Editörden TEKSTİL İŞVEREN 390 - Kasım-Aralık 2012 Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası Adına İmtiyaz Sahibi HALİT NARİN Sorumlu Yazı İşleri Müdürü AV. BAŞAR AY Yayın Danışma Kurulu SEVİL BURSA TUĞRUL BORNOVALI AV. SAMİM ERGENELİ LEVENT OĞUZ Basın Müşaviri MİNE ŞENKUL ERGÜVEN Yayın Kurulu LERZAN ÖZTÜRK AV. ÇİĞDEM SUBAŞI AV. ÖMER EMRE KAYNAK BORA KOCAMAN CEREN ERMİŞ MERVE ÇELİK İdari Merkezi TÜRKİYE TEKSTİL SANAYİİ İŞVERENLERİ SENDİKASI Metrocity A Ofis Blok Büyükdere Cad. No: 171 K.19 34330 1. Levent-İstanbul Tel: (0212) 344 07 77 (pbx) Fax: (0212) 344 07 66-67 İnternet Adresi www.tekstilisveren.org.tr Grafik Tasarım ve Uygulama ALİ BAYRAM Ofset Hazırlık ve Baskı DÜNYA YAYINCILIK A.Ş. Globus Dünya Basınevi 100. Yıl Mah. 34440 Bağcılar-İstanbul Tel: (0212) 440 27 37 Basıldığı Tarih: 10 Aralık 2012 Yayın Türü: Yerel Süreli Yayın ISSN: 1307-6566 Tekstil İşveren Dergisi, Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası tarafından aylık olarak yayınlanır. Kaynak gösterilmek suretiyle alıntı yapılabilir. Dergide bulunan imzalı yazıların sorumluluğu yazarlara aittir. RAKAMLAR YALAN SÖYLEMEZ Bir zamanlar tekstil öldü-bitti diyenler hayli fazlaydı. Oysa bugün, bu söylemleri boşa çıkaran bir tablo var. Çünkü Türkiye tekstilin yeniden şahlanışına şahit oluyor bugünlerde. Türkiye tekstilden çıkmalı söylemlerine rağmen vazgeçmeyerek üretmeye devam eden tekstilcilerin kararlılığı ve hükümetin ithalata getirdiği ek vergiler sayesinde son dönemde yaşanan gelişmeler olumlu. Bir zamanlar sektöre karamsarlık aşılayanlar veya ithalata getirilen ek vergiye karşı çıkanlar bile fason üretim yaptıracak atölye bulamamaktan yakınıyor. Avrupa daki işletmelerin işçi çıkardığı bir ortamda tekstil ve hazır giyim sektörü, ek vergilerin hemen ertesindeki 12 ayda sigortalı 98 bin 280 işçi almış. Her iki sektörde sigortalı sayısı 862 bine ulaştı. Üstelik kalifiye elaman bulunabilse istihdam daha da artacak. Aynı gelişmeler işyeri sayısında da görülüyor. Ek verginin ardından 12 aylık dönemde 5 bin 658 yeni işyeri faaliyete geçti. Son dönemlerde buna benzer daha birçok olumlu gelişme var. Detaylarını sayfalarımızda bulabilirsiniz. Ama bunların içinde en ilgi çekicisi şüphesiz Türk Malı'nın ve markaların artık dünyada yavaş yavaş yer edinmeye başlıyor olması. Bugüne kadar pek tekstil ve hazır giyime dönük ortaklık ve satınalma girişimi bulunmayan yabancıların bu sektöre son zamanlardaki ilgisi de bunu gösteriyor. Yılbaşından bu yana Silk&Cashmere, Yargıcı, İGS, Damat, Koton ve Penti gibi şirketlerin yaptığı ortaklık sadece birkaç örnek. Bunun yanı sıra dışarıya satılan hazır giyimde de artık yüksek katma değerli ürünlerle Türk Malı imajını oturtmaya başladık. İhraç birim fiyatı yüzde 6.7 lik artışla ortalama 24.6 dolara ulaştı. Bugün artık İngiltere, bir kot pantolonu Çin'den veya Pakistan'dan 6 Euro'ya almak yerine 15 Euro ödeyerek Türkiye'yi tercih ediyor. Dünya genelinde erkek pantolona 12 Euro ödeyen İtalyanlar, Türk firmalarından ise 19 Euro'dan alım yapıyorlar. Bu rakamları biz değil bugün birçok hazır giyimci söylüyor. Bu duruma bazıları, satış yaptığımız pazarlarda 'Pahalı Türkiye' imajı yaratabileceği için karşı çıkabilir. Ancak artan maliyetleri absorbe etmenin tek yolu yüksek katma değerli ürünlerden geçiyor. Bugün Çin'in bile özellikle istihdam maliyetlerinin artması üzerine çevreye duyarlı ve yüksek katma değerli ürünlere yönelmeye başladığı biliniyor. Nitekim sendikamızın, Halit Narin başkanlığındaki bir heyetle katıldığı Vietnam'daki ITMF Kongresi'nde de bu konu gündeme geldi. Çinli yöneticiler bu toplantıda artan maliyetler karşısında 'yüksek katma değerli ürün' üretme çabası içinde olduklarını her fırsatta dünyaya duyurmaya çalıştılar. Benzer girişimler 'teknik tekstiller' için de geçerli. Bu tür ürünleri üretenler daima kazanacak. Sendikamızın, Euratex ile birlikte İstanbul'da düzenlediği 'Teknik Tekstillerin Geleceği Kongresi'nde de dile getirildiği gibi rüzgâr enerjisinden havacılığa, tıpta ise kalp çeperlerinden yapay pankreasa kadar geniş bir kullanım alanı bulan tekstil, gelecekte de insan hayatında önemli bir yer edinmeye devam edecek. Kısacası gelecek tekstilden ibaret olacak. 'Tekstil öldü' diyenler için son bir söz: Tekstil ölmedi aksine insana hayat veriyor. Tekstili yaşat ki sen de yaşayasın! Sayı: 390 - Kasım-Aralık 2012 1
İçindekiler 17 BİZDEN Çerkezköy Metem, başarısını uluslararası arenaya taşıdı 04 KONGRE Gelecek tekstilden ibaret olacak 18 GÜNDEM Her üç işletmeden ikisi nitelikli eleman bulmakta sorun yaşıyor 22 VERGİ DÜNYASI Limited şirketinizi anonime çevirmenin avantajları 10 KAPAK Öldü denilen tekstil, Türk ekonomisini uçuşa geçirdi 24 EKONOMİK DİYALOG 2013 e iyimser girmiyorum 26 ITMF Dünya tekstilcileri ITMF Konferansı için bu kez Vietnam'da buluştu Sayı: 390 - Kasım-Aralık 2012 2
30 GÜNCEL Oyuncak müzelerinin buluşmasında bez bebekleri dünyaya tanıttık 32 GÜNCEL Yalın 6 Sigma' eğitiminin sendikamız üyelerine getirisi 40 milyon dolar 34 GÜNCEL Beklenen yasa çıktı, gözler toplu sözleşme görüşmelerinde 38 GÜNCEL Elektrik ve doğalgaz zammı üreticiyi zorluyor 46 BİENAL 1. Uluslararası Antalya Moda ve Tekstil Tasarım Bienali, Türk tekstiline yeni kazanımlar getirecek 42 AYIN KONUSU Türkiye, Suriye'de ne kaybetti, ne buldu? 50 TASARIM DÜNYASI Rekor sayıda tasarımcının katılımıyla İstanbul modaya doydu 54 KÜLTÜR SANAT 58 MEDYADAN YANSIMALAR 60 GEZİ 62 İNGİLİZCE ÖZETLER Sayı: 390 - Kasım-Aralık 2012 3
Kongre GELECEK TEKSTİLDEN İBARET OLACAK Sendikamızın, Euratex ile birlikte düzenlediği 'Teknik Tekstillerin Geleceği Kongresi', 16 Kasım 2012 tarihinde İstanbul Ritz-Carlton Oteli nde yerli ve yabancı yaklaşık 300 sektör temsilcisinin katılımıyla yapıldı. Kongre, kullanım alanı tıbbi ameliyatlardan havacılık ve inşaat sektörüne kadar uzanan tekstilin, insan hayatında daha da önem kazanacağını ortaya koyarken, "Gelecek tekstilden ibaret olacak" inancını da perçinledi. Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası, Avrupalı meslektaşları ile güçbirliğine giderek, sektörün geleceği için önemli bir adım daha attı. Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası nın, Avrupa Tekstil ve Hazır Giyim Konfederasyonu (Euratex) ile birlikte düzenlediği 'Teknik Tekstillerin Geleceği Kongresi', 16 Kasım 2012 tarihinde dünya tekstilinin devlerini İstanbul da buluşturdu. Euratex Yönetim Kurulu Üyeleri nin yanı sıra AB nin ve Türkiye nin önde gelen tekstil, konfeksiyon üreticileri, kullanıcıları, bakanlık yetkilileri, ihracatçı birlikleri, akademisyenler ile çeşitli kamu kurumlarının da yer aldığı yaklaşık 300 kişinin katılımıyla gerçekleşen kongrede, ülke ekonomimizde önemli bir yeri olan katma değeri yüksek, gelecek vaat eden ürünler ele alındı. Söz konusu kongrede, Avrupa Birliği Ar-Ge politikası ve teşvikleri ile teknik tekstillerin farklı kullanım alanları, vizyon sahibi bir yaklaşımla ayrıntılı şekilde değerlendirildi. Kongre çerçevesinde sağlanan imkânlar dâhilinde ürünlerini ve firmalarını tanıtmak üzere kongre alanında stant açan yerli ve yabancı firmalar, kongrenin ulusal ve uluslararası alanda ses getirerek, başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesine katkı sağladılar. Kongre öncesi 15 Kasım 2012 Perşembe akşamı Ritz-Carlton Oteli Balo Salonu'nda özel bir gala yemeği düzenlendi. Türkiye nin en tanınmış arp sanatçısı olan Şirin Pancaroğlu, ezgileriyle yemeğe renk kattı. Gala Yemeği ne sendikamız ve Euratex Yönetim Kurulu Üyeleri nin yanı sıra TOBB Tekstil Sanayi Meclisi Başkanı Abdülkadir Konukoğlu, İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Başkanı İsmail Gülle, Ege Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Başkanı Sabri Ünlütürk, Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Cem Negrin, Türkiye Ev Tekstili Sanayicileri ve İşadamları Derneği Başkan Yardımcısı Ali Sami Aydın, Kipaş Yönetim Sayı: 390 - Kasım-Aralık 2012 4
Kurulu Üyesi Ahmet Öksüz başta olmak üzere sektörün önde gelen isimleri katıldı. Narin: Proje sizden, finansman bizden Kongre kapsamında ayrıca Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası tarafından tekstil sektörü ile ilgili ülkemizdeki üniversitelerde yapılan yenilikçi, farklı, özgün projelerin inovatif ürün haline getirilmesi veya mevcut geliştirilmiş ürünün desteklenmesi amacıyla düzenlenen 'İnovasyon Yarışması'nda dereceye giren finalistlerin ödülleri de takdim edildi. Kongrede konuşan Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası Yönetim Kurulu Başkanı Halit Narin, tekstilde başarılı projelere finansman sözü verdi. Narin, "Teknik tekstil önü çok açık olan bir sektör. Bu konuda yapılacak işbirlikleri önemli. Bu alandaki her türlü teknolojik ve bilimsel çalışmayı destekliyoruz. Bu konuda proje gerçekleştiren öğrencilerimize ve öğretim görevlilerimize finansman sözü veriyoruz" dedi. Narin, ödül töreni sırasında da tekrar kürsüye gelerek üniversitelere, "Çalışın, üretin, bulun, getirin parası bizden" çağrısı yaptı. Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Tekstil Mühendisliği Bölümü öğretim üyeleri Prof. Dr. Özcan Özdemir, Prof. Dr. Mehmet Kanık, Dr. Sibel Şardağ ve Yük. Müh. Berrak Tüzüner in sanayici proje ortakları Ahmet Genç (İBA Genç Makine) ile birlikte hazırladıkları, "Pro- Sayı: 390 - Kasım-Aralık 2012 5
Kongre TÜRKİYE TEKSTİL SANAYİİ İŞVERENLERİ SENDİKASI'NIN İNOVASYON YARIŞMASI'NDA ÖDÜL ALAN PROJELER 1. Prototip Floklama Makinesi Tasarımı, İmalatı ve Flok İplik Üretimi Uludağ Üniversitesi Mühendislik- Mimarlık Fakültesi Tekstil Mühendisliği Bölümü öğretim üyeleri Prof. Dr. Özcan Özdemir, Prof. Dr. Mehmet Kanık, Dr. Sibel Şardağ ve Yük. Müh. Berrak Tüzüner in sanayici proje ortakları Ahmet Genç (İBA Genç Makine) ile birlikte hazırladıkları Prototip Floklama Makinesi Tasarımı, İmalatı ve Flok iplik Üretimi isimli SAN-TEZ Projesi sendikamız İnovasyon Yarışması nda birinci olmaya hak kazandı. 3. Zebra Derisinden Esinli Sinek Kovucu Biyomimetik Tekstil Yüzeyi Üretimi- Zebrepel Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik- Mimarlık Fakültesi Tekstil Mühendisliği Bölümü nde akademisyen olarak görev alan Çağlar Sivri nin Zebra Derisinden Esinli Sinek Kovucu Biyomimetik Tekstil Yüzeyi Üretimi- Zebrepel adlı projesi sendikamız İnovasyon Yarışması nda üçüncü olmaya hak kazandı. 2. Polyesterin Boyama Sonrası Temizlenmesinde Redüktif Yıkama Yerine Ozon Gazı Kullanımı Uludağ Üniversitesi (UÜ) Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Tekstil Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hüseyin Aksel Eren in, Polyesterin Boyama Sonrası Temizlenmesinde Redüktif Yıkama Yerine Ozon Gazı Kullanımı adlı projesi ise sendikamız İnovasyon Yarışması nda ikinci olmaya hak kazandı. Mansiyon: Üç Boyutlu Dokuma Tarağı Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Tekstil Ana Sanat Dalı Bölümü öğrencisi Ozanhan Kayaoğlu nun, Üç Boyutlu Dokuma Tarağı adlı projesi sendikamız İnovasyon Yarışması nda mansiyon ödülü alarak desteklenmeye hak kazandı. totip Floklama Makinesi Tasarımı, İmalatı ve Flok İplik Üretimi" isimli SAN-TEZ Projesi sendikamız İnovasyon Yarışması nda birinci olmaya hak kazandı. Günümüzde Türkiye de bu alanda makine ve iplik üretimi yapan herhangi bir firma bulunmuyor. Daha da önemlisi, dünyada da flok ipliği çok az sayıda firma (sadece Avrupalı 2 firma) tarafından üretilmekte ve çok yüksek fiyatlardan satılmaktadır. Üstelik, dünyada iplik floklama makinelerini üretip satan belli bir makine imalatçısı da yok. O yüzden birincilik ödülü alan proje, yerli flok makinesi üretimi açısından da büyük bir önem taşıyor. Uludağ Üniversitesi (UÜ) Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Tekstil Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hüseyin Aksel Eren in, "Polyesterin Boyama Sonrası Temizlenmesinde Redüktif Yıkama Yerine Ozon Gazı Kullanımı" adlı projesi yarışmada ikinci olmaya hak kazandı. Yarışmada Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Tekstil Mühendisliği Bölümü'nde akademisyen olarak görev alan Çağlar Sivri nin, "Zebra Derisinden Esinli Sinek Kovucu Biyomimetik Tekstil Yüzeyi Üretimi- Zebrepel" adlı projesi ise üçüncü oldu. Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Tekstil Ana Sanat Dalı Bölümü öğrencisi Ozanhan Kayaoğlu nun, "Üç Boyutlu Dokuma Tarağı" adlı projesi de yarışmada mansiyon ödülü alarak desteklenmeye hak kazandı. İnsan hayatında tekstilin önemi artıyor "Teknik Tekstillerin Geleceği Kongresi", Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası Yönetim Kurulu Başkanı Halit Narin ve Euratex Başkanı Alberto Paccanelli nin açılış konuşmalarıyla başladı. Narin, teknik tekstil alanında başarı için işbirliği tavsiyesinde bulunarak, "Teknik tekstilde rekabetten ve ortaklıktan korkmayarak, müesseseler arasındaki fikri geliştirmeliyiz. Hükümetler ve sınırlar arasındaki rekabetten korkmayarak, daha geniş ve daha güçlü bir tekstil dünyası oluşturmalıyız. Bununla birlikte huzurlu bir milletler topluluğunun yaratılmasına katkımız olacaktır. Bizler gelip geçiciyiz, ama arkamızda bırakaca- Sayı: 390 - Kasım-Aralık 2012 6
ğımız tekstil dünyası kalıcı olacaktır açıklamasında bulundu. Toplantıda konuşan Euratex Başkanı Alberto Paccanelli ise teknik tekstilin son yıllarda önemli bir atılım gösterdiğine dikkat çekerek, bu alandaki teknoloji ve Ar-Ge çalışmalarının arttığını söyledi. Günlük yaşamda çevreci, sağlık ve ekonomik sebeplerden dolayı tekstil ürünlerinin metal ürünlere tercih edilmeye başlandığını belirten Paccanelli, konuyla ilgili şu açıklamalarda bulundu: "İnşaat, sağlık, ulaştırma, enerji gibi alanlarda tekstil ürünlerinin kullanımı her geçen gün artıyor. Fonksiyonellik, esneklik, düşük maliyet ve sürdürülebilirlik bu kullanımın artmasındaki önemli etkenler arasında. Teknik tekstil bu anlamda büyük yer kaplıyor ve giderek önemli hale geliyor. Bu alanda teknoloji gelişiyor ve inovatif haberler ön plana çıkmaya başladı. AB tekstil sektöründe teknik tekstillerin payı üçte birin üzerine çıkmıştır." Açılış konuşmalarının ardından yapılan oturumlarda konuşan yerli ve yabancı sektör temsilcileri ise insan hayatında tekstilin daha fazla önem kazanacağını ortaya koyarak, sektördeki payı giderek artan teknik tekstilin, havacılık, sağlık ve enerji sektörlerinde giderek daha yaygın kullanılacağını anlattılar. Kongrede, "Güncel Pazar Analizleri ve Global Teknik Tekstiller Pazarındaki Eğilimler" başlıklı birinci oturumda, Heimbach GmbH CEO su Klaus Huneke, Gherzi Uzman Danışmanı Matthias Buehrer, ITV Denkendolf Teknik Tekstiller/Yüzey işleme/ Çevre Teknolojisi/ Biyonik Araştırma Grupları Başkanı Thomas Stegmaier konuşmacı olarak yer aldı. Heimbach GmbH CEO'su Klaus Huneke konuşmasında Avrupa Birliği nde tekstil ve hazır giyimin önemini ve teknik tekstilin rolünü anlatırken, rekabet gücünü artırmak için endüstrinin ihtiyaç duyduğu politikaların gözden geçirilmesi gerektiğini belirtti. Toplantıda pazar araştırmaları yapan Gherzi nin Uzman Danışmanı Matthias Buehrer ise teknik tekstil pazarında yaşanan temel gelişmeleri anlattı. Özellikle fiber pazarında yaşanan gelişmelere değinen Buehrer, 1980 lerden bu yana organik elyaflarda ortalama yüzde 11 büyüme yaşandığını söyledi. Teknik tekstil pazarının 150 milyar dolara, kompozit pazarının ise 50 milyar dolara ulaştığını söyleyen Buehrer, Teknik tekstil pazarı Asya ya kaymaya başladı. 1995 te Asya nın payı yüzde 41 idi. Bugün yüzde 60 ı Asya da üretiliyor dedi. Buehrer, önümüzdeki dönemde teknik tekstilleri ilgilendiren rüzgâr enerjisi ve havacılığın yüzde 11 büyüyeceğini belirterek bu iki alandaki potansiyele de dikkat çekti. Yapay pankreas bile yapıldı Kongrede en ilginç sunumlardan birini yapan isimlerden ITV Denkendorf Teknik Tekstiller/Yüzey İşleme/Çevre Teknoloji- Sayı: 390 - Kasım-Aralık 2012 7
Kongre si/biyonik Araştırma Grupları Başkanı Dr. Thomas Stegmaier ise teknik tekstil teknolojileri ve uygulamaları hakkında bilgi verdi. Geleceğe yönelik ürün ve ihtiyaçlar doğrultusunda tekstil ve hazır giyim sektörünün üzerinde çalıştığı sahalardan bahseden Stegmaier, Teknik tekstillerde ciddi değişim söz konusu dedi. Bu alanda yaşanan gelişmelere örnekler de veren Stegmaier, Özellikle medikal alanda yenilikler var. Teknik tekstiller medikal implantlarda, kalp çeperlerinde ya da stendlerde kullanılıyor. Yapay pankreas bile yapılıyor dedi. Cerrahi tekstil alanında ise bugün neurodermatik kıyafetler, bandaj malzemeleri, yüksek ısı sağlayan fizik tedavi malzemeleri, bebeklerin hayati fonksiyonlarını takip eden elbiselere rastlamanın mümkün olduğunu söyleyen Stegmaier, teknik tekstillerin diğer kullanıldığı alanlara da şu örnekleri verdi: Yeni jenerasyon araç lastiklerinde teknik tekstiller kullanılıyor. Otomotivde ayrıca kompozit malzemeler ve hava yastıklarının yanı sıra araç koltukları ve flament destekli yatak üretiminde de 3 boyutlu teknik tekstiller kullanılmaya başlandı. Betona daha fazla mukavemet kazandırmak için de teknik tekstilde adımlar atılıyor. Monoflament iplik sayesinde ışığı emen ya da yansıtan materyaller de üretilmeye başlandı. Teknik tekstil sayesinde katlanabilir çatılar yapılıyor. Güneş enerjisiyle çalışan akıllı ceketlerde de teknik tekstilin rolü var. Konuşmasında Lotus bitkisini örnek göstererek, Teknik tekstiller, doğadan ilham alıyor diyen Stegmaier, geleneksel tekstilden teknik tekstile dönüşün başladığını belirterek, 20-30 yıl içinde muazzam bir değişim oldu diye konuştu. Stegmaier, konuşmasının sonunda teknik tekstil malzemeleriyle üretilen bir uçağın yüzde 30 ağırlık tasarrufu sağladığını belirterek geleceğin teknik tekstilde olduğunu sözlerine ekledi. rafında toplanınca güzel sonuçlar çıkıyor. O yüzden bu programda kamu-özel ortaklığı olacak. Fonlar işbirliklerine tahsis edilecek" dedi. Cleuren, bu programa Türk tekstilcilerin de katılmasını istedi. Bu programın AB Komisyonu programı olduğunu ve inovasyonu içerdiğini anlatan John Cleuren, "Program 2014-2020 arasını kapsıyor. Toplam 13 milyar 268 milyon Euro destek sağlanacak. İnovasyonu teşvik etmek istiyoruz. Ayrıca amacımız araştırmacıları bölgemize çekmek. Araştırma yapmaları için Türk öğrencileri de Avrupa'da görmek istiyoruz" dedi. Cleuren, UFUK 2020 projesinin finansman kaynağı konusunda ise kararın AB hükümetlerinde olduğunu belirterek, "Proje hazır ama bazı ülke hükümetleri krizden dolayı kaynak aktarmak istemiyor. Yeterli kaynak bulunamaz ve hükümet desteği alamazsak erteleriz" diye konuştu. UFUK 2020, Türkleri bekliyor Kongrenin ikinci oturumu ise "AB Teknoloji Politikaları ve Teknik Tekstiller" başlığıyla yapıldı. Bu bölümün ilk konuşmacısı ise Avrupa Komisyonu Endüstriyel Teknolojiler- Yeni Nesil Ürünler Program Sorumlusu John Cleuren oldu. AB nin henüz hükümetlerin onayından geçmeyen "UFUK 2020 programı hakkında bilgi veren John Cleuren, "Tekstil sektörünün biyologlarla veya makinecilerle çalışma yapmasını istiyoruz. Yeni destek modelimiz bu. Çünkü aynı masa et- Sayı: 390 - Kasım-Aralık 2012 8
Geçmişte destek verdikleri projeler arasında Kuzey Denizi üzerinde yosun üretmenin de bulunduğunu anlatan John Cleuren, ayrıca endüstriyel teknolojiler için de 2014-2020 yılları için toplam 13.7 milyar Euro'luk bir destek öngördüklerini anlattı. Cleuren, Türkiye'deki Ar-Ge teşviklerini de akılcı bulduğunu söyledi. Aynı oturumda konuşan Euratex Ar-Ge, İnovasyon ve Projeler Bölüm Müdürü Lutz Walter ise 'Avrupa Tekstil Teknolojileri Platformu'nun temel faaliyetleri ve hizmetleri hakkında bilgi vererek, bu platforma Türk tekstilcileri de davet etti. Lutz Walter, oluşturdukları textile-platform.eu internet adresiyle hizmet verdiklerini belirterek, "Biz bir teknoloji platformu kurduk. Üye olan firmaları belli periyotlarla arayıp sorunlarını öğreniyoruz. Ardından çözümü var mı, onu bulmaya çalışıyoruz. İki tur yaptık. 85 teklif aldık. 47 de çözüme dönük proje teklifi geldi" dedi. AB'den finansman desteği aldıklarını da söyleyen Lutz Walter, projenin 270 milyon Euro'luk bir proje olduğuna dikkat çekti. Üyeliğin ücretsiz olduğunu belirterek Türk şirketlerini de bu platforma katılmaya çağıran Lutz Walter konuşmasını "Gelecek tekstilden ibaret edecek" sözleriyle bitirdi. Kogrede, Türk teknik tekstil sektörü ve Ar- Ge teşviklerine ilişkin bilgiler veren İstanbul Teknik Üniversitesi Tekstil Teknolojileri ve Tasarım Fakültesi'nden Prof. Dr. Bülent Özipek ise dünyada artık trendlerin değiştiğini belirterek, "Türk tekstilciler de üretime odaklanmıştı ama artık müşteriye odaklanıyor" dedi. Türkiye'nin tekstilde büyük bir deneyime sahip olduğunu da anlatan Prof. Özipek, artık Türk üreticilerin nano teknolojiden faydalanmaya başladığını, özellikle antibakteriyel ürünlerin üretildiğini belirterek, "Ar-Ge Türkiye'de artık anlaşıldı. Ar-Ge yapamayanlar bile birşeyler yapmak istiyor" dedi. Özipek, global krizin Türk üreticileri de etkilediğine dikkat çekerek, bu noktada ayakta kalmak için rekabetçi yapıda olmak gerektiğini belirtti. Özipek, "Katma değeri yüksek ürünler üretmemiz gerekiyor" diye konuştu. Euratex Başkan Yardımcısı Bülent Başer in başkanlığını üstlendiği kongrenin öğleden sonra yapılan "Farklı Endüstriler İçin Yeni Tekstil Ürünleri" oturumunda, DowAksa İleri Komposit Malzemeler Ltd. Şti. Fabrika Direktörü Tamer Bozacı, Akın Tekstil Teknik Tekstiller Direktörü Affan Ener, Keten&Kenevir Avrupa Konfederasyonu Genel Sekreteri Marie- Emmanuelle Belzing, Kordsa Global Lastik Takviye Teknolojileri Müdürü Ertuğrul Bahan, sunumları ile firmalarında uygulanan teknik tekstili katılımcılara aktardılar. "Teknik Tekstiller ve Değişen Yaşam Tarzı" başlıklı son oturumda Öztek Tekstil Pazarlama ve İş Geliştirme Müdürü Viron Kapudağ, Korteks Ar-Ge Müdürü Mutlu Sezen, Nonwoven Uzmanı Hüseyin Cevahiroğlu teknik tekstillerle ilgili deneyimlerini katılımcılarla paylaştılar. Firma ve kurumlar stantları ile kongrede yer aldı Kongre kapsamında ayrıca firma ve kurumlar, 6 veya 9 metrekare büyüklüğünde stand açarak ürünlerini ve firmalarını tanıtılar. Stand açan firma ve kurumlar şu isimlerden oluştu: "Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası, DHL Express, Sasa Polyester San. A.Ş., Korteks Mensucat San. ve Tic. A.Ş., Devotrans Ltd. Şti., Hassan Group, Karsu Tekstil A.Ş., Akın Tekstil, Messe Frankfurt, CNR-İstanbul Technical Textiles Fair, Türk Tekstil Vakfı, METEM-Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezi, Euratex, İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği, İTKİB İTA Eğitim Araştırma ve Danışmanlık, Spectra-Öztek Textile. Bu arada T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu, Milli Eğitim Bakanlığı yetkilileri de kendilerine tahsis edilen tanıtım masaları aracılığıyla kurumları hakkında katılımcılara bilgi verdi. Sayı: 390 - Kasım-Aralık 2012 9
Kapak ÖLDÜ DENİLEN TEKSTİL, TÜRK EKONOMİSİNİ UÇUŞA GEÇİRDİ Daha birkaç yıl öncesinde öldü-bitti denilen tekstil ve hazır giyim sektöründe yaşanan tartışmalar boş çıktı. Tekstilden çıkalım söylemlerine rağmen üretimden vazgeçmeyen tekstilciler, bir zamanlar sektöre karamsarlık aşılayanlara en güzel cevabı ihracat ve istihdamın lokomotifi haline gelerek verdi. Türkiye yi adeta uçuran gelişmelerde özellikle ithalata getirilen ek vergilerin katkısı büyük oldu. Geçmişte ek vergiye karşı çıkanlar bile bugün artık hem işçi bulamamaktan yakınıyor hem de dikim yapacak atölye Bir zamanlar öldü bitti denilen tekstil ve hazır giyim sektöründe son yıllarda yaşanan gelişmeler yüz güldürüyor. Kalp çeperlerinden yapay pankreasa, havacılıktan rüzgâr santrallerine kadar geniş bir kullanım alanı bulan tekstil sektörü, ihracat ve istihdamın lokomotifi haline gelerek adeta Türkiye ye de hayat verdi. Yaşanan iyiye gidiş trendinde, Türkiye tekstilden çıkmalı söylemlerine rağmen vazgeçmeden üretmeye devam eden tekstilcilerin kararlılığı ve hükümetin ithalata getirdiği ek vergilerin de etkisi büyük oldu. Bugün artık sektör hem istihdamını hem de kapasitesini artırıyor. Geçmişte ek vergiye karşı çıkanlar bile bugün artık hem işçi bulamamaktan yakınıyor hem de dikim yapacak atölye. Özetle son yıllarda sektörde 'tekstil bitti' söylemlerini boşa çıkaran gelişmeler yaşanıyor. İşte bir zamanlar sektöre karamsarlık aşılayanlara en güzel cevabı veren son gelişmeler Sayı: 390 - Kasım-Aralık 2012 10
HÜKÜMET SORUNLARA EL ATTI, TEKSTİL TÜRKİYE YE HAYAT VERDİ Ek vergi kararının ardından dokuma iş kolunda 2011 yılı toplam yatırım tutarının ulaştığı değer 2010 yılına göre % 129 artışla 5.5 MİLYAR LİRA 2012 nin ilk 10 ayında gerçekleşen yeni yatırım 3.3 MİLYAR LİRA Ek vergiye tabi ürün gruplarında ithalattaki gerileme DEĞER BAZINDA % 29-58 MİKTAR BAZINDA % 32-50 İhracatımızda karar ertesindeki 12 aylık dönemde AB pazarındaki daralmaya rağmen miktar bazında yaşanan artış % 2.6-20.3 Ek vergiye tabi ürünlerde sağlanan cari katkının bir önceki döneme göre % 21 lik artışla ulaştığı değer 10.7 MİLYAR DOLAR Ek vergi kararı ertesindeki 12 aylık dönemde sektörde yaratılan toplam istihdam 98.280 İstihdam artışı paralelinde işverenin yasal yükümlülükleri çerçevesinde devlete yaptığı ödeme 275 MİLYON LİRA Ek vergi sonrası bir yılda Hazine ye sağlanan ek gümrük vergisi geliri 540 MİLYON DOLAR Tekstil ve konfeksiyon sektöründe yeni açılan işletme sayısı 5.658 Sayı: 390 - Kasım-Aralık 2012 11
Kapak TEKSTİLDE KONFEKSİYONDA İSTİHDAM İSTİHDAM 2011 Ağustos 369.776 364.090 2011 Eylül 375.810 398.709 2011 Ekim 382.009 404.128 2011 Kasım 385.523 405.591 2011 Aralık 392.550 413.218 2012 Ocak 393.798 421.460 2012 Şubat 397.385 429.614 2012 Mart 404.489 440.968 2012 Nisan 407.104 441.421 2012 Mayıs 410.015 446.677 2012 Haziran 413.089 448.289 2012 Temmuz 414.965 447.181 İSTİHDAM KATLANDI, İŞSİZLER İŞ BULUYOR 'Bitti' denilen tekstil ve hazır giyim sektörü bugün artık Batman dan Artvin e işsiz gençler için ekmek kapısı haline geldi. Gençlerin iş bulma ümidini artıran bu olumlu gelişmede ithalata getirilen ek vergilerin etkisi büyük oldu. İthalatın önü kesilince, önce yerli üretim arttı. Buna paralel olarak da peş peşe yeni atölyeler kuruldu. Avrupa daki işletmeler işçi çıkarırken, ek vergilerin hemen ertesindeki son 12 ayda Türkiye de tekstil ve hazır giyim atölyelerine sigortalı 98 bin 280 yeni işçi alındı. Bu işçilerin 53 bini konfeksiyonda, 45 bini de tekstilde iş başı yaptı. Böylece her iki sektörde sigortalı işçi sayısı 862 bine ulaşırken, ek vergi ertesindeki son 12 aylık dönemde istihdamdaki artış yüzde 12 olarak gerçekleşti. Ek vergi kararı ertesindeki 12 aylık dönemde sağlanan fazladan istihdam nedeniyle işverenler, yasal yükümlülükleri çerçevesinde Sosyal Güvenlik Kurumu ve Maliye Bakanlığı na 275 milyon liralık fazladan katkı sağladılar. En büyük ihraç pazarımız olan AB pazarındaki daralmaya rağmen sağlanan bu istihdam artışı sektörde gelecekle ilgili olumlu beklentileri artırdı. Resmi olmayan rakamlara göre ise sektör bugün yaklaşık 1.5 milyon kişiye doğrudan, 10 milyon kişiye de dolaylı istihdam sağlarken, istihdamın daha da artacağına yönelik işaretler de gelmeye devam ediyor. Bugün gelinen noktada kapasite artışına gitmeyi planlayan bazı işletmeler işçi bulmakta zorlanıyor. Özellikle kalifiye eleman sıkıntısı had safhaya ulaşmış durumda. EK VERGİYLE 5 BİN 658 YENİ İŞLETME FAALİYETE GEÇTİ İstihdam deposu haline gelen tekstil ve hazır giyim sektörünün bu özelliğini bundan sonra da koruması bekleniyor. Özellikle hükümetin ithalata getirdiği ek vergi uygulaması ve ardından gelen teşvik paketiyle başlayan yatırım hareketliliği istihdamın daha da artacağını ortaya koyuyor. Nitekim bunun ipuçları Anadolu illerinden gelen makine siparişleriyle kendini çoktan gösterirken, yine istatistiki veriler iş yeri sayısının da her geçen gün arttığını gösteriyor. Verilere göre ek vergi kararı ertesindeki 12 aylık dönemde hazır giyimde yeni kurulan 4 bin 91 yeni işyeriyle toplam işyeri sayısı yüzde 13.5 lik bir artışla 33.715 e ulaştı. Yine ek vergi ertesindeki son 12 aylık dönemde tekstil sektöründe bin 567 yeni işyeri açılarak, faaliyet gösteren işletme sayısı yıllık yüzde 10 luk bir artışla toplamda 17.058 e ulaştı. Her iki sektörde yeni açılan toplam iş yeri sayısı ise 5 bin 658 oldu. Böylece ek vergilerin hazır giyimde kepenk kapattıracağı söylemleri de boşa çıkmış oldu. Ek vergi kararının öngördüğü üzere dışarıda üretilen ürünler içeride üretilince atölyeler de peş peşe açılmaya başladı. İzmir Ticaret Odası Meclis Üyesi Nedim Örün bu konuda Bangladeş, Pakistan gibi ülkelerde üretimlerinin yaklaşık yüzde 25 ini yaptıran bazı firmaların konfeksiyon ve hazır giyime gelen ek gümrük vergileri sonucu üretimlerini yurtiçine taşıdığını belirterek, "İzmir bu konuda da epey sipariş aldı. İç piyasaya yaptığımız üretim neredeyse sıfır düzeyindeyken yüzde 30 lara kadar çıktı" dedi. TEKSTİLDE KONFEKSİYONDA İŞLETME SAYISI İŞLETME SAYISI 2011 Ağustos 15.491 29.624 2011 Eylül 15.579 29.782 2011 Ekim 15.820 30.016 2011 Kasım 15.923 30.139 2011 Aralık 16.047 30.325 2012 Ocak 16.133 30.350 2012 Şubat 16.367 31.027 2012 Mart 16.651 31.733 2012 Nisan 16.775 32.156 2012 Mayıs 16.942 33.072 2012 Haziran 17.050 33.619 2012 Temmuz 17.058 33.715 Sayı: 390 - Kasım-Aralık 2012 12
YATIRIMLAR DURMADI, YENİLERİ DEVREYE GİRİYOR Ek vergi kararı ertesinde sektörlerde büyük bir yatırım hamlesi gerçekleştirildi. Nitekim 2011 yılında dokuma iş kolunda gerçekleştirilen yatırım teşvikleri tutarı 2010 yılına göre yüzde 129 luk artışla 5.5 milyar liraya ulaştı. 2012 yılı sonunda sektördeki toplam yatırımların da 4 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Son teşvik düzenlemeleriyle tekstil ve hazır giyim sektörü stratejik yatırımlar içine alınmamasına rağmen 5 inci ve 6 ncı Bölgeler olan Doğu ve Güneydoğu ya yatırıma yöneldi. Özellikle İstanbullu işletmeler bu konuda uygulama aşamasında bulunurken, birçok işletme de yatırım için bugüne kadar pek tekstille adı anılmayan Batman ve Muş gibi illere de yöneldi. Ekonomi Bakanlığı'nın son teşvik belgesi verileri de en fazla başvurunun tekstil ve hazır giyim alanında olduğunu ortaya koyuyor. Ek vergilerin hemen arifesinde zaten başlamış bulunan yatırımların önümüzdeki süreçte teşvik sistemiyle beraber daha da artması bekleniyor. Özellikle 'kümelenme' modeli konusunda yürütülen çalışmaların önümüzdeki dönemde hayata geçmesi planlanıyor. ayrı OSB ile görüştüklerini belirterek, 'şartları sektöre en uygun olacak yerle anlaşacaklarını' belirtiyor. Kümelenmiş yatırım modelinin ilk olarak 6. Bölge de uygulanacağını kaydeden Akbalık, şunları söylüyor: "Bu konudaki girişimleri başlattık. Sıfır maliyetle veya çok düşük maliyetle alacağımız yerlerde, yatırımcıya tüm altyapı hizmetleri tamamlanmış alanları sunacağız. Yatırımcı, adeta kira öder gibi yer sahibi olacak. Bu proje, teşvikler açıklandıktan sonra, ortaya konulan ilk büyük ciddi yatırım projesidir. Bunlar yatırım hamleleridir. Hazır giyim ve konfeksiyon sektörü, her zaman öncü olmuştur, olmaya da devam edecektir." Bu konuda geçtiğimiz ay İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği, Denizli İhracatçılar Birliği, Ege Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği, Akdeniz Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği, Uludağ Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği ve Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği yöneticileri bir araya gelerek yeni yatırımların kümelenme adını verdikleri proje çerçevesinde gerçekleştirileceğini açıkladılar. Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Ahmet Akbalık, kümelenme projesi ile ilgili olarak 6. Bölge de bulunan 5 SEKTÖR CARİ AÇIĞIN AZALTILMASINDA ÖNEMLİ BİR ROL OYNADI Ek vergi kararı Türkiye nin en önemli yapısal problemlerinden biri olan ve birçok uluslararası kuruluş tarafından Türk ekonomisinin en zayıf noktası olarak belirtilen cari açığın azaltılmasında da önemli katkı sağladı. Ek vergi kararı ertesinde özellikle karar kapsamındaki tekstil ve konfeksiyon ürünlerinin ithalatında ürün gruplarına göre değişmekle beraber 12 aylık dönemde yüzde 30 ila yüzde 58 aralığında önemli gerilemeler görüldü. Devletimiz ek vergi kaynaklı, 540 milyon dolarlık ek vergi geliri elde etti. Ek vergi kararı ertesinde AB pazarındaki daralmaya rağmen ihracatın da olumlu seyrini devam ettirmesiyle sektörün sağladığı net döviz girdisinde önemli artışlar görüldü. Nitekim ek vergi kararı öncesindeki 12 aylık dönemde Ağustos 2010-Temmuz 2011döneminde ek vergiye tabi ürün gruplarında sağlanan 8.8 milyar dolarlık net döviz katkısı, ek vergi ertesindeki 1 yıllık dönemde yani Ağustos 2011-Temmuz 2012 döneminde yüzde 21.7 nin üzerinde bir artış göstererek 10.7 milyar dolara ulaştı. Sektör fazladan 1.91 milyar dolara yakın bir net döviz girdisi sağladı. Cari katkı artışı ürün grubu bazında incelendiğinde ek vergi kararı ertesinde dokuma kumaş sektörünün katkısı yüzde 182, örme kumaş sektörünün katkısı yüzde 15.9, örme konfeksiyon sektörünün katkısı yüzde 5.4, dokuma konfeksiyon sektörünün katkısı ise yüzde 29.6 oranında artış gösterdi. Sayı: 390 - Kasım-Aralık 2012 13
Kapak TEKSTİLİN KALELERİ YENİDEN CANLANDI İki yıl öncesine kadar işadamı intiharlarıyla gündeme gelen Denizli, ışığı adeta sönen Bursa ve Gaziantep gibi tekstilin kalesi niteliğindeki iller bugünlerde yeniden eski günlerine dönmeye başladı. Özellikle ithalata getirilen ek vergiler sonrasında Denizli tüm yılların üretim ve ihracat rekorunu kırıyor. İlde Avrupa'nın ekonomik kriz etkisiyle düşük montanlı siparişlerini Türkiye'ye kaydırmasıyla da yüzü gülen tekstilciler, Şubat 2013'e kadar kapasitelerini doldurdu. Artan siparişlerle ek mesailere başlayan fabrikalar, Avrupa başta olmak üzere dünyanın 118 ülkesine havlu, bornoz ve nevresim ihraç eder hale geldi. Denizli Sanayi Odası Başkanı Müjdat Keçeci, ilk 10 aylık dönemde geçen yıla göre ihracatlarının 2.5 milyar dolara yaklaştığını belirterek, bu rakamın Denizli'nin tarihinde bir ilk olduğunu söylüyor. Keçeci, "2008 kriziyle birlikte büyük montanlı iş yapan üreticilerimiz zor duruma düşmüştü. Ancak Denizli dönüşümü iyi yakaladı. Şimdi Avrupa'nın talebi doğrultusunda küçük montanlı ama daha çok üretim yapar hale geldik" diyor. Denizli İhracatçılar Birliği Başkanı Süleyman Kocasert ise şehrin altın çağını yaşadığını belirterek, "Fabrikalara yüzlerce makine girişi var. Küçük fasoncular bile tam kapasite çalışıyor. Üretimdeki artışın en büyük nedeni ek vergiler" diyor. İthalat vergisini destekleyen işadamlarının başında gelen Sanko Holding Yönetim Kurulu Başkanı Abdülkadir Konukoğlu ise "Tekstilde nitelikli ve niteliksiz işçi yok. Çünkü ithalata gelen vergiden dolayı, tekstil sektöründe 100 bin kişi işe girdi. Şu anda bakın konfeksiyoncu, diktirmek için atölye bulamıyor" diyor. Konukoğlu, 2013 yılında tekstile 150-200 milyon dolarlık yatırım yapacaklarını, bin ile bin 500 civarında yeni istihdam sağlayacaklarını da belirtiyor. Sayı: 390 - Kasım-Aralık 2012 14
BURSA DA TEKSTİL TAHTINI KAPTIRMAMAYA KARARLI Sadece Denizli ve Gaziantep değil, Türkiye'nin her bölgesinde tekstil üretiminde rekor artış yaşanıyor. Özellikle 2008 krizinde peşpeşe işçi çıkarmalarla gündeme gelen ve 90 bin kişinin işinden olduğu Bursa'da da eski günlere dönüş başladı. 9 organize sanayi bölgesinin bulunduğu ilde, tekstil ve giyim sanayinde krizde yüzde 35 lere inen kapasite kullanım oranı şimdilerde yüzde 65 lere çıktı. Krizde kapanan işletmelerin yerini ise özel/farklı dokuma yapanlar aldı. Krizde modernizasyona, verimliliğe, araştırma ve geliştirmeye yönelen Bursalı işletmeler özellikle ev tekstilinde tasarım sayesinde ürün fiyatını katlamayı başardı. Uludağ Tekstil İhracatçıları Birliği (UTİB) Başkanı İbrahim Burkay, "İhracat birim fiyatında 10.7 dolarla Çin'i geçtik, hedefimiz 13-14 dolara çıkarak Almanya'yı da yakalamak" diyor. Sektördeki gelişmelerin yolunda gittiğini kaydeden Burkay, "Sektörümüz 2023 yılına gelindiğinde yüksek katma değerli ve moda / trend belirleme gücü olan bir ürün gamı çerçevesinde 20 milyar dolar üzerinde tekstil ihracatı yapabilme potansiyeline sahip. Sektörümüzün 5 yıllık geleceğine de güvenle bakıyoruz" ifadesini kullanıyor. YABANCI YATIRIMCININ DA İLGİSİNİ ÇEKTİK Bu yılın ilk 10 ayında tekstile yapılan uluslararası doğrudan yatırımlar da arttı. Geçen yılın ilk 10 ayında tekstile 130 milyon dolarlık yabancı sermaye gelirken, bu yılın aynı döneminde 211 milyon dolara ulaştı. Bu rakam, 2009 da 78 milyon dolar, 2010 un tamamında ise 94 milyon dolar olarak gelen yabancı tekstil yatırımı dikkate alındığında, Türkiye ye ilginin arttığını ortaya koyuyor. Geçen yıl tekstil alanında 32, bu yıl 10 ayda ise 7 yabancı sermayeli tekstil şirketi kuruldu. Tekstildeki yabancı yatırım istatistiki verilere böyle yansırken özellikle yeni Teşvik Sistemi'nin hemen ertesinde yabancılardan daha ciddi yatırımlar gelmeye başladı. Bu yatırımlardan biri Hintli Aditya Birla Group tarafından Adana'ya yapılacak. Yatırımın büyüklüğü ilk başta 510 milyon dolar olarak açıklandı ancak daha sonra Başbakanlık Yatırım ve Destek Ajansı Başkanı İlker Aycı, şirketin bu yatırımı 1 milyar doların üzerine çıkarma kararı aldığını duyurdu. Verilen bilgiye göre Birla'nın Adana da kuracağı tesis 2014 yılında üretime geçecek. Birla, 180 bin tonluk üretim kapasitesiyle, Türkiye nin yaklaşık 200 bin ton olan ithalatını frenleyecek ve ihracat yapacak. Tekstile yatırıma gelenler arasında Çinli firmalar da bulunuyor. Türkiye'de yatırım yapmayı planlayan Çinli bir tekstil firması, 70 milyon dolarlık proje için Balıkesir'i tercih etti. Firmanın 500 kişilik istihdam sağlayacağı belirtiliyor. Hong Kong da faaliyetleri bulunan bir başka Çinli firma ise iplik üretmek için Denizli'de yer talebinde bulundu. Sayı: 390 - Kasım-Aralık 2012 15
Kapak SATTIĞIMIZ MALIN DA MARKALARIN DA DEĞERİ ARTTI Cumhuriyetin 100'üncü yılı olan 2023 hedefini 60 milyar dolar ihracat olarak belirleyen tekstil ve konfeksiyon sektörü, bugün dünyanın 4 bir yanına ürün satar hale geldi. Ancak 'Made in Turkey'in de gücünü arkasına alan sektörün sattığı malların da Türk hazır giyim markalarının da değeri önceki yıllara göre artmış durumda. Türk markalarının artan değeri yabancı şirketlerin satınalma ve ortaklık girişimlerinde de kendini gösteriyor. Yılbaşından bu yana birçok yerli marka ya yabancı ortak buldu ya da hisse sattı. Satış ve ortaklığa imza atan markalar arasında Silk&Cashmere, Yargıcı, İGS, Damat, Koton, Penti ve YKM gibi markalar yer aldı. Markalar cephesinde bu gelişme yaşanırken Türkiye nin ortalama ihraç fiyatlarında ilk sırada yer alan mücevherat sektörünü hazır giyimciler izledi. 2011 yılında konfeksiyon ürünlerini ortalama 23 dolara ihraç eden hazırgiyimciler, 2012 yılında bu rakamı yüzde 6.7 lik artışla 24.6 dolara ulaştırdı. Ege Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Emre Kızılgüneşler, Türkiye nin hazırgiyim sektöründen çıkması gerektiğini söyleyenlere en güzel cevabı yüksek katma değerli ürün ihracatıyla verdiklerini belirterek, "Amacımız kademeli olarak ortalama ihraç fiyatımızı iki katına çıkarmak diyor. Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği'nin (TGSD) yaptığı araştırma da Türkiye'nin Fransa, Almanya, İtalya, İspanya ve İngiltere'nin yaptığı jean ithalatında rakip ülkelere göre ortalama 2 kat daha pahalı ürün sattığını ortaya koyuyor. TGSD Başkanı Cem Negrin, bu konuda şunları söylüyor: "Türk hazır giyimcileri olarak bizden talep edilen yüksek katma değerli üretimi başka hiçbir sektörün yapamadığı ölçüde gerçekleştiriyoruz. Çin, Bangladeş, Pakistan, Tunus, Kamboçya ve Vietnam gibi rakiplerimizin fiyatının 2 kat üzerinde rakamlarla Avrupa'ya denim jean satıyoruz. Fransa'ya erkek denim pantolon ortalama 8 Euro'ya satılırken, bu ürünü Türkiye 13 Euro'ya pazarlıyor. Aynı ürünü İspanya dünyadan 8 Euro'ya, bizden 12 Euro'ya alıyor. İngiltere ise 6 Euro'ya 15 Euro gibi neredeyse üç katlık yüksek bir fark ödüyor. En büyük hazır giyim pazarımız olan Almanya'da bu rakam 8'e 16 Euro gibi tam iki kat farka ulaşıyor. Modanın kalbinin attığı İtalya'da da durum çok farklı değil. Dünya genelinde erkek pantolona 12 Euro ödeyen İtalyanlar, Türk firmalarından ise 19 Euro'dan alım yapıyorlar. Kadın ve çocuk giyiminde de paralel rakamlar görüyoruz." Benzer açıklamalarda bulunan Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Ahmet Akbalık ise sektörün bir üst klasmana yükseldiğini, Avrupa nın A ve A+ alıcılarına satış yaptığını belirtiyor. Akbalık, Türkiye artık ucuz mal satan ülke değil. Rakiplerimizin 2-3 katı fiyatla satış yapıyoruz dedi. Bundan 10 yıl öncesine kadar bir kilogram hazır giyim ürününün 10-15 dolara satıldığına işaret eden Akbalık, Artık fiyatımız 25 dolar seviyesine çıktı. Bu rakam, rakiplerimizin 2-3 katı üzerindedir. Mücevherden sonra kilogram fiyatı en yüksek ürün, ihraç ettiğimiz hazırgiyim ürünüdür" diyor. Sayı: 390 - Kasım-Aralık 2012 16
Bizden ÇERKEZKÖY METEM, BAŞARISINI ULUSLARARASI ARENAYA TAŞIDI Leonardo da Vinci-Avrupa Birliği Mesleki Eğitim Programı Hareketlilik (Mobility) projeleri çerçevesinde sunulan projelerin değerlendirme süreci sona erdi. Değerlendirme sonucunda Çerkezköy METEM tarafından hazırlanan "Elektronik Yuvarlak Örme Makinelerinde Mekatronik Sistemler" isimli proje de destek kapsamına alındı. Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası ile Türk Tekstil Vakfı'nın birlikte hayata geçirdiği ilk METEM olan Çerkezköy Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezi, uluslararası bir başarıya imza attı. Çerkezköy METEM tarafından hazırlanan, "Elektronik Yuvarlak Örme Makinelerinde Mekatronik Sistemler" isimli proje, AB tarafından desteklenmeye değer bulundu. Proje kapsamında 30 öğrenci ve 4 öğretmen Avusturya ve Danimarka ya eğitime gidecek. Çerkezköy METEM'in de başvurduğu 2012 Leonardo da Vinci-Avrupa Birliği Mesleki Eğitim Programı Hareketlilik (Mobility) projeleri çerçevesinde sunulan proje tekliflerinin değerlendirme süreci sona erdi. Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı'na sunulan 2 bin 261 proje teklifinden 2 bin 57'si ön değerlendirme kriterlerini karşılayarak içerik değerlendirmesine alındı ve her biri en az iki bağımsız dış uzman tarafından değerlendirildi. 320 proje teklifi mevcut bütçe imkânları çerçevesinde 'Değerlendirme Komitesi' tarafından desteklenmeye değer bulunurken, 99 proje teklifi de yedek olarak tespit edildi. Bu kapsamda Çerkezköy METEM '2012-1-TR1-LEO01-37465' proje numarasıyla sunduğu "Elektronik Yuvarlak Örme Makinelerinde Mekatronik Sistemler" başlıklı IVT (Öğrenci Eğitimi) Projesi de desteklenmeye değer bulundu. Proje, 'Tekstil Mekatroniği ve Endüstriyel Yuvarlak Örme' dalında eğitim alan 11. ve 12. sınıf öğrencilerinin; yeni nesil yuvarlak örme makinelerinin mekatronik sistemlerini tanıyarak, bu makinelerin örme öncesi hazırlığı, bakım ve onarımı ile işletilmesi konusunda bilgi kazanmalarını, becerilerini geliştirmelerini, mesleki deneyimlerini artırarak yeni yöntem ve teknikleri öğrenmelerini, yabancı dil becerilerini geliştirerek farklı kültürleri tanımalarını hedefliyor. Proje kapsamında iki farklı AB ülkesindeki eğitim kurumlarında 2 hafta süreyle mesleki eğitim alınacak. İki akışlı olan projenin birinci akışı 3-16 Mart 2013 tarihleri arasında Danimarka'daki Teknisk Erhvervsskole Center Gladsaxe kurumuna, ikinci akışı 31 Mart-13 Nisan tarihleri arasında Avusturya'daki BMS Schulungszentrum Fohnsdorf kurumuna gerçekleştirilecek. Projedeki toplam katılımcı sayısı 30 öğrenci ve 4 öğretmen olarak belirlendi. Toplam bütçesi ise 62 bin 450 Euro olan projenin sözleşme öncesi belgeleri de hazırlanarak Ulusal Ajans'a gönderildi. Yurtdışı ortaklar Teknisk Erhvervsskole Center: Eğitim alınacak kurumlardan Teknisk Erhvervsskole Center; merkez kampüsü Kopenhag da bulunmakla birlikte Frederiksberg, Gladsaxe, Hvidovre, Ballerup ve Lyngby şehirlerinde de kampüsleri bulunan ve 130 yıllık geçmişe sahip, Danimarka nın en büyük meslek okulu konumunda. Gençlere ve yetişkinlere yönelik mesleki eğitimin verildiği kurumda, 70 ana mesleğe yönelik 900 farklı branşta meslek eğitimi veriliyor. Toplam 700 öğretmenin aktif olarak çalıştığı kurumda 4 binin üzerinde öğrenci eğitim görüyor. BMS Schulungszentrum Fohnsdorf: 1995 yılında Avusturya Fohnsdorf da kurulan bu okul, KOBİ niteliğindeki işletmelerde çalışan kişiler ile işsizlerin eğitimi üzerine uzmanlaşmış mesleki eğitim merkezi. Kurum, Avusturya Ekonomi ve Çalışma Bakanlığı, Fohnsdorf Belediyesi, İş-Kur ve Aichveld-Murboden geliştirme şirketi tarafından da destekleniyor. Aynı anda bin 500 kursiyere eğitim verme kapasitesine sahip olan kurumda 180 öğretim görevlisi çalışıyor. Kurumda 13 ana meslek alanında 230 farklı meslek kursu veriliyor. Modüler Eğitim Sistemi (MAS) sayesinde işgücünün talepleri doğrultusunda bireyselleştirilmiş mesleki eğitim sunabilen kurum, TÜV-EN ISO 9001:2008 kalite yönetim sistemi belgesine sahip. Kurum, pek çok meslek alanının yanı sıra tekstil meslek alanında da tekstil makinelerinin bakım, onarım ve işletilmesi konularında eğitim veriyor. Sayı: 390 - Kasım-Aralık 2012 17
Gündem HER ÜÇ İŞLETMEDEN İKİSİ NİTELİKLİ ELEMAN BULMAKTA SORUN YAŞIYOR Ücret beğenmeme, işsizlik parasındaki artış, devletin verdiği sosyal yardımların daha cazip hale gelmesi, yeni kuşağın eğitim tercihlerindeki farklılaşma, emekli sayısındaki artış gibi faktörler, nitelikli eleman sorununu içinden çıkılmaz bir hale getirdi. Bugün artık Türkiye de her 3 işletmeden ikisi bu sorunu yaşıyor. Dünyada işsizlik almış başını giderken, Türkiye de nitelikli çalışan bulmakta zorluk yaşanıyor. Ücret beğenmeme, işsizlik parasındaki artış, devletin verdiği sosyal yardımların daha cazip hale gelmesi, yeni kuşağın eğitim tercihlerindeki farklılaşma, emekli sayısındaki artış gibi faktörler, kalifiye eleman sorununu kronik hale getirdi. Öyle ki, sendikamızın yıllar öncesinden METEM'leri kurarak çözüm bulmaya çalıştığı kalifiye eleman sorununun bugün ulaştığı boyut, gelecek için acilen birtakım önlemler alınmasını da zorunlu kılıyor. Yapılan bir araştırmaya göre Türkiye'de işverenlerin üçte ikisi bazı pozisyonlar için doğru insan kaynağını bulmakta güçlük çekiyor. İnsan kaynakları danışmanlık şirketi Randstad ın 32 ülkede yaptığı Global İş Dünyası Eğilimleri araştırmasına göre işletmelerin yüzde 60 ı kalifiye eleman temininde sorun yaşıyor. Araştırma, önümüzdeki 3 yıl içinde tüm dünyada bu sorunun devam edeceğini de ortaya koyuyor. Türkiye de ise özellikle tekstil ve hazır giyimde kendisini daha da çok hissettiren kalifiye eleman sıkıntısı öyle bir hal aldı ki sektör temsilcilerinin deyimiyle nitelikli eleman kıymete bindi. Hatta bazı işletmeler bırakın nitelikli elemanı, vasıfsız işçi bulmakta bile sorun yaşıyor. Birçok fabrika ise vasıfsız eleman alıp yetiştirmek istiyor ama gelen yok. Özetle bugün Türkiye de işsizlikten çok iş beğenmeme sorunu yaşanıyor. Peki, bu sorunun temelinde ne yatıyor? Öne çıkan en çarpıcı görüş ise devletin Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı aracılığıyla dar gelirlilere sağladığı yardımlar Yapılan bu yardımlar küresel kriz sırasında birçok muhtaç kişiye derman oldu ancak bir yan- dan da insanları hem tembelliğe itti hem de mesleksizliğe yöneltti. Devletten aldığı 3-5 kuruşun yanında günlük gittiği yevmiyelik işlerden de 5-6 kuruş gelir elde edenler, kalıcı ve nitelik gerektiren işlerden uzak duruyor. Böyle olunca da nitelikli eleman bulmakta sıkıntı yaşanıyor. Yürüktümen: İşçi gelmiyor Bu konuyu açıkça dile getiren isimlerden olan Saray Halı Genel Müdürü ve sendikamız Danışma Kurulu Üyesi Nadir Yürüktümen, "Devletin Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı'nın fonları o kadar geniş bir kitleye hizmet verir oldu ki işçi gelmiyor. Devletin verdiği yardım parasını bırakmak istemiyor" dedi. Yürüktümen, aynı şekilde zorunlu olmasına rağmen özürlü istihdamında da benzer gerekçelerle aynı sıkıntıyı yaşadıklarını anlatıyor. Kalifiye eleman sıkıntısını bugün tüm sektörlerin yaşadığını belirten Yürüktü- Sayı: 390 - Kasım-Aralık 2012 18
rilmesini sağlayacak bir yapı oluşturuyoruz" dedi. Yürüktümen, bulmakta en çok zorluk yaşadıkları elemanların ise elektrik-elektronik ve mekatronik elemanları olduğunu belirtti. Üretim yaptıkları Develi'de sıradan eleman bulmakta da sıkıntı yaşadıklarını anlatan Yürüktümen, 'işe uygun eleman bulma' konusunda yaşadıkları sıkıntıyı da iş başvuru formlarından elde ettikleri sonucu açıklayarak anlattı: "15 yıldır başvuru formunu bilgisayar üzerinden alıyoruz. 2008 yılına kadar 5 bin müracaat vardı. O tarihte aradığımız kriterlere uyum yüzde 60 idi. Şimdi ise müracaat sayısı 2 bine, kriterlere uyum da yüzde 40'lara düştü." İnce: Kalifiye eleman kıymete bindi men, çözüm için mesleki eğitime ağırlık verilmesini isterken, "Ancak aynı zamanda mesleki eğitime gidecek insanları da bulmak lazım. Yani insanlar için çalışmak tek çözüm olmalı. Oysa insanlar, nasıl olsa bana 300-500 lira yardım geliyor, diyor. Bu sistemi gözden geçirmemiz gerekiyor" uyarısında bulundu. Sendikamızın hayata geçirdiği Mesleki ve Teknik Eğitim Merkezleri'nin (METEM) nitelikli eleman ihtiyacına çözüm yolunda önemli bir adım olduğunu da belirten Nadir Yürüktümen, "Çünkü METEM'ler ara eleman için çok önemli birer eğitim kurumu oldu. Çok kaliteli çocuklar eğitim görüyorlar. Hatta hayata atılmaktan ziyade oradan üniversiteye geçiş yapabiliyorlar. O yüzden ara eleman ihtiyacımızın tamamını direkt oradan karşılamakta zorluk var. Ama METEM'lere kursiyer gönderme imkânımız var. Usta ve formen adayları gönderiyoruz. İşletmeye girişle beraber sosyal sorumlulukların neler olduğunu içeren eğitimler ve teknik eğitimlerin ve- Çorlu'da üretim yapan Kasar&Dual Tekstil Sanayi A.Ş. Fabrika Müdürü Mehmet Ali İnce ise bölge için en büyük sıkıntının kalifiye eleman olduğunu belirterek, "Önceden fabrikaya müracaat olurdu. Şimdi bulmakta zorlanıyoruz. Kalifiye elemanlar kıymete bindi" dedi. Bu yüzden piyasada işçi ücretlerinin de arttığını dile getiren İnce, mesleki eğitim programlarına önem verilmesi gerektiğini belirtiyor. Sektörde yeni yatırımların zaten frenlendiğini belirten İnce, buna rağmen yaşanan kalifiye eleman sıkıntısının sebebini anlamakta güçlük çektiklerini belirterek, "Bu sıkıntı niye var? Bölgeye göç mü durdu, bilmiyoruz" şeklinde konuştu. Niteliksiz elemanları taşeron vasıtasıyla aldıklarını da belirten İnce, "Orada da işçi bulma konusunda sıkıntı yaşıyoruz" dedi. Bölgede 'ıslah organize sanayi bölgeleri' kurulduğunu da belirten Mehmet Ali İnce, bu noktada merkezi eğitim programlarına ağırlık verilmesinin ve OSB'lerin kendi elemanlarını yetiştirmesinin de önemine işaret etti. DEVLET DE YAN GELİP YATANLARIN FARKINA VARDI Sosyal yardımların insanları tembelliğe iterek eleman bulmayı zorlaştırdığı gerçeğinin farkına devlet de varmış durumda. Devlet bir süredir Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı'ndan yardım alanları aktif iş gücüne dahil edebilmek için çalışmalar yapıyor. Yılbaşından bu yana devam eden çalışmalar kapsamında yardım alanların iletişim bilgileri, Bütünleşik Sosyal Yardım Bilgi Sistemi aracılığı ile İŞKUR il müdürlüklerine kaydedildi. Bu kişiler eğer çalışabilecek durumda iseler yardımları kesilecek. Aynı durum işsizlik maaşı alanlar için de geçerli olacak. İşsizlik parası alanlara bundan böyle mesleki eğitim kurslarına katılma şartı getirilecek. Çünkü mevcut sistemde işsizlik parası almak, bazı durumlarda daha cazip. Bu durumu çeşitli illerdeki İŞKUR'lardan gelen haberler de doğruluyor. Bu illerden biri de Bilecik. Bilecik İŞKUR İl Müdürü Ayhan Tozan, iş yerlerinin ihtiyacı olan en az 20 kişiye mesleki eğitim vererek, bin lira maaşla işe başlatmayı amaçladıklarını bildirerek, ''Bir iş başvurusu için 150 vatandaşı çağırdık ancak bir kişi bile başvurmadı" dedi. Sayı: 390 - Kasım-Aralık 2012 19