ÖZEL DOSYALAR Sayı: 2 Haziran 2013 www.computerworld.com.tr Konuşan MAKİNELER ÇAĞI Dünya genelinde, M2M bağlantılarının sayısı durmak bilmeksizin artıyor. Tahminler, 2020 yılında rakamların 50 milyara kadar çıkabileceğini söylüyor. Bu bağlantıların, sağlık, ulaşım, enerji, tarım gibi farklı pazarlarda, ayrı ayrı bulunması bekleniyor. Makinelerin yükselişi Kurumlar, Web bağlantılı makineler ile IT ortamlarını nasıl gözleyip yönetiyor? M2M e standart gerek Strategy Analytics Araştırma Müdürü Andrew Brown, M2M deki standart eksikliğinin, M2M pazarının gelişmesinin önündeki en büyük engel olduğunu söylüyor. En iyi M2M örnekleri Şimdiye kadar M2M alanında sunulan ürün ve hizmetleri sizin için derledik.
ÖZEL DOSYALAR www.computerworld.com.tr Sayı :2 Haziran 2013 İmtiyaz Sahibi DİDEM DEMİRKENT Bilişim Yayınları Direktörü MURAT YILDIZ myildiz@dunya.com Yayın Yönetmeni ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü ERCAN ARSLAN earslan@dunya.com Yönetici Editör SEVGİ DEMİRKALE sevgi.demirkale@dunya.com Katkıda Bulunanlar BİRKAN KONAR CEM ÖZDEMİR FURKAN MÜDERRİSOĞLU Görsel Yönetmen NURİ KAYMAKÇI nuri.kaymakci@dunya.com Sayfa Tasarım ASLIHAN ARI aslihan.ari@dunya.com Fotoğraflar MEHMET BARS Reklam Müdürü ÖZGÜR TUZCU ozgur.tuzcu@dunya.com Reklam Sorumlusu ÇİĞDEM YILDIZ cigdem.yildiz@dunya.com Müşteri Temsilcisi BETÜL MERAL betul.meral@dunya.com Abone ve Dağıtım Müdürü MECİT YILMAZ Tanıtım ve Halkla İlişkiler Müdürü NİLAY ŞAHİNOĞLU DOYURAN Yayın Türü: YAYGIN SÜRELİ 15 günde bir yayınlanır. 04 10 12 14 16 20 Makinelerin yükselişi Kurumlar, Web bağlantılı makineler ile IT ortamlarını nasıl gözleyip yönetiyor? M2M e standart gerek Hizmet katmanı tüm sektörlerde aynı şartlarda çalışmayabiliyor. Yeni standartları birbirine uydurmak direkt sektörler arasında bir anlaşma gerekliliğini ortaya çıkarıyor. M2M, korsanlara yeni ufuklar sunuyor 20 yıl içerisinde, 50 milyar bağlantılı cihaz olması bekleniyor. Dünyada M2M geliri M2M de yıllık ortlama gelir artışı yüzde 23. Dünyada bu alana yön vernler arasında ABD ve Çin ön plana çıkıyor. En iyi M2M örnekleri Şimdiye kadar M2M alanında sunulan ürün ve hizmetleri sizin için derledik. Arabalar konuştuğunda, birbirlerine bunları söyleyecek Bir sonraki arabanız, yoldaki diğer araçların gideceği yeri bile bilebilir. DÜNYA YAYINCILIK A.Ş. GLOBUS DÜNYA BASINEVİ 100. Yıl Mahallesi 34204 Bağcılar - İstanbul Tel: 0212 440 28 70 Fax: 0212 355 83 98 Santral Tel: 0212 440 24 24 itpro@itpro.com.tr Ücretsiz Danışma Hattı: 0800 219 20 24-25 Baskı: DÜNYA YAYINCILIK A.Ş. Dağıtım: DÜNYA SÜPER DAĞITIM A.Ş. IT PRO, International Data Group, Inc. (IDG) nin Computerworld dergisinin lisansı ile yayınlanır. Merkezi Boston da bulunan IDG, bilgi teknolojisi konusunda dünyada en geniş kitleye ulaşan kuruluştur. BT sahasında dünyanın en önde gelen yayıncılık, araştırma, konferans ve fuarcılık şirketi olan IDG, 80 ülkede 300 bilgisayar gazete ve derginin yayıncısıdır.
M2M 04
Makinelerin Yükselişi Kurumlar, Web bağlantılı makineler ile IT ortamlarını nasıl gözleyip yönetiyor? Brad Howarth 05
M2M Ekmek üreticisi Michael Klausen in, üretilen ekmeğin ılıklığını öğrenmek için parmağını hamura sokması gerekmiyor. Aynı yerde bulunmasına bile gerek yok. Tek ihtiyacı olan telefonu. Firması Brasserie Bread, geleneksel pişirme teknikleri kullanıyor ve katkı maddeleri ile yapay güçlendiriciler kullanmaktan kaçınıyor. Bu yüzden de, her bir parti için çevre koşullarının yakından izlenmesi gerekiyor. Bu da eskiden çok hareket gerektiriyordu. Fırının soğuk odalarındaki ve her bir partideki yenilikçi Web bağlantılı termometre etiketleri aracılığıyla, Klausen her bir kasa ekmeğin sıcaklığını gerçek zamanlı olarak izleyebiliyor. Bir dolap bozulursa ve anında harekete geçmezsek, kaybımız çok büyük olabilir çünkü sonraki gün için ihtiyacımız olan üretimin bir kısmını da kaybederiz. Müşterilerimizin güveni de kaybolur. Brasserie Bread i koruyan teknolojinin arkasında Cooltrax bulunuyor. Şirket, soğutmalı parçaların uzaktan gözlenmesi alanında uzmanlaşmış. Veriler Telstra nın kablosuz ağı üzerinden taşınıyor ve operatörün bulut tabanlı gözleme hizmeti üzerinden yönetiliyor. Klausen, tahminlerine göre haftalık 10 iş saati kâr yaptıklarını ve tahminen de çalışan masraflarını yüzde 3 oranında azalttıklarını söylüyor. Ancak asıl önemli olan, sıcaklık eşiklerine erişildiği zaman kaybolan stokların sebep olduğu binlerce dolarlık zararın önüne geçilmesi. Çok kullanışlı bir sistem. Mesela bir kapı açık kalırsa, işletme ekibinden birine derhal kısa mesaj ile bir uyarı gönderiliyor ve ürünlere herhangi bir zarar gelmeden hızlı bir şekilde harekete geçiliyor. Brasserie Bread de kullanılan bu uygulamalar, büyük planın yanında küçücük bir parça olarak kalıyor. Ancak uzaktan algılayan teknolojinin bu şekilde yenilikçi kullanımı, büyük şirketlerin, makineden makineye iletişim aracılığıyla kendi işletme ortamlarını nasıl gözleyip kontrol edeceklerine dair artan beklentinin önderi konumunda. Klausen in firması, M2M teknolojilerin, her boyutta şirkete ne kadar fayda sağlayabileceğinin bariz bir örneği olmuş durumda. İnternet milyonlarca hizmet ve uygulamayı birbirine bağlarken, M2M de sözde Şeylerin İnterneti denilen ve milyarlarca fiziksel cihazı birbirine bağlayan şeyi yaratıyor. Billing & OSS World ün son yaptığı çalışma, Veri Önderliğinde Gelişmeler: Amerikan Telekom Kablolu ve Kablosuz Boyutlama ve Paylaşım 20120-2017 ye göre, M2M bağlantıları şu an telekomünikasyon alanında en hızlı büyüyen teknoloji durumunda. Yıllık büyüme oranı yüzde 28,2 olan M2M i, yüzde 23.6 ile fiber uygulamalar ve 17,7 ile VoIP takip ediyor. M2M için teknoloji sağlayan şirketler, gelirlerinde büyük artışlar olduğunu dile getiriyorlar. Analiz firması Machina Research, 2010 da 121 milyar dolar olan sektörün, 2020 yılında 950 milyar dolarlık bir hâle geleceğini öngörüyor. Telekomünikasyon devi Ericsson, o dönemde dünya genelinde 50 milyar cihazın bağlanacağını tahmin ederken, bazı pazar gözlemcileri, bu tahminin tutucu olduğu görüşündeler. 2020 yılında insan nüfusunun 10 milyar olacağı düşünülürse, insanlar internetin azınlık kullanıcıları olacaklar. İnternete bağlanabilen cihazların sayısı hızla artarken, M2M akıllı telefonlar ve tabletlerin çok ötesinde bir teknoloji konumunu alıyor. Melbourne firması LIFX, KickStarter ın fon hizmetiyle, iphone veya ipad ile kontrol edilebilen çok renkli, Bu yılın başlarında, ünlü Alman araba üreticisi BMW nun IT altyapı müdürü Mario Müller, 2017 yılında şirketinin bağlantılı araçlarının, her gün nasıl petabaytlarca veri üreteceğini anlatmıştı. Şirket bu alandaki çalışmalarını arttırıyor. 06
Wi-Fi özelliği bulunan ampulden 1 milyon 300 bin dolar gelir sağladı. Geçtiğimiz Ekim ayında da Philips, kendi kablosuz kontrol edilebilen ampulünü piyasaya sokacağını açıkladı. Akıllı telefon ve tablet gibi mevcut kişisel cihazlar da, akıllı telefon ile senkronize olup, arayan kimliği ve kısa mesaj gösterme gibi özelliklere sahip Pebble e-paper Saat gibi daha spesifik amaçlara hizmet eden, giyilebilir cihazlar ile birlikte yükselecek. Pebble, KickStarter da 10 milyon doların üzerinde para kazandı. Fitbit in bir cihazı da, kablosuz olarak takip cihazlarına bağlanmak için bir akıllı telefon kullanarak, vücuda giren kaloriyi, günlük etkinliği ve uyku düzenini gözlüyor. Firmalar, M2M ve akıllı algılama teknolojilerinin, özellikle de otomat konusunda pazarlama potansiyelini yavaş yavaş fark ediyorlar. İspanya da, pazarlama firması Momentum, Coca Cola nın Minute Maid Limon & Nada limonataları için akıllı bir otomat geliştirdi. Bu otomat, dışarıdaki hava ısındıkça, soğuk içeceklerin fiyatını düşürüyor. Intel ve Kraft ortaklığıyla ise, isample otomat kiosku ortaya çıktı. Bu cihaz da optik bir sensör kullanarak, insan yüzünün şeklini tanımlıyor. Müşterilerin cinsiyetini ve yaşını da tahmin eden cihaz, menüleri buna göre kişiselleştiriyor. Uygulamalar oldukça kararında. Nestle, stok seviyelerini gözlemek için dondurma makinelerine bağlı sensörler kurdu. Çeşitli araba üreticileri ve filo işletmecileri de, araç konumundan, sürüş alışkanlıklarına ve genel bakım ihtiyaçlarına kadar her şeyin gözlendiği teknolojiler kullanmaya başladılar. M2M, aynı zamanda haberleşme teknolojileri alanında hizmet veren birçok firma için de büyüyen bir fırsat olmuş durumda. Cisco baş yöneticisi John Chambers, M2M i, şirketin en büyük bahislerinden biri olarak gördüklerini ve müşterilere tüm işlem ağını gerçek zamanlı olarak görme imkanı sunabileceklerini söylüyor. Cisco Avustralya nın kamu sektör müdürü Ken Boal: Bunu yeni nesil internet olarak görüyoruz. Şimdiye kadar Web, brochureware den işlemlere ve günümüzde bildiğimiz sosyal Web hâline gelene kadar birçok nesil geçirdi. Bu süreçte internet nispeten sabit kaldı. Şimdi ise önümüzdeki 10 yılda eklenecek milyarlarca cihazdan bahsediyoruz. Cisco, M2M uygulamaları için yeni bir terim yaratmış durumda, field area network. İlk olarak, akıllı şebeke için geliştirildi ama birçok alan ve sektöre uygun uygulamaları oldu diyor Boal ve ekliyor: Akıllı sayaçlar aracılığıyla elektrikli araçları şarj altyapısıyla destekleyecek ve tüm şube ve dağıtım altyapısını destekleyecek bir sistem. Örneğin Kanada da, Cisco, akıllı sayaç üreticisi Itron ile 270 milyon dolarlık BC Hydro tarafından işletilen bir elektrik şebekesini yenileyecek bir proje için ortaklık yaptı. Hizmet, Cisco tarafından çalıştırılan çok uygulamalı haberleşme şebekesini çalıştırmak için Itron un OpenWay akıllı sayaçlarını kullanıyor. Tahminen en sonunda müşterinin 500 milyon dolarlık bir tasarruf sağlaması bekleniyor. Boal, Cisco nun hastane ağlarına da klinik teknolojiler eklemesi için teklif yapıldığını belirtiyor. Avustralya da önemli Kanada da, Cisco, akıllı sayaç üreticisi Itron ile 270 milyon dolarlık BC Hydro tarafından işletilen bir elektrik şebekesini yenileyecek bir proje için ortaklık yaptı. Hizmet, Cisco tarafından çalıştırılan çok uygulamalı haberleşme şebekesini çalıştırmak için Itron un OpenWay akıllı sayaçlarını kullanıyor. miktarda yeni hastane kurulumları devam ediyor. Hastanelerdeki ağlar, geleneksel bina yönetim sistemlerini, yeni sensörleri, CCTV altyapısını ve MR makineleri gibi tıbbi cihazları da destekliyor. İsveç firması Ericsson da, Ericsson Cihaz Bağlantı Platformu ile M2M pazarına giriyor. Bu platform otomotiv, filo yönetimi, güvenlik, kamu hizmetleri ve sağlık alanında kullanılmasının yanında, Melbourne Üniversitesi nin Genişbant Toplum Enstitüsü tarafından tasarlanan, diz osteoartritine sahip hastaların günlük hareketlerini bir Android uygulaması üzerinden gözlemleyen bir projede de kullanılıyor. Jiangsu daki Çin Tarım Üniversitesi tarafından geliştirilen bir diğer projede ise, yerel çiftçiler, yengeç havuzlarındaki su kalitesini cep telefonları aracılığıyla gerçek zamanlı gözlemleyip kontrol edebiliyorlar. Ancak M2M, kendi durdurulamayan büyümesinin kurbanı olmuş durumda. Ericsson Avustralya nın stratejik pazarlama müdürü Warren Chaisatien, hâlen daha birçok kilit unsura çözüm arandığını söylüyor. Örnek olarak da, cihazların kimlik denetlemesi ile farklı platformlardaki cihazların bağlanmasını ve bununla birlikte de provizyon, yönetim ve cihaz güvenliği sorunlarını gösteriyor. Sektörün büyük çoğunluğu, mobil haberleşme için 3GPP standartları etrafında toplanmışken, M2M pazarı, karmaşa ve standart yoksunluğundan büyük sıkıntı çekiyor. Chaisatien: Önleyici bir adaptasyon ve büyüme gerçekleşiyor. Çeşitli uygulama sunucuları ve diğer uçtaki cihazlar arasına uyacak yatay platform bulunduğu zaman, dünya genelinde M2M in daha iyi kavranabileceğini düşünüyoruz. Ancak M2M in yükselişi, teknoloji endüstrisi içinde de yeni fırsatlar doğmasını sağlıyor. Avustralyalı şirket Ninja Blocs, dileyen herkesin eline M2M teknolojisi veriyor. Bunu da çok sayıda sensöre kolaylıkla bağlanabilen ve bulut tabanlı bir platform üzerinden yönetilebilen cihazlar yaratarak yapıyor. 07
M2M Intel ve Kraft ortaklığıyla ise, isample otomat kiosku ortaya çıktı. Bu cihaz da optik bir sensör kullanarak, insan yüzünün şeklini tanımlıyor. Müşterilerin cinsiyetini ve yaşını da tahmin eden cihaz, menüleri buna göre kişiselleştiriyor. Şirket kurucusu Marcus Schappi, firmasının ürettiği cihazları güvenlik sensörü olarak ve yaşlılara bakım sektöründe kullanmak için oldukça fazla teklif aldığını belirtiyor. Ninja Blocs, bir evdeki aktivite seviyesini belirlemek için, aktivite şablonlarını hareket sensörleri ve diğer sensörlere bağlanarak gözlemleyebiliyor. M2M teknolojilerine olan ilginin bir anda bu şekilde patlamasının ardında yatan bir diğer sebep de, donanım fiyatlarının dudak uçuklatacak kadar düşmesi. Birleşik Krallık merkezli Raspberry Pi projesi, bütün bir Linux board u 25 dolara satıyor. Sonuç olarak da, pazarın değer segmentinin, cihazları bir araya getirecek yönetim platformlarında olduğu görülüyor. Ninja Blocks da şu an buraya odaklanmış durumda. Schappi: Çok dil bilen bir cihaz çıkarılacağını sanmıyorum, pratik olmaz. Bence her türden cihazın internete bağlanabildiği bir dünya bizi bekliyor. 2011 yılında 9 milyondan fazla araca kendi geliştirdiği mikrokernel gerçek zamanlı işletim sistemini kuran ve birçok farklı cihaz geliştiren RIM in yan kuruluşu, Kanada merkezli QNX Software Systems firmasının da umutları bu yönde. Ürün yönetim müdürü Grant Courville, M2M e yönelik görülen en büyük ilginin, otomotiv endüstrisi ve kamusal hizmetler alanında olduğunu, ancak sağlık sektörünün de cihazların takibi ve hastaların uzaktan gözlenmesi için M2M e oldukça ilgi gösterdiğini söylüyor. Son dönemde ise, şirket bağlantılı dijital levhalar alanında oldukça talep görüyor. Courville: Reklamcılar gittikçe daha akıllı ürünler sunuyorlar. Aynı reklamı tekrar tekrar göstermek yerine, artık bağlam ve zamana uygun görüntülenecek reklamlar istiyorlar. Esas değer, veride değil, veri ile neler yapabileceklerinizde. İşletmelerin bunu yapmasına yardımcı olacak birçok firma da, yoğun bir şekilde çalışarak platformları bir araya getiriyor. Bu yılın başlarında, ünlü Alman araba üreticisi BMW nun IT altyapı müdürü Mario Müller, 2017 yılında şirketinin bağlantılı araçlarının, her gün nasıl petabaytlarca veri üreteceğini anlatmıştı. M2M in veri yönetim sektörüne sağlayacağı faydaların boyutu çok büyük. Cisco ya göre, Avustarlya daki M2M trafiği, 2011 ile 2016 arasında 13 kat artacak. Yıllık yüzde 66 büyüme oranıyla gelişecek olan M2M teknolojileri, aylık 8929 terabayta ulaşacak. Oracle gibi veri firmalarını heyecanlandıran da bu yüksek rakamlar. Şirketin kıdemli müdür yardımcısı Chris Baker: CIO ların anlamaya çalıştığı en büyük sorun, bahsi geçen veri trafiğinin boyutu. Bazı analizler, yıllık yüzde 86 veya daha da fazla büyüme beklediklerini söylüyorlar. Oracle ın kısa zaman önce gerçekleştirdiği M2M e yönelik çalışmada, katılımcıların yüzde 75 i yeni hizmetler ve gelir kaynaklarına imkan sağlayarak M2M projelerinin desteklenmesi gerektiğini düşünüyor. Ancak kullanıcıların yüzde 85 i, performans ve maliyet sorunlarının önüne geçmek için, asıl odak noktasının, M2M in yarattığı büyük miktarda verinin daha iyi yönetimi olması gerektiğini belirtiyor. Baker a göre, firmalar M2M in oluşturduğu veriden faydalanmaya başlayınca, işletmeler için gerçek örnekler o zaman ortaya çıkacak. Henüz kamuoyunda görünmese de, yavaş yavaş bazı örnekler görmeye başladık. Tamamen teknolojinin nasıl çalıştırılacağına dayanan projeler yapmak yerine, artık elde edilen bilgiye, bizim yapmamız gerekenleri yaptırmak ana odak olmuş durumda. Michael Klausen için, tek gereken şey ekmeğin iyi olup olmadığını bilmek. Bunun için de her sabah, geçtiğimiz 24 saatte yaşananların geçmişini içeren otomatik bir e-posta alıyor. Acil ilgi gerektiren bir sorun olduğunda ise, çalışma arkadaşlarından birine uyarı mesajı gidiyor. Teknolojiyle donanmış fırınında, M2M teknolojisi sayesinde Michael Klausen asıl önemli olan şeye odaklanabiliyor, ekmek yapmaya. Burada ekmeğin üretimi dışında eskilerden hiçbir şey kalmadı. Yani bazı şeyler değişmese de özellikle teknolojide çok şey değişiyor. 08
05
M2M M2M e standart gerek Hizmet katmanı tüm sektörlerde aynı şartlarda çalışmayabiliyor. Yeni standartları birbirine uydurmak direkt sektörler arasında bir anlaşma gerekliliğini ortaya çıkarıyor. Sophie Curtis, Jack Loo M2M, geleceğin akıllı şehirlerine olanak sağlayacak Nesnelerin İnterneti nin arkasındaki teknoloji olarak öne çıkıyor. Kablosuz sensörlere bağlanabilen ve mobil internet kullanarak yönetim, gözlem ve hizmet sağlayabilen SIM kartlar aracılığıyla, elektronik cihazların birbirleriyle iletişim kurmasını mümkün kılıyor. Dünya genelinde, M2M bağlantılarının sayısı durmak bilmeksizin artıyor. Tahminler, 2020 yılında rakamların 50 milyara kadar çıkabileceğini söylüyor. Bu bağlantıların, sağlık, ulaşım, enerji, tarım gibi farklı pazarlarda, ayrı ayrı bulunması bekleniyor. IDC Üretim Araştırmaları bölümünün öngörüsüne göre, üreticiler fabrikaları ve tedarik zincirlerini iyileştirmek için yeni yollar ararken, mobil cihazlarda coğrafi etiketleme ile birlikte M2M teknolojileri ön plana çıkıyor. Computerworld Singapur dan Dr. Chris Holmes, 2013 te tedarikçilerin M2M ve coğrafi etiketlemeye ilgisinin ne şekilde olacağını şu şekilde açıklıyor: İş yerinde veya dışarıda çalışanların coğrafi etiketleme imkanı olan telefonlar ve tabletler kullanmasıyla birlikte, bağlantılı işlemlerin fabrika dışına taşınmasını bekliyoruz. Aynı zamanda fabrika içerisinde bağlantılı işlem ortamı yaratmak için sağlanacak donanımın yanında, üretim bölümündeki süreci uzaktan algılayıp gözlemleyecek M2M teknolojilerinin de artan bir hızla yaygınlaşmasını bekliyoruz. Konum bilgisinin takip edilmesi ile mobil uygulamalar, tesir noktasına yakınlığa göre verimli görev atamalarında bilgili hâle getirilebilir ve zaman çizelgeleri oluşturulabilir. Holmes, üretim ortamı içerisinde aynı zamanda spesifik uygulamalar gelişeceği görüşünde. Bu da dağıtım kanallarının ve lojistik yönetiminin daha sadık çalışmasını sağlayacaktır. M2M teknolojilerinin kullanımıyla birlikte üreticiler, iyileştirilmiş tedarik zincirlerinin yanında, verimlilik ve etkin çalışma için süreç otomasyonuna geçebilirler. M2M alanında yaşanan bu gelişme ICT standartlar geliştirme kuruluşları tarafından düzenlenen bir konsorsiyumda, M2M iletişim sistemlerinin etkili uygulanmasını sağlamak amacıyla 10
global bir kurum oluşturulmasını da sağladı. Adı onem2m olan bu kurumun geliştireceği şartlar ile ortak bir M2M hizmet katmanı oluşturulacak ve bu da çeşitli yazılım ve donanımlar ile, hâli hazırda dışarıda bulunan binlerce cihaza dâhil edilecek. Oluşturulan bu kurum, aynı zamanda M2M için dünya genelinde uygulanacak şartlar da geliştirecek. Hedefte ise maliyetleri kısmak, pazara çıkış süresini kısaltmak, ölçek ekonomileri oluşturmak, uygulama geliştirmeyi kolaylaştırmak ve standardizasyon çakışmalarının önüne geçmek bulunuyor. Konsorsiyum sonucunda, yedi standart geliştirme kuruluşu da oluşturuldu. Bunlar: ARIB, ATIS, CCSA, ETSI, TIA, TTA, ve TTC. Tüm bu kuruluşlar, teknik şartlar geliştirmek ve dünya genelinde M2M cihazlarının başarılı bir şekilde iletişim kuracağından emin olmak için çalışıyorlar. Strategy Analytics in araştırma müdürü Andrew Brown, M2M deki standart eksikliğinin, M2M pazarının gelişmesinin önündeki en büyük engel olduğunu belirtiyor. Dünya genelinde kabul edilmiş standartlar ile oluşturulacak bir yapı kurulmasının, son kullanıcıya, donanım tedarikçilerine, hizmet sağlayıcılarına, standart geliştirme kuruluşlarına ve diğerlerine fayda sağlayacağı çok açıktır. Teoride, akıllı şebekeler ile akıllı evlerin, araçların, sağlık sektörünün, farklı konumlarda bulunan ve farklı alanlarda çalışan cihazların, özel bir yazılım ile iletişim kurmasına imkan sağlayacak standartların geliştirilmesi çok önemlidir. Ancak Brown ihtiyatlı konuşuyor: Ortak bir hizmet katmanının oluşturulabilmesi için üstesinden gelinmesi gereken çok sayıda zorluk var. Örnek vermek gerekirse, farklı sektörlerin farklı gereklilikleri ve standartları oluyor. Bu yüzden de bir hizmet katmanı, tüm sektörlerde aynı şartlarda çalışmayabiliyor. Uygulamalar da aynı şekilde farklı sektör protokolleri ve şartlarına göre geliştiriliyor. Yani standartları birbirine uydurmak, direkt olarak sektörler arasında bir anlaşma gerekliliğini ortaya çıkarıyor. Dahası, düzenlemeler de farklı bölgeler arasında büyük farklılıklar gösteriyor. Standartlar kuruluşları da, farklı hükümetlere, farklı pazarlar için kendi politikalarını dikte edemezler. Mali destek sorunu da, kuruluşlar arasında anlaşmazlıklara sebep olması beklenen konular arasında. Brown açıklamasını şu şekilde sürdürüyor: M2M hizmet katmanı konusunda çeşitli unsurları bir araya getirmek, ciddi bir zaman ve emek gerektirmektedir. Meydana gelmesi için de, tüm zorluklarına rağmen sektörden sektöre çalışılması zorunluluk hâlini aldı. M2M e yapay zeka da eklenecek M2M teknolojisinin son kullanıcı ve işletmelere yansıması ne yönde? Önümüzdeki dönem için nasıl bir gelişim öngörüyorsunuz? Makineden Makineye teknolojisinin önümüzdeki beş yılda en gözde konulardan biri olacağı kesin diyebiliriz. Makinelerin birbirleriyle internet üzerinden iletişimi pek çok alanda kullanılır hale gelecektir. Bu teknolojinin temelleri atılmış durumda zaten. Örneğin; şu anda tek tuşla bulut üzerinden makineler arasında bağlantı kurabiliyoruz. Xerox un ConnectKey teknolojisiyle çok fonksiyonlu Xerox cihazları, kurumların bulut bilişime doğrudan veri aktarıp çekebilmelerine izin verir hale geldi. Tek bir dokunuşla ve herhangi bir ara yazılıma ihtiyaç duymadan Connect- Key; SharePoint Online, Google Drive, DropBox, Evernote, PaperPort Anywhere ve Salesforce.com gibi bulut depolarına doküman gönderebiliyor. Önümüzdeki 5 yıl içerisinde bu tek tuşa da gerek kalmayacağını, makinelerin kendi aralarında internet üzerinden bağlantı kurabileceğini düşünüyorum. Xerox olarak biz M2M konusundaki etkinliğimizi arttırmak için geçtiğimiz yıl Lateral Data adlı bir şirket satın aldık. Lateral Data nın Viewpoint teknolojisi şirketlerin hukuk departmanları ve hukuk ofislerine bulut üzerinden elektronik keşif imkanı sunuyor. Şu anda internet ve iletişim halen insan merkezli düşünülüyor. Ancak iş yapış şekillerindeki değişimler, hızın her geçen gün önem kazanması, mobilitenin artması gibi değişimler insanlar arasındaki iletişimi de değiştiriyor. Bu gelişim bizi ister Erhan Aslantürk Xerox Türkiye Ofis Grubu Pazarlama Müdürü istemez makineler arası iletişime taşıyacaktır. Bunun temelleri de şu an atılmış durumda. Örneğin biz Xerox olarak Xerox Remote Support teknolojimiz ile halihazırda müşterilerimize internet tabanlı servis hizmeti veriyoruz. Müşterilerimiz bilgisayarlarına Xerox Remote Support yazılımını kurarak Xerox cihazlarının sorunlarını doğrudan bilgisayarlarına iletmelerini sağlıyorlar. Yani cihazda bir sorun olduğunda, cihaz bunu bilgisayara bildiriyor ve problemin çözümüne ulaşılıyor. Önümüzdeki yıllarda bu tür mevut teknolojilere yapay zeka gibi teknolojiler de eklenecektir. Yapay zeka üzerinde çalışmalar zaten hız kazanmış durumda. Bu teknoloji ile makineler belirli kararları kendi kendilerine verebilecek duruma gelecekler. Tabii ki herşeyi robotların yapacağı bir dönem olacağına inanmıyorum ama kontrol insanda olmakla birlikte makinelere şimdikinden çok daha fazla görev verilebilecek. 11
M2M M2M, korsanlara yeni ufuklar sunuyor 20 yıl içerisinde, 50 milyar bağlantılı cihaz olması bekleniyor. John P Mello Jr M2M in sağlayabileceği teknolojik imkanlar dudak uçuklatsa ve birçok durumda yaşanabilecek insan hatasını ortadan kaldıracak cinsten olsa da, hâlen güvenliğin nasıl sağlanacağına dair çok sayıda soru soruluyor. 2013 içerisinde, geçmişte yaşanmamış bir M2M saldırısının ilk örneği görülebilir. Büyük ihtimalle de bu saldırı, silah geliştirme tesisleri gibi ulusal güvenlikle ilgili bir platforma yapılır. Fortinet raporuna göre, bu saldırı M2M kanallarını çaprazlayan bilgi akışını zehirleyerek gerçekleştirilebilir. Bir makinenin zehirlenmiş bilgiyi kullanmasını sağlayarak, bir savunmasızlık yaratılır ve saldırgan da bu savunmasız nokta üzerinden sisteme erişim sağlar. Siber suçlular, güvenlik güçlerini büyük endişeye iten yeni bir saldırı alanı bulmuş durumda. Çalışmak için İnternet kullanan cihaz sayısı gün geçtikçe artıyor. Nesnelerin İnterneti olarak bilinen kavram ile M2M güvenliği oldukça yakından bağlı durumda ve İnternete bağlanmak için mobil bağlantı kullanan çok sayıda cihaz içeriyor. Örneğin otomatları ele alalım. Makineler, içindeki ürün azaldığı zaman distribütör ile iletişime geçiyor. New York tan bir araştırma ve danışma firması olan 2112 Grup un yönetim kurulu başkanı ve CEO su Lawrence M. 12
Güvenlikte farklı felaket senaryoları M2M, güvenlik konusunda ne gibi zafiyetler doğurabilir? M2M in, kötü niyetli kişi ya da gruplar tarafından kullanıldığında bir takım tehditler barındırdığını söyleyebiliriz. M2M kabiliyetine sahip cihazların uğrayabileceği siber saldırılar, ülke ekonomisine zarar verebileceği gibi insanların can güvenliğini de tehdit edecek riskler taşımaktadır. Yaşanabilecek felaket senaryolarına örnek vermek istersek; kaynağı belli olmayan bir saldırı karşısında ülkenin elektrik, gaz gibi altyapı şebekeleri çökertilebilir ve bu durum karşısında ekonomisi ciddi şekilde zarar görebilir. Ya da arabalara yapılacak siber saldırılar nedeniyle kullanıcıların can güvenliği tehlikeye düşürebilir. Diğer taraftan gerekli önlemler alınmazsa, M2M de toplanan verinin analiz edilmesiyle kişi ve kurumlarla ilgili pek çok gizli ve önemli bilgiye ulaşılabilir. Örneğin elektrik tüketimini ölçümleyen bir sayacın bilgileri ile kişinin kaçta yattığı, kaçta kalktığı hatta kullanım özelliklerinin incelenmesi ile evde kaç kişinin yaşadığı bilgisi temin edilebilir. Ya da bir fabrika için yapılacak benzer bir analiz ile üretim kapasitesi gibi özel bilgilere ulaşılabilir. M2M çözümlerinde, cihaz başına düşen maliyetlerin kontrol altında tutulması, yeni paradigmanın oluşturduğu güvenlik tehditlerinin yönetilmesi ve uluslararası standartlarla uyumluluk da yakın gelecekte gündeme alınacak diğer konu başlıklarıdır. Ömer Özgür Çetinoğlu KoçSistem ArGe ve İş Uygulamaları Danışmanlık Direktörü M2M ile toplanacak veri miktarının artması ile birlikte, verinin yönetilmesi için Hadoop, In-Memory, Stream Computing, NoSQl gibi büyük veri işleme yöntemlerinin daha da önemli hale geleceğini ayrıca söyleyebiliriz. Walsh görüşünü şu şekilde açıklıyor: Henüz büyük bir hedef değil, ama büyüme potansiyeli var. Önümüzdeki 15-20 yıl içerisinde, dünya genelinde 50 milyar cihazın birbirine bağlanacağı söyleniyor. Şu ana kadar, M2M büyük bilgisayar korsanı topluluklarının ilgisinden kaçmış durumda. Juniper Research ten analist olan Anthony Cox, bağlı oldukları ağlarda bilgi eksikliği bulunduğu için, cihazları kırmanın hâlen çok zor olduğunu söylüyor. Cox, kısa zaman önce, M2M saldırılarının geleceğine dair bir yazı kaleme almıştı. İşler değişmeye başladı diyor ve ekliyor, Sistemler, modüllerden, bu modülleri koruyan yönetim platformuna kadar daha eksiksiz bağlantılar sunmaya başladıkça, saldırganların başarılı olma ihtimali de artıyor. Zengin bağlantılara dayanan M2M sistemleri çoktan hayatımıza girmiş durumda. Örnek olarak, geçişli ödemelerde kullanılan aktarıcıları gösterebiliriz. Walsh açıklıyor: Gişelerde, sensörünüzü okuyan bir M2M cihazı bulunuyor ve bu cihaz, veriyi toplayan ve sunucuya gönderen başka bir M2M cihazına iletiyor. Bu sisteme saldırıp, bir günlüğüne herkese ücretsiz geçiş sağlamak veya herkesten iki katı para almak mümkün mü diye soracak olursanız, elbette mümkün. M2M in enerji, kamu hizmetleri, ulaşım ve güvenlik sistemleri gibi çok çeşitli alanlarda kullanıldığını belirtiyor ve ekliyor: Altyapıyı parçalama, ekonomik aktiviteyi bozma ve para çalma imkanınız var. M2M sistemleri de SCADA sistemlerine benzer endişeler taşıyor. Zamanında SCADA sistemlerinin de, özel işletim sistemleri üzerinden çalıştırılıp, İnternet bağlantısı kullanmadığı için, gelecek saldırılara karşı dayanıklı olduğu sanılıyordu. Artık değiller. Windows ve Linux ile çalışıyorlar ve saldırıya müsait hâle gelmelerine sebep olan, İnternete bağlı ağlar ile bağlantıları bulunuyor. M2M cihazları için işleri daha da kötüleştiren ise, akıllı telefonlar, tabletler ve bilgisayarların aksine, kısıtlı güç, işleme ve depolama alanına sahip olmaları. Bu da saldırganlardan korunmalarını zorlaştırıyor. Walsh Onlara aktif güvenlik cihazları koymak çok zorlayıcı olacak. M2M sistemlerinin güvenliği beni endişelendiriyor diyor. Trend Micro nun siber güvenlik müdürü Tom Kellermann, M2M in güvenlik sorunlarından bir diğeri olarak da, sistemlerin güvenliği için şifrelemeye gereğinden fazla güvenilmesini gösteriyor. M2M ağları için şifre kırmak, şifrelenmiş güvenlik tedbirlerini deşifre etmek için kullanılabilecek, gizliliği bozan referanslardan çok daha önemsiz bir sorun. Kellermann şöyle devam ediyor: Özel şifre yönetim yöntemlerimizi iyileştirmemiz gerekiyor. Ancak yine de, sorun çözülse bile Nesnelerin İnterneti nin güvenlik sorununu çözmek için şifrelemeye olan bu aşırı güven, oldukça şüphe uyandırıyor. Bilgisayar korsanları, bu şifreleri nasıl aşacaklarını ve onları kullanarak bıraktıkları izleri gizlemeyi iyi biliyorlar. Sonuç olarak çok farklı güvenlik önlemleri kullanılabiliyor önemli olan doğru olanı uygulayabilmek. 13
M2M Dünyada M2M gelirleri roket hızıyla artıyor Dünyada M2M Geliri 948 Milyar Dolar 121 Milyar Dolar M2M de yıllık ortalama gelir artışı %23 2020 de ülkelere göre M2M geliri oranı Almanya %4 Çin %16 ABD %21 Fransa %3 M2M gelirlerinde ABD ve Çin önde gidecek 14 Japonya %8 Kaynak: Machine Research
Telekom operatörlerinin katma değerli servislerden elde ettiği M2M geliri 3 2010 Katma değerli servislerde toplam M2M gelirinin %3 ü % 20 2017 Katma değerli servislerde toplam M2M gelirinin %20 si % Kaynak: Frost & Sullivon Ericsson un tahminine göre birbirine bağlanan cihazlar 2020 de 50 bin olacak 3 bin kişi birbirine bağlanan 5-10 cihaz üzerinden 24 saatte bilgi alacak 2020 de bağlantıda olcak 1.5bin araç 3bin sayaç 100bin işlemci Kaynak: Ericsson 15
M2M En iyi M2M örnekleri M2M, nam-ı diğer makineden makineye haberleşme, hem kablosuz, hem de kablolu sistemlerin, aynı şekilde diğer cihazlarla da iletişim kurmasına imkan sağlayan teknolojilere verilen genel isim. Bu, süt ve yumurtanın kalmadığını, ev sunucusuna bağlanarak ev sahibine haber veren bir buzdolabı, havaalanında birinin fotoğrafını çekip yüzünü karşılaştırarak terörist tespiti yapan bir kamera ya da bir kazada yaralanan kişiye oksijen sağlayan ve kişinin kalp atış hızı belirli bir seviyenin altına indiği zaman hastane ekibine haber veren bir cihaz olabilir. M2M in sağlayabileceği teknolojik imkanlar dudak uçuklatıcı. Birçok durumda yaşanabilecek insan hatasını ortadan kaldıracak cinsten olduğu söylenebilir. Ancak teknolojinin henüz çok başındayız. Şimdiye kadar farklı şirketler tarafından bu alanda sunulan oldukça ilginç servis ve ürünler oldu. Bunları sizler için derledik. 16
Temizlik firması, M2M ile karbondioksit salınımını yüzde 28 azalttı TomTom un filo yönetim teknolojisi, Zenith in yıllık 597 ton CO2 tutmasını sağladı. Sophie Curtis TEMİZLİK uzmanı Zenith Hijyen Grubu, TomTom un filo yönetim teknolojisi sayesinde, yıllık karbondioksit salınımını neredeyse 600 ton kadar azalttı. Zenith, 119 araçtan oluşan filosuyla, bir gün içerisinde yaklaşık 1000 teslimat yapıyor. Verimli ve çevreci mantığı sürücülerine yerleştirmek amacıyla, şirket TomTom a ait izleme, navigasyon ve ecoplus cihazlarını filosundaki tüm araçlara kurmaya karar verdi. Vodafone un M2M hizmeti üzerinden internete bağlanan teknoloji, Zenith in araçların nasıl kullanıldığını ve yakıt tüketimini takip etmesine olanak sağlıyor. Sonuç olarak da Zenith, resmi açıklamaya göre hız yapma olaylarını en aza indirgemiş ve verimli bir filo işletmesi sağlamış durumda. Global sürdürülebilirlik konusunda yapılan bir çalışmaya göre, Zenith firması CO2 salınımını 61 kamyonluk filosu genelinde yüzde 28 oranında azaltmış. Bu da, 597 ton CO2 ye veya bin kamyonun 300 kilometrelik bir yolu gidip gelmesine eş oluyor. Raporda, mali açıdan bakılacak olduğunda ise, Zenith firmasının aynı şekilde yakıt tasarrufu sağlayacağı düşünüldüğünde, yakıt masraflarından yıllık 218 bin pound ve bakım masraflarından da 50 bin tasarruf sağlamasının beklendiği belirtiliyor. UPS gibi lojistik firmaları da, sürüş rotalarını optimize etmek ve müşterilere canlı paket takip bilgisi sağlamak için araç filolarında M2M teknolojisi kullanmaya başladı. Bazı sigorta firmaları da, sürücünün davranışlarına göre belirlenen, kullanım bazlı sigorta paketleri sunmaya başladılar. Vodafone Global M2M müdürü Erik Brenneis in konuyla ilgili görüşü şu şekilde: Mobil teknoloji, insanların günlük yaşantılarında daha az karbon salınımı yapmasına olanak sağlıyor. Zenith in elde ettiği verim ve tasarruf, filo yönetim teknolojilerine yatırım için ilgi uyandıran bir örnek niteliğinde. Kore Wireless M2M başlangıç kitini tanıttı 500 den fazla global operatöre erişimin yanında, ağ ve ofis desteği sunuyor. Hafizah Osman KABLOSUZ ağ sağlayıcısı Kore Wireless, geleneksel tedarikçilerin aksine, geliştiricilerin hacmi ve sözleşme periyotlarını üstlenme zorunluluğunu ortadan kaldırarak, M2M donanım ve uygulama geliştiricilerini desteklemeyi amaçlayan M2M başlangıç kitini piyasaya çıkardı. Bu kit, 500 den fazla global operatöre erişimin yanında, ağ ve ofis desteği de sunuyor. Kore Wireless Asya-Pasifik başkan yardımcısı ve genel müdürü Shane Murphy, bu kiti, şirketlerin işlerini iyileştirmesine imkan sağlamak amacıyla geliştirdiklerini söylüyor. Birçok kez, insanların ağ ayarlarını, bağlantılarını test etmeleri ve pazara yönelik geçerli bir rota belirlemeleri gereken zamanlarda işin sonuna geldiğini gördük. Tecrübelerimize göre, üç aylık bir deneme sürecinin ardından, çoğu sorun ve zorluk belirlenmiş oluyor. Murphy, bu başlangıç kitinin, müşterileriyle başından itibaren, yani ürün planlamadan ürünü piyasaya sürme aşamasına kadar çalışan firmalar için büyük bir fırsat olduğunu belirtiyor. Piyasaya çıkacağı zamana kadar, ürün ve firma sağlıklı bir iletişim kurmuş olacak ve ürünün nasıl sunulup yöneteceği konusunda iyi denenmiş bir anlayışa sahip olacaklar. Murphy e göre, başlangıç kitinin en önemli özelliği, kullanıcıya sağlanan destek. Şirket Avustralya ve Kanada merkezlerinden 7/24 destek sunuyor. M2M başlangıç kitinde, bir adet önceden tanımlanmış yığınsal veriye ve üç aylık SMS planına sahip Kore Wireless SIM kart, Kore nin M2M yönetim portalı PRiSM e erişim, kullanım izleme ve cihazlarda sorun bulma özellikleri bulunuyor. SIM kartlar, Avustralya, Çin, Hong Kong, Hindistan, Endonezya, Japonya, Makau, Malezya, Yeni Zelanda, Filipinler, Singapur, Güney Kore, Tayvan ve Tayland da kullanılmak üzere tasarlanmış.deneme süreci bittikten sonra, firmalar herhangi bir taahhüt veya sözleşme olmaksızın aylık planlara geçiş yapabilecekler. Böylece kablosuz bağlantının iş süreçlerine sağlayabileceği farklı katkıları deneyimleyecekler. 17
M2M RAC, yeni araç içi telematik sistemiyle M2M e geçiyor. İngiliz sigorta firması, uzaktan arıza tespiti için M2M kullanmaya başladı. Sophie Curtis ARAÇ sigorta firması RAC, bir bozulmaya sebep olmadan önce, araçlarda oluşan arızaları tespit eden yeni bir telematik cihazı çıkarttı. RAC Advande erken uyarı sistemi, bir kibrit kutusu büyüklüğünde ve direksiyonun altındaki kısma takılıyor. Böylece akünün bozulması, bitmesi, alternatör sorunları, fren aşınması veya dizel motor filtrelerinin tıkanması gibi arızalar takip edilerek, yaşanmadan önlenmiş oluyor. Cihaz aynı zamanda, normalde motor yönetim sistemlerinin denetlediği, düşük yakıt, emisyon seviyeleri ve gaz pedalı sorunlarıyla da ilgileniyor. Bu bilgiler, aracın konumuyla birlikte bir 3G mobil bağlantı üzerinden RAC a gönderiliyor. RAC yanıt ekibi de derhal sürücüyü muhtemel soruna dair e-posta, SMS veya telefon aracılığıyla bilgilendirip, tamir önerisinde bulunuyor. Bu türden tespit imkanı şimdiye kadar yalnızca ticari araçlarda veya son teknoloji arabalarda bulunuyordu. RAC Advance aynı zamanda ciddi bir kaza durumunda, kurtarma hizmetine de uyarı gönderiyor ve sürücü için kaza kaydı tutarak, muhtemel sigorta karşılama durumunu aydınlatıyor. RAC teknik hizmet müdürü David Bizley: Bazı arızalardan, önleyici uyarılar ve müdahaleler ile kaçınabileceğimizin farkındayız. Bu sayede ciddi bir arıza veya kaza gerçekleştiğinde daha yakından ilgilenebiliyor ve müşterilerimize, güvenli ellerde olduklarını gösterebiliyoruz. Doğru bir arıza ve araç konum tespiti ile birlikte, devriye araçlarımız sürücülere hızlıca ulaşıp, gerekli yedek parçayı temin edebiliyorlar. Cihaz, 2013 içerisinde tüm mevcut ve yeni RAC müşterilerinin kullanımına sunulacak ve aynı zamanda müşterilerin kendi sürüş yetkinliklerini gözlemesini ve yakıttan tasarruf etmelerini sağlayacak. RAC nin araştırmasına göre, daha çevreci bir sürüş alışkanlığı ile, birçok sürücü yüzde 15 e kadar yakıt tasarrufu sağlayabilecek. Yani sürücüler daha etkili bir sürüş deneyiminin yanında, daha az keskin fren ve hızlanma yapacaklar ve araçlarını en faydalı şekilde kullanacaklar. RAC, yetkin sürücülerin, sigorta primlerinde indirimlerle ödüllendirilebileceğini belirtiyor. Bizley: Ortalama yıllık yakıt masrafı düşünüldüğünde, sürücülerimiz yılda 350 sterlin kadar kâr elde edebilirler. Bunun da ötesinde, RAC sigortası bulunan, RAC Advance li araçlarında sorumluluk sahibi birer şoför olarak, 300 sterlin indirim alabilirler. Araç içi telematik sistemleri, şimdilerde makineden makineye (M2M) bağlantıları arasında en popüler sistemlerden birisi. Yalnızca tamirhanelerde veya pahalı donanım ile tespit edilebilecek arızaları, şirketlerin uzaktan tespit etmesine olanak sağlıyor. Mobile World Kongre sinde, Hughes Telematics, Oracle ın birleşik CRM ve BRM çözümlerine dayanan bir M2M telematik platformu tanıttı. İngiliz sigorta firması State Farm da, bu platformu kullanarak, gerçek sürüş alışkanlıklarına ve kullanıma dayanan sigorta paketleri sunmaya başladı. Aynı zamanda çalıntı araç konum tespiti, sürüş raporları ve acil yanıt sistemi de sunuyorlar. Geçtiğimiz sene, uydu seyir sistemleri üreticisi TomTom, sigorta şirketi Motaquote ile güçlerini birleştirerek, güvenli şoförleri ucuz fiyatlarla ödüllendiren yeni bir araç sigortası çıkardı. Sürüş alışkanlıkları bir Link takip birimi tarafından gözleniyor ve düzenli e-postalar ile sürücüye bilgi veriliyor. 18
Şeylerin interneti için çok normlu kablosuz çip çıkarıldı Redpine ın çözümü, farklı tedarikçilerden çoklu modül ihtiyacını ortadan kaldırıyor. Sophie Curtis ÇOK normlu kablosuz çipset geliştiricisi Redpine Signals, M2M uygulamaları için tasarlanmış yeni bir çip çözümü duyurdu. Şeylerin interneti hızla büyüyor. Yapılan tahminlere göre, 2020 yılında dünya genelinde 12 ila 20 milyar kadar cihaz birbirine bağlı hâle gelecek. Bu cihazlar da ZigBee, Wi-Fi ve Bluetooth gibi çeşitli kablosuz teknolojiler kullanarak iletişim kuracaklar. Asıl sorun, bu teknolojilerin birçoğunun, birlikte iyi çalışmıyor olması. Çünkü farklı protokoller, birbirine engel oluyorlar. M2M cihaz üreticilerinin de, bu yüzden bağlantı özelliklerini toparlayabilecek çok yönlü bir çipe ihtiyacı bulunuyor. Redpine, tasarladığı RS9113 M2MCombo çipinin, sektörde bir ilk olduğunu iddia ediyor. Çift bantlı 802.11n Wi-Fi, ZigBee ve çift kipli Bluetooth 4.0 kablosuz bağlantılarını, tek bir potada eritiyor. Çip, üzerine yerleştirildiği işlemcide çalışmak için herhangi bir protokol gerektirmediği için, tamamen bağımsız bir çözüm. Hâli hazırda çoklu standartları, farklı çipler ile destekleyen sistemler ile de uyum sağlayabiliyor. Ancak birçok M2M sistemi, cihazlar ile bulut sistemleri arasında link sağlayacak, çoklu protokoller sunan geçitlere ve buluşma noktalarına ihtiyaç duyuyor. RS9113 çipi, neredeyse eş zamanlı olarak sağladığı çoklu protokol bağlantılar ile istenildiği takdirde tüm arayüzlerdeki bağlantıları sürdürüyor. Yani, RS9113 ile kurulacak bir geçit cihazı, farklı tedarikçilerden çoklu modüllere ihtiyaç duymadan, tek mod Bluetooth 4.0 bağlantısına sahip bir medikal sensör, Bluetooth 4.0 veya Wi-Fi desteği olan bir akıllı telefon veya ZigBee bağlantısına sahip bir havalandırma birimi arasında iletişim kurabiliyor. Redpine, yeni çipi kullanarak oluşturulacak uygulamalar için bütün bir kaynak tasarımı ile geliştirme ortamı da sunuyor. Redpine Signals CEO su Venkat Mattela: Durmaksızın büyüyen kablosuz M2M alanında, geçtiğimiz yıllarda binlerce müşterimizden edindiğimiz tecrübe, bize ürünlerin pazara hızlı bir şekilde girmesini sağlayacak, çoklu protokol engellerini aşıracak bir yol arandığını gösterdi. M2MCombo çözümümüz, kablosuz bağlantıların ortak yaşama sorununu ortadan kaldırarak, ürünlerin yaşam döngüsünü hızlandırıyor. RS9113 hâli hazırda deneme aşamasında ve RS9113 e dayalı çoklu modüller de 2013 ün ikinci çeyreğinde müşteriye sunulacak. Bu sayede M2M deki standartlaşma sorununun üstesinden biraz da olsa gelmek mümkün olacak gibi görülüyor. 19
M2M Araba KONUŞTUĞUNDA, BİRBİRLERİNE BUNLARI SÖYLEYECEK Bir sonraki arabanız, yoldaki diğer araçların gideceği yeri bile bilebilir. Lucas Mearian 20
lar raştırmacıların geliştirmekte olduğu M2M çözümleri yakında araçların birbiri hakkında bilgi sahibi olmasını sağlayacak. Örneğin sizin arabanız, yakındaki diğer araçların hızını görebilecek ve dönüş yaptıklarında veya aniden frene bastıklarında tepki verebilecek. Bilgisayar algoritmaları ve tahmin modelleri ile diğer araçların nereye gittiğini tahmin edebilecek. Diğer şoförlerin becerilerini değerlendirerek, başkalarının hatalarının size zarar vermemesini de sağlayabilecek. Intel araştırmacısı Jennifer Healey: Gelecekteki arabaların, birbirlerine soru bile sorabilmesini hayal ediyoruz. Birisi Önüne geçebilir miyim? diye diğerine soracak ve diğeri de yol verecek. 21
M2M Intel araştırmacısı Jennifer Healey: Gelecekteki arabaların, birbirlerine soru bile sorabilmesini hayal ediyoruz. Birisi Önüne geçebilir miyim? diye diğerine soracak ve diğeri de yol verecek. Intel, yolları daha güvenli ve tahmin edilebilir yapmak için M2M bağlantısı üzerinde Ulusal Tayvan Üniversitesi ile çalışmalarını sürdürüyor. TED Talk a konuyla dair yaptığı konuşmasında Healey şunu diyor: Amerika da 16 ile 19 yaş arasındaki insanların ölümüne en çok trafik kazaları sebep oluyor. Bunların yüzde 75 inin de uyuşturucu veya alkolle hiçbir ilgisi yok. Genç bir sürücüyken başına gelen kazayı anlatıyor: Önümdeki sürücü yolda bir anda frene bastı ve ben de arkadan çarptım, arabam mahvoldu. Arabalarımızı birbiriyle konuşturarak, sürüş deneyimini kökünden değiştirebiliriz. Healey, fikrin karavanla seyahatten çıktığını söylüyor. Hâli hazırda bulunan ancak piyasaya sürülmeyen, araçların belli bir mesafeyi koruması için kızılötesi ve mesafe ölçer kullanarak hızı otomatik olarak ayarlayan bir teknolojiden bahsediyor. Başka bir deyişle, araçlar birbirlerine elektronik halatlarla bağlanıyor. Kızılötesi kullanmak yerine, araştırmacılar her yönlü bir şey istediler. Radyo iletişimini denediler ancak kısa bir süre içerisinde, her yönlü radyo sinyallerinin, yüksek hızla giden araçlardan sektiğini ve güvenilmez olduğunu gördüler. Healey ve üniversite araştırmacıları da, araçlar için eşsiz İnternet Protokol adresleri kullanmaya başladılar, bu sayede araçlar aynı ağa bağlı olan yakındaki araçlar tarafından tanınabiliyor. Bir grup aracın, geçici bir ağ gibi yolda hep birlikte ilerlediğini düşünün. Diyelim ki benden üç araç öndesiniz ve GPS pozisyonu burası olan mavi aracın paketi olduğumu söyleyen IP paketlerim var. Şimdi o mavi objenin eşsiz kimliğine göre kendi konumumu ayarlayabilirim. Etrafınızdaki araçların GPS konum verilerine dair düzenli bir akışın yanında, aracınız sürücülerin eğilimlerinden de haberdar olacak. Rotamı buluta yükleyebilirim ve bu sayede, etrafımdaki araçlar benim önümüzdeki 10 dakika boyunca 101. Otoyolda olacağımı ve ne zaman çıkacağımı bilirler. Yoldaki algıyı arttırıyoruz. Yeterince büyük bir bulut altyapısı ile sürücü geçmişi de eklenebilir. Bu sayede araçlar, çevredeki sürücülerin güvenlik kayıtlarına göre mesafe belirleyebilirler. Örneğin, daha önce sorunlu olduğu belirlenmiş bir sürücünün aracını tanıyabilir ve yoldaki diğer araçlara nazaran o aracı daha dikkatli şekilde gözleyebilirsiniz. Araç, önceki kırmızı Jetta konusunda dikkatli olmanız için sizi sürekli uyarır. Healey, otomobil bulut ağı oluşturmak için gereken teknolojinin hazır bir şekilde mevcut olduğunu, ancak güvenilirliği ve değişen şartlara uyumu konusunda kesinlik kazanamadığını söylüyor. Bariz bir şekilde görülebilecek en büyük sorunlardan birisi bant genişliği. Kablosuz bağlantılar, bölgelere göre değişiklik gösteriyor, yani sistem şehir bölgesinde iyi çalışırken, daha kırsal kesimlerde radyo bağlantıları, gerçek verileri daha yavaş taşıyabilir. Bir diğer sorun da hız ve trafik sıkışıklığı. Örneğin 120 km/s Cisco yatırımı yaptı CİSCO Systems ile NXP Semiconductors firmaları, şeylerin interneti ni gerçek bir olgu olarak değerlendirip, büyüyen pazardan paylarını almak için bağlantılı araç donanım sağlayıcısı Cohda Wireless a yatırım yaptı. Yatırımın ne boyutta olduğu açıklanmadı ancak ortak açıklamada, üç şirketin üzerinde çalışacağı ürün ve teknolojilerin, arabalar arasında iletişim ve arabaların yoldaki sistemlerle kuracağı iletişim olduğu söylendi. NXP ve Cohda nın birlikteliği eskilere dayanıyor. İki şirket, araçlarda kullanılmak üzere radyo teknolojilerini birleştiren bir platform geliştirdi. Cohda Wireless, 2004 yılında, Güney Avustralya Üniversitesi Telekomünikasyon Araştırmaları bölümünde çalışan bir grup bilim insanı tarafından kuruldu. Şirket, araçlarda ve yol donanımlarında kullanılmak için IEEE 802.11p standardına göre bir radyo geliştirdi.cisco ve NXP gibi tedarikçilerin, makineden makineye iletişime artan ilgisi şaşırtıcı değil. ile ilerliyorsunuz, diğer insanların hızınızı öğrenip ona göre yeterince hızlı bir şekilde tepki vermesi için radyo paketlerinin taşınması sorunu öne çıkıyor. Bu durumda, 101 numaralı otoyolda 120 km/s ile gideceğinizi bildirmeniz gerekiyor. 15 km önümdeki araçlar da bu sayede bunu yaptığımı öğreniyorlar. Ancak elbette, sürücüler hız limitini aşan planlarını paylaşmak istemeyebilirler. Buna ek olarak, ne kadar çok araç olursa, geçici ağdaki veri alışverişi de o kadar karmaşık olur. Tayvan da 100 aracın yaklaştığı bir kavşak gösterebilirim. Bu büyük bir sorun. Şu an 3 araç için bunu yapabiliyoruz ama 100 araç için yapabilecek miyiz? Eğer Tayvan daki dört yolda yüzlerce araç ve motor gelirken bunu başarabilirsek, iş ciddileşiyor demektir. 22