DİASPORA - 13 Mayıs 2015 - Sayın Başkonsoloslar, Daimi Temsilciliklerimizin değerli mensupları, ABD de yerleşik Diasporalarımızın kıymetli temsilcileri, Bugün burada ilk kez ABD de yaşayan diaspora temsilcilerimizle biraraya gelme imkanı buluyoruz. Üye Ülkelerimiz olan Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye nin New York taki diplomatik temsilciliklerini ve ABD deki Türkdildeş diaspora örgütlerinin temsilcilerini burada görmekten büyük bir memnuniyet duyduğumu ifade etmek isterim. Bu buluşmanın gerçekleşmesinde bize destek veren başta Türk Keneşi Dönem Başkanı Türkiye olmak üzere üye ülkelerimizin diplomatik temsilciliklerine teşekkürlerimi sunarım. 1
Size öncelikle Genel Sekreteri olduğum Türk Keneşi hakkında kısaca bilgi vermek isterim. Resmi adıyla Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi, kısaca Türk Keneşi, 3 Ekim 2009 tarihinde, Nahçıvanda düzenlenen Türk Dili Konuşan Ülkelerin Devlet Başkanlarının 9. Zirve toplantısında imzalanan bir uluslararası anlaşmayla kurulmuştur. Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye bu bölgesel bütünleşme sürecinin içinde yer almaktadır. Özbekistan ve Türkmenistan ın da en kısa zamanda aramıza katılmalarını ümit ediyoruz. Türk Keneşi faaliyetlerine istikamet veren temel organ olan Devlet Başkanları Konseyi bugüne kadar 4 kez toplanmıştır. Birinci Zirve 2011 yılında Almatı da Ekonomik İşbirliği, İkinci Zirve 2012 yılında Bişkek te Eğitim, Bilim ve Kültürel İşbirliği, Üçüncü Zirve 2013 yılında Gabala da Ulaştırma İşbirliği, Dördüncü Zirve 2014 yılında Bodrum da Turizm işbirliği başlığı altında gerçekleştirilmiştir. Gelecek seneki zirvenin Medya ve Enformasyon İşbirliği temasıyla Kazakistan da yapılmasına karar verilmiştir. 2
Türk Keneşi nin 2014 yılı zirvesine Türkmenistan Devlet Başkanının katılmış olması Türk dünyasında yaratmak istediğimiz ortaklık ruhu açısından büyük bir önem arzetmiştir. Ülkelerimiz arasındaki ikili ilişkiler stratejik düzeydedir. Türk Keneşi olarak amacımız bu ilişkileri ikili düzeyden dörtlü düzeye çıkarmak ve ülkelerimiz arasında çok taraflı bir işbirliği zemini yaratmaktır. Bu amaçla, Türk Keneşi çerçevesinde siyasi, ekonomik, eğitim, ulaştırma, gümrük, diaspora ve turizm başta olmak üzere her alanda işbirliği projeleri yürütmekteyiz. Türkdildeş devletler arasında her alanda gelişmekte olan ilişkileri Türk dünyasının ortak çıkarlarına hizmet edecek şekilde diasporalar düzeyine de taşımanın vakti gelmiştir. 3
Türkdildeş halkların sayıları milyonları bulan diasporaları dünyanın dört bir yanına yayılmış bulunmaktadır. Yaşamakta oldukları ülkelerin ekonomik ve sosyal hayatına önemli katkıda bulunan sözkonusu topluluklar, bulundukları ülkelerdeki karar alma süreçlerini etkileme potansiyeline sahiptirler. Ancak, diaspora örgütlenmesinin bulunmaması ya da ulusal düzeyde kalmış olması, bu potansiyelin devletlerimizin, halklarımızın ve diasporaların ortak çıkarları doğrultusunda kullanılmasının önünde önemli engel teşkil etmektedir. Bu maksatla, Türk Keneşi bünyesinde Üye Ülkelerimizin Diaspora teşkilatlarıyla işbirliği içinde pek çok çalışmaya imza attık. 2013 Ocak ayında Bakü de Türk Keneşi Diasporalardan Sorumlu Bakanlar ve Kuruluş Başkanları Birinci Toplantısını yaptık. Toplantıda Türk Keneşi Nezdinde Diaspora İşleri Temas Grubu nun kurulması kararını aldık. 4
Çalışmalarımız kapsamında olgunlaşan Türkdildeş Diaspora Ortak Faaliyet Stratejisi ni 14 Mayıs 2013 tarihinde yapılan Türk Keneşi Diasporalardan Sorumlu Bakanlar ve Kuruluş Başkanları İkinci toplantısında kabul ettik. 21 Haziran 2013 tarihinde Bakü de tarihte ilk kez Türk Keneşi Birinci Diaspora Forumu nu düzenledik. Forum a Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye nin diaspora örgütlerinden 500 e yakın temsilci iştirak etti. Forum da Türkdildeş Diaspora Ortak Faaliyet Stratejisi çerçevesinde, Türkdildeş diaspora örgütleri, topluluk ve kurumlarının işbirliğini koordine etmek amacıyla Bölgesel Diaspora Merkezleri in kurulması yolunda tavsiye kararı alındı. Merkezlerin ilk olarak ABD, Almanya, Fransa ve Ukrayna da kurulması hususunda mutabakat sağlandı. 5
Türk halkları arasında birlik ve bütünlüğün sağlanmasına büyük önem veren Devlet Başkanlarımız 4. Türk Keneşi Zirvesinde Bölgesel Diaspora Merkezleri nin kurulmasını teşvik etmiş ve Türkdildeş diasporalar arasındaki işbirliğinin sözkonusu Bölgesel Merkezler eliyle kuvvetlendirilmesinin önemini vurgulamıştır. Bölgesel Diaspora Merkezleri nin tüm Türkdildeş diasporaları biraraya getiren, diasporalarımızın ortak hedefler etrafında birlikte çalışabilme becerisini geliştiren yapılar olmalarını hayal ediyoruz. Diaspora Temas Grubu nca belirlenen bir Yönetmeliğe sahip Bölgesel Merkezlerin, Temas Grubu ve diaspora teşkilatlarımızın görüşleri ekseninde oluşturulan Ortak Eylem Planlarını hayata geçirmelerini ümit ediyoruz. 6
Değerli katılımcılar; Arzetmeye çalıştığım çabaların sonucu olarak, Türk tarihinde ilk kez Türk Diaspora yapılanmaları arasında eşgüdüm faaliyetini gerçekleştirmek amacıyla 24 Aralık 2014 tarihinde Kiev de Türk Keneşi Diaspora Bölgesel Merkezi ni kurduk. Sözkonusu Bölgesel Merkezimiz varılan mutabakat çerçevesinde üst düzey katılımla Kiev deki Ukrayna Azerbaycanlıları Birleşik Diasporası binasında kurulmuştur. Kiev i takiben Vaşington, Berlin ve Paris te diğer Diaspora Bölgesel Merkezlerin açılması öngörülmektedir. Diaspora Bölgesel Merkezleri nin birçok anlamda önemli adımlar atılmasına vesile olacağını umut ediyoruz. Türkdildeş ülkelerin uluslararası konumlarının güçlendirilmesi, Türkdildeş devlet ve halkların kültürünün ve değerlerinin tanıtılması, olumlu imaj oluşturulması, sosyal ve siyasi bakımlardan daha aktif hale gelinmesi bu adımların bazılarını teşkil edecektir. 7
Ayrıca, halklarımızın diğer ülkelerdeki çıkarlarının savunulması, Türk dünyasının aleyhine yapılan propaganda kampanyalarının etkisiz hale getirilmesi, Türk halklarının karşılaştığı sorunlarla ilgili gerçeklerin uluslararası kamuoyuna ulaştırılması da beklediğimiz faydalar arasındadır. Merkezler, Türkdildeş diaspora kuruluşlarının gönüllülük esasına göre katılımları ve Türkdildeş ülkelerin diasporalardan sorumlu kurumlarının temsilcilerinden oluşan yapılardır. Her bir Merkezin idaresi Üye Ülkelerin diasporalarından ikişer temsilci ile bir Türk Keneşi temsilcisinden oluşan Yürütme Kurulu eliyle gerçekleştirilecektir. Yürütme Kurulu nun faaliyetleri, Kurul üyeleri arasından ülkelerin alfabetik sırasına göre bir yıl süre ile görev yapacak bir Yürütme Sekreteri tarafından koordine edilecektir. Merkezler, kurumsal kimliğe sahip olabilmek için kendilerini bulundukları ülkelerin ilgili devlet kurumlarına tescil ettireceklerdir. 8
Sözlerime son verirken Daimi Temsilciliklerimizin ve Başkonsolosluklarımızın değerli mensuplarına ve Türkdildeş diasporalarımızın kıymetli temsilcilerine bu önemli etkinliğin hazırlanmasında ve icrasında yapmış oldukları katkılardan ötürü bir kez daha teşekkür ederim. Etkin kamu diplomasisi ve uluslararası arenada müzahir kamuoyu oluşturma becerisinin ülkeler için çok şey ifade ettiği günümüzde, diasporalarımız arasındaki eşgüdümün ve ortak faaliyet kabiliyetinin ilerletilmesinin taşıdığı öneme bir kez daha vurgu yaparak sözü değerli kardeşim Sayın. bırakırım. Teşekkür ederim. Türk Keneşi Proje Direktörü Zamin Aliyev tarafından hazırlanmıştır. 9