Transatlantik Eğilimler

Transatlantik Eğilimler Temel Bulgular 213

Transatlantik Eğilimler 213 Ortakları

İÇİNDEKİLER Önsöz...ii Özet...1 Araştırma Yöntemi...8 Bölüm Bir: Transatlantik İlişkiler ve Küresel Görüşler...9 Alt Başlık: Avrupalılar AB Ekonomi Politikasına Daha Az Güven Duyarken, AB nin Küresel Liderliğini Hala Destekliyor...12 Bölüm İki: Ekonomik Kriz, Avrupa ve Ticaret... 19 Alt Başlık: Çoğunluk Genel Olarak Harcamaları Kısmak İsterken, Spesifik Durumlarla İlgili Tereddütte... 22 Bölüm Üç: Transatlantik Güvenlik... 27 Alt Başlık: NATO Neden Gerekli Ve Neden Değil?... 29 Alt Başlık: Afganistan da Birliklerin Kalması Konusunda Müttefik Görüşleri Farklı... 34 Alt Başlık: İsveç ve NATO... 36 Bölüm Dört: Hareketlilik, Göç ve Entegrasyon... 37 Alt Başlık: Akdeniz Ülkeleri nin Göç Konusunda Duyguları Karışık... 43 Bölüm Beş:... 45 T R A N S AT L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 1 3 i

Önsöz B u araştırma, Dünya Görüşleri adıyla 22 yılında başlayan Transatlantik Eğilimler (TT) araştırmasının on ikincisidir. On yılı aşkın bir süredir dış politikada yaşanan güçlükler, NATO desteği, ekonomi ve diğer dünya güçlerinin yükselişi dahil bir dizi transatlantik konuda, ABD ve Avrupa kamuoyunun başlıca kaynaklarından biri haline gelmiştir. Araştırmadan elde edilen veriler politika yapıcılar, medya mensupları, düşünce kuruluşları ve akademisyenler için çok değerli bir araç olmuştur. Orijinal bir araştırma yapmanın yanında Transatlantik Eğilimler in bir amacı da, transatlantik topluluğun üyeleri olarak Avrupa ve ABD nin stratejik politika hedefleri, amaçları ve değerleri hakkındaki tartışmaları beslemektir. Araştırmalarımızla yansıtılan bu oniki yıl hem Avrupa hem de ABD için ABD nin Irak a müdahalesi, Afganistan da ittifakın rolü ve küresel ekonomik kriz hakkında Atlantik in iki yakasında ciddi görüş ayrılık- ii T R A N S A T L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 1 3 larının ortaya çıktığı kargaşayla dolu yıllar olmuştur. Araştırma, Atlantik in iki yakasındaki görüşlerin tekrar yakınlaştığı bu süre içerisinde Avrupa içinde gittikçe derinleşen Kuzey Güney bölünmesine de dikkat çekmektedir. Daha önce yapılan Transatlantik Eğilimler: Göç adlı bir başka araştırma esas alınarak bu seneki TT araştırmasına hareketlilik, göç ve entegrasyon hakkında bir bölüm daha eklenmiştir. Verilerden göreceğiniz gibi bu yeni bölüm, dış politika, ekonomi ve güvenlik bölümlerine gerekli eklemeler sunmaktadır. Giderek küreselleşen bir dünyada transatlantik ilişkilere yönelik artan ilginin yaşandığı günümüzde bu bölüm araştırmaya derinlik ve çeşitlilik katmıştır. Craig Kennedy Başkan, Marshall Fonu

Özet G eçen sene boyunca Atlantik in iki yakasında politika yapıcılar hem ekonomik anlamda hem de dış politikada bir çok güçlükle yüzleşirken, bu durum bazı ülkelerdeki yaklaşan ulusal seçimlerin etkisiyle daha da belirginleşmiştir. Bu güçlükler arasında beş yılı aşkın bir süredir devam eden ekonomik karmaşanın etkisi, Orta Doğu ve Kuzey Afrika daki siyasi devrimlerin geleceğine dair endişeler, İran ın nükleer programı, NATO nun Afganistan daki misyonunu 214 yılında bitirmeye yönelik hazırlıkları ve Suriye de giderek kötüleşen iç savaş sayılabilir. Transatlantik Eğilimler, Amerika Birleşik Devletleri ile Avrupa arasındaki karmaşık ilişkinin ve bu ülkelerin küresel güçlüklere nasıl tepki verdiğinin genel bir resmini ortaya koymaktadır.1 Bu bağlamda araştırma bazı önemli bulguları kapsamaktadır. Bunlardan dört tanesi öne çıkmaktadır: Avrupalılar ın Avrupa Birliği ve Avro ile ilgili memnuniyetsizlikleri artmıştır; Avrupa içerisinde başarılı olan ve halen ekonomi alanında zorluklar yaşayan ülkeler arasındaki bölünme giderek artmaktadır; NATO nun birincil önemi demokratik ülkelerin oluşturduğu bir ittifak olmasından kaynaklanmaktadır; ve tek taraflı dış politikaya doğru yönelimine sabit bir şekilde devam etmektedir. Transatlantik İlişkiler: Atlantik in iki yakasında da çoğunluk karşılıklı olumlu görüşlere sahip olmaya 1 Bu yılın araştırmasında yer alan ülkeler ABD, ve Fransa, Almanya, İtalya, Hollanda, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, İspanya, İsveç ve Birleşik Krallık dahil 11 Avrupa Birliği ülkesidir. devam etmektedir ve dünyada güçlü ABD ve Avrupa Birliği liderliğini arzu etmektedir. Hem ABD hem de Avrupa da yanıt verenler ne Rus ne de Çin liderliğini istemektedir ve Çin in transatlantik topluluk için bir ekonomik tehdit olduğunu belirtmektedir. İran dan kaynaklanan tehdit ile ilgili olarak Amerikalılar ın ve Avrupalılar ın verdikleri yanıtlar daha yakın hale gelmiştir. Ancak Avrupa da yanıt verenler 211 den beri ABD nin Avrupa nın ulusal çıkarları için Asya dan daha önemli olduğunu söylerken, ABD de yanıt verenler Asya yı daha önemli görmektedir. Amerika Birleşik Devletleri: ABD de yanıt verenlerin yarısı, Başkan Obama nın uluslararası politikalarını onaylamakta; ancak hükümetin ekonomiyi ele alış şeklini beğenmemektedir. Amerikalılar ın çoğunluğu ekonomik krizden kişisel olarak etkilendiğini hala dile getirmektedir. Aynı zamanda sabit bir çoğunluk da harcamalarda daha fazla kesinti yapılmasını tercih etmektedir. Avrupa Birliği: Üye devletler bir bütün olarak AB yi desteklemeye devam etmektedir. AB de güçlü bir çoğunluk AB ile ilgili olumlu duygular beslemekte ve AB nin küresel konularda önemli bir rol oynamasını istemektedir. Ancak, Avrupa da verilen yanıtlar, Avrupa nın ekonomik yönetişim şekline giderek daha az güven duyulduğunu göstermektedir. Avrupa da büyük ve giderek artan bir çoğunluk, AB nin üye devletlerin ekonomik ve bütçe politikalarına dair kontrolüne karşı çıkmaktadır. Avro nun oynadığı role dair olumsuz duygularda da artış görülmüştür. Liderlere Destek: ABD Başkanı Barack Obama ya dair görüşler Fransa ve İspanya daki önemli düşüşlere rağmen Avrupa da olumlu olmaya devam ederken, ABD de neredeyse eşit şekilde bölünmüştür. Çoğu T R A N S AT L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 1 3 1

Avrupalı kendi hükümetlerine ilişkin giderek artan olumsuz düşünceler ifade ederken, bu görüşler özellikle Fransa, İtalya, Portekiz ve İspanya da daha belirgin olmuştur. Alman Şansölyesi Angela Merkel, Avrupa daki ekonomik krizi ele alış şekli açısından bir çok AB hükümetine göre daha popüler olmasına rağmen, genel olarak Avrupa da geçen seneye kıyasla daha az popüler olmuştur. Ekonomik Politika: Atlantik in iki yakasında da giderek artan çoğunluk hükümetlerinin ekonomik politikalarına dair memnuniyetsizliklerini dile getirirken, ekonomik sistemlerinin hakkaniyet yerine küçük bir azınlığın çıkarlarını koruduğuna inandıklarını belirtmiştir. Hükümet harcamalarının kesilmesine dair genel destek mevcut olmakla birlikte çoğunluk, münferit ülke içi önceliklerde harcamaların olduğu gibi kalması ya da artırılmasını istemektedir. Güvenlik Politikası: Amerika Birleşik Devletleri ve AB de çoğunluk NATO nun gerekliliğine dair devam eden inançlarını belirtirken, NATO nun öneminin yük paylaşımını kolaylaştırmak veya askeri tehditlere karşı koruma rolü üstlenmekten ziyade bir demokrasiler topluluğu olmasından kaynaklandığını belirtmişlerdir. deki yanıtlar ise halen karmaşıktır ama yanıt verenlerin çoğu gelecekte ülkelerinin yalnız hareket etmesini istemektedir. İran ın yarattığı güçlüklere ne şekilde yanıt verileceği konusunda ise bir uyum söz konusudur. ABD, AB ve de çoğu kişi, diğer yöntemlerdense ekonomik yaptırımları tercih etmektedir. Transatlantik topluluk insansız hava aracı kullanımı hakkında bölünmüş görüşlere sahiptir: ABD de yanıt verenler bunların kullanımını isterken, AB ve de yanıt verenler buna karşı çıkmaktadır. Afganistan ve Suriye: ABD ve AB de çoğunluk özellikle de Fransa, Almanya ve İsveç ülkelerinin Afgan askerlerini ve polis memurlarını eğitmeye yönelik bir misyona katkı vermesini onaylarken, de yanıt verenler önemli ölçüde bu görüşe karşı çıkmaktadır. Yanıt verenler Suriye müdahalesi konusunda ise isteksizdir; uluslararası ortak görüş geçen seneden daha bile fazla ölçüde herhangi bir müdahale şekline karşı çıkmaktadır. Rusya: Uluslararası meselelerde Rusya nın liderliğini istemeyenler Atlantik in iki yakasında giderek artmaya devam ederken, ABD de yanıt verenler arasındaki görüş ayrılığı daha fazladır. Bu da Rusya ya dair giderek artan olumsuz görüşlerle örtüşmektedir. Çin/Asya: Küresel konularda Çin liderliğini isteyip istemediği ilk defa sorulan Amerikalılar ın ve Avrupalılar ın çoğunluğu bu görüşe karşı çıkmıştır. Bu da Çin e yönelik giderek artak daha az olumlu görüşlerle eşleşmektedir. Çin, Japonya ve Güney Kore gibi Asya ülkelerinin ulusal çıkarları için Avrupa dan daha önemli olup olmadığı sorulan Amerikalılar ın görüşleri eşit şekilde bölünmüşken, üç Avrupalı dan ikisi ABD yi tercih etmektedir. Ancak Avrupa ve Çin tercihi sunulan Amerikalı yanıt verenlerin çoğunluğu Avrupa yı Çin e tercih ederken, dört Avrupalı dan üçü ABD yi Çin e tercih etmiştir. Daha önceki yıllarda olduğu gibi Atlantik in iki yakası da Çin i ekonomik bir tehdit olarak algılarken, sadece Amerikalılar Çin in askeri bir tehdit de oluşturduğuna inanmaktadır. Diğer yükselen güçlerden Hindistan, Brezilya ve Endonezya ise çoğunluk veya çoğu kişi tarafından ekonomik tehditten ziyade ekonomik fırsat olarak görülmektedir. Göç: Göçe dair endişeler göçün ekonomik etkisine ilişkin endişelerle yeni bir renk kazanmıştır. Krizin çok sert vurduğu bazı (ama sadece bazı) ülkelerde yanıt verenler, göçün toplumlarında oynadığı rolden duydukları endişeyi dile getirmeye genellikle daha yatkındır. Aynı zamanda çoğunluk göçmenlerin genellikle iyi entegre olduklarını ve ülke ekonomisi ve kültüründen nadiren kopuk olduklarını belirtmişlerdir. : nin AB ve ABD liderliğine dair olumlu görüşlerinde geçen sene bir düşüş yaşanmıştır ve çoğunluk hala Birleşik Devletler ve Avrupa Birliği için olumlu düşüncelere sahip değildir. Türkler kendi hükümetleri hakkında karışık duygular beslerken, ülkelerinin uluslararası duruşuna daha da güvenir olmuşlardır. İsveç: İsveç in araştırmadaki üçüncü yılı daha önce olduğu gibi kamuoyunun çok sayıda konuda diğer AB ülkelerinden ayrıştığını ortaya koymaktadır. İsveçliler 2 TRANSATLANTİK EĞİLİMLER 213

dış ticaret ve dış müdahale konularına daha sıcak bakarken, artan oranda da olsa ekonomik durumları hakkında daha az kötümserdir. ARAŞTIRMANIN BAŞLICA BULGULARI Transatlantik İlişkiler ve Küresel Görüşler AB de yanıt verenlerin yarısından biraz fazlası (%55), geçen seneye göre neredeyse aynı kalarak, ABD nin dünyadaki sorunlarla ilgili daha güçlü liderlik sergilemesini arzu ettiğini bildirmiştir. Neredeyse dört Avrupalı nın üçü (%7 i) ABD ye ilişkin olumlu görüşlere sahipken, Avrupa ülkeleri arasında büyük farklar göze çarpmaktadır. ABD ye dair olumlu görüşler Polonya da %65 ten %72 ye çıkarken, Avrupa da başka yerlerde önemli düşüşler görülmüştür. Örneğin, İspanya da on puanlık bir düşüşle %62 ye gerilemiştir. ABD ye dair görüşler de pek de olumlu olmazken, yedi puanlık artışla olumsuz düşünenlerin yüzdesi %64 e çıkmıştır. Amerikalılar ın yüzde elli yedisi (geçen seneye göre altı puan düşüşle) Avrupa Birliği nin de güçlü liderlik sergilemesini istediklerini belirtmişlerdir. Avrupa Birliği içinde AB liderliğine yönelik destek Birleşik Krallık ta beş puan yükselerek % a çıkmış, ancak Fransa da sekiz puan düşerek %68 e ve İspanya da 11 puan düşerek %56 ya gerilemiştir. AB ye yönelik olumlu görüşler ABD de %5 ve Avrupa da %66 ile istikrarını sürdürmüştür. Türklerin yüzde altmış üçü AB liderliğini istemezken, % ı AB nin kendisi hakkında olumsuz görüşlere sahiptir. Amerikalılar ın çoğu (%46) Rusya nın küresel liderliğine sıcak bakmazken, üç Avrupalı nın ikisi (%65) ve de yanıt verenlerin %67 si aynı görüştedir. Rusya ya dair olumsuz görüşler, Amerikalılar ın %59 u, Avrupalılar ın %62 si (geçen seneye göre yedi puan artışla) ve Türklerin %68 i tarafından dile getirilmiştir. Çin in küresel liderliğine dair soru ilk kez sorulmuştur ve Amerikalılar ın çoğu (%47), Avrupalılar ın %65 i ve Türkler in %72 si Çin in liderliğini istememektedir. Benzer şekilde, ABD de yanıt verenlerin %58 i, Çin e dair olumsuz görüş bildirirken, Avrupalılar ın % ı ve Türkler in %63 ü buna katılmaktadır. Çin, Japonya ve Güney Kore gibi Asya ülkelerinin ulusal çıkarları için Avrupa dan daha önemli olup olmadığı sorulan Amerikalılar ın görüşleri daha eşit şekilde bölünmüştür (Asya: %45, Avrupa: %44). Bu, geçen senenin tersi; 211 de ifade edilen tutumların benzeridir. Aynı zamanda üç Avrupalı dan ikisi (%64), ABD yi tercih etmektedir. Ancak, Avrupa ve Çin arasında bir tercih yapmaları istenilen Amerikalılar ın çoğunluğu (%53) Avrupa yı Çin e tercih ederken, dört Avrupalı dan üçü (%71) ABD yi Çin e tercih etmiştir. ABD ile Asya ülkeleri arasında seçim yapması istendiğinde Türklerin çoğu (%39) Asya ülkelerini seçerken, %27 si ABD yi tercih etmiştir. ABD ile Çin arasında seçim yapılması istendiğinde ise %41 ABD yi tercih ederken, %34 Çin i seçmiştir. Daha önceki yıllarda olduğu gibi Atlantik in iki yakasında da yanıt verenler, Çin i ekonomik bir fırsattan ziyade tehdit olarak algılamaktadır (ABD %62, AB %46, %41). Avrupalılar ın yüzde kırk biri, Çin i ekonomik bir fırsat olarak tanımlarken, Amerikalılar ın %28 i, Türkler in ise %31 i bu görüşe katılmaktadır. Sadece Amerikalılar (%49) Çin in askeri bir tehdit de oluşturduğuna inanmaktadır. Avrupalılar ın çoğunluğu (%56) ve üç Türk ten ikisi (%) bu görüşe katılmamaktadır. Yanıt verenler, Batılı güçler dışındaki yükselmekte olan ülkelerle yapılacak potansiyel ekonomik işbirliği hakkında daha iyimserdirler. Avrupalılar ın yüzde altmış dördü, Hindistan, Brezilya ve Endonezya gibi ülkelerin ekonomik bir fırsat sunduğuna inanmaktadır Birleşik Devletler (%48) ve de (%31) de çoğu kişi buna inanmaktadır. İşbirliğine dair en kuvvetli destek ise %73 ile Hollanda da saptanırken, İspanya, Almanya ve İsveç %71 ile Hollanda yı takip etmiştir. TRANSATLANTİK EĞİLİMLER 213 3

Ekonomik Kriz, Avrupa ve Ticaret İnsanlar ekonomiden zarar görmeye devam etmektedir. Avrupalılar ın (%65) ve Amerikalılar ın (%75) istikrarlı çoğunluğu krizden kişisel olarak etkilendiğini ifade etmeyi sürdürmüştür. Rakamların ciddi artış gösterdiği Fransa yı (12 puan artışla %65) yedi puan artarak % a ulaşan Polonya izlemiştir. Beş Avrupalı dan dördü (%82), Amerikalılar ın %68 i ve Türkler in %69 u ekonomik sistemlerinin faydalarının küçük bir gruba gittiğini söylemektedir. Amerikalılar ın sadece %25 i, Avrupalılar ın %15 i ve Türkler in %23 ü ekonomik sistemlerinin herkes için adil olduğunu düşünmektedir. Adaletsizlik algısı en çok İtalya (%93), Portekiz (%92), İspanya (%91) ve Slovakya da (%88) kaydedilmiştir. ABD de yanıt verenlerin çoğunluğu (%58) borcun azaltılması için hükümet harcamalarında kısıntı yapılmasını desteklerken, Avrupalılar ın çoğu (%45) bu görüşe katılmaktadır. Ancak, yine de Avrupa daki yanıtlar ciddi farklılıklar göstermektedir. Portekiz de yüzde yetmiş harcama kısıntısı isterken, İsveç te (%47), Almanya da (%43), Polonya da (%36), Birleşik Krallık ta (%38) ve de (%39) çoğu kişi mevcut harcama düzeyinin sürdürülmesini tercih etmektedir. Hükümet harcamalarının artırılmasını isteyenler ise azınlıkta kalmıştır. Ancak, özel harcama kalemlerinde yapılacak kesintiler söz konusu olduğunda yanıt verenler sıklıkla mevcut kesintilerin sürdürülmesi ve hatta artırılması şeklinde görüş bildirmişlerdir. Amerikalılar ve Avrupalılar daha çok savunma kesintilerine sıcak bakarken, Atlantik in iki yakasında da %46, mevcut düzeyin sürdürülmesini desteklemiştir. Amerikalılar ın %26 sı ve Avrupalılar ın %38 i savunma harcamalarında kısıntı yapılmasını istemektedir. Ancak Avrupa da çoğunluk veya çoğu kişi refah, bilim, teknoloji ve eğitim ile ulaştırma ve altyapı harcamalarının artırılmasını desteklerken, Birleşik Devletler de çoğunluk veya çoğu kişi refah, ulaştırma ve altyapı harcamalarının mevcut düzeyde sürdürülmesini ancak bilim, teknoloji ve eğitim harcamalarının artırılmasını tercih etmektedir. de yanıt verenler iddialı hükümet harcamalarını desteklemektedir. %5 savunma harcamaların arttırılmasını onaylamaktadır. Atlantik in her iki yakasında da giderek artan sayıda kişi (Amerikalılar 212 den beri 12 puan artışla %64 oranında, Avrupalılar 212 den beri beş puan artışla %62 oranında) hükümetlerinin ekonomiyi ele alış şeklini onaylamamaktadır. Bu memnuniyetsizlikteki artışın en fazla olduğu ülke 17 puan artışla %74 e ulaşan Fransa olmuştur. Çoğunlukların olumlu görüşe sahip olduğu iki ülkede dahi oranlarda ciddi düşüşler olmuştur: İsveç 15 puan gerileyerek %74 e ve Almanya 12 puan gerileyerek %56 ya düşmüştür. de %52, hükümetin ekonomik politikasını onaylamadığını belirtmiştir. Bu rakam, 212 de kaydedilen rakamların tersidir. Avrupalılar, Alman Şansölyesi Angela Merkel in (%47 olumlu) ekonomik krizi AB den daha iyi idare ettiğine inanmaktadır (%43 olumlu, %49 olumsuz). Krizden en çok etkilenen Avrupa ülkelerinde AB nin ekonomik krizi yönetmesine dair memnuniyetsizlik en yüksek olmuştur (İspanya: 75%; Fransa, Portekiz, Birleşik Krallık: %55; İtalya: %49). Ancak Merkel in memnuniyetsizlik derecelendirmeleri sorunlu ekonomilerde çok yükselmiştir Portekiz de %65 ve İspanya da %82. AB de yanıt verenlerin çoğunluğu (%57) AB üyeliğinin ekonomileri için yararlı olduğuna inanmaktadır. Ancak, Avrupa da bu konuda Almanya dan (%71) Birleşik Krallık a (%4) kadar ciddi farklılıklar ve bazı dramatik düşüşler (2 puan gerileyerek, %49 a düşen Portekiz gibi) vardır. Araştırmanın yapıldığı üç Avrupa ülkesi hariç tüm ülkelerde çoğunluk (AB ortalaması: %) Avro nun ekonomileri için kötü olduğuna inandıklarını (veya üye olmayan ülkeler kötü 4 TRANSATLANTİK EĞİLİMLER 213

olacağını) söylemişlerdir. Sadece Almanya da, Slovakya da ve Romanya da çoğunluk veya çoğu kişi Avro nun ekonomileri için iyi olduğuna inanmaktadır. Ancak pek az kişi Avro dan vazgeçmeyi düşünmektedir. Ülkelerinin Avro Bölgesi nden çıkıp çıkmamasına dair soru sorulanların sadece küçük bir azınlığı (en yüksek %3 ile İspanya olmuştur) Avro Bölgesi nden çıkmak istediklerini belirtmiştir. Avrupa da giderek artan çoğunluk (geçen seneye göre 11 puan artışla bu sene %68) AB nin ulusal bütçeler üzerindeki kontrolünü onaylamazken, sadece %26 bunu desteklemektedir. Geçen sene ulusal bütçeler üzerinde AB nin daha fazla kontrolü olmasını çoğunluğun desteklediği tek ülke olan Almanya da destek %37 ye gerilemiş, Almanlar ın % ı üye devletlerin ulusal kontrole sahip olmasını istemişlerdir. AB de yanıt verenlerin yüzde elli altısı ve Birleşik Devletler de % 49 u, transatlantik ticaretin ve yatırımın artmasının ekonomilerinin büyümesine yardım edeceğine inanmaktadır. AB de yüzde otuz iki ve ABD de %39 artan ticaret ve yatırımın ulusal ekonomileri daha savunmasız duruma getireceğini düşünmektedir. Bu konuda Türkler daha şüphecidir; çoğu kişi (%43) bunun ekonomilerini daha kırılgan hale getireceğinden endişe etmektedir. Transatlantik Güvenlik Amerikalılar ın (%33), Avrupalılar ın (%42) ve Türkler in (%4) çoğu güvenlik ve diplomasi konularındaki transatlantik ortaklıkta kendi taraflarının daha bağımsız bir yaklaşım benimsemesi gerektiğini düşünmektedir. NATO, AB de yanıt verenlerin %58 i ve Amerikalılar ın %55 i tarafından halen gerekli olarak kabul edilmektedir. NATO nun halen gerekli olduğuna inanan çoğunluğun içerisinde, Avrupa da çoğunluk (%56, toplam örneklemin %32 si) ve Birleşik Devletler de çoğu kişi (%46, toplam örneklemin %25 i) NATO nun halen gerekli oluşunun beraber hareket edecek demokratik ülkelerin ittifakı olmasından kaynaklandığına inanmaktadır. Türkler in yüzde otuzu; toplam örneklemin %12 si bu görüşe katılmaktadır. Amerikalılar ın yüzde yirmi dördü; toplam örneklemin %13 ü, ABD nin karşısında hala çok ciddi askeri tehditler olduğuna inanırken, Avrupalılar ın %15 i; toplam örneklemin %9 u, ve Türkler in %23 ü; toplam örneklemin %9 u, bunu onaylamaktadır. Amerikalılar ın yüzde on beşi; toplam örneklemin %8 i, NATO nun askeri maliyetlerin paylaşımına yardımcı olduğunu söylerken, Avrupalılar ın %12 si (örneklemin %7 si) ve Türkler in %27 si (örneklemin %11 i) bu görüştedir. Amerikalılar ın sadece %9 u (örneklemin %5 i) askeri müdahaleler ancak NATO desteğiyle yapılırsa meşrudur ifadesine katılmaktadır. Avrupalılar ın %13 ü (örneklemin %7 si) ve Türkler in %15 i (örneklemin %6 sı) bu görüşü onaylamaktadır. NATO nun ülkelerinin güvenliği için artık gerekli olmadığına inanan azınlığın arasında ABD de çoğunluk (%52, toplam örneklemin %17 si) ve Avrupa da çoğu kişi (%35%, toplam örneklemin %12 si) kendi ülkelerinin askeri kararları alabilme yetisine sahip olması gerektiğini söylemişlerdir. Türkler in yüzde yetmişi; toplam örneklemin %27 si buna katılmaktadır. Avrupalılar ın yüzde otuz dördü (toplam örneklemin %11 i) AB nin kendine ait bir savunma örgütü olması gerektiğini düşünmektedir. Amerikalılar ın yüzde otuz ikisi (toplam örneklemin %1 u) Avrupalılar ın kendi güvenliklerini kendilerinin çözmesi ifadesine destek vermektedir. Amerikalılar ın yüzde onu (toplamın %3 ü) ve Avrupalılar ın %26 sı (toplamın %9 u) ülkelerini tehlikeye sokan başlıca bir tehdit olmadığını söylemiştir. de %21 toplam örneklemin %8 i - buna katılmaktadır. NATO 214 yılında Afganistan daki misyonuna son verecektir ancak bazı birlikler Afgan ulusal ordusunu ve polis kuvvetlerini eğitmek amacıyla Afganistan da kalabilecektir. Kendi ülkelerinin TRANSATLANTİK EĞİLİMLER 213 5

böylesi bir çabaya destek vermesi konusunda görüşleri sorulduğunda Amerikalılar ın %54 ü olumlu cevap verirken, Avrupalılar ın %53 ü buna katılmıştır. Türklerin çoğunluğu (%51) böyle bir girişime den birlik gönderilmesine destek vermemektedir. İnsansız hava araçlarının Afganistan ve Pakistan gibi yerlerde şüpheli düşmanları tespit etmek ve ortadan kaldırmak için kullanılmasını onaylayıp onaylamadıkları sorulduğunda ABD de yanıt verenlerin %71 i olumlu yanıt verirken, Avrupalılar ın %53 ü onay vermemiştir. de yanıt verenlerin % ı karşı çıkmış, sadece %29 buna onay vermiştir. Savunma harcamaları sorulduğunda ABD ve Avrupa da çoğu kişi (%46) mevcut harcamaların sürdürülmesini istemiştir. Avrupalılar ın yüzde otuz sekizi harcamaların azaltılmasını isterken, Amerikalılar ın sadece %26 sı bunu talep etmektedir. de çoğunluk (%5), savunma harcamasının artırılmasını desteklerken, %32 mevcut harcama düzeyinin sürdürülmesini istemiştir. Orta Doğu ve Kuzey Afrika daki Arap isyanlarıyla ilgili olarak Avrupa (%58) ve de (%57) çoğunluk, ABD de çoğu kişi (%47) demokrasiyi istikrara tercih ettiklerini söylemişlerdir. Suriye de bir müdahalenin istenip istenmediği konusunda ise AB de (212 ye göre 13 puan artışla, %72), ABD de (7 puan artışla, %62) ve de (15 yüzde puanı artışla, %72) çoğunluk ülkelerinin Suriye çatışmasının tamamen dışında kalması gerektiğine inanmaktadır. İran ın nükleer silahlar edinmesinin en iyi ne şekilde önleneceğine dair transatlantik görüşler birbirine yakın hale gelmiştir. Çoğu Amerikalı (%29) ekonomik yaptırımların uygulanmasını desteklemektedir. Avrupalılar ın (dört puan artışla, %32) ve Türkler in (11 yüzde puanı artışla, %27) çoğu daha önceki yıllardan farklı olarak bu görüşe katılırken, sadece Avrupalılar ekonomik teşviklerin teklif edilmesini tercih etmektedir. Transatlantik Eğilimler de yanıt verenlere ilk defa Kore nin mevcut nükleer programı hakkında ülkelerinin nasıl hareket etmesini istedikleri sorulmuştur. Amerikalılar ın (%3) ve Avrupalılar ın (%29) çoğu, başka herhangi bir seçenektense ekonomik yaptırımların uygulanmasını tercih etmişlerdir. Savaşın kimi zaman adaleti yerine getirmek için gerekli olup olmadığına dair genel soruya Amerikalılar ın %68 i gerekli cevabını verirken, Avrupalılar ın sadece %31 i bu görüşte olmuştur. Bu da uzun zaman öncesinden beri kayıt edilen eğilimin devamıdır. İsveçliler, NATO operasyonlarına katılım konusunda eşit şekilde bölünmüştür, %47 bu tip operasyonları desteklerken, %49 bunlara karşı çıkmaktadır. Birleşmiş Milletler in liderliğinde bu tip bir operasyonun yapılması hakkında ne düşündükleri sorulduğunda İsveçliler in %62 si olumlu görüş bildirmişlerdir. Hareketlilik, Göç ve Entegrasyon Göçün bir tehdit mi yoksa fırsat mı olduğu şeklindeki soruya Amerikalılar, eşit şekilde bölünmüş yanıtlar vermişlerdir (sorun olarak görenler 211 deki rakamdan altı yüzde puanı gerileyerek %47 olmuştur, fırsat diyenler %46 dır). Avrupalılar ın yüzde kırk dördü göçü daha çok sorun olarak nitelendirirken, %41 fırsat olarak düşündüğünü belirtmiştir. Türkler in yüzde elli dördü, göçü sorun kabul ederken, sadece %18 i fırsat olarak değerlendirmektedir. ABD de (%73 211 yılında %82 idi) ve Avrupa da (%69) çoğunluk yasal göç konusunda endişe duymadıklarını söylemişlerdir. Buna karşın, Türkler in % ı yasal göçten endişe duymaktadır. Amerikalılar ın yüzde altmış biri yasadışı göçten endişe duymaktadır, Avrupalılar ın %71 i, Türkler in %69 u bu görüşe katılmaktadır. 6 TRANSATLANTİK EĞİLİMLER 213

Hemen hemen yanıt verenlerin tümü ülkelerindeki göçmen yüzdesinin mevcut olandan daha fazla olduğuna inanmaktadır. Amerika da çoğu kişi (%41) ülkelerinde aşırı çok göçmen olduğunu söylerken, Avrupalılar ın %33 ü bu görüştedir. Avrupalılar ın çoğu ülkelerinde çok ama aşırı düzeyde olmayan göçmen yaşadığına inanmaktadır. Amerikalılar ın %39 u bu görüştedir. de yanıt verenlerin çoğu (%35) ülkelerinde çok göçmen olmadığını düşünmektedir. Birleşik Devletler (%61) ve Avrupa da (%52) çoğunluk ilk kuşak göçmenlerin iyi entegre olduğuna inanırken, (%74), İsveç (%61) ve Fransa da (%53, 211 rakamından altı yüzde puan artışla) çoğunluk ve Almanya da (%48) çoğu kişi bu göçmenlerin iyi entegre olamadığını düşünmektedir. İkinci kuşak göçmenlere dair görüşler daha olumludur. Amerikalılar ın yüzde altmış sekizi, ikinci kuşağın daha iyi entegre olduğuna inanırken, Avrupalılar ın %59 u bu görüşe katılmaktadır. Yanıt veren Türkler in yüzde elli altısı ikinci kuşak göçmenlerin entegrasyonunun zayıf olduğuna inanmaktadır. Atlantik in her iki tarafında da kamuoyu Amerikalılar ın %68 i, Avrupalılar ın %58 i ve Türkler in %61 i hükümetlerinin göç yönetimi politikalarından memnun değildir. de (%7) ve ABD de (%5) çoğunluk göçmenlerin ülke vatandaşlarının elinden işleri aldığı inancındadır. Avrupa da çoğunluk (%62) buna katılmamaktadır. ABD de (%69) ve Avrupa da (%66) üçte ikilik bir çoğunluk göçmenlerin genellikle işçi sıkıntısı olan alanlardaki işleri yapmaya yardımcı olduklarına inanmaktadır. Bu konudaki Türk görüşleri ise eşit şekilde bölünmüştür (katılan %52, katılmayan %43). Amerikalılar ın çoğunluğu (%54) ve Avrupalılar ın çoğu (49%) göçmenlerin yeni işletmeler açmaları nedeniyle yeni işler yaratmaya yardımcı oldukları fikrine inanmaktadır. Amerika da (%57) ve Avrupa da (%5) çoğunluk göçmenlerin sosyal hizmetler üzerinde bir yük olduğunu söylemektedir. Göçmenlerin ulusal kültür için bir tehdit olup olmadığı sorulduğunda Avrupa da (%69) ve Amerika da (%64) üçte ikilik bir çoğunluk tehdit oluşturmadığı şeklinde yanıt vermişlerdir. Göçmenlerin kültürü zenginleştirip zenginleştirmediği sorusuna ABD de (%69) ve Avrupa da (%) üçte ikilik bir çoğunluk zenginleştirdiği şeklinde cevap vermişlerdir. Yanıt veren Türkler in yüzde altmış biri bu görüşe katılmamaktadır. ABD de yanıt verenlerin üçte ikisi iç göçün ülkeleri için sorun olmadığını söylerken, Avrupalılar ın %57 si bunun sorun olduğunu düşünmektedir. Türkler in görüşleri ikiye bölünmüştür; %46 iç göçü sorun görürken, %45 bu görüşe katılmamaktadır. de yanıt verenlerin yüzde kırk dördü (24 de %73 idi) halen Avrupa Birliği üyeliğini desteklemektedir; %34 (24 de %9 iken) AB üyeliğinin kötü olacağına inanmaktadır. AB de yanıt verenlerin yüzde yirmisi nin AB üyeliğinin iyi bir şey olacağına inanırken, %33 kötü olacağını düşünmekte, %37 ne iyi ne de kötü olur demektedir. de yanıt verenlerin yüzde otuz sekizi nin uluslararası konularda bağımsız hareket etmesi gerektiğini düşünürken, %21 nin AB ile işbirliği yapması gerektiğine inanmaktadır. TRANSATLANTİK EĞİLİMLER 213 7

ARAŞTIRMA YÖNTEMİ Araştırma anketi TNS Opinion tarafından, Polonya, Slovakya, Romanya ve haricinde (bu ülkelerde telefon penetrasyonu daha düşük olduğundan yüz yüze görüşmeler yapılmıştır) tüm ülkelerde Bilgisayar Destekli Telefon Mülakatı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Her bir ülkede, rastgele seçilen 18 yaş ve üstü yaklaşık 1 erkek ve kadın ile görüşme yapılmıştır. Görüşmeler, 3 Haziran ile 27 Haziran 213 tarihleri arasında gerçekleştirilmiş, de bir hafta ara verilerek, 2 Temmuz da bitirilmiştir. Araştırmanın yapıldığı 13 ülkenin her birindeki ulusal örnekleme dayalı sonuçların %95 oranında güvenilir olduğu ve örnekleme ve rastgele hatalara bağlı hata payının artı eksi üç yüzde puanı olduğu söylenebilir. AB örnekleminin toplamına dayanan sonuçlar için ise hata marjı, artı/eksi bir yüzde puanıdır. Örnekleme bağlı hataların yanında, soruların yazılış tarzı ve araştırmanın gerçekleştirilmesinde ortaya çıkan fiili zorluklar da kamuoyu araştırmalarının bulguları açısından hataya veya sapmaya neden olabilir. Geçen senelerin raporlarıyla tutarlılığı sağlayabilmek üzere 21 yılından önce ilk kez sorulan eğilimle ilgili sorular için ortalamalar, her bir ülkedeki erişkin nüfusun büyüklüğüne bağlı olarak ağırlıklandırılmıştır. 21 veya takip eden yılardan itibaren sorulan yeni sorular için sonuçlar, örneklemin nüfusun yaş, cinsiyet ve eğitim gibi karakteristiklere uyumlu olması için yine ağırlıklandırılmıştır. Verilerin işlenmesi tamamlandığında, araştırma ile ilgili veriler Michigan Üniversitesi Üniversitelerarası Siyasi ve Sosyal Araştırmalar Konsorsiyumu (Inter- University Consortium for Political and Social Research - ICPSR), Connecticut Üniversitesi Roper Kamuoyu Araştırmaları Merkezi (Roper Center for Public Opinion Research) ve GESIS Leibniz Sosyal Bilimler Enstitüsü ne (GESIS-Leibniz Institute for the Social Sciences) teslim edilmiş ve akademisyen ve diğer ilgili tarafların kullanımına açılmıştır. Araştırma yöntemine dair daha detaylı bilgiye ve soruların tam metnine http://trends.gmfus.org/ adresinden ulaşabilirsiniz. Avrupa Ortalamalarına Dair Notlar: Zaman içerisinde araştırmaya yeni Avrupa ülkeleri dahil edilmiştir. Yeni ülkelerin eklenmesi Avrupa çapındaki ortalamaları değiştirmişse de, istatistiksel açıdan önemli bir değişiklik yaratmamıştır. Bu nedenle, sunumun daha kolay olabilmesi için çok sayıda farklı ortalamalar tek bir ortalamanın parçasıymış gibi değerlendirilmiştir. Daha önceki yıllar için AB ortalamaları belirtildiğinde, 22-23 için AB7, 24-26 için AB9, 27-21 için AB1 ve 211 den itibaren de AB11 kullanılmıştır. Bildirilen Avrupa Ortalamaları AB7 22-23 AB9 24-26 AB11 27-21 AB12 211-212 Toplam Kapsam YIL KAPSAM AVRUPA KAPSAMI 22 ABD + E6 23 ABD + E7 24-25 26-21 ABD + E1 ABD + E12 211 ABD + E13 212 ABD + E13 + Rusya 213 ABD + E12 İngiltere, Fransa, Almanya, Hollanda, İtalya, Polonya ve (23) Portekiz AB7 ile aynı + Slovakya ve İspanya AB9 ile aynı + Bulgaristan ve Romanya AB11 ile aynı + İsveç Fransa, Almanya, İtalya, Hollanda, Polonya, Birleşik Krallık Fransa, Almanya, İtalya, Hollanda, Polonya, Birleşik Krallık, Portekiz Fransa, Almanya, İtalya, Hollanda, Polonya, Birleşik Krallık, Portekiz,, Slovakya, İspanya Fransa, Almanya, İtalya, Hollanda, Polonya, Birleşik Krallık, Portekiz,, Slovakya, İspanya, Bulgaristan, Romanya Fransa, Almanya, İtalya, Hollanda, Polonya, Birleşik Krallık, Portekiz,, Slovakya, İspanya, Bulgaristan, Romanya, İsveç Fransa, Almanya, İtalya, Hollanda, Polonya, Birleşik Krallık Fransa, Almanya, İtalya, Hollanda, Polonya, Birleşik Krallık, Portekiz,, Slovakya, İspanya, Romanya, İsveç 8 TRANSATLANTİK EĞİLİMLER 213

Bölüm Bir: Transatlantik İlişkiler ve Küresel Görüşler Atlantik in iki yakasında da devam eden ekonomik kriz, transatlantik topluluğu birbiriyle ilişkilendiren bağlantıların istikrarını etkilememiştir. Kriz, karşılaşılan zorlu küresel politika soruları karşısında hem ABD hem de Avrupa liderliğine duyulan gereksinimin kabullenilmesini teşvik etmektedir. Birleşik Devletler, uluslararası düzeyde popülerliğini korurken, Başkan Barack Obama ya Avrupalılar ın verdiği destek bu popülerliği güçlendirmektedir. Almanya nın liderliği ise Avrupa Birliği içerisinde beğeni toplamaktadır. Aynı zamanda, krizden en çok etkilenen Avrupa ülkeleri tarafından verilen farklı tepkiler, Avrupa içinde gittikçe artan gerilimin göstergesidir. Amerikalılar ve aynı şekilde Avrupalılar, kendilerini Batılı olmayan güçlerin yükselişi ile tehdit edilir konumda hissetmektedirler. Birleşik Devletler, Rusya ile sadece belli konularda angaje olmayı seçebilecek konumdayken, Putin rejiminden gün geçtikçe daha fazla kuşku duyan Avrupa, daha geniş bir alanda ilişki içinde olmak zorundadır. Aynı zamanda, Çin in yükselişi transatlantik topluluk için devam eden bir tehdit oluşturmakta iken; Hindistan, Brezilya ve Endonezya gibi diğer yükselen güçlerin küresel yönetişimin ortaya koyduğu güçlüklerle baş etmek için ABD ve Avrupa ile beraber hareket edip etmeyeceği belirsiz kalmaya devam etmektedir. BİRLEŞİK DEVLETLER LİDERLİĞİNE YÖNELİK DESTEK SÜRÜYOR ABD liderliğine yönelik destek devam ederken, Avrupalılar ın %55 i ve Amerikalılar ın %77 si ABD nin güçlü bir rolü olmasını çok veya bir ölçüde istemektedir (Tablo 1). ABD nin liderliğine yönelik Amerikan desteği geçen seneki %82 den küçük bir düşüşle beş yüzde puanı kadar azalmış olsa da hala önemli bir çoğunluğu temsil etmektedir. Avrupa içinde önemli kaymaların görüldüğü ülkeler yalnızca İtalya, Polonya ve İspanya olmuştur. ABD liderliğine yönelik destek, İtalya da %49 dan %56 ya, Polonya da %38 den %5 ye çıkmış, İspanya da %39 dan %3 a gerilemiştir. Avrupa da ABD liderliğini bir şekilde istemeyen veya hiç istemeyenlerin en yüksek olduğu ülkeler, geçen seneye göre yedi yüzde puanı artışla, %67 ye ulaşan İspanya ve geçen seneden bir yüzde puanı düşerek %52 olan Slovakya olmuştur. Türkler in ABD liderliğine yönelik desteği zaten düşükken daha da gerilemiştir. 212 ye göre beş yüzde puanı düşüşle yanıt veren Türkler in yüzde yirmi biri, güçlü ABD liderliğini çok istediklerini veya bir şekilde istediklerini belirtirken, 212 ye göre on yüzde puanı artışla %69, bir şekilde istemediğini veya hiç istemediğini söylemiştir. ABD YE DAİR OLUMLU GÖRÜŞLER DEVAM EDİYOR Birleşik Devletler in uluslararası popülerliği benzer şekilde istikrar göstermektedir. AB de yanıt verenlerin (212 ye göre dört yüzde puanı düşüşle) yüzde yetmişi, Birleşik Devletler ile ilgili görüşlerini çok olumlu veya bir şekilde olumlu olarak tanımlarken, (212 ye göre dört puan artışla) %26 bir şekilde veya çok olumsuz görüşte olduklarını bildirmişlerdir (Tablo 2). Birleşik Devletler e yönelik olumlu görüşler en çok Polonya da artarken (%65 ten %72 ye); Hollanda da (%78 ten %69 a), Romanya da (%84 ten %77 ye), İsveç te (%67 den %57 ye), İspanya da (%72 den %62 ye) ve Birleşik Krallık ta (%76 dan %67 ye) gerilemiştir. T R A N S AT L A N T İ K E Ğ İ L İ M L E R 2 1 3 9

1 Tablo 1: Küresel Konularda Kimin Liderliği İsteniyor? 8 ABD 4 AB Rusya Çin 2 77 57 4 42 55 71 27 26 21 26 16 15 ABD de AB de de S1a-d 1 Tablo 2: Dünya Güçlerinin Beğenilirliği 8 ABD 4 AB Çin Rusya 2 81 5 32 28 7 66 31 28 32 35 27 23 ABD de AB de de S4.1-4.4 1 TRANSATLANTİK EĞİLİMLER 213

de ABD ye dair olumlu görüş düşük seyretmeye devam ederken, Birleşik Devletler için olumlu düşünenlerin yüzdesi %34 ten %32 ye düşmüş, olumsuz görüştekilerin yüzdesi ise %57 den %64 e çıkmıştır. AB LİDERLİĞİNE YÖNELİK DESTEK OLDUKÇA GÜÇLÜ Dünya meselelerinde AB liderliğine yönelik güçlü destek devam etmektedir. Birleşik Devletler de yanıt verenlerin %57 si, geçen seneki %63 ten düşük olarak, güçlü AB liderliğini çok veya bir şekilde isterken, Avrupalılar ın %71 i aynı şekilde yanıt vermiştir (Tablo 3). AB içerisinde AB liderliğine yönelik destek Fransa da (%76 dan %68 e) ve İspanya da (%67 den %56 ya) düşmüş iken, Birleşik Krallık ta (%55 den % a) artmıştır. AB liderliğini en az isteyenler İspanyollar, İngilizler ve Fransızlar olmuştur (sırasıyla %42, %31 ve %3). den yanıt verenlerin bu konudaki görüşleri de farklılık göstermektedir. Türkler in yüzde yirmi altısı AB liderliğini bir şekilde veya çok isterken, geçen seneye göre sekiz puan artışla %63 ü AB liderliğini bir şekilde veya hiç istememektedir. AB YE DAİR GÖRÜŞLER DE OLUMLUDUR Yanıt verenler genellikle AB için olumlu düşünmektedir. Avrupa da yanıt verenlerin %66 sı, geçen seneye göre bir yüzde puanı düşüşle, AB hakkında çok olumlu veya bir şekilde olumlu görüşe sahiptir. En düşük derecelendirmeler Birleşik Krallık ta (212 de %46 iken, bu yıl %5) ve İspanya da (212 de %64 iken, bu yıl %59) görülürken en yüksek Romanya da (212 de %84 iken, bu yıl %77), Polonya da (212 de %68 iken, bu yıl %76) ve Almanya da (geçen seneye göre değişmeyerek %75) olmuştur. Yanıt veren İngilizler %44 ile AB hakkında en olumsuz görüşlere sahip olanlardır (212 de %49); bu grup AB yi ya hiç ya da bir şekilde beğenmemektedirler. ABD de yanıt verenlerin %5 si (geçen sene %57), AB için olumlu düşünürken, 1 Tablo 3: ABD ye Karşın AB Liderliği AB liderliği için ABD desteği ABD liderliği için AB desteği 8 79 8 79 64 45 73 76 73 68 72 72 55 55 69 54 63 52 57 55 4 36 39 37 36 36 2 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 213 * 22-23 den AB7, 24-26 den AB9, 27-213 den AB11 kullanılmıştır. S1a, 1b TRANSATLANTİK EĞİLİMLER 213 11

AVRUPALILAR AB EKONOMİ POLİTİKASINA DAHA AZ GÜVEN DUYARKEN, AB NİN KÜRESEL LİDERLİĞİNI HALA DESTEKLIYOR Avrupalılar, geçen yıllara nazaran, bu yıl ekonomik krizle ilgili daha da çok endişe bildirmemelerine rağmen geçen seneki %66 ya kıyasla yanıt verenlerin yüzde 65 i krizden kişisel olarak etkilendiğini söylerken, %34 ü etkilenmediğini belirtmiştir (geçen sene %33) AB nin ekonomik yönetişimine yönelik güvenleri önemli ölçüde azalmıştır. Bu yıl Avrupalı yanıt verenlerin yüzde yirmi altısı, geçen seneki %37 den gerileyerek, AB nin üye devletlerin ekonomik ve bütçe politikaları hakkında daha fazla otoritesi olması gerektiğine inandıklarını söylerken; %68 ise her üye devletin kendi otoritesine sahip olması gerektiğine inandığını belirtmiştir (geçen sene %57). Değerlerdeki kaymalar münferit ülkelerde daha da fazla olmuştur. Bu yıl yanıt veren İspanyollar ın yüzde yirmi biri (geçen sene %42) ulusal ekonomik politika üzerinde AB nin otoritesini isterken; yanıt veren İtalyanlar ın %28 i (geçen seneki değerden 15 yüzde puanı düşüşle), Almanlar ın %37 si (geçen seneki değerden 16 yüzde puanı düşüşle) ve Fransızlar ın %29 u (geçen seneki değerden 16 yüzde puanı düşüşle) bu görüşe katılmaktadır. Krizden en fazla etkilenen ülkelerde en fazla olmakla beraber genellikle Avrupalılar, AB üyeliğinin kendi ulusal ekonomileri için kötü olduğuna daha çok inanır olmuşlardır. Bu yıl yanıt veren Fransızlar ın yüzde otuz altısı (geçen sene %25) ülkelerinin Avrupa Birliği üyeliğinin ekonomileri üzerinde olumsuz bir etkisi olduğunu söylerken; yanıt veren İspanyollar ın %44 ü (geçen sene %38) ve Portekizliler in %42 si (geçen sene %25) bu görüştedir. Avrupa nın ekonomik yönetişimine yönelik duyulan güven azalmış olmasına rağmen, yanıt veren Avrupalılar Avrupa nın küresel konulardaki rolü hakkında olumlu görüş bildirmeye devam etmektedirler. Yanıt veren Avrupalılar ın yüzde yetmiş biri, dünyada güçlü Avrupa liderliğini istemektedir (26 dan beri sadece 5 yüzde puanı düşüşle). Avrupalılar, AB hakkında genel olarak olumlu düşünmeye devam etmektedir. Yanıt verenlerin %66 sı, (29 da %72 si) AB yi olumlu şekilde tanımlamıştır. %33 ü (geçen sene %31) AB ye ilişkin olumsuz görüşlere sahiptir. Türklerin yüzde otuz beşi, AB için olumlu düşünürken, % ı (212 de %53), AB için olumsuz görüşlere sahiptir. RUS LİDERLİĞİ PEK İSTENMİYOR Rusya ya ilişkin görüşleri sorulduğunda ABD de yanıt verenlerin yüzde 4 ı, geçen seneki %45 ten gerileyerek, Rusya nın küresel liderliğini istediğini söylerken, %46 sı ise istemediğini belirtmiştir. Avrupalılar ın görüşleri daha az bölünmüştür. 212 de %25 e kıyasla, AB de yanıt verenlerin %27 si Rus liderliğini istemektedir. altmış beş bunu istemediğini belirtmiştir. Buna de katılmaktadır. Türkler in yüzde on altısı Rus liderliğini isterken, %67 si istemediğini söylemiştir. Slovakya ve Birleşik Krallık, Rus liderliğini en çok isteyenler olurken (sırasıyla %39 ve %38) en az isteyenler %81 ve %75 ile İspanya ve Polonya dır. RUSYA YA DAİR GÖRÜŞLER DE OLUMSUZ Benzer şekilde araştırmanın yapıldığı pek çok ülkede Rusya ya dair genel görüşler olumsuzdur. AB de yanıt verenlerin yüzde yirmi sekizi (geçen sene %37) Rusya için olumlu duygulara sahipken; geçen sene %55 ten bu yıl %62 ye çıkan bir kesim olumsuz duygularını ifade etmiştir. Slovaklar, Rusya için en olumlu düşünenler olurken (212 ye göre altı yüzde puanı düşüşle %58), İsveç ve Almanya en olumsuz görüşlere sahip ülkelerdir (sırasıyla %76 ve %74). ABD sonuçları da AB sonuçlarının neredeyse aynısıdır. Amerikalılar ın yüzde yirmi sekizi, geçen seneye göre on dört yüzde puanı düşüşle, Rusya için olumlu görüş bildirirken, geçen seneye göre on bir yüzde puanı artışla %59, olumsuz görüşte olduklarını ifade etmişlerdir. Türkler de buna katılmaktadır. Rusya için olumlu düşünenler 212 de %32 den bu yıl yüzde yirmi üçe gerilemiş, olumsuz düşünenler ise 212 de %53 iken, bu yıl %68 olmuştur. 12 TRANSATLANTİK EĞİLİMLER 213

1 Tablo 4: Çin in Liderliğini Kim İstiyor? 8 47 65 72 İsteksiz 4 İstekli 2 42 26 15 ABD AB S1d PEK AZ KİŞİ ÇİN LİDERLİĞİNİ İSTİYOR Ankete katılanlar Çin ile ilgili sorulara benzer yanıtlar vermişlerdir. Amerikalılar ın yüzde kırk ikisi Çin in küresel liderliğini isterken, %47 si istememektedir. AB de yanıt verenlerin %26 sı Çin liderliğini isterken, %65 i istememektedir (Tablo 4). Birleşik Krallık, Çin in liderliği hakkında en olumlu düşünen ülke olurken, sonuçlar genel olarak Amerikan görüşleriyle benzerlik göstermektedir: yanıt veren İngilizler in %42 si Çin liderliğini istemekte, %43 ü ise istememektedir. Çin liderliğini en az isteyenler İspanya, Slovakya, İtalya ve Fransa dır (sırasıyla %83, %77, %71 ve %71)., Çin liderliğine Avrupa dan bile daha olumsuz yaklaşmaktadır: Türklerin %15 i Çin liderliğini isterken, %72 si istememektedir. ÇİN E DAİR GÖRÜŞLER DE OLUMSUZ Geçen seneye göre on yüzde puanı düşüşle, Avrupalılar ın yüzde otuz biri Çin için çok olumlu veya bir şekilde olumlu düşünürken; % ı (geçen sene %5) Çin için çok olumsuz veya olumsuz düşünmektedir. Avrupa içinde daha keskin kaymalar da yaşanmıştır. Çin ile ilgili olumlu görüşlerin 17 yüzde puanı gerilediği Romanya da %62, geçen yıl olumlu düşünürken, bu yıl %45 bu görüştedir. Düşüş, Portekiz de 15 yüzde puanı (%48 den %33 e), İspanya da 14 yüzde puanı (%48 den %34 e) ve Hollanda da 14 yüzde puanı (%5 den %36 ya) olmuştur. Yanıt veren Alman ve İtalyanlar, %71 ve %7 ile Çin e dair en olumsuz görüşlere sahip olanlardır. Birleşik Devletler de yanıt verenlerin %32 si (212 ye göre dokuz yüzde puanı düşüşle) Çin hakkında olumlu görüş bildirirken, 212 ye göre altı yüzde puanı artışla %58 i olumsuz düşündüğünü söylemiştir. de yanıt verenlerin %27 si, geçen seneye göre 12 yüzde puanı düşüşle, bu konuda olumlu görüş bildirirken, geçen seneye göre 18 yüzde puanı artışla %63 olumsuz görüşler ifade etmiştir. BAŞKAN OBAMA DİĞER ÜLKELERDE ÜLKESİNE GÖRE DAHA POPÜLER OLMAYA DEVAM EDİYOR Başkan Barack Obama ya Birleşik Devletler de verilen destek geçen senelerde olduğu gibi ne çok fazla ne TRANSATLANTİK EĞİLİMLER 213 13

Tablo 5: Başkan Obama ya Dair Görüşlerde Değişim (212 213) 15 11 2-1 -2-2 -3-4 -4-4 -7-8 -8-12 -15 Polonya İtalya Romanya Hollanda Slovakya Almanya Birleşik Krallık ABD Portekiz İsveç Fransa İspanya S2 çok az kaydedilmiştir: yanıt verenlerin %5 si, geçen seneye göre dört yüzde puanı, 29 a göre 7 yüzde puanı düşüşle, Obama nın uluslararası politikalarını onaylamaktadır. Geçen seneye göre iki, 29 a göre dokuz yüzde puanı artışla yüzde kırk dört ise uluslararası politikaları onaylamamaktadır. Öte yandan Avrupa da yanıt verenlerin %69 u, Obama nın uluslararası politikalarını geçen seneye göre iki, 29 a göre 14 yüzde puanı düşüşle, beğenmektedir (Tablo 5). Geçen seneye göre bir yüzde puanı düşüşle, ancak 29 a göre on üç puan artışla, yanıt verenlerin yüzde yirmi biri bu politikaları onaylamamaktadır. Avrupa içinde Hollanda, İtalya ve Almanya en yüksek desteği verirken (sırasıyla %77, %76 ve %76), en olumsuz görüşler İspanya da (%31), Slovakya da (%31) ve İsveç te (%27) olmuştur. de yanıt verenlerin %35 i, geçen seneye göre yedi yüzde puanı düşüşle ancak 21 dan yedi puan artışla, Obama nın uluslararası politikalarını onaylamaktadır. Geçen seneye göre on yüzde puanı ve 21 a göre beş yüzde puanı düşüşle, yüzde elli üç bu politikaları onaylamamaktadır. VATANDAŞLARIN KENDİ HÜKÜMETLERİNE DESTEĞİ AZALIYOR Avrupa da pek çok kişi kendi hükümetlerinin uluslararası politikayı ele alışlarıyla ilgili karışık duygulara sahiptir. Geçen seneden yedi yüzde puanı düşüşle yüzde elli bu politikaları onaylarken, geçen seneye göre yedi yüzde puanı artışla %45 i onaylamamaktadır (Tablo 6). Alman, İsveçli ve Hollandalı yanıt verenler sırasıyla %77, %7 ve %61 ile hükümetlerinin uluslararası politikalarını en fazla onaylayanlar olmuşken, İspanyollar ve Portekizler bu politikaları en az onaylayanlar olmuşlardır (sırasıyla %27 ve %38). Yanıt veren İspanyollar da memnuniyetsizliklerini en fazla ifade edenlerdendir; geçen seneye göre 11 yüzde puanı artışla %7 i hükümetlerinin uluslararası politikasını hiç beğenmemekte veya beğenmemektedir. 14 TRANSATLANTİK EĞİLİMLER 213

15 Tablo 6: Kendi Hükümetlerine Dair Görüşlerde Değişim (212-213) 4 4-4 -7-7 -8-9 -9-11 -13-15 -21-15 -3 Almanya Hollanda İsveç Birleşik Krallık Romanya İtalya Polonya Slovakya İspanya ABD Portekiz Fransa S3 de yanıt verenlerin %51 i, aynen 212 de olduğu gibi, hükümetlerinin uluslararası politikalarını beğenmektedir; geçen seneye göre üç yüzde puanı artışla %42 ise bu politikaları onaylamamaktadır. BİRLEŞİK DEVLETLER (YİNE) ASYA YI, AVRUPA İSE BİRLEŞİK DEVLETLER İ TERCİH EDİYOR Birleşik Devletler de yanıt verenlerin görüşlerinde bir kayma gerçekleşmiştir; Çin, Japonya ve Güney Kore gibi Asya ülkelerini ABD nin ulusal çıkarları için Avrupa Birliği ülkelerinden daha önemli olarak nitelendirmektedirler. Bu, geçen senenin tersi; 211 de ilk kez ifade edilen tutumların tekrarıdır. Geçen seneye göre on bir yüzde puanı artışla yüzde kırk beş, Asya yı daha önemli olarak nitelendirirken, geçen seneden 11 yüzde puanı düşüşle %44 ise Avrupa yı daha önemli olarak görmektedir (Tablo 7). Aynı zamanda Avrupa, Asya ya karşılık ABD ye yönelik tercihini sürdürmüştür; geçen seneye göre üç yüzde puanı artışla Avrupalılar ın %64 ü Birleşik Devletler i daha önemli olarak nitelendirirken, geçen seneden iki yüzde puanı düşüşle %27 si Asya yı daha önemli bulmuştur. Avrupa içinde ABD yi daha önemli olarak tanımlayan ülkeler %7 ile Birleşik Krallık, %69 ile Fransa ve yine %69 ile Romanya olmuştur. İspanya da yanıt verenlerin %41 i, Asya yı daha önemli görmekte ve İsveçli yanıt verenlerin %37 si bu fikri paylaşmaktadır. de geçen seneye göre iki yüzde puanı düşüşle, yanıt verenlerin yüzde yirmi yedisi, Birleşik Devletler i daha önemli olarak tanımlamaktadır. Geçen seneye göre yedi yüzde puanı düşüşle yüzde otuz dokuz ise Asya yı daha önemli olarak nitelendirmiştir. ANCAK ASYA DA ODAK NOKTASI ÇİN OLDUĞUNDA, BİRLEŞIK DEVLETLER VE AVRUPA BİRBİRLERİNİ TERCİH ETMEKTEDİR Ancak soru farklı şekilde sorulduğunda ve yanıt verenlere Çin mi yoksa Çin, Japonya, Güney Kore TRANSATLANTİK EĞİLİMLER 213 15

1 Tablo 7: ABD İçin En Önemli Bölge 8 Asya Ülkeleri 4 51 55 45 44 AB 38 34 2 211 212 213 S11a gibi Asya ülkeleri mi daha önemli şeklinde sorulduğunda yanıtlar önemli ölçüde değişiklik göstermiştir. Amerikalılar Avrupa Birliği ülkelerinin Çin den daha önemli olduğunu söylerken (%53), Avrupalılar Birleşik Devletler ile olan ilişkilerinin daha önemli olduğunu belirtmişlerdir (%71). Avrupa içinde Almanya ve Birleşik Krallık, Amerika ya en fazla önem veren ülkeler olurken (sırasıyla %82 ve %75), Portekiz ve İspanya en az önem verenler olmuştur (sırasıyla %52 ve %). Yanıt veren Türklere Çin ile Birleşik Devletler arasında bir seçim yapmaları söylendiğinde yanıtlar neredeyse eşit olarak bölünmüştür. kırk bir ABD yi daha önemli olarak tanımlarken, %34 Çin i daha önemli gördüğünü belirtmiştir. ATLANTİK İN İKİ YAKASI DA ÇİN İ EKONOMİK TEHDİT OLARAK GÖRÜRKEN, SADECE ABD ÇİN İN ASKERİ TEHDİT DE OLDUĞUNU DÜŞÜNÜYOR Farklı ölçülerde olmakla beraber; Avrupalılar, Amerikalılar ve Türkler Çin i ekonomik bir fırsattan ziyade ekonomik bir tehdit olarak algılamaktadırlar. Bu yanıt geçen üç yıl boyu görece istikrarlı olmuştur. Avrupalılar ın yüzde kırk altısı, geçen seneye göre bir yüzde puanı artışla, Çin i daha çok ekonomik bir tehdit olarak görürken; Amerikalılar ın %62 si (212 de %59) ve Türkler in %41 i de (212 de %39) bu görüştedir. Avrupalılar ın yüzde kırk biri, 212 de olduğu gibi, Çin i ekonomik bir fırsat olarak değerlendirirken, 212 ye göre iki puan düşüşle Amerikalılar ın %28 i ve 212 ye göre bir yüzde puanı düşüşle Türkler in %31 i de bu görüşe katılmaktadır. Ancak Avrupa içinde farklılık gösteren yanıtlar, giderek daha da katı hale gelen Kuzey Güney bölünmesi çerçevesinde ayrışmaktadır. Fransa, Portekiz ve İspanya da çoğunluklar sırasıyla %65, %56 ve %56 Çin i daha çok ekonomik bir tehdit olarak tanımlarken, Hollanda da yanıt verenlerin %61 i, İsveç te % ı ve Birleşik Krallık ta %59 u Çin i daha çok ekonomik bir fırsat olarak görmektedir. Çin in askeri bir tehdit olup olmadığı sorusu hakkında transatlantik topluluk daha da bölünmüştür. Amerikalılar ın çoğu (212 de %51 den gerileye- 16 TRANSATLANTİK EĞİLİMLER 213