa Riski...5 Portföy Yönetimi...6 Basel II Standartlarında İçsel Modele Göre Kredi Riski Hesaplamaları Eğitimi...8 Varlık ve Yükümlülük Analizi (ALM)...9 İleri Volatilite Yöntemleri Risk Yönetimi ve Hazine Yönetiminde Kullanımı...11 Faiz Oranı Modelleri ve Opsiyon Fiyatlama...12 Türev Enstrümanlar...13 Excel de Mali Analiz...14 Excel de Şirket Değerleme Uygulamaları...15 Excel de Finansal Modelleme ve Fizibilite Analizi...16 Proje Finansmanında Risk Analizi ve Finansal Risklerin Yönetimi...17 Uygulamalı Türev Ürünler Eğitimi...18 Kurumsal Risk Yönetimi Eğitimi...19 Basel II Eğitimi...21 3
Uluslarası Finansal Göstergelerin Yorumlanması Eğitimin amacı özellikle para ve sermaye piyasası türev ürün fiyatlarında gizli bilgilerin piyasa öngörülerinde kullanımı amaçlanmaktadır. Eğ itimde kullanılan ürünlerin çalışma mekanizması kısaca anlatılırken ana amaç bu piyasa fiyatlarındaki değişimin ne şekilde yorumlanıp kullanılacağıdır. 1 Gün Burak Saltoğlu Global Belirsizlik Ölçütleri VIX Nedir Nasıl Yorumlanır? Faiz Riski Göstergeleri ve Yorumlanması FED Funds Futures, FFIP Konut Fiyatı Riskleri Case-Shiller-S&P Endeksi Future ları Konut fiyatlarındaki toparlanma hakkında ne öngörüyor? Borçlanma Maliyeti Ürünleri Enstrümanlarının Türkiye ekonomisi hakkında ne ima et mektedir EMBI+ EMBI+ Turkiye Likidite göstergeleri OIS TED Spread Kredi Riski Göstergeleri CDS, ABX, ITRAXX vb Döviz Kuru Belirsizliği Göstergeleri Zimni (Implied) Volatilite, Volatilite Yüzeyi, Volatility Skew Bloomberg ve Reuters ekranlarında bulunan veriler üzerinden piyasa yorumlamaları 4
Piyasa Riski Bu eğitimde piyasa riski kavramı bütün yönleri ile ele alınacaktır.piyasa riski ölçü m yöntemleri, bu yöntemlerin kurumlarda uygulanması ve ölçüm sonuçlarının üst yönetim tarafından karar aracı olarak kullanılması anlatılacak ve bunlara ilişkin örnekler verilecektir. Hangi pozisyonlar piyasa riskine maruzdur? Risk faktörleri nelerdir? Nasıl ölçülür? İleri Piyasa Riski ölçüm modelleri nasıl uygulanır? soruları net olarak yanıtlanacaktır.var, Raroc, Ecap, stres testi ve senaryo analizleri gibi ileri piyasa riski uygulamaları detaylı incelenecektir. Bu eğitim sonunda kurumun taşıdığı piyasa riskleri daha iyi algılanacaktır. Risk Yönetimine Duyulan İhtiyaç Dünyada risk yönetim uygulamalarındaki gelişim Finansal skandallar Yerel ve uluslararası yasal düzenlemeler Risk ölçümü için temel istatistik bilgisi Piyasa riskinin ölçümü ve VaR kavramı VaR hesaplama yöntemleri ve temel kavramlar Standart yöntem ile VaR ölçümü Varyans Kovaryans modeli ile VaR ölçümü Tarihsel simülasyon modeli ile VaR ölçümü Monte Carlo simulasyon modeli ile VaR ölçümü VaR hesaplama yöntemlerinin karşılaştırılması, avantaj ve dezavantajları VaR hesaplama yöntemlerinde Türkiye`ye göre uyarlanması gereken model bileşenleri Çeşitli finansal enstrümanlar için VaR Hesaplaması Spot Döviz Pozisyonlar Hisse Senedi Sabit Getirili Sermaye Araçları Verim Eğrisi Modelleri Vadeli Piyasalar (Futures and Forwards) Opsiyon Piyasaları Piyasa risklerinin yönetilmesinde VaR bazlı gelişmiş uygulamalar VaR raporlamaları Piyasa riskleri için limit sisteminin kurulması Yasal ve ekonomik sermaye hesaplanması ve sermayenin optimizasyonu Stres testi ve senaryo analizleri, bunların sermayeye ve kar/zarar a etkisi Back testing ile model güvenilirlik testlerinin yapılması Diğer piyasa riski ölçüm yöntemleri(sensitivite bazlı risk ölçütleri, expected shortfall, EVT gibi) Çeşitli Excel uygulamaları ve genel değerlendirmeler Burak Saltoğlu & Murat Ge nçer 5
Portföy Yönetimi Programda Portföy yönetimindeki yeni gelişmeler bilgisayar ortamında katılımc ılara sunulacaktır.portföy Çeşitlendirme etkisi, Et kin Portföy kuramı ve Arbitrage Fiyatlama teorisi gibi konular da katılımcılara anlatılacaktır; ayrıca, fon getiri ve risk performans rasyoları üzerinden geçilerek örnek bir performans çalışması katılımcılarla paylaşılacaktır,. Temel İstatistik Bilgisi Risk ve Getiri Kavramları Yatırım Değerleme Yöntemleri ve Risk Riski ve Risksiz GetiriKavramları Markowitz Modeli Portföy Seçimi Varlık Fiyatlama Yöntemi (CAPM) Risk Ölçümü ve Beta Arbitrage Fiyat Teorisi Türev Ürünler ve Hedging Endeks Sigortalama Fon getiri ve risk performans rasyoları: Sharpe, Treynor, Tracking Error, Sortino, Information vb... Bilgisayar Simülasyonlu Portföy Uygulamaları Burak Saltoğlu & Murat Gençer 6
Basel II Standartlarında İçsel Modele Göre Kredi Riski Hesaplamaları Eğitimi Kredi riski ölçümüne yönelik temel istatist ik bilgisinin verilmesinin ardından, kredi riskinin ölçümünde kullanılan paramatreler ve bunların tahmin edilmesine yönelik yöntemler anlatılacak, dünyada kullanılmakta olan kredi modelleri Basel II standartlarına gore karşılaştırmalı olarak verilecektir. Ayrıca OTC işlemlerden kaynaklanan kredi riski ve ölçümü, risk bazlı kredi fiyatlaması ve kredi türevleri de anlatılacaktır. 7 Kredi riskinin tanımı ve unsurları Temel İstatistik Risk ölçümünde kullanılan istatistik Dağılım fonksiyonları ve özellikleri Korelasyon Modelleri Simulasyon Teknikleri Kredi riskinin ölçümüne ilişkin temel kavramsal bilgiler Kayıp dağılımları Temerrüt olasılığı (PD) Temerrüt anında risk (EAD) Temerrüt halinde kayıp (LGD) Beklenen kayıp, beklenmeyen kayıp Ekonomik sermaye İleri kredi riski ölçümünde gerekli olan parametrelerin tahmin edilmesi Derecelendirme ve PD modellemesi Eksper modelleri Quantitative Scores Based (Discriminant Analysis, Logistic Regression gibi Regression modelleri, vb.) Equity-Based Credit Scoring Cash Flow Simulation EaD Modellemesi LGD Modellemesi Quantitative LGD (LossCalc) Recovery Ratings LGD in a Structural Model of Default Stochastic LGD Korelasyon Modellemesi Basel II açısından korelasyon Historical Models Average Models (Overall Average Model, Country Average Model, Industry Average Model) Factor Models Credit Migration Matrix Oluşturulması Basel II ve minimum gereklilikler Kredi riski modelleri KMV Credit metrics CreditRisk+ CreditPortfolio View Diğer Modellerin karşılaştırmalı analizi
Risk ölçütleri (Standalone ve contributory VaR, expected shortfall, RAROC, vb.) Kredi riskinde portföy yaklaşımı ve yoğunlaşma riski OTC Ürünlerinin Kredi Riskinin Hesaplanması Genel Tanımlar (Replacement Cost, EPE, EEPE, vs.) OTC Ürünler için alternatif MtM Hesaplamaları Burak Saltoğlu & Murat Gençer 8
Varlık ve Yükümlülük Analizi (ALM) Özellikle ticari bankaların ve finans kurumlarının bilanço larında taşıdıkları yapısal faiz riskinin Türk finans kesimi şartları ile ölçülüp yönetilmesi süreçleri katılımcılara aktarılacaktır.ilk gün genellikle yapısal faiz riski ölçülmesi çeşitli yöntemlerle nasıl ölçüldüğü anlatılırken ikinci gün bu risklerin ileri türev ürünlerle yardımı ile sakınılması anlatılacaktır. ALM Çerçevesinde Efektif Senaryo Yaratılması ( İleri Stress Testing ) Quantile tahmini metodolojisi kullanarak senaryolar yaratılması Bağımlı risk faktörlerinin türetilmesi Örnek Uygulama Faiz Hassasiyeti ve Fiyat Hassasiyetinin Karşılaştırılması Vade Uyumsuzluğu ve Durasyon Uyumsuzluğu Volatilitenin yüksek olduğu ortamlarda konveksite etkisi Türk Bankacılık Yapısında Konveksitenin etkisi ve yaratacağı sorunlar. Örnek Uygulama Kompleks ürünlerin durasyonu (ve Konvesite Hesaplamaları ) Ekektif durasyon ve konveksite Ampirik Durasyon Kısa uzun vade durasyonu (yield curve duration) Spread durasyonu İleri verim eğrisi ve vade yapısı senaryoları oluşturma teknikleri Yetersiz Veri Ortamında Par Verim Eğrisinin Yaratılması Pürüzsüzleştirme Yöntemleri (Cubic Spline Metodu, Hermit Spline Metodu) Örnek Uygulama Davranış Analizlerinin ALM de Kullanımı Core ve volatile mevduat Büyüme ve faiz ilişkisi Erken Ödeme Riski ve Bilanço Riski Değişimi İleri Bilanço Riski Hedge Yöntemleri Bilançonun yeniden yapılandırılması Bilançonun simülasyonu Bilanço riskinin türev araçlarla transfer edilmesi Faiz riski uyumsuzluğu Net faiz geliri koruması Konveksite Hedge i Yöntemleri Özkaynağın piyasa değerinin koruması o Futures o Forwards o Faiz swaplarıve Egzotik Swap larla Hedging o FRA o Caps-Floor vb ile hedge et me. Mikro Makro Hedging Vaka Çalışmaları o Faiz opsiyonları 9
Burak Saltoğlu & Murat Gençer 10
İleri Volatilite Yöntemleri Risk Yönetimi ve Hazine Yönetiminde Kullanımı Bu eğitimde volatilite kavramı bütün yönleri ile ele alınacaktır. Volatilite ölçüm yöntemleri, bu yöntemlerin kurumlarda uygulanması ve ölçüm sonuçlarının nasıl karar aracı olarak kullanılması gerektiği anlatılacak ve bunlara ilişkin örnekler verilecektir. Volatilite ölçüm modelleri nelerdir? Ölçümü etkileyen faktörler nelerdir? Nasıl ölçülür? Pratik yaşamda nasıl uygulanır? Soruları yanıtlanacaktır. Volatilite Yöntemlerinde Yeni Gelişmeler Statik ve Dinamik Volatilite Yöntemleri EVMA ve GARCH GARCH Normal Dağılım GARCH t Dağılım GARCH GED Dağılım GARCH Dağılımlar ve Özellikleri Normal Dağılım ve Özellikleri Uygulamada Kullanılan Diğer Olasılık Dağılımları Normality tests Testler Information Criteria Jarque-Bera Pearson goodness-of-fit Residual-Based Diagnostic for Conditional Heteroscedasticity Implied Volatilite Modelleri Implied Volatilitenin Tanımı Implied Volatilitenin Özellikleri o Smiles ve Skews o Volatility Term Structures Volatilite Modellerinin Uygulama Alanları Option Pricing and Hedging Risk Yönetimi Uygulamaları Burak Saltoğlu & RiskTürk Ekibi 11
Faiz Oranı Modelleri ve Opsiyon Fiyatlama İleri düzeydeki programın amacı, katılımc ılara faiz oranı modelleri, bunların opsiyon fiyatlama ve risk yönetimindeki kullanım alanla rını aktarmaktır. Faiz Oranı Modellerine Giriş Faiz Oranı Modellerinin Genel Özellikleri Bir veya Çoklu Faktörlü Modeller No-Arbitrage Mean Reversion Spot ve Forward Oranlar Denge Modelleri Rendlemen&Barter Vasicek Cox, Ingersoll & Ross ( CIR ) Örnek Problemler ve Uygulamalar No Arbitrage Modeller Ho-Lee Modeli Black, Derman ve Toy ( BDT ) Modeli Hull-White Modeli HJM Framework The Libor Market ( BGM ) Model Örnek Problemler ve Uygulamalar Faiz Oranı Opsiyonları Fiyatlama Kuponsuz Bono Opsiyonlarının Fiyatlanması Kuponlu Bono Opsiyonlarının Fiyatlanması Caps ve Floor Fiyatlaması Burak Saltoğlu & RiskTürk Ekibi 12
Türev Enstrümanlar Katılımc ılara türev enstrümanlarile alakalı temel kavramların aktarılması. Ge nel Tanımlar Forward ve Futures Kontratları SWAP Opsiyon Genel Özellikleri Opsiyon Fiyatlama ve Temel Yatırım Stratejileri Çıplak Pozisyon Call Opsiyonunda Çıplak Pozisyon Put Opsiyonunda Çıplak Pozisyon Protective Put Bull Spread Kelebek Spreadi Straddle Black&Scholes Opsiyon Fiyatlama Modeli Döviz Opsiyonları ve Egzotik Opsiyonlar Döviz Opsiyonları Egzotik Opsiyonlar Paketler Ba rrier Opsiyonları Binary Opsiyonlar Kredi Türevlerine Giriş Burak Saltoğlu & RiskTürk Ekibi 13
Excel de Mali Analiz Günümüzde finansal planlama süreçleri açısından yapılması gereken en önemli çalışmalardan birisi firmanın içinde bulunduğu durumun iyi analiz edilmesidir İşlet menin geç miş performansı ve içinde bulunduğu durumun iyi analiz edilmesi gelecek dönemlere ait sağlıklı öngörüler yapılmasına da olanak tanımaktadır. Mali Tablolar Analizi, bir işlet menin mali durumunun, faaliyet sonuçlarının ve finansal yönden gelişmesinin yeterli olup olmadığını saptamak ve o işlet me ile ilgili geleceğe yönelik tahminlerde bulunabilmek için, mali tablolarda yer alan kalemler arasındaki ilişkilerin ve bunların zaman içinde göstermiş oldukları eğilimlerin incelenmesinden oluşmaktadır Analiz, işlet melerin yükümlülüklerini yerine getirme, karlılık, likidite durumu, finansman yapısı vevarlıkların etkinliği hakkında ilgili kişilere fikir vermektedir. Mali Analiz eğitiminin hedef kitlesi genellikle işlet me yöneticileri, kredi analistleri, bütçe vemuhasebe çalışanları ve menkul kıymet analistleridir. Mali Tablolar, Bilanço, Ge lir Tablosu, Özkaynak Değişim Tablosu, Net İşlet me Sermayes Tablosu, Nakit ve Fon Akım Tabloları, Finansal Rasyolar Varlık ve Kaynak bağlantı analizleri Kısa Vadeli (Dönen) ve Uzun Vadeli (Duran) Kaynak - Varlık kavra mlarının analizi Bilanço ve Gelir Tablosu bağlantı analizleri Mali Tablolar Analiz Yöntemleri Karşılaştırmalı Analiz (Yatay Analiz) Dikey Yüzde Analiz Eğilim Yüzdeleri Finansal Oranlar Likidite (Cari Oran, Asit Test, Nakit Oranı) Mali Yapı ve Borçluluk Oranları (Yabancı Kaynak, Borçlanma Katsayısı, Faiz Karşılama Duran Varlık Oranları Faaliyet Oranları (Alacak Devir Hızı, Stok Devir Hızı, Net İşlet me Sermayesi Devir Hızı) Özsermaye Devir Hızı, Borç Devir Hızı, Diğer Faaliyet Oranları Karlılık Oranları ( Net, Vergi Öncesi, Brüt Satış) Enflasyonun Bilânço ve Gelir Tablosuna Olan Etkileri Kura göre düzeltilmiş Mali Tablolar Kara Geçiş Başabaş Noktası Analizi (Maliyet İş Hac mi ve Kar İlişkisi) DUPONT ve Z-Skor analiz örnekleri Finansal Rasyolar yardımıyla bütçe modellemesi Finansal Rasyoların Scorecard ve KPI (Key Performance Indicators) uygulamaları Murat Gençer Not: Eğitim sırasında katılımc ıların Excel 2003 veya 2007 yüklü dizüstü bilgisayar bulundurmaları gerekmektedir. 14
Excel de Şirket Değerleme Uygulamaları Eğitimde Şirket Değerleme çalışmalarında en çok tercih edilen yöntemlerden olan İndirgenmiş Nakit Akımları ve Piyasa Değeri - Defter Değeri Yöntemleri anlatılacaktır. Excel de hazırlanmış bir Finansal Model üzerinden yapılacak hesaplamalarda senaryo analizleri ve başabaş noktaları gibi konulara da değinilerek Risk- Getiri kavramı ön plana çıkarılacaktır. Eğitime yatırım analistleri, şirket yöneticileri, hisse senedi yatırımcıları, danışmanlar ve muhtemel şirket satın alma veya satış süreçlerinde faal olarak çalışacak, aktif Excelkullanıcılarının katılması beklenmektedir. İndirgenmiş Nakit Akımları (Net Bugünkü Değer) Yöntemi Varlıkların ve yükümlülükler belirlenmesi (gelirler, yatırımlar, amortismanlar, vergiler, işlet me sermayesi, diğer varlıklardaki artışlar/azalışlar), Geç miş yıllar nakit akımlarının incelenmesi, Nakit akımlarını etkileyen kalemlerin tahminin yapılması, Genel varsayımlar ve çeşitli senaryoların (iyimser, kötümser ve normal) varsayımların belirlenmesi, Nakit akımlarının ve iskonto oranının tahmin edilmesi, Menkul Varlık Fiyatlama Modeli (Capital Asset Pricing Model-CAPM) Ağırlıklı ortalama sermaye maliyeti oranı (Weighted Average Cost of Capital-WACC) Artık değerin (residual value) bulunması, İndirgenmiş nakit akımları ile kullanılmayan fazla arsa, arazi ve stokların değerinin toplanması ve bu toplamdan borçların bugünkü değeri çıkarılarak firma değerine ulaşılması, Sonuçların analiz edilmesi, yorumlanması ve senaryolarla what -if analizlerinin yapılması Piyasa Değeri - Defter Değeri Yöntemi Aktif Getiri Oranı - (Return on Assets-ROA) Öz Sermaye Getiri Oranı - Öz Sermaye Getiri Oranı (Return on Equity- ROE) Hisse senedinin piyasa değeri - (Earnings per Share-EPS) Piyasa değeri/defter değeri (Market to Book ratio) Murat Gençer Not: Eğitim sırasında katılımc ıların Excel 2003 veya 2007 yüklü dizüstü bilgisayar bulundurmaları gerekmektedir. 15
Excel de Finansal Modelleme ve Fizibilite Analizi Eğitimde çeşitli fizibilite çalışmalarının Excel de finansal olarak nasıl modelleneceği anlatı- lacaktır.excel araçlarının ve formüllerinin etkin bir şekilde kullanılabilmesi Finansal modellemenin daha esnek ve gerçekçi olmasını sağlamaktadır.bu amaç doğrultusunda katılımc ılara finansal kavramların yanında önemli ölçüde modelleme yapılırken gereken tüm Excel uygulamaları aktarılacaktır. Excel de finansal modelleme nasıl yapılır? Modellemede kullanılacak değişkenlerin seçimi Değişkenlerin zaman içerisinde nasıl değişeceklerine ait varsayımların fomülizasyonu Nakit hareketi yaratan işlemlerin tespiti Vergi kalkanı kavramı Senaryo Analizleri Excel de Senaryo aracının kullanımı Değişkenlerle ilgili başabaş noktaların Excel de HedefAra GoalSeek yardımıyla tespiti Net Bugünkü Değer (Present Value- PV) Hesaplaması İç Verim Oranı (Internal Rate of Return-IRR) Hesaplaması Başabaş Kara Geçiş Zamanı Hesaplaması 1 Gün Murat Gençer Not: Eğitim sırasında katılımc ıların Excel 2003 veya 2007 yüklü dizüstü bilgisayar bulundurmaları gerekmektedir. 16
Proje Finansmanında Risk Analizi ve Finansal Risklerin Yönetimi Proje finansmanında karşılaşılan riskler hakkında katılımc ıları genel olarak bilgilendirmek ve finansal risklerin yönetimini çeşitli örneklerle desteklemek. Ayrıca, proje finansmanı anlamında başarısızlığa uğramış olan çeşitli örnek vakalardan çıkarımlar yapmak. Proje finansmanında karşılaşılan risk ler Çeşitli proje finansmanı örnekleri ve başarısızlık nedenleri Eurotunnel Euro Disneyland Indiantown kojenerasyonu Proje finansmanında finansal risklerin yönetimi Faiz oranı swap (IRS) Kredi temerrüt swapı (CDS) Opsiyon Vadeli işlemler ve forward Risk Transferi (Hedging) Proje finansmanında Monte Carlo simülasyonlarının kullanımı ile proje riskinin değerlendirilmesi Murat Gençer Not: Eğitim sırasında katılımc ıların Excel 2003 veya 2007 yüklü dizüstü bilgisayar bulundurmaları gerekmektedir. 17
Uygulamalı Türev Ürünler Eğitimi Türev ürünler için gerekli temel istatistiksel kavramlar: Ortalama getiri, standart sapma (volatility), korelasyon, kovaryans vb. Normal dağılım ve rassal sayı kavramları Excel de volatilite hesaplama örnekleri Türev piyasalar hakkında genel bilgiler: Türev ürünlerin kullanım amaçları Organize ve tezgahüstü (OTC) piyasalar Emtia piyasaları Vadeli işlemler borsası (VOB) hakkında genel bilgiler: Sözleşmeler, teminatlar, vadeler vb. Kontrat işleyiş örnekleri ve kar-zarar oluşumu Varant piyasası Forward ve Futures Forward ve Futures arasındaki farklılıklar Marking to Market kavramı Başlangıç, sürdürme marginleri ve margin call Forward fiyat hesaplaması Ürünlerin hedging amaçlı kullanım örnekleri Swap Faiz ve döviz swap örnekleri (IRS, CCIRS) Swap ürünlerinin fiyatlaması Excel de getiri verim eğrisi, örtük (implied) forward oranlar ve enterpolasyon kavramlarının kullanılarak swap ürünlerinin piyasa değerlemesinin yapılması Opsiyon Opsiyon çeşitleri (Call-Put, American-European) Opsiyon kar/zarar fonksiyonları (Payoff) ve grafikleri Opsiyon yatırım stratejileri (Covered, Protective, Spreads vb) Hisse senedi ve döviz opsiyon fiyatlama örnekleri Excel uygulamalı opsiyon fiyatlama örnekleri (Black-Scholes ve Monte Carlo yöntemleri) Opsiyon Grekleri ve Kullanım Alanları Delta Gamma Hedge Örtük (Implied) volatilite kavramı Faiz opsiyonları (Cap&Floor) DCD (Tam Teminatlı Opsiyon) Anapara korumalı fonların işley iş esasları Egzotik türev ürünler hakkında genel bilgiler Asya, Bariyer, Basket, Dijitaller vb. Burak Saltoğlu & Murat Gençer 18
Kurumsal Risk Yönetimi Eğitimi Rekabetçi piyasalar, küreselleşme, teknolojik gelişmeler ve iş dünyasının giderek artan hareketliliği firmalarda daha entegre yönetim sistemlerinin gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Son yıllarda yaşanan global krizler ve sonrasında yaşanan acı tecrübelerde yönetim sistemleri içerisinde risk olgusunun daha fazla yerleşmesine yol açmıştır. Diğer taraftan, yasal düzenlemelerde de giderek artan bir hızda risk yönetimine işaret eden gelişmeler yaşanmaktadır. Genellikle tehlike ile ilişkilendirilen risk kavramı gelecekle ilgili belirsizlik nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Fakat, öngörülebilen ve yönetilebilen riskler belirsizliklerin sebep olduğu tehlikeleri en aza indirerek fırsatlara da yol açabilmektedir. Bu noktada risklerin takip edilmesi ve yönetilmesinin bütün disiplinleri içine alacak şekilde kurum geneline yayılması tehlikelerin ve fırsatların büyük bir resimden daha rahat görülebilmesine olanak tanımaktadır. Bu çerçevede Kurumsal Risk Yönetimi kavramı klasik risk yönetimi anlayışına göre daha entegre, sistematik ve proaktif bir yaklaşım ortaya koyarak kurumun tüm faaliyetlerini kapsayan bir yönetim anlayışı ile tercih edilen bir sistem haline gelmektedir. Eğitim programında Kurumsal Risk Yönetiminin çeşitli bileşenleri ayrı ayrı ele alınacak ve kurumsal entegre bir risk yönetiminin nasıl yapılacağı hakkında katılımcılara ışık tutacak bilgiler aktarılacaktır. 1. Gün: Kurumsal Risk Yönetimi ne (KRY) Genel Bir Bakış Geç miş Finansal Skandal Örnekleri ve KRY Açısından Gözlenen Eksiklikler Risk Türleri Finansal, Operasyonel ve Stratejik Riskler Kaynağı itibariyle riskler (İç sel-dışsal) Risk Yönetimi Alanındaki Çeşitli Standartlar ve Regülasyonlar Coso, Basel, Sarbanes-Oxley, COBIT ve Solvency II COSO Standartlarında KRY Uygulaması Hedefler Çerçeve Birimler Piyasa Risk Yönetimi Kur, faiz, likidite, emtia ve bilanço risk kavramları ve bunlara ilişkin örnek risk hesaplamaları Riske Maruz Değer (VaR) kavramı Finansal risklerden korunma stratejileri ve türev ürünlerin kullanım örnekleri (Forward, Future Swap, Opsiyon) 2. Gün: 19 Operasyonel Risk Yönetimi Risklerin belirlenmesi ve sınıflandırılması Etki-Olasılık analizleri Kontrol risk öz değerlendirme (CRSA) raporları Şirket risk haritasının çıkarılması Kritik risk göstergeleri (KRI) ve çeşitli sektörler için örnek göstergeler
Müşteri ve Kredi Riski Yönetimi Müşteri yoğunlaşma riski Kredi sigortaları ve türev ürünlerinin kullanımı Kredi kontrol ve yönetim süreçleri Yeni Türk Ticaret Kanunu ve Risk Yönetimi KRY de Kurumsal Yönetişimin (Corporate Governance) Önemi KRY de İç Kontrol ve Denetimin Rolü KRY kapsamında iç kontrol ve denetim birimlerinin üstlendiği roller İç kontrol ve denetim birimlerinin risk yönetimi sürecinin şirketin tümüne entegre olması açısından yaptığı katkılar Dünya Ekonomik Forumu Global Riskler 2011 Raporu Murat Gençer 20
Basel II Birinci Yapısal Blok Asgari Sermaye Gereği Asgari Sermaye Gereksiniminin Hesaplanması A. Yasal Sermaye B. Risk Ağırlıklı Varlıklar C. Geçiş ci Düzenlemeleri D. Sermaye Bileşenleri o Ana Sermaye Tier 1 Capital o Katkı Sermaye Tier 2 Capital o Piyasa Riski Özkaynak Gereksinimini İçin Kullanılacak Kısa Vadeli İkincil Sermaye Benzeri Borçlar Tier 3 Capital o Sermayeden İndirilecek Değerler Kredi Riski Standart Yaklaşım Kredi Riski Azaltımı o Kredi Riski Azaltım Teknikleri Teminat Bilanço İçi Netleştirme Garantiler ve Kredi Türevleri Kredi Riski İçsel Derecelendirmeye Dayalı Yaklaşım (Internal Ratings Based Approach - IRB) IRB Yaklaşımının İşleyişi o Kredi Sınıflarına Göre Kurallar (Temerrüt Olasılığı PD, Temerrüt Halinde Kayıp LGD, Temerrüt Halinde Risk Tutarı EAD, Efektif Vade M) Beklenen Kayıplara İlişkin Uygulama ve Karşılıkların Tanınması IRB Yaklaşımı İçin Asgari Koşullar Kredi Riski Menkul Kıymetleştirme Çerçevesi Operasyonel Risk Piyasa Riski Risk Ölçüm Çerçevesi Sermaye Gereksinimi Piyasa Riski Standart Ölçüm Yöntemi (Faiz Oranı Riski, Hisse Senedi Pozisyonu Riski, Kur Riski, Emtia Riski, Opsiyonlar İçin Uygulama) Piyasa Riski İçsel Model Yaklaşımı (Piyasa Riski Faktörlerinin Belirlenmesi, Stres Testi, Bağımsız Validasyon, Spesifik Riskin Değerlendirilmesi) 21
İkinci Yapısal Blok Denetim Otoritesinin İncelemesi Üçüncü Yapısal Blok Piyasa Disiplini Basel II Reformları Basel II Piyasa Riski Çerçevesine Önerilen Değişiklikler Basel II Çerçevesine Ek Geliştirmeler Güçlü, Sürdürülebilir ve Dengeli Büyüme üzerine G-20 Zirveleri The Pittsburgh and Seoul Summits of G-20 on The Framework for Strong, Sustainable and Balanced Growth Basel III Bankacılık Sektörünün Esnekliğinin Güçlendirilmesi Strengthening the Resilience of the Banking Sector Sermayenin Niceliğinin ve Niteliğinin Arttırılması Quality and Level of Capital Sermaye Tamponu Sermaye Koruma Tamponu Capital Conservation Buffer Döngüsel Sermaye Tamponu Countercyclical Buffer Menkul Kıymetleştirme Securitisations Alım Satım Hesaplarına İlişkin Sermaye Arttırımı - Trading Book Karşı Taraf Kredi Riski - Counterparty Credit Risk Risk Bazlı Olmayan Kaldıraç Oranı Leverage Ratio Likidite Riski Ölçümünün, Standartlarının ve Denetlenmesinin Uluslararası Çerçevesi International Framework for Liquidity Risk Measurement, Standards and Monitoring Likidite Karşılama Oranı Liquidity Coverage Ratio Net İstikrarlı Fonlama Oranı Net Stable Funding Ratio 22
Burak Saltğlu ve RiskTürk ekibi 23