Rüzgar Gücü İzleme ve Tahmin Merkezi Maksut SARAÇ Proje Dairesi Başkanı Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü Tel: 0312 295 50 40 E-mail : msarac@eie.gov.tr Rüzgar Enerjisi ve Türbinleri Yerel Sempozyumu 11 Mart 2011 Gönen - 12 Mart 2011 Bandırma 1
TÜRKİYE KURULU GÜCÜNÜN KAYNAKLARA GÖRE DAĞILIMI 2010 İtal Kömür; 3.616,00; 7% (49.562 MW) Linyit; 11756; 22% Doğalgaz; 16.111,40; 31% Hidrolik; 15.831,20; 30% Diğer; 4450; 8% Jeotermal; 94,2; 0% Rüzgar; 1.320,20; 2% 2
TÜRKİYE KURULU GÜCÜNÜN KAYNAKLARA GÖRE DAĞILIMI 2009 Linyit; 39.090; 20% (194.813 GWh) Sıvı Yakıt; 4.804; 2% Doğalgaz; 96.095; 50% İthal Kömür; 16.596; 9% Jeotermal; 436; 0% Rüzgar; 1.495; 1% Hidrolik; 35.958; 18% 3
Türkiye 1970-2020 Yıllar İtibari ile Enerji Üretimleri ve Talep Tahmini 8.623 9.781 11.242 12.425 13.477 15.623 18.283 20.565 21.726 22.522 23.275 24.673 26.552 27.347 30.614 34.219 39.695 44.353 48.049 52.043 57.543 60.246 67.342 73.808 78.322 86.247 94.862 103.296 111.022 116.440 124.922 122.725 129.400 140.581 150.698 161.956 176.300 190.700 206.400 223.500 242.020 262.000 283.500 306.100 330.300 356.200 383.000 410.700 439.600 469.500 499.490 500.000 450.000 400.000 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0 Gerçekleşen Enerji Üretimi Enerji Talep Tahmini 1970 1972 1974 1976 1978 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018 2020 Enerji GWh Yıllar 4
Türkiye 1970-2018 Yıllar İtibari ile Enerji Üretimleri ve Talep Tahmini 400.000 8.623 9.781 11.242 12.425 13.477 15.623 18.283 20.565 21.726 22.522 23.275 24.673 26.552 27.347 30.614 34.219 39.695 44.353 48.049 52.043 57.543 60.246 67.342 73.808 78.322 86.247 94.862 103.296 111.022 116.440 124.922 122.725 129.400 140.581 150.698 161.956 176.300 190.700 192.000 194.000 202.730 215.907 232.101 249.508 268.221 288.338 309.675 332.591 357.202 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0 Gerçekleşen Enerji Üretimi Enerji Talep Tahmini 1970 1972 1974 1976 1978 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018 Enerji GWh Yıllar 5
Ülkelerin Elektrik Enerjisi Tüketiminin Yıllar Göre Gelişimi 12,00 11,00 10,00 9,00 8,00 7,00 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0,00 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Korea, South KS Indonesia ID Thailand TH China CH Saudi Arabia SA Iran IR Turkey TU Egypt EG India IN Taiw an TW Mexico MX Brazil BR Australia AS Spain SP South Africa SF Argentina AR France FR Japan JA United States US Canada CA Norw ay NO Sw eden SW Italy IT United Kingdom UK Poland PL 6
Türkiye Elektrik Enerjisi Üretiminin Gelişimi ve Kaynaklara Göre Dağılımı 100% 200.000 90% 175.000 80% 150.000 70% 200 GWh JEO+RÜZ HİDROLİK +ATIK DOĞAL GAZ NAFTA LPG MOTORİN FUEL-OİL 125.000 60% LİNYİT TAŞ+İTH KÖM. 50% 100.000 100 GWh Top.Enrj 40% 75.000 Hid.Enrj 30% 50.000 50 GWh 20% 25.000 10% 0 0% 0 GWh 1 1940 1942 1944 1946 1948 1950 1952 1954 1956 1958 1960 1962 1964 1966 1968 1970 1972 1974 1976 1978 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 7
2023 yılına kadar; Hidroelektrik potansiyelimizin tamamını kullanmayı, Rüzgar enerjisi santrallarında 20.000 MW Jeotermal santrallarda 600 MW Güneş enerjisi santrallarından ekonomik ölçüler içerisinde yararlanmak, Elektrik arzındaki yenilenebilir enerji payını % 30 un üzerine çıkarmak 8 8
REPA TÜRKİYE RÜZGAR ENERJİSİ POTANSİYEL ATLASI TÜRKİYE RÜZGAR ENERJİSİ POTANSİYELİ (7,00 m/s 50 m) Karasal Alanlar : 37.836 MW Deniz Üstü Alanlar : 10.013 MW Toplam : 47.849 MW 9
10 2.900 3.450 4.800 6.115 7.584 9.842 13.450 17.684 24.544 31.412 39.363 47.489 59.467 74.390 93.908 121.003 158.920 194.527 200.000 180.000 160.000 140.000 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 0 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 1993-2010 Yılları Arası Dünya Toplam Rüzgar Kurulu Gücü Kurulu Güç (MW) Yıllar
Rüzgar Santrallerinde Yaşanan Ani Güç Düşmeleri Rüzgar Çiftliği Kurulu Gücü : 1250 MW 750 11
Enerji; Yenilenebilir, Ucuz, Kaliteli, Güvenilir, olmalı. 12 12
13
Rüzgar Gücü İzleme ve Tahmin Merkezi 14
ELEKTRİK İŞLERİ ETÜT İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ UZAY TEKNOLOJİLERİ ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ DEVLET METEOROLOJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 15
16
İspanya Dünyadaki ilk ve en büyük yenilenebilir enerji kaynakları yönetim merkezi bulunmaktadır. Rüzgar santrallerinden 12 sn. de bir alınan üretim ve rüzgar verileri rüzgar gücü tahminlerinin yapılmasında kullanılmaktadır. 17 17
18
Almanya Yalnızca meteorolojiden alınan tahminler ve rüzgar santrallerinden alınan üretim verileri dikkate alınmaktadır. Belli bölgelerin rüzgar hızları izlenebilmektedir. Özel firmaların sağladığı hata oranı yüksek tahminler yapılmakta. 19
Danimarka Üniversitelerle ve özel firmalarla birlikte yürütülen ortak bir proje yürütülmektedir. 20
Türkiye Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü () tarafından rüzgardan üretilecek elektriksel güç için önceden tahmin yapılmasına yönelik RÜZGAR GÜCÜ İZLEME ve TAHMİN MERKEZİ kurulum çalışmaları hızla devam etmektedir. Çalışmalar, - TUBİTAK-Uzay işbirliği ile yürütülmektedir. Bu çalışmada Devlet Meteoroloji Genel Müdürlüğü veri desteği sağlamaktadır. 21
Rüzgar Gücü İzleme ve Tahmin Merkezi 22
23
24
Bu proje ile, Türkiye, rüzgardan üretilen elektriksel gücün izlenmesi, tahmini ve yönetimi konularında dünyanın önde gelen ülkelerinden biri olacaktır. Bu yolla, rüzgar enerjisi santrallerinin elektrik sistemine geniş ölçekli entegrasyonu kolaylaşacak ve mevcut rüzgar potansiyelimiz verimli bir şekilde kullanılacaktır. 25
Aynı zamanda; Mevcut RES lerin toplam üretimlerini anlık olarak ve gelecek 72-48-24-12-6 saatlik periyotlarda tahmin ederek izleyebilecek duruma gelinecektir. Kısa süreli tahminler kullanarak arz - talep dengelemesini iyileştirmek amacıyla bu veriler diğer paydaşlar tarafından da kullanılabilecektir. 26
27
Sıra No Sisteme Bağlı RES Listesi Santral Adı Yeri Firma Hub Yüksekliği (m) Kurululu Gücü (MW) 1 Mare Manastır İzmir Çeşme Demirer 49/54 39,2 2 Bores Çanakkale Bozcaada Demirer 40 10,2 3 Burgaz Res Çanakkale Gelibolu Polat-Demirer 64/55/54 14,9 4 Ayyıldız Res Balıkesir Bandırma Ak Enerji 80 15 5 Bandırma Res Balıkesir Bandırma Borusan 80 60 6 Rotor Res Osmaniye Bahçe Zorlu 85 135 7 Soma Res Manisa Soma Polat 55/65 140,1 8 Bandırma 2 Res Balıkesir Bandırma Bilgin 54.7 30 9 Aliağa RES Aliağa Bilgin 80 90 T O P L A M 534,4 28
RÜZGAR GÖZLEM İSTASYONLARI 29 29
Monitör Alt Sistemi 30 30
Rüzgardan Üretilecek Elektriksel Güc Tahmin Alt Sistemi 31
http://www.ritm.gov.tr 32
Pompaj Depolamalı Hidroelektrik Santral (PHES) 33
Japonya 1992~1996 Okukiyotsu Pumped Storage - (1600 MW) 34
35
Rüzgar - PHES Rezervuar Hacmi : 23 milyon m3 Cortesla 240 MW La Muela-I 630 MW (Yıl:1998) La Muela-II 840 MW (Yıl:2006-2012) 36
YALOVA HİBRİT PROJESİ (Rüzgar - Pompaj Depolamalı HES) RES (10 MW) Üst Rezervuar (350 000 m 3 ) 810,00 m Projenin amacı: Rüzgar santrallarında üretilecek elektriksel gücün düzgün bir şekilde sisteme bağlantısını sağlamak. PHES (4 MW) 710,00 m Alt Rezervuar (400 000 m 3 ) RES Güç Grafiği PHES ile düzeltilen RES Güç Grafiği Düzeltilmiş RES Güç Grafiği 50 000 MW Türkiye Rüzgar Enerjisi Potansiyeli Toplam Potansiyel Bağlantı İzni Kalan Potansiyel 50 000 MW 15 000 MW 35 000 MW 15 000 MW HİBRİT 35 000 MW 37
Rüzgar Gücü İzleme ve Tahmin Merkezi Teşekkür Ederim Maksut SARAÇ Proje Dairesi Başkanı Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü Tel: 0312 295 50 40 E-mail : msarac@eie.gov.tr 38