Akademisyen Gözüyle Toplum Sağlığı Merkezleri Dr.Melikşah Ertem
Amaç: Toplum Sağlığı Merkezlerinin tanımlanması, yeni örgüt içindeki yeri ve görevlerinin irdelenmesi Sunum Planı: TSM tanımı ve örgütlenme içindeki yeri Görevleri ve uygulamalar TSM lerin güçlü ve zayıf oldukları yönler
Bölgesinde yaşayan toplumun sağlığını geliştirmeyi ve korumayı önceleyen Sağlık risk ve sorunlarını belirleyip, bu sorunları gidermek için planlama yapan ve bu planları uygulayan, uygulatan, Birinci basamak koruyucu, iyileştirici ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini müdürlüğün sevk ve idaresinde organize eden, Bu hizmetlerin verimli bir şekilde sunulmasını izleyen, değerlendiren ve destekleyen, Bölgesinde bulunan sağlık kuruluşları ile diğer kurum ve kuruluşlar arasındaki koordinasyonu sağlayan, Ġdari hizmetler ile sağlık eğitimi ve değerlendirme faaliyetlerini yürüten sağlık kuruluşudur. 26.1.2010da çıkarılan ve 03.08.2011 tarihinde değişiklik yapılan Aile Hekimliğinin Pilot Uygulandığı Ġllerde Toplum sağlığı Merkezleri Kurulması ve Çalıştırılmasına Dair Yönerge
TÜRKİYE HAL K SAĞLIĞI KURUMU TAŞRA TEŞKİLATI HİZMET BİRİMLERİNİN GÖREVLERİ, ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI İLE KADRO STANDARTLARI HAKKINDA YÖNERGE (2) Her ilçede ve 10/07/2004 tarihli 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununa tabi olmayan İl merkezlerinde bir toplum sağlığı merkezi kurulur. Sorumluluk alanları, kuruldukları İlçe nin mülki idare sınırlarıdır. (3) Toplum sağlığı merkezlerinin görev ve yetkileri 03/08/2011 tarihli ve 25143 sayılı TSM Kurulması ve Çalıştırılmasına Dair Yönerge hükümleri çerçevesinde yürütülür. (4) Kurum görevlerinin daha etkin ve kesintisiz sunulması için TSM bünyesinde çalışanların sağlığı, ana çocuk sağlığı ve aile planlaması, KETEM, verem savaş gibi birimler oluşturulabilir. Bu birimlere ayrıca kadro tahsisi yapılmaz
TÜRKİYE HAL K SAĞLIĞI KURUMU TAŞRA TEŞKİLATI HİZMET BİRİMLERİNİN GÖREVLERİ, ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI İLE KADRO STANDARTLARI HAKKINDA YÖNERGE TUİK verilerine göre toplam nüfusu 50 binin altında olan ilçelerde sağlık hizmetleri, ilçedeki toplum sağlığı merkezi tarafından verilir. Bu yerlerdeki toplum sağlığı merkezleri ilçe sağlık müdürlüğü yetkilerine sahiptir.
TÜRKİYE HAL K SAĞLIĞI KURUMU TAŞRA TEŞKİLATI HİZMET BİRİMLERİNİN GÖREVLERİ, ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI İLE KADRO STANDARTLARI HAKKINDA YÖNERGE (6) E-II ve E-III grubu İlçe Devlet Hastaneleri verilecek birinci ve ikinci basamak sağlık hizmetleri 28/09/2011 tarihli ve 39617 sayılı onayı ile yürürlüğe konulan Sağlık Bakanlığına Bağlı İlçe Devlet Hastanelerinde Entegre Sağlık Hizmeti sunulmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönerge hükümleri çerçevesinde yürütülür. (7) TUİK verilerine göre toplam nüfusu 500 ün üzerinde olan belde, köy ve mezralarda Müdürlüğün teklifi ve Kurumun onayı ile sağlık evleri açılabilir. Bir sağlık evine birden fazla belde, köy ve mezra bağlanabilir. Sağlık evleri idari yönden TSM ne hizmet yönünden ise Aile hekimlerine bağlı birimlerdir. Sağlık evlerinin görev ve yetkileri Kurumca belirlenir.
Entegre sağlık hizmeti bünyesinde koruyucu sağlık hizmetleri, acil sağlık hizmetleri, muayene, tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri, doğum, ana çocuk sağlığı hizmetleri, ayakta ve yatarak tıbbî ve cerrahî müdahale ile çevre sağlığı, adlî tabiplik ve ağız diş sağlığı hizmetleri gibi hizmetlerin de verildiği, birinci basamak sağlık hizmetlerini yoğunlukla yürütmek üzere tasarlanmış sağlık hizmetini
HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ TSM ASM ASM ASM ĠL MERKEZĠ ĠLÇE ĠLÇE SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ TSM KAYMAKAM ASM ASM ASM HİZMET İDARİ 9
Disiplin amirliği yönetmeliği Disiplin amiri Üst disiplin amiri Halk Sağlığı Müdürü Vali THSK Başkanı Halk Sağlığı Müdür Yardımcısı Halk Sağlığı Müdürü Vali Müdürlük diğer personel Halk Sağlığı Müdür Yardımcısı Halk Sağlığı Müdürü TSM İl merkezi sorumlu tabip Halk Sağlığı Müdürü Vali TSM il merkezi diğer personel TSM Sorumlu tabip Halk Sağlığı Müdürü TSM ilçe sorumlu tabip Kaymakam Vali TSM ilçe diğer personel Sorumlu tabip Kaymakam Halk Sağlığı Lab. Sorumlusu Halk Sağlığı Müdürü Vali Halk sağ. Lab. Diğer Personel Halk Sağlığı Lab. Sorumlusu Halk Sağlığı Müdürü
TSM LERĠN GÖREVLERĠ Ġdari ve Mali Ġşler Kayıt ve istatistik Plan ve Program Yapma Üniversitelerle Ġşbirliği Ġzleme ve değerlendirme Bulaşıcı Hastalıkların Kontrolü Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların Kontrolü Üreme Sağlığı Hizmetleri Ulusal Programlar Adli Tıp Hizmetleri Görüntüleme ve laboratuvar hizmetleri Acil Sağlık Hizmetleri Çevre Sağlığı Hizmetleri Ġş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Afet Hizmetleri Sağlığın geliştirilmesi ve teşviki Sağlık eğitimi hizmetleri Toplu yaşam alanları ve okul sağlığı hizmetleri Sosyal Hizmet Çalışmaları Kaza ve yaralanmalardan korunma hizmetleri Sağlık Müdürlüğünün verdiği diğer hizmetler 14
Personel Yapısı-Sorumlu Hekim Müdürlüğün teklifi valiliğin onayı ile aşağıdaki kişiler arasından görevlendirme yapılır: Halk sağlığı uzmanı ya da epidemiyoloji uzmanı hekimler, Halk sağlığı ya da epidemiyoloji alanında doktora yapmış olan hekimler, Halk sağlığı ya da epidemiyoloji alanında yüksek lisans yapmış olan hekimler, Yönetimle ilgili alanlarda doktora ya da yüksek lisans yapmış olan hekimler, Bakanlıkça onaylanmış toplum sağlığı ile ilgili alanlarda sertifikalı eğitim alan hekimler öncelikli olmak üzere diğer hekimler.
Sorumlu hekimin görevleri TSM çalışanlarının amiridir. TSM nin idari ve teknik tüm işlerini ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak yürütür ve denetler. Bu görevini yerine getirmek amacıyla şu işleri yapar; a) TSM sorumluluğundaki bölgeyi ve toplumu tanır, b) Bölgesinin sağlık ölçütlerini değerlendirir ve buna göre sorunları ve öncelikleri saptar, c) TSM ndeki hizmetlerin mevzuata uygun olarak yürütülmesini sağlar, ç) TSM ndeki personelin çalışmalarını koordine eder, denetler, aksaklıkları belirleyerek işlerin düzgün olarak yürümesi için gereken önlemleri alır,
Sorumlu hekimin görevleri d) Müdürlüğün planlamaları doğrultusunda aile hekimlerinin vermiş olduğu hizmetlerin izlenmesini sağlar. e) Yürürlükteki mevzuat çerçevesinde personelin sicil ve özlük hakları ile ilgili görevleri yürütür, f) TSM kayıtlarını düzenli olarak kontrol eder ve eksikliklerin giderilmesini sağlar, g) Her yıl ocak ve temmuz ayı içinde, geçmişe dönük altı aylık çalışma raporunun ve geleceğe dönük faaliyet planının hazırlanmasını sağlar ve halk sağlığı müdürlüğüne sunar,
Sorumlu hekimin görevleri ğ) Çalışmaların yapılan planlar doğrultusunda yürütülmesi için, yeterli sayıda personel, uygun çalışma ortamı ve ihtiyaç duyulan araç-gereci sağlar, h) Bakanlık politika ve stratejileri doğrultusunda, bölgesinde bağışıklama hizmetleri için aylık, yıllık plan ve programları hazırlar, bunları uygular ve uygulatır, ı) TSM nce ve diğer sağlık kurumlarınca tespit edilen ve bildirilen bildirimi zorunlu hastalıklar ile ilgili kayıtların düzenlenmesini sağlar ve bir üst kuruma periyodik olarak iletir,
Sorumlu hekimin görevleri i) Hasta hakları ile ilgili çalışmaları yürütür, j) Personelin hizmet içi eğitimlerini planlar, uygular veya uygulatır, k) Toplum kalkınması hizmetlerinde görev alır, l) Hizmet ile ilgili verilen diğer görevleri yapar.
TSM lerin güçlü yanları Çevreye yönelik koruyucu hekimlik hizmetleri Bütünsel bir anlayışın olması Çok sektörlü yaklaşım Multidisipliner yaklaşım, personel yapısı uygun Toplum katılım öğelerinin önemsenmesi Bölgesel yönetim Nüfusa göre sınıflama Halk sağlığı uzmanları için özendirici mevzuat Sağlık net üzerinden ASMlerin izlenebilmesi KETEM, AÇSAP, VSD, obezite, sigara bırakma birimleri Kanser taramaları performans
Zayıf yanları Henüz sistemin tam oturmaması İlçe sağlık müdürlüğüyle ilişkilerin sıkıntıları Personel yetersizlikleri Geçici görevler Halk sağlığı uzmanlarının görevlendirilmesinde uygulamada yetersiz Sağlık net 2 de henüz kullanıma açılmamış olan alanlar Aile hekimlerinin sağlık net 2ye tüm verileri girmemesi Kanser taramalarının henüz başlamaması Evde sağlık, evlilik öncesi danışmanlık, ÖBS gibi aslında aile hekimlerinin görevlerinin yürütülmesi Performansın henüz belirginleşmemesi İş sağlığı güvenliği hizmetleri
fırsatlar THSKB nın TSM leri önceliğine almış olması İlçe sağlık müdürlüğünün işleri kolaylaştırması Üniversitelerle işbirliği TSM sorumlu hekim eğitimleri, il düzeyinde uyum eğitimleri
tehditler Kamu hastane birliklerinin hekim gereksinimi Ülkedeki hekim sayısındaki azlık TSM lere ilişkin bir yönetmeliğin henüz hazır olmaması Delegasyon endişesi Uyum eğitimlerinin tüm ülkeye yaygınlaşamaması İş sağlığı güvenliği hizmetleri Eksiklerin/boşlukların kapanması için kullanılan yer olarak algılanması
sonuç TSM ler sistem içinde önemli işlevler üstleniyor Halk sağlığı uzmanlığının uygulama alanı Kaynak yetersizliği önemli sorunları beraberinde getiriyor Aile hekimi sayısının yetersizliği TSM lerin asıl işlevleri dışında yükler getiriyor. Temel Sağlık hizmetlerinin uygulanmasında TSM ler kilit rol üstleniyor