Maliye Bakanlığı 26 Mart 2007 KAMU BORÇ YÖNETİMİ M. Coşkun CANGÖZ Kamu Finansmanı Genel Müdürü
Borçlanma Stratejileri ve Risk YönetimiY Koordinasyon ve Organizasyon Kapasite - Teknik Kapasite - Analitik Kapasite DİBS Piyasası Sonuç
Borçlanma Stratejileri ve Risk YönetimiY
Varlık k YükümlY mlülük k Yaklaşı şımı Mali Risk Döviz Kuru & Faiz Oranı Değişimleri Banka Mali Varlıklar Vadesi Geçmiş Alacaklar Vadesi Gelecek Alacaklar Hazine Garantileri İkraz Dış Borçlar İç Borçlar Koşullu Yükümlülükler Hazine Garantileri Piyasa Talebi Ekonomik Finansal Hukuki Yapı
Hukuki Yapı 4749 Sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi D Hakkında Kanun Mali YükümlY mlülük k Yaratma Otoritesinin Tanımlanmas mlanması Borçlanma ve Garanti Limitleri Temel Usul ve Esaslar İç Borçlanma Dış Borçlanma Hazine Garantileri ve Garantilerden Üstlenimler İkrazlar Hazine Alacaklarının Tahsili Borç Yönetimi Organizasyonunun Yeniden Yapıland landırılması Şeffalık k ve Hesap Verilebilirlik
Hukuki Yapı Borç ve Risk Yönetiminin Y Koordinasyonu ve Yürütülmesine Y İlişkin Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik Y (1 Eylül l 2002 tarih ve 24863 sayılı Resmi Gazete de yayınlanm nlanmıştır) İlkeler Madde 4 Kamu borç ve risk yönetiminin y yürütülmesinde; y a) Makroekonomik dengeleri gözeterek g para ve maliye politikaları ile uyumlu, sürds rdürülebilir, saydam ve hesap verilebilir bir borçlanma politikası izlenmesi, b) Finansman ihtiyaçlar larının, n, içi ve dışd piyasa koşullar ulları ve maliyet unsurları gözönüne ne alınarak belirlenen risk düzeyi d çerçevesinde, evesinde, orta ve uzun vadede mümkm mkün n olan en düşük d maliyetle karşı şılanması,, ilkeleri esas alınır.
Finansman Programı Milyar YTL I. Toplam Borç Servisi Anapara Faiz 164,6 116,2 48,3 II. Finansman Borçlanma DışıD Kaynaklar Faiz DışıD Fazla Özelleştirme Devirli Kredi Geri DönüşleriD Kasa Banka Kullanımı 164,6 41,8 34,3 5,3 2,2 1,4 Toplam Borçlanma Dış Borçlanma İç Borçlanma 121,4 17,5 103,9 Bilgi İçin: İç Borç Çevirme Oranı %74,2
Finansman Programı I. Toplam Borç Servisi Anapara Faiz Minimum Maliyet II. Finansman Borçlanma DışıD Kaynaklar Faiz DışıD Fazla Özelleştirme Devirli Kredi Geri DönüşleriD Kasa Banka Kullanımı Maliye politikası Makroekonomik and politik performans Borç Yönetimi Politikaları Para Politikası Sürdürülebilirlik Toplam Borçlanma Dış Borçlanma İç Borçlanma Hesap verebilirlik & Şeffaflık Makul Risk Seviyesi Bilgi İçin: İç Borç Çevirme Oranı Piyasa Koşulları
Risk YönetimiY Makroekonomik koşullar Orta ve Uzun Vadeli Makro Hedefler Öngörüler / Kısıtlar Senaryo Analizleri Sürdürülebilirlik Analizleri Stratejik Ölçütler
Risk Yönetimi Y... (devam) Basitlik Borç yönetiminin orta ve uzun vadeli hedeflerinin ulaşı şılabilirliği Uygulanabilirlik Piyasa koşullar ulları Sağlaml lamlık Gerçek ekçi i varsayımlar Kredibilite Geçmi miş dönem performansı
Stratejik Ölçüt Risk Yönetimi Y... (devam) Orta ve uzun vadede yönetilebilir bir yapı elde etmek için borç stoku ve yeni borçlanma üzerindeki piyasa değişkenlerinden kaynaklanan etkilerin hesaplanması ve izlenmesi amacıyla; mali piyasaların derinliği ve genişliği borçlanma enstrümanlarının vadesine göre stratejik ölçüt oluşturulabilir veya çeşitlendirilebilir.
Risk YönetimiY netimi... (devam( devam) 2007-09 Yılı Stratejik Ölçütleri Nakit iç borçlanmada; Ağırlıklı olarak TL cinsinden borçlanılması Yıllık faiz yenileme süresinin uzatılması, Ortalama vadenin piyasa koşullarının elverdiği ölçüde uzatılması, Döviz cinsinden iç borçlara ilişkin borç çevirme oranının yüzde 80 seviyesini aşmaması, Dövize endeksli senet ihracı gerçekleştirilmemesi, Nakit ve borç yönetiminde oluşabilecek likidite riskinin azaltılması amacıyla güçlü rezerv tutulması.
Koordinasyon & Organizasyon
Görev ve Sorumlulukların n Ayrımı Organizasyonel Sorumlulukların Ayrıştırılması Para Politikası, Maliye ve Borçlanma Politikalarının Ayrıştırılması Karar Alma Süreçleri ve Uygulamanın Ayrıştırılması
Görev ve Sorumlulukların n Ayrımı Makroekonomik BüyüklB klükler kler ve Ekonomik Yapı Güçlü makroekonomik veriler Kurumsal yapı Mali Yapı Çok yılly llı bütçeleme Sürdürülebilir mali performans Para Politikası ve Finansal KısıtlarK Döviz Kuru Rejimi Enflasyon Hedeflemesi Bankacılık k Sistemi
Para Politikası Fiyat İstikrarı - Finansal İstikrar Raporu - Makroekonomik ve mali politikaları - Mali Piyasaların İzlenmesi - Ödemeler Sisteminin Yönetimi - Açık k Piyasa İşlemleri - Olağan an dışıd durumlarda kredi imkanı Koordinasyon Borç Yönetimi Politikası - Finansman İhtiyacının Karşı şılanması - Orta ve uzun vadede asgari maliyet ve makul risk seviyesi - Pazarın derinleşmesi - Yatırımc mcı tabanının genişletilmesi - Orta ve uzun vadeli yön n belirleme - Ölçüt t ihraçlar Maliye Maliye Politikası - Sosyal Mal ve Hizmetlerin Sağlanmas lanmasını Teminen Kamu Kaynaklarının Etkin Kullanımı - Bütçe e DökümanD manı - Vergi ve Transfer Politikası - Açık Finansmanı - Belli başlı makroekonomik hedeflerin belirlenmesi
Koordinasyon Sürdürülebilir Borç Maliye Politikası Bekleyişinde İyileşme Mali Disiplin (FDF) Güven Risk Priminde Düşüş Nominal Faizde Düşüş Büyüme Parasal Disiplin Enflasyon Bekleyişinde Düşüş Yapısal Reformlar
Organizasyon Bakan BYK Müsteşar Kamu Finansmanı Genel Müdürlüğü Dış Ekonomik İlişkiler Genel Müdürlüğü İç Borçve Nakit Yönetimi Program, Proje Finansmanı Risk Yönetimi Borç İşlemleri
Organizasyon... (devam) KAF 4749 Sayılı Kanun Ölçüt Teklifi Garanti Limiti Teklifi Borç Yönetimi Komitesi Stratejik Ölçütlerin Belirlenmesi KAF Yıllık Finansman Programı Aylık Risk Bülteni Aylık Borç Yönetimi Raporu Garanti Limiti Teklifi T.B.M.M. Borçlanma Limiti Garanti Limiti
Kapasite - Teknik Kapasite - Analitik Kapasite
- Teknik Kapasite
Maliye Bakanlığı Sayıştay T.C. Merkez Bankası Dış Ekonomik İlişkiler Genel Müdürlüğü Kamu Finansmanı Genel Müdürlüğü Hazine Muhasebe Sistemi Tahakkuk Esaslı Nakit Esaslı Muhasebe Raporları Muhasebe Arabirimi Yönetici Raporları Dış Finansman İç Tahakkuk/ Ödeme Alacaklar Çeşitli Raporlar DPK Borç Emri
- Analitik Kapasite
Piyasa Riski YönetimiY Riske Maruz Değer (Cost at Risk - C@R) Belirlenen bir strateji için i in borçlanma maliyetlerindeki değişimlerden imlerden kaynaklanan piyasa riskinin ölçülmesini amaçlar Risk: Alternatif senaryolar ile baz senaryo arasındaki fark Maliyet: Tahakkuk etmiş faiz ve kur değişiminden iminden kaynaklanan maliyet Farklı borçlanma stratejilerinin beklenen maliyet ve risk bağlam lamında karşı şılaştırılmasına olanak sağlayan bir araçtır. r.
Piyasa Riski YönetimiY netimi... (devam( devam) Deterministik Simulasyon Modeli Borçlanma stratejilerinin maliyetlerinin baz senaryodan farkı Borçlanma Stratejileri Modulü Alternatif senaryolar için borçlanma maliyetinin ölçülmesi Maliyet Risk Senaryosu Maliyet Risk Baz Senaryo Baz Senaryo Zaman Zaman
Piyasa Riski YönetimiY netimi... (devam( devam) Etkin Yüzey Riske Maruz Maliyet Maliyet 9 8 7 6 161721 22 13 18 14 19 12 15 5 11 4 20 3 2 10 1 Risk Beklenen Maliyet Relatif Riske Maruz Maliyet Mutlak Riske Maruz Maliyet
Kredi Riski Yönetimi Garanti limiti İkraz limiti Risk hesabı Garanti ücreti İkraz ücreti Kısmi garanti
Kredi Riski Yönetimi... (devam) Kredi Riski Modeli Makro Senaryolar Elektrik Modeli... Model Belediye Modeli Portfoy Modülü GSMH Net Gelir Kayıp Dağılımı Yıl Rezervler Yıl Tahsilat Dağılımı nflasyon Kur Yıl Borç Ödemeleri Yıl Beklenen Kayıp Max Olası Kayıp $27 $156 Yıl Yıl
Kredi Riski Yönetimi... (devam) Skorlama Modeli İstatistiki Testler Z-score denklemi Risk Hesabı Mali Rasyolar ve Temerrüt Bilgisi Temerrüt Olasılığı Beklenen Kayıp Garanti Ücreti Geçmiş Tahsilat Performansı
DİBS Piyasası
DİBS Piyasası DİBS İhraçları Milyar YTL İhale ile İhraçlar % Borç Stokuna Oran % GSMH Oran % 2000 32,2 76,9 88,5 25,7 2001 200,5 24,6 164,2 113,6 2002 117,3 74,0 78,3 42,7 2003 155,9 77,8 80,2 43,7 2004 160,4 94,7 71,5 37,4 2005 151,8 98,4 62,0 31,2 2006 (Geçici) 116,2 99,7 46,2 20,7
DİBS Piyasası İkincil Piyasa IMKB Günlük Ort. İşl. Milyon YTL OTC Günlük Ort. İşl. Milyon YTL Toplam Günlük Ort. İşl. Milyon YTL IMKB Günlük Ort. İşl. Milyon $ OTC Günlük Ort. İşl. Milyon $ Toplam Günlük Ort. İşl. Milyon $ 2000 663 1225 1888 1048 1968 3016 2001 159 346 505 149 328 477 2002 404 434 838 266 290 556 2003 852 499 1351 578 335 913 2004 1479 717 2196 1042 505 1547 2005 1893 779 2672 1415 583 1998 2006 1521 707 2228 1076 493 1569
DİBS Piyasası Yatırımcı Piyasa Yapıcısı Min.Alım Zor. İki Taraflı Kotasyon İhale Tap Halka Arz Karşılıklı Raporlama IMKB OTC İskontolu DİBS Sabit Kuponlu DİBS Değişken Kuponlu DİBS Enflasyona End.DİBS Değişim İhalesi Geri Alım İhalesi Hazine Vergi ve Operasyonel Hususlar / İletişim Stratejisi / www.hazine.gov.tr / Yatırımcı İlişkileri Ofisi
İhale SüreciS İhale Günü Saat 10:00 Saat 12:00 Saat 16:00 İhale Valör Günü Saat 14:00 SÜRE İhale Öncesi ROT Teklifi İhale Teklifleri Değişim Talepleri İhale SonrasıTeklifler Kamu Kurumları Piyasa Yapıcılar Piyasa Yapıcılar Piyasa Yapıcılar
Sonuç
Sonuç Faiz Oranları (%) İhraç Vadeleri (Ay) 75 60 45 30 15 0 J M M J 02 Avg.=62.7 S N J M M J 03 Avg.=46.0 S N J M M J 04 Avg.=24.7 Avg.=16.3 Avg.=18.1 S N J M M J S N J M M J S N J M 05 06 07 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 9.0 11.6 14.8 27.7 28.0 JFMAMJ JASOND. JFMAMJ JASOND. JFMAMJ JASOND. JFMAMJ JASONDJ FMAMJ JASOND JFM 02 03 04 05 06 07 Faiz ve Döviz Yapısı (%) Kamu Net Borç Stoku / GSMH (%) 15,5 26,4 58,1 24,3 29,4 46,3 30,0 30,6 32,3 28,5 31,8 30,5 41,5 37,6 37,1 (%) 78,4 45,1 33,4 70,3 64,0 39,8 39,1 30,5 24,9 55,3 41,6 13,7 <50 2002 2003 2004 2005 2006 (*) Döviz Cinsi TL Değişken TL Sabit 2002 2003 2004 2005 2006 YTL Döviz Cinsi End
Sonuç İç Borç Stokunun Döviz Kompozisyonu 2001 2007 Şubat Dövize Endeksli 20% Döviz 13.4% Dövize Endeksli 0,7% Döviz 16% YTL 64% YTL 85.9% YTL Döviz Dövize Endeksli YTL Döviz Dövize Endeksli
Sonuç İç Borç Stokunun Faiz Kompozisyonu 2001 2007 Şubat Sabit 20% Değişken 51% Değişken 80% Sabit 49% Sabit Değişken Sabit Değişken
Maliye Bakanlığı 26 Mart 2007 KAMU BORÇ YÖNETİMİ M. Coşkun CANGÖZ Kamu Finansmanı Genel Müdürü