MASAK Şüpheli İşlem Bildirimine İlişkin Taslak 14.01.2014 www.gsghukuk.com
Şüpheli İşlem Bildirimine İlişkin Taslak 5337 sayılı Suç Gelirleri nin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik de ( Yönetmelik ), Şüpheli İşlem Bildirimi ne ilişkin düzenlemeler yer almaktadır. Şüpheli işlem bildirim sisteminin daha etkin hale getirilmesi amacıyla Mali Suçları Araştırma Kurulu ( MASAK ) tarafından Şüpheli İşlem Bildirimine İlişkin Taslak ( Taslak ) hazırlanmış ve MASAK ın internet sitesinde kamuoyunun görüşüne sunulmuştur. Söz konusu Taslak de, şüpheli işlem bildirimine yönelik içerik daha düzenli ve kapsamlı bir şekilde ele alınarak şüpheli işlem bildiriminin usul ve esasları belirlenmiş olup, özellikle Şüpheli İşlem Bildirimi nin elektronik ortamda hangi şekillerde yapılacağı detaylı olarak düzenlenmiştir. Taslak yürürlüğe girene kadar, 6 Sıra No lu MASAK Genel i nde yer alan hükümler geçerli olacaktır. Bültenimizde Taslak ile getirilen rejim ana hatlarıyla açıklanmaktadır. 1- Şüpheli İşlem Nedir? Yükümlüler nezdinde veya onlar aracılığıyla yapılan veya yapılmaya teşebbüs edilen aşağıdaki işlemlere dair herhangi bir bilgi veya şüphe gerektirecek bir hususun bulunması halinde şüpheli işlemin oluştuğu varsayılır. Bu çerçevede işleme konu mal varlığının; yasa dışı yollardan elde edildiğine, Bu hususların varlığı halinde yükümlüler tarafından MASAK a bildirim yapılması zorunludur. Söz konusu bildirim sürecinde, işlemin niteliği ve müşteri profili ile ilgili ayrıntılı araştırmalar yükümlüler tarafından yapılmalıdır. Bu araştırmaların amacı, şüpheyi destekleyecek ek bulguların olup olmadığını tespit etmektir. yasa dışı amaçlarla kullanıldığına, terörist eylemler için veya terör örgütleri, teröristler veya terörü finanse edenler tarafından kullanıldığına, bunlarla ilgili ya da bağlantılı olduğuna dair bir hususun var olup olmadığının yükümlüler tarafından incelenmesi gerekmektedir. 2
Şüpheli İşlem Bildirimine İlişkin Taslak 2- Yükümlüler Kimlerdir? Yükümlüler açısından Taslak de, şu an yürürlükte olan ile paralel olarak, Yönetmelik e atıf yapılmaktadır. Şüpheli işlem bildirimi yapmakla yükümlü olanların bir kısmı aşağıda sayılmıştır: Bankalar Bankalar dışında banka kartı veya kredi kartı düzenleme yetkisini haiz kuruluşlar Kambiyo mevzuatında belirtilen yetkili müesseseler Ödünç para verme işleri hakkındaki mevzuat kapsamındaki ikrazatçılar, finansman ve faktoring şirketleri Sermaye piyasası aracı kurumları Vadeli işlemler aracılık şirketleri Portföy yönetim şirketleri Yatırım fonu yöneticileri Yatırım ortaklıkları Sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri ile sigorta ve reasürans brokerleri Finansal kiralama şirketleri Sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde takas ve saklama hizmeti veren kuruluşlar Saklama hizmeti ile sınırlı olmak üzere İstanbul Altın Borsası Başkanlığı Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü ile kargo şirketleri Varlık yönetim şirketleri Finansal piyasalarda denetim yapmakla yetkili bağımsız denetim kuruluşları Yukarıda belirtilen kurumların şube, acente, temsilci ve ticari vekilleri ile benzeri bağlı birimleri 3- Şüpheli İşlem Tipleri Nelerdir? Şüpheli işlem tespiti MASAK Başkanlığı tarafından yükümlülere yardımcı olunması amacıyla belirlenir. Bu kapsamda yükümlü gruplarına yönelik olarak aşağıdaki alanlarda şüpheli işlem tipleri belirlenebilir: I. Genel Mahiyette Şüpheli İşlem Tipleri - Müşteri profiline ilişkin tipler: Kişi özelinde dikkat edilmesi gereken hususlardır. - İşlemlere ilişkin tipler: Yapılmak istenen işlemin niteliğiyle ilgili hususlardır. II. Terörün Finansmanı ile Bağlantılı Şüpheli İşlem Tipleri Terörün finansmanı açısından gösterge teşkil edebilecek mahiyette ve yine tüm yükümlü gruplarınca dikkate alınması gereken noktalardır. 3
Şüpheli İşlem Bildirimine İlişkin Taslak III. Sektörel Mahiyette Şüpheli Tipler Sektörel mahiyette şüpheli işlem tipleri belirlenmemiş yükümlü gruplarında, genel mahiyetteki ve terörün finansmanı ile bağlantılı şüpheli işlem tipleri esas alınır. 4- Şüpheli İşlemlerde Parasal Sınır Var mıdır? Herhangi bir parasal sınır gözetmeksizin bir şüpheyi destekleyen bilgi ve belgelerin söz konusu olduğu işlemler şüpheli işlem kabul edilir ve bunlar MASAK Başkanlığı na bildirilir. 5- Şüpheli İşlem Ne Zaman Bildirilir? Şüpheli işlemler yükümlüler tarafından, o işleme ilişkin o şüphenin oluştuğu tarihten itibaren en geç on iş günü içinde, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde ise derhal MASAK Başkanlığı na bildirilir. 6- Şüpheli İşlem Bildirimi Nasıl Yapılır? Şüpheli işlemler, genel ve sektörel şüpheli işlem bildirim rehberleri içerisinde yer alan şüpheli işlem bildirim formları kullanılarak MASAK a bildirilir. Elektronik veya kağıt ortamındaki bildirimlerde kullanılacak şüpheli işlem bildirim formlarının ne şekilde düzenleneceğine MASAK tarafından yayınlanan rehberlerde yer verilir. Şüpheli işlem bildirim formu, MASAK Başkanlığı na; elden teslim edilebilir, taahhütlü posta veya faks yolu gönderilebilir, elektronik yoldan iletilebilir. 7- Elektronik Ortamda Şüpheli İşlem Bildirimi Nasıl Yapılır? Elektronik ortamda şüpheli işlem bildirimi MASAK.ONLINE sistemi kullanılarak yapılır.elektronik ortamda şüpheli işlem bildirim düzenlemelerine ilişkin şekil, süre ve içerik bilgileri MASAK tarafından çıkarılacak rehberlerle belirlenir. Yükümlüler tarafından yapılacak olan bildirimler, resmi internet sitesi olan MASAK ONLINE aracılığı ile duruyurulan güncel rehberlere göre ilgili bildirim formu ve ekler yoluyla gerçekleştirilir. 8- Uyum Görevlisi Kimdir? Uyum Görevlisi Ataması Zorunlu Olan Yükümlüler Kimlerdir? Uyum görevlisi, kendisine bildirilen veya re sen öğrendiği şüpheli olabilen işlemlerle ilgili bilgi edinen ve şüpheli olarak değerlendirdiği işlemleri MASAK a bildirmekle görevli ve belirli yükümlüler bünyesinde çalışan kimsedir. Uyum görevlisi, bu değerlendirme sürecinde, yükümlü bünyesindeki tüm birimlerden kendi görev alanı ile ilgili her türlü bilgi ve belgeyi talep edebilir. 4
Şüpheli İşlem Bildirimine İlişkin Taslak Aşağıda belirtilen kurumlar şüpheli bildirim yükümlülüğü kapsamında idari düzeyde uyum görevlisi atamak zorundadır. Bankalar (Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ile kalkınma ve yatırım bankaları hariç), Sermaye piyasası aracı kurumları, Sigorta ve emeklilik şirketleri, Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü, Kredi kartı düzenleme yetkisini haiz kuruluşlar, Kambiyo mevzuatında belirtilen yetkili müesseseler, Ödünç para verme işleri hakkındaki mevzuat kapsamındaki finansman ve faktoring şirketleri, Reasürans şirketleri, finansal kiralama şirketleri ve sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde takas ve saklama hizmeti veren kuruluşlar ile vadeli işlemler aracılık şirketleri. Kurum bünyesinde uyum görevlisine yapılacak bildirimlerin usulü serbestçe belirlenebilir. Ancak, sözlü bildirim bir usul olarak belirlenemez. Bu kapsamda e-posta veya dahili bildirime imkan veren yazılımlar kullanılabilir. Uyum görevlisi atanması zorunluluğu bulunmayan yükümlülerde şüpheli işlem bildirimi; gerçek kişi yükümlünün bizzat kendisi, tüzel kişi yükümlünün kanuni temsilcileri, tüzel kişiliği bulunmayan yükümlülerin ise yöneticileri tarafından Şüpheli İşlem Bildirim Formu düzenlenerek yapılır. 9- Yükümlülük İhlalinde Uygulanacak Yaptırımlar Nelerdir? Bildirim yükümlülüğüne uyulmaması halinde, ihlal edilen işlemin hal ve durumuna göre Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun da öngörülen idari ve adli cezalar uygulanacaktır. Kanunda öngörülen cezalar şu şekildedir. I. İdari Ceza Kural olarak,yükümlü nün şüpheli işlem bildirimi yükümlülüğünün ihlallerinde MASAK tarafından 8.796 TL (2014 yılı için) idari para cezası verilir. Yükümlü nün Banka, finansman şirketi, faktoring şirketi, ikrazatçı, finansal kiralama şirketi, sigorta ve reasürans şirketi, emeklilik şirketi, sermaye piyasası kurumu veya yetkili müessese olması halinde,ise idari para cezası iki kat olarak uygulanır. 5
Şüpheli İşlem Bildirimine İlişkin Taslak II. Adli Ceza Yükümlüler tarafından, 1. MASAK a şüpheli işlem bildiriminde bulunulduğunu, yükümlülük denetimi ile görevlendirilen denetim elemanları ile mahkemeler dışında, işleme taraf olanlar dahil hiç kimseye açıklamaması şeklindeki yükümlülüğün ihlalinde, 10- Taslağı Ne Zaman Yürürlüğe Girecektir? Taslak, MASAK tarafından kamuyla paylaşılmış olup halen görüş ve hazırlık aşamasındadır. Kamuya açıklanmış herhangi bir yürürlük tarihi ise bulunmamaktadır. 2. Kamu kurum ve kuruluşları, MASAK ve denetim elemanları tarafından istenilecek her türlü bilgi, belge ve bunlara ilişkin her türlü ortamdaki kayıtları verme yükümlülüğüne aykırı davranılmasında, 3. İşbu bilgileri içeren defter kayıt ve diğer belgelerin muhafaza ve ibraz yükümlülüklerinin ihlalinde, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasına hükmolunur. 6
Finans Hukuku ekibimiz Umurcan Gago Gündüz Şimşek Gago Avukatlık Ortaklığı Ortak T: +90 (212) 326 6472 umurcan.gago@gsghukuk.com Bekir Emre Haykır Gündüz Şimşek Gago Avukatlık Ortaklığı Avukat T: +90 (212) 326 6813 emre.haykir@gsghukuk.com Pınar Karamahmutoğlu Gündüz Şimşek Gago Avukatlık Ortaklığı Avukat T: +90 (212) 326 6868 pinar.karamahmutoglu@gsghukuk.com
GSG Hukuk Gündüz Şimşek Gago Avukatlık Ortaklığı ("GSG Hukuk") pek çok farklı sektörde faaliyet gösteren yerli ve yabancı sermayeli müşterilerine kuruluşlarından itibaren tüm hukuki işlemlerine yönelik hizmet vermektedir. GSG Hukuk, 33 avukat barındıran 43 kişilik deneyimli ekibiyle gerek genel hukuk gerekse vergi ve gümrük uyuşmazlığı alanındaki tecrübesini aynı çatı altında toplamıştır. GSG Hukuk olarak müşterilerimiz için oluşturduğumuz ekiplerde ilgili sektörde yetiştirdiğimiz deneyim sahibi ve uzmanlaşmış avukatlar bulundurmak önceliklerimiz arasındadır. Söz konusu yaklaşımla çeşitli sektörlere geniş bir yelpazede hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmeti sunmaktayız. 2013 Gündüz Şimşek Gago Avukatlık Ortaklığı. Tüm hakları saklıdır. Bu dokümanda GSG Avukatlık Ortaklığı veya GSG Hukuk ibaresi, Gündüz Şimşek Gago Avukatlık Ortaklığı nı ifade etmektedir.