MEHMET BAYDAK KÜDTİED'E VUDULAN KELEPÇ ADK tölahat PLAN
ÎÇİNDEKİLER^^g 5333 SUNU (Doç. Dr. Mesut YEĞEN) 11 ÖNSÖZ 19 I. BÖLÜM: GİRİŞ 23 A) Resmi ideolojinin Yarattığı Kürt Sorunu 23 B) Kürt Problemi Türk Irkçılığıyla Yaşıttır 25 n. BÖLÜM: İTTİHATTAN CUMHURİYET'E "TEK TtP TOP LUM" YARATMA POLİTİKALARI 27 A) îttihatçılann Kotardığı "Aşiret ve Halklar" Politikası 27 B) Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e Geçen "Tek Millet" Politikası 29 C) Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e Geçen "Tek Din" Politikası 31 III. BÖLÜM: "ŞARK ISLAHAT PLANI" VE TC'NİN KÜRT POLİTİKASI 35 IV. BÖLÜM: "ŞARK ISLAHA T PLANI'NA KARŞI KÜRT AYDIN GİRİŞİMİ 41 A) Dr. M. Şükrü Sekban ve "Kürtler Türkler'den Ne İstiyorlar?" (1923) 41 B) Dr. M. Şükrü Sekban ve "Kürt Sorunu/Azınlıkların Problemleri" {1933)... 43 C) Kürt Aydınlannın Muhtıra-Mektubu: "Kürt Metâlib-i Millisi" (1926) 45 Ç) Kürt Hoybun (Xoybun) Örgütünün Dünyaya Çağnsı: "Türkiye'de Kürtlerin Kırımı" (1928) 47 D) Dr. Bletch Schirguh (C. A. Bedirhan) ve "Kürt Sorununun Kökeni ve Nedenleri" (1930) 50 E) Celadet Bedirhan ve "Mustafa Kemal'e Açık Mektup" {1933)...52 F) Dr. Mesud Fanizâde ve Doktora Çalışması: "Kürt Ulusunun Sosyal Evrimi" {1933) 54 G) Dersim Katliamı ve Diplomatik Girişimler (1937) 57 5
G) "Kürd Cemiyeti" Adana Sanfransisko Konferansı'na Sunulan "Muhtıra" (1945) 59 H) "Kürd Cemiyeti" Adına Dr. Ahmed Nafiz Yekbun'un Girişimi (1945) 61 I) Hıristiyan Asuriler'in Muhtırası (1945) 63 i) Kürt Delegasyonu'nun "Memorandum"u (1948) 65 V. BÖLÜM: "ŞARK ISLAHATimN DIŞ YÜZÜ 69 BELGE- 1 DAHİLİYE VEKİLİ CEMİL BEY (UYBADiN), "ŞARK VİLAYETLERİNDE TATBİK EDİLECEK İSLAHATIN ESASLAR1"N1 AÇIKLIYOR 73 BELGE- 2 ŞARK İSTİKLAL MAHKEMESİ SAVCISI SÜREYYA BEY (ORGEEVREN): "ŞARK VİLAYETLERİMİZDE GİZLİ HÜKÜMDARLAR YAŞATAN DEREBEY LİKLER SÖNECEKTİR" 77 BELGE- 3 ŞARK İSTİKLAL MAHKEMESİ'NİN KÜRT ÜYESİ ALl SAİB BEY (URSAVAŞ), BASINI SUSTURMANIN GEREKÇESİNİ ANLATIYOR 79 VL BÖLÜM: "SARK ISLAHAT PLANimN İÇYÜZÜ 81 A) Giriş 81 B) Kürt Kimliğini Yoketme Politikasının Idiolojik Temelleri 83 C) İttihatçı Danışman//ac//^ma//(Pe/îiter)'den Kemalist Danışman Hasan Reşit (Tankut)a. 85 Ç) "Kürt Çıkmazı"nm Günümüzdeki Yansıması 87 VII. BÖLÜM: "ŞARK ISLAHAT PLANI"NA İLİŞKİN GİZLİ RAPORLAR 91 BELGE- 4 ÇANKIRI MEBUSU VE MECLİS BAŞKANI ABDÜLHALİK RENDA'NIN RAPORU: "AYAKLANMA DİN PERDESİ ALTINDA TAMAMIYLA MİLLİ BİR HAREKETTİR" 91 6
BELGE- 5 DAHİLİYE VEKİLİ CEMİL BEY'İN (UYBADiN) RAPORU: "KÜRDiSTAN UMUMİ VALİLİKLE VE MÜSTEMLEKE USULÜ İDARE EDİLMELİDİR" 109 BELGE- 6 "ŞARK İSLAHAT ENCÜMENİ" KURULUYOR 123 BELGE-7 ENCÜMENİN HAZIRLADIĞI "ŞARK İSLAHAT PLANI" 125 VIII. BÖLÜM: "KÜRT AZÎM KIYAM-I MİLLİSİ VE KÜRT ULUSAL İSTEKLERİ" KONUSUNDA 1926'DA BAŞVEKİL İSMET PAŞA'YA SUNULAN "MUHTIRA-MEKTUP" 133 BELGE- 8 "KÜRD METÂLİB-l MİLLİSİ" (= KÜRT ULUSAL İSTEKLERİ) 139 IX. BÖLÜM: "ŞARK ISLAHAT PLANI" UYGULAMALARI 149 A) "Şark Islahat Planı"na Eşlik Eden Bir "Genelge"(\930) 149 B) "Şark Islahat Planı "nın Türk Basınındaki Yansımaları 151 C) "Şark Islahat Planı"nm Bir Öngörüsü: Köy Boşaltmalar ve Kürt Sürgünleri 154 Ç) Köy ve Orman Yangınlarının Arka-Planı Olarak "Şark Islahat Planı" 156 D) Bir "Şark Islahat Planı" Uygulaması Olarak Sömürgeleştirme... 158 E) Günümüzün Acılı Gerçeği: Bölgelerarası Sermaye-Sefalet Uçurumu 161 BELGE- 9 "ŞARK ISLAHAT PLANI" ÇERÇEVESÎNDE DEMOGRAFİK YAPIYI DEĞİŞ TİRME AMACIYLA KÜRDiSTAN'DA YAPILAN DÖRT YILLIK İSKÂN ÇALIŞMALARI RAPORU 165 7
X. BÖLÜM: "ŞARK ISLAHA T PLAM'TMDA ÖNGÖRÜLEN ASKERÎ YÖNETİM 195 A) Umumi Müfettişlik'ten Süper Valiliğe Giden "Çıkmaz Yol" 195 B) "Çıkmaz Yol"un Geçmiş Tanıklıklan 197 C) Sürgün, Sansür ve Yasakla Kürt Sorunu Çözülür Mü? 199 Ç) Birinci Umumi Müfettiş Avni Doğan'ın "Kürt Raporu"nda (1943) "Şark Islahat Planı" 200 BELGE- 10 BIRINCI UMUMI MÜFETTIŞ AVNI DOĞAN'ıN "ŞARK ISLAHAT PLANI" DEĞERLENDIRMESI 203 XL BÖLÜM: "SONSÖZ" YERİNE A) "Şark Islahatçıları"nm Kürt Çıkmazı 223 B) "Takrir-i Sükun" ve "Şark Islahat Planı"yla Perçinlenen Kemalizm Çağımıza Yanıt Verebilir Mi? 225 XIL BÖLÜM: KÜRT AYDINLANMASI VE "ŞARK ISLAHATI"Nm KANLI TARİHİ ALBÜMÜ 229-258
Şark Islahat Planı: Cumhuriyetin Rehberi [Doç. Dr. Mesut Yeğen] Resmi ideolojinin Yarattığı Kürt Sorunu Ittihat'tan Cumhuriyet'e "Tek Tip Toplum"Yaratma Politikası "Şark Islahat Planı" ve TC'nin Kürt Politikası "Şark Islahat Planı"na Karşı Kürt Aydın Girişimi "Şark lslahatı"nm Dış Yüzü "Şark Islahat Planı"mn İçyüzü "Şark Islahat Planı"na İlişkin Cizli Raporlar Şark Islahat Encümeni'nin Hazırladığı "Şark Islahat Planı" Kürt Ulusal İstekleri Konusunda 1926'da Başvekil İsmet Paşa'ya Sunulan "Muhtıra-Mektup" "Şark Islahat Planı" "Şark lslahatçıları"n\n Uygulamaları Kürt Çıkmazı /*\TBMM ^'Kütüphanesi www.ozgeyayinlari.com info@ozgeyayinlari.com 200905333