TİCARİ UYUŞMAZLIKLARDA TAHKİM
ADALET!!!
??? ADALET!!!
Tahkim Nedir? Tahkim, adli yargıya alternatif bir uyuşmazlık çözümü mekanizması. Hakem; uyuşmazlığı çözen kişi. Tarafların bu konuda anlaşmalarına bağlıdır.
Temel Özellikleri Özel bir uyuşmazlık çözüm yolu İrade özerkliği Nihailik
Tahkimin Unsurları Uyuşmazlık Tahkime elverişlilik Geçerli ve bağlayıcı bir sözleşme
Tahkim Neden Avantajlıdır? Yargılama süreci; Daha kısa Daha ucuz Esnek Gizli Bağımsız ve tarafsız alanında uzman hakemler Duruşmalar özel olarak yapılır.
Tahkim Neden Avantajlıdır? Nihai ve bağlayıcı karar Mahkeme kararları gibi icra edilebilir. Kararlar, New York Sözleşmesi nedeniyle 154 ülkede icra edilebilir İkili anlaşmalar çerçevesinde icra edilebilen Mahkeme Kararlarına göre daha yaygın uygulama alanına sahiptir
Örnek Bir Dava Adli Yargı 5 Yıl Çözümsüz TOBB Tahkimi 3 Ay Çözüm
Tahkim Sözleşmesi Tahkim sözleşmesi ile taraflar aralarındaki bir uyuşmazlığın çözümlenmesi için tahkim yoluna yani hakeme başvurmayı kararlaştırırlar. Tahkim sözleşmesinin 2 şekilde yapılması mümkündür.
Tahkim Sözleşmesi Tahkim Sözleşmesi Tahkim Şartı Tahkim Sözleşmesi Sözleşme Taraflar yaptıkları bir sözleşmeye bu sözleşmeden doğacak uyuşmazlıkların tahkim yolu ile çözümleneceğini şart olarak koyabilirler. Taraflar doğmuş olan bir uyuşmazlığın tahkim yolu ile çözümlenmesi için ayrı bir sözleşme yapabilirler. Sözleşmenin konusu sadece tahkimdir. Bu sözleşmeden veya bu sözleşme ile ilgili olarak doğacak ihtilaflar, TOBB Tahkim Tüzüğü hükümleri uyarınca tahkim yoluyla çözümlenir. Yazılı yapılmayan tahkim sözleşmesi geçersizdir.
Tahkim Sözleşmesinin Etkisi Olumlu etkisi: Taraflara yüklenen uyuşmazlığı tahkim yoluyla çözme yükümlülüğü Olumsuz Etkisi: Uyuşmazlığın çözümü için mahkemeye başvurulmaması yükümlülüğü. Tahkim anlaşmasına rağmen dava açılırsa esasa cevap süresi içinde tahkim itirazında bulunulabilir. Bu itiraz, ilk itirazdır. Bu durumda tahkim anlaşması hükümsüz veya uygulaması imkansız değilse mahkeme itirazı kabul edip davayı usulden reddeder.
Tahkim Süreci Tahkim Başvurusu Dilekçenin yazılması ve hakemlere veya kuruma gönderilmesi Hakem belli değilse? Hakem Heyetinin Oluşturulması 1 3 hakem Tarafların ataması Hakemlerde uyuşmazlık Karar: Hakem(ler) görev belgesini oluşturduktan sonra 1 yıl içerisinde kararlarını vermek zorundadırlar.
Tahkim Yargılamasının Sona Ermesi Nihai hakem kararının verilmesi ile Davanın geri alınması, Yargılamanın sona ermesi konusunda tarafların anlaşması Yargılamanın devam etmesi gereksiz veya imkansız hale gelirse Tahkim süresinin geçmesi ve uzatılmaması Avans yatırılmaması
Sulh Tahkim yargılaması sırasında taraflar uyuşmazlık konusunda sulh olurlarsa, tahkim yargılamasına son verilir. Sulhun konusu ahlaka veya kamu düzenine aykırı değilse ve tahkime elverişli bir konuya ilişkin ise, sulh hakem kararı olarak tespit edilir.
Tahkim Sonucu Hakem kararları, taraflar açısından nihai ve bağlayıcıdır. Taraflar, sadece ilgili kanunlarda sayılı iptal sebeplerinin olması halinde mahkemelerde kararın iptaline başvurabilir. Davayı kaybeden taraf karar gereğini yerine getirirse devletin icra organlarını kullanmaya gerek kalınmamaktadır. Davayı kaybeden taraf karar gereğini yerine getirmezse, icra organlarından yararlanabilmek için dava kazanan tarafın kararı mahkemeye götürüp tescil ettirmesi gerekmektedir.
İptal Sebepleri Tahkim sözleşmesinin taraflarından biri ehliyetsiz ise veya tahkim sözleşmesi geçersiz ise, Hakem seçiminde taraf anlaşmasına uyulmaması, Karar tahkim süresi içinde verilmezse, Hakem hukuka aykırı olarak yetkili veya yetkisiz olduğuna karar verirse, Hakem tahkim sözleşmesinin kapsamı dışındaki karar vermiş; talebin tamamı hakkında karar vermemiş veya yetkisini aşmışsa,
İptal Sebepleri Tahkim taraf anlaşmasına veya İlgili kanunlara uygun yürütülmemişse, Taraf eşitliği veya hukuki dinlenilme hakkına uyulmamışsa, Kamu düzenine aykırı ise, Tahkime elverişli olmayan bir konuda karar verilmiş ise karar iptal edilebilir. İptal davası kararın bildiriminden itibaren bir ay içinde açılır. Karara karşı iptal davası açılması kararın icrasını durdurmaz. Teminat yatırmak kaydıyla icrası durdurulabilir. İptal kararlarına karşı temyiz yoluna başvurulabilir. Temyiz icrayı hiç bir şekilde durdurmaz.
TAHKİM ÇEŞİTLERİ Ad Hoc Tahkim : Tarafların aralarında yaptıkları sözleşme ile uygulanacak tahkim müessesesini tüm ayrıntıları ile düzenledikleri tahkim çeşididir. Bir kuruma bağlı değildir. Tahkim Kanunu/Kanunları
Kurumsal Tahkim : Tarafların uyuşmazlığın çözümünü, sözleşme ile tahkim müesseselerinden birine bıraktıkları tahkim çeşididir. Bu tür tahkimde başvurulan kurumun kuralları çerçevesinde, hakemler tahkim davasını sonuçlandırırlar.
Kurumsal Tahkim Neden Avantajlıdır? Öngörülebilirlik Güven ve sıkı işbirliği Sürecin işleyişi Her zaman bir yardım elinin varlığı İyi niyetli taraf korunur Profesyonel sekretarya
Kurumsal Tahkim Milletlerarası Ticaret Odası (MTO/ICC) Londra Uluslararası Tahkim Merkezi (LICAC) İsviçre Ticaret Odaları Tahkim Kurumu (SCAİ) Amerika Tahkim Kurumu (AAA) Stockholm Ticaret Odası Tahkim Kurumu (SCC) Yatırım Uyuşmazlıklarının Halline Dair Uluslararası Merkez (ICSID) Uluslararası Mühendisler ve Müşavirler Birliği(FIDIC) Ülkemizde ise TOBB, İTO, İzmir TO, Bursa ve Mersin TSO kurumsal tahkimin uygulayıcısı kurumlardır. İstanbul Tahkim Merkezi kurulmuştur.
Dünyadaki Durum Ekonomik Gelişmişlik İlk Tahkim Davası 17. yy/ilk Tahkim kurumu 18. yy Uluslararası Hukuk ICC Tahkim Merkezi 1929 Uluslararası Ticaret II. Dünya Savaşı Sonrası ticaretin artması Tahkim Ticari uyuşmazlıkların %75 80 i
Ülkemizde Durum Uyuşmazlıkların Çözümü Ahilik Sistemi Lonca Sistemi
Ülkemizde Tahkimin Gelişimi 1927 HMUK Ticaret Sanayi Yatırımlar Tahkim 1999 ve sonrası yasalar Uluslararası Sözleşmeler Ticaret ve yatırımlara pozitif etki İstanbul Tahkim Merkezi Projesi
TOBB Tahkimi 1991 yılında kurulmuş olup, özerk bir yapıya sahiptir. TOBB Tahkim Divanı, 10 üyeden oluşmaktadır Yerli uyuşmazlık + yabancı uyuşmazlık En tecrübeli tahkim merkezi
TOBB TAHKİMİ HAKEM ÜCRET TABLOSU ÜCRET ANLAŞMAZLIK KONUSU DEĞER TEK HAKEM 3 VEYA DAHA FAZLA SAYIDA HAKEM İlk gelen 500.000,00 TL için %5 %8 Sonra gelen 500.000,00 TL için %4 %7 Sonra gelen 1.000.000,00 TL için %3 %6 Sonra gelen 3.000.000,00 TL için %2 %4 Sonra gelen 5.000.000,00 TL için %1 %2 10.000.000,00 TL'den yukarısı için % 0,1 % 0,2
TOBB Tahkimi- Adli Yargı 1 Milyon TL lik bir dava TOBB MASRAFLANDIRMA MAHKEME MASRAFLANDIRMA (İç Uyuşmazlık) 6,000 TL + 37,500 TL = 43.500 TL (Yabancı unsurlu Uyuşmazlık) 6,000 TL + 75,000 TL = 81.000 TL 70.000 TL civarında + süre
Oda/Borsalarda Tahkim 5174 sayılı Kanun uyarınca odalar ve borsalar tahkime yetkilidir. Oda/Borsalar, üyelerinin aralarında veya yapmış oldukları sözleşmelerde yer alması halinde bu sözleşmelerle ilgili olarak çıkan ihtilafların çözümünde hakemlik yapabilir. Oda/Borsaların hakemlik yapabilmesi, tarafların, aralarındaki anlaşmazlığın oda/borsanın hakemliğiyle çözülmesi hususunda yazılı olarak anlaşmasına ve talepte bulunulmasına bağlıdır.
Oda/Borsalarda Tahkim Tahkim müesseseleri kurmak ve hakem listesini onaylamak meclisin, hakem heyetini seçmek yönetim kurulunun görevidir. Muamelat Yönetmeliklerinin 49-61 inci maddeleri arası düzenlenmektedir. Oda/Borsanın tahkiminden yararlanabilmek için yazılı anlaşma gereklidir. Oda/Borsalar bu hizmet için Kanunun 26 ıncı maddesi uyarınca hizmet ücreti alır.
Oda/Borsalarda Tahkim Dilekçe ile Oda/Borsaya müracaat edilir Genel Sekreter/yetkili personel başvuruyu inceler Meclis tarafından onaylanan Listede yer alanlar arasından taraflarca ve/veya Yönetim Kurulunca seçilecek hakem veya hakem heyeti tarafından incelenerek karara bağlanır. Dava dilekçesi hakemlere gönderilir Davalı tarafın savunması alınır Duruşma yapılır
Karar Karara karşı kanun yolu Kararı n onayla nması Oda/Borsalarda Tahkim Oda/Borsanın bulunduğu şehir tahkim yeridir. Tahkim masrafları (posta, duruşma gideri, bilirkişi ve keşif gideri, hakem Hakem ücreti ücretleri, hakemlerin yol ve konaklama giderleri)
Başvuru Adresi Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Hukuk Müşavirliği Dumlupınar Bulvarı No:252 (Eskişehir yolu 9.km) 06530/ANKARA Telefon: (0 312) 218 20 42-43 Faks: (0312) 218 20 49 e-mail : hukuk@tobb.org.tr Web: http://www.tobb.org.tr