ÜLSERATİF KOLİT Kolit; Kolitis ülseroza; İltihabi barsak hastalığı. Ülseratif kolit kronik iltihabi bağırsak hastalığıdır. Bağırsakda iltihap ülser kanama atakları ile seyreden kronik iltihaplara neden olur. İltihabi barsak hastalığıdır. İltihabi barsak hastalıkları iki tanedir: ülseratif kolit ve kron hastalığı. Bu hastalıklarda genetik ve ailesel bir eğilim vardır. Hastalık kesintisiz kolon ülseri şeklide dir. Arada iyi bölümler yoktur. İltihabi barsak hastalığına yakalanmış kişilerde kolon kanseri görülme şansı yüksektir. Her iki hastalık da beyaz tenlilerde ve sanayileşmiş ülkelerde daha fazla görülür. Cins ayrımı yapmaz erkek kadın eşit tutulur. Her yaşta görülse de hastalar genellikle 15 35 yaşında teşhis edilirler, çok az bir hastada teşhis 50-70 yaşında konur. Çocuk yaşta ortaya çıkan vakalarda büyüme gelişme geriliği sık görülür. Ülseratif kolit hastalarında kolon kanseri daha sık görülür. Ülseratif kolit sebebi nedir? Ülseratif kolit hastalığının sebebi belli değildir. İmmün sistemin aşırı cevap vermesine bağlı olarak bağırsakların hasar görmesi olarak kabul edilir. İltihabi barsak hastalıkları ailesel ve genetik bir özellik taşır. Yani ailede var ise sizde de ortaya çıkma ihtimali yüksektir. Mikrobik olduğu iddia edilmiş ancak kanıtlanmamıştır. Ülseratif kolit belirtileri nelerdir? Ülseratif kolit ataklar halinde seyreder, arada iyilik dönemleri görülür, en sık görülen şikayetler: İshal, kanlı ishal, Kramp tarzında karın ağrıları, Rektal kanamalar,
Kansızlık, Kilo kaybı, Yorgunluk, çabuk yorulma, Bulantı, Ateş tir. Hastalık anüsten başlayıp kalın bağırsağın üst kısımlarına doğru ilerler. En tehlikeli komplikasyon toksik megakolon dur. Barsağın bir bölümünün felç olması sonucu ani karın ağrısı, şişme ve ateş ile ortaya çıkan çok acil ve ölümcül tablodur. Ülseratif kolit teşhisi nasıl konur? Hasta şikayetleri ve muayene bulguları teşhise yardımcıdır. Kan ve dışkı testleri yapılır, baryumlu mide barsak filmleri değerli bulgular verir. Kesin tanı kolonoskopi ile alınan parçanın patolojik incelemesi ile konur. Ülseratif kolit teşhisine yardımcı olan kan testleri: panca (Perinükleer antinötrofilik sitoplazmik antikor ): Ülseratif kolit hastalarının yarısında pozitiftir. ASCA (Saccharomyces cerevisiae antikorları), IgG ve IgA: Ülseratif kolit hastalarının dörtte birinde pozitif bulunur. Hastalığın takibi sırasında Dışkı testleri, Kan sayımı, Demir, TDBK, Sedimantasyon ve CRP takibi yapılmalıdır.
Ülseratif kolit tedavisi : Ülseratif kolit hastalığının tedavisinde ilk basamak diet değişikliğidir: şikayetleri arttıran gıdaların kesilmesi istenir. Her hastada farklı olsa da ortak özellikler olarak: Kümes ürünleri, Sera ürünleri ve Yüksek fiber içeren ürünler Ülseratif kolit şikayetlerini arttırdığı için ilk etapta kesilir. İkinci etapta ilaç tedavisi gelir. Aşağıdaki ilaçlar Ülseratif kolit tedavisinde kullanılır: Aminosalisilatlar: sülfosalazin, mesalazin, olsalazin, vb, Anti İnflamatuar ilaçlar: prednizon, metilprednizon, budesonide, vb, İmmün modifiye ilaçlar: azatiopürin, 6-merkaptopürin, cyclosporin, vb, TNF inhibitörleri : infliximab, adalimumab, etanercept, certolizumab, golimumab, vb, Antibiyotikler: metronidazole, ampicilin, ciprofloksasin, vb, İlaçlar ile kontrol edilemeyen Ülseratif kolit hastalarında iltihaplı barsak kesiminin cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir. Cerrahi olarak çıkarılsa da hastalık alevlenebilir. Ülseratif kolit hastalığına bağlı tıkanma ve fistüllerde de cerrahi onarım gerekmektedir. Ülseratif kolit hastalığının yan etkileri tedavi almayan hastalarda daha sık görülür. En sık görülen yan etkiler: Artrit : eklem iltihapları; Kalça, diz, omuz, bilek gibi büyük eklemleri tutan ve biri düzelip diğeri başlayan kronik eklem iltihaplarıdır. Göz iltihapları, Karaciğer iltihapları,
Böbrek taşları, Deri döküntüleri, Kemik erimesi, Kolon kanseri dir. Referanslar: 1. American Gastroenterological Society http://www.gastro.org/ 2. Crohns and Colitis Foundation of America http://www.ccfa.org/ 3. The Canadian Association of Gastroenterology http://www.cag-acg.org/default.aspx/ 4. Crohns and Colitis Foundation of Canada http://www.ccfc.ca/english/index.html/ 5. About ulcerative colitis and proctitis. Crohns and Colitis Foundation of America website. Available at: http://www.ccfa.org/info/about/ucp. Accessed July 9, 2008. 6. Goroll AH, Mulley AG, Mulley AG Jr. Primary Care Medicine. 4th ed. Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins; 2000. 7. Ulcerative colitis. National Digestive Diseases Information Clearinghouse, National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases website. http://digestive.niddk.nih.gov/ddiseases/pubs/colitis/index.ht m. 8. Ulcerative colitis patient education resources. Digestive Health Initiative. American Gastroenterological Society website. http://www.gastro.org/wmspage.cfm?parm1=4024. 9. Yamada T, Alpers DH. Textbook of Gastroenterology. 4th ed. Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins; 2003
SPASTİK KOLİT Spastik kolon; irritable barsak sendromu; IBS; İrritable kolon: Spastik kolit sık görülen bir barsak hastalığıdır. Kadınlarda erkeklerden 2 kat daha sık görülür, hastalık erişkin yaşların başlarında başlar, hayat boyu sürer, zaman zaman şiddetlenir. Spastik kolit çok şikayete yol açsa da bağırsaklarda iltihaplanmaya ve ciddi yan etkilere yol açmaz. Spastik kolit in sebebi bilinmemektedir. Kalın bağırsakların aşırı kasılmaları sonucu spasm atakları görülür. Kalın bağırsaklar ruhsal durumlara, gerginliklere, strese, gıda ve ilaçlara karşı aşırı derecede hassastır ve şiddetle kasılır. Bu kasılmalar kramp tarzında karın ağrılarına neden olur. Kramplar bazen ishal bazende kabızlıkla sonuçlanır. Hastalık gastro enterit gibi barsak iltihaplarından sonra daha sık görülür. Arada iyilik dönemleri vardır. Bazı besinler şikayetleri arttırabilir. Spastik kolit kimlerde görülür? Hastalık: Kadınlarda, Ailede spastik kolit olanlarda, Genç erişkinlerde, Stres, Depresyon, Anksiyete si olanlarda daha sık görülür. Spastik kolit belirtileri nelerdir? Spastik kolit hastalarında kramp tarzında karın ağrıları ile birlikte ishal yada kabızlık atakları görülür ( bunlardan yalnızca biri tabloya hakimdir). En sık görülen şikayetler: Kramp tarzında karın ağrıları,
İshal ( kansız, mukuslu), Kabızlık ( parça parça, topaklar şeklinde, keçi pisliği gibi), Dışkı ile birlikte mukus çıkması, Aşırı gaz, Şişkinlik, Bulantı, Karında guruldama, Tuvaletten sonra rahatlama olur ancak kısa üre sonra şikayetler yeniden başlar. Şikayetler stres altında, adet dönemlerinde, aşırı yemekle, yağlı yemekle artar. Spastik kolit teşhisi nasıl konur? Spastik kolit için özel bir test yoktur. Hastalık şikayetler ve fizik muayene bulguları ile teşhis edilir. Altta başka hastalıkların olmadığını göstermek için testler yapılır. Dışkı testleri, kan sayımı, sedimantasyon, ve kolonoskopi testleri ile barsağı görmek gerekir. Spastik kolit tedavisi: Spastik kolitin özel bir tedavisi yoktur. Amaç iyilik dönemlerini uzatmak ve şikayetleri kontrol altına almaktır. Tedavide birinci basamak diyet değişiklikleridir. Diyet günlüğü tutmak ve şikayetleri arttıran gıdaları bulmak gerekir. Gıda alerjiniz olabilir testlerinizi yaptırın. Diyet değişikliklerinizi teker teker yaparak sonuçlarını not edin. Aşırı yağlı, Baharatlı, Çiflik ürünleri, süt, Soğan, kabak, lahana, nohut, bulgur, mercimek, fasulye, çerez gibi gaz yapan gıdalar, Alkol, kafein, kola ve gazlı içecekler, taze meyve suları gibi şikayetleri arttıran gıdalardan uzak durunuz.
Spastik kolit şikayetlerini azaltmak için : Günde altı öğün beslenin, Az ve küçük öğünlerle beslenin, Bol lifli gıdalar alın, Bol sulu gıdalar alın, Yavaş çiğneyin, Yutarken hava yutmayın, Bol su için, Sebze ağırlıklı beslenin, Izgara gıdalar tüketin, Stresinizi kontrol edin, stresle mücadele etmenin yolunu bulun, Doktorunuzun verdiği ilaçları kullanın. Spastik kolitte ilaç tedavisi: Spastik kolit tedavisinde Spazm çözücü, Ağrı kesici, İshal kesici, Gaz giderici, Anti depresan, Diyetteki lifi arttırcı, Stres azaltıcı ilaçlar kullanılabilir. Egzersiz, hayat tarzı değişiklikleri, biyofeedback, yoga ve rahatlama teknikleri spastik kolit tedavisinde başvurulabilecek diğer yöntemlerdir. Referanslar : 1. American College of Gastroenterology http://www.acg.gi.org/ 2. American Gastroenterological Association http://www.gastro.org/ 3. Irritable Bowel Syndrome Association http://www.ibsassociation.org/ 4. Health Canada
http://www.hc-sc.gc.ca/index_e.html/ 5. Irritable Bowel Syndrome Association http://www.ibsassociation.ca/ 6. Acidophilus and other probiotics. EBSCO Natural and Alternative Treatments website. Available at: http://www.ebscohost.com/thistopic.php?marketid=15topicid=114. Updated June 2008. July 15, 2008. 7. Conn HF, Rakel RE. Conns Current Therapy. Philadelphia, PA: WB Saunders Co; 2001. 8. Drossman DA. Treatment for bacterial overgrowth in the irritable bowel syndrome. Ann Intern Med. 2006;145:626-628. 9. Griffith HW. Griffiths 5-Minute Clinical Consult. Baltimore, MD: Lippincott Williams Wilkins; 1999. 10. Halvorson HA, Schlett CD, Riddle MS. Postinfectious irritable bowel syndrome a meta-analysis. Am J Gastroenterol. 2006;101:1894-1899. 11. Irritable bowel syndrome. American Society of Colon and Rectal Surgeons website. Available at: http://www.fascrs.org/. Update October 2007. 12. Irritable bowel syndrome. EBSCO DynaMed website. Available at: http://www.ebscohost.com/dynamed/what.php. Updated December 2008. 13. Irritable bowel syndrome (IBS). EBSCO Health Library website. Available at: http://www.ebscohost.com/thistopic.php?marketid=15topicid=81. Updated July 2008. 14. Irritable bowel syndrome. National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases website. Available at: http://www.niddk.nih.gov/. Update September 2007. 15. Murch S. Allergy and intestinal dysmotility evidence of genuine causal linkage? Curr Opin Gastroenterol. 2006;22:664-668. 16. Rubin G, De Wit N, Meineche-Schmidt V, Seifert B, Hall N, Hungin P. The diagnosis of IBS in primary care: consensus development using nominal group technique. Family Practitioner. 2006;23:687-692. 17. Sleisenger MH, Fordtran JS, Feldman M, Scharschmidt B.
Sleisenger Fordtrans Gastrointestinal and Liver Disease. 6th ed. Philadelphia, PA: WB Saunders Co; 1998. 18. Talley NJ, Boyce PM, Jones M. Is the association between irritable bowel syndrome and abuse explained by neuroticism? A population based study. Gut. 1998;42: 47-53. 19. Yan F, Polk DB. Probiotics as functional food in the treatment of diarrhea. Current Opinion in Clinical Nutrition and Metabolic Care. 2006;9:717-721. 20. 9/26/2006 DynaMeds Systematic Literature Surveillance DynaMeds Systematic Literature Surveillance : Mueller-Lissner S, Tytgat GN, Paulo LG, et al. Placebo-and paracetamolcontrolled study on the efficacy and tolerability of hyoscine butylbromide in the treatment of patients with recurrent crampy abdominal pain. Alimentary Pharmacology and Therapeutics. 2006;23:1741-1748. 21. 4/10/2007 DynaMeds Systematic Literature Surveillance DynaMeds Systematic Literature Surveillance : US Food and Drug Administration. FDA announces discontinued marketing of GI drug, Zelnorm, for safety reasons [press release]. March 30, 2007. US Food and Drug Administration website. Available at: http://www.fda.gov/bbs/topics/news/2007/new01597.html. 22. 1/6/2009 DynaMeds Systematic Literature Surveillance DynaMeds Systematic Literature Surveillance : Ford AC, Talley NJ, Spiegel BM, et al. Effect of fibre, antispasmodics, and peppermint oil in the treatment of irritable bowel syndrome: systematic review and meta-analysis. BMJ. 2008;337:a2313. 23. 10/9/2009 DynaMed Systematic Literature Surveillance DynaMeds Systematic Literature Surveillance : Lee S, Wu J, Ma YL, Tsang A, Guo WJ, Sung J. Irritable bowel syndrome is strongly associated with generalized anxiety disorder: a community study. Aliment Pharmacol Ther. 2009;30(6):643. 24. 11/4/2009 DynaMed Systematic Literature Surveillance DynaMeds Systematic Literature Surveillance : Ford AC, Brandt LJ, Young C, Chey WD, Foxx-Orenstein AE, Moayyedi P. Efficacy of 5-HT3 antagonists and 5-HT4 agonists in irritable bowel syndrome: systematic review and meta-analysis. Am J Gastroenterol. 2009;104(7):1831-1843.
25. 1/11/2010 DynaMeds Systematic Literature Surveillance DynaMeds Systematic Literature Surveillance : Wittmann T, Paradowski L, Ducrotté P, Bueno L, Andro Delestrain MC. Clinical trial: efficacy of alverine citrate/simeticone combination on abdominal pain/discomfort in irritable bowel syndrome: results of a randomized, double-blind, placebocontrolled study. Aliment Pharmacol Ther. 2009 Dec 10. [Epub ahead of print] 26. 7/16/2010 DynaMeds Systematic Literature Surveillance DynaMeds Systematic Literature Surveillance : Dorn SD. Systematic review: self-management support interventions for irritable bowel syndrome. Aliment Pharmacol Ther. 2010 May 22. [Epub ahead of print] 27. 1/14/2011 DynaMeds Systematic Literature Surveillance DynaMeds Systematic Literature Surveillance : Pimentel M, Lembo A, Chey WD, et al. Rifaximin therapy for patients with irritable bowel syndrome without constipation. N Engl J Med. 2011;364(1):22 SALMONELLA Salmonella enteriti; Salmonelloz. Salmonella bakterisi sular, toprak, süt ürünleri, yumurta, hayvan dışkısı, çiğ gıdalar da yaşayabilen bir bakteridir. Besinler ve gıdalar ile bulaşan enfeksiyon hastalığına sebep olur. Bakteri yutulduktan 6 48 saat sonra barsaklara geçerek burada iltihaplanmaya neden olur. Bulantı, kusma, kramp tarzında karın ağrıları, ishal ve yüksek ateşe yol açar. Bu tabloya Salmonelloz denir. Hastalık 5-7 gün sürer ve kendi kendine geçer. Salmonella enfeksiyonu yaşlılar ve çocuklar için çok ciddi ve tehlikeli olabilir. Salmonella enfeksiyonu
nadiren çok ciddi komplikasyonlara yol açar: Endokardit; ( bakterinin kalp zarlarına yerleşip kalpte enfeksiyon yapması), Bakteremi; (bakterinin barsaklardan kana yayılması), Osteomyeli; (bakterinin kemiğe sıçrayıp kemik enfeksiyonu yapması) neden olabilir. Salmonella ve tifo hastalığı? Salmonelloz hastalığı Salmonella bakterileri ile meydana gelir. Bakteri barsaklara geçtikten sonra barsak duvarını geçerek vücuda girer ve burada iltihaplanmaya neden olur. Nadiren tüm vücutta sistemik enfeksiyona neden olur buna Tifo denir. Hastalığa sebep olan salmonella bakterileri şunlardır: Salmonella enteritidis, Salmonella typhimurium, Salmonella typhi dir. Salmonella kimlerde görülür? Salmonelloz herkes de ve her yaşta görülebilir. Aşağıdaki durumlar salmonella görülme riskini arttıran durumlardır: Et, süt, süt ürünleri,, yumurta, balık ve su ürünlerinin pişirilmeden kullanılması, Pastörize edilmemiş süt, yoğurt, dondurma ve süt ürünleri kullanılması, Sanitasyon ve hijyene dikkat edilmeden hazırlanmış gıdaların tüketilmesi, Kontamine suların ve buzların kullanılması, İmmün sistemin bozuk olması Yaşlılar, Bebekler ve çocuklar, Kemoterapi gören kanser hastaları, Kortizon kullanan hastalar, Mide asidini azaltan ilaçlar kullanan hastalar. ( salmonella mikrobu mide asidinde ölür, mide asidi
azaltan ilaç kullanan ülser, gastrit, reflü hastalarında mikrop midede ölmeden kolayca barsağa geçer). Salmonella belirtileri nelerdir? Barsak enfeksiyonu bulguları tüm hastalarda aynıdır. Benzeri şikayetler diğer barsak enfeksiyonlarında da görülür ve şikayetlere bakarak teşhis koymak imkansızdır. Salmonella enfeksiyonu sırasında en sık görülen şikayetler: Yüksek ateş, Bulantı, İshal, Kramp tarında karın ağrıları, Kusma, Baş ağrısı dır. Salmonella Teşhisi Nasıl Konur? Hastanın şikayetleri ve muayene bulgularsı teşhise yardımcı olur. Salmonelloz teşhisi laboratuar incelemeleri ve testler ile konur. Barsak enfeksiyonu sırasında hastadan istenen testler: Kan sayımı, CRP, Sedimantasyon, Dışkı muayenesi ve kültürü, Gruber Widal serolojik incelemesi istenir. Salmonella tedavisi: Salmonella tedavisinde ana hedef hastanın şikayetlerini gidermek ve kaybettiği su ve tuzu yerine koymaktır. Bu nedenle basit ağrı kesici ve ateş düşürücüler kullanılır. Hastalık 5-7 gün içinde kendi kendine geçer. Su ve tuz kaybı çok şiddetli olursa kaybedilen sıvı ve tuz damardan serum ile verilebilir,
Asetaminofen ve ibuprofen gibi ağrı kesiciler ve ateş düşürücüler hasta şikayetlerini azaltır, Salmonelloz tedavisinde antibiyotik verilmez, hastalık kendi kendine 5 7 günde geçer ancak, Yaşlılar ve çocuklarda, İmmün sistemi zayıf hastalarda, Salmonella komplikasyonu gelişen hastalarda antibiyotik kullanılır. Salmonella dan korunma: Salmonella doğada yaygın olarak bulunan, gıdalar ve sular ile bulaşan bir enfeksiyon hastalığıdır. Salmonella enfeksiyonundan korunmak için : Sıklıkla elerli yıkamak, Yemek hazırlama sırasında sanitasyon ve hijyen koşullarına dikkat edilmesi, Gıdaların uygun ısı ve sürede pişirilmesi, Pastörize edilmemiş süt ve süt ürünleri kullanmamak, Gıdaların uygun şekilde buzdolabında saklanması, Mide asidini alan antiasit ilaçların gereksiz yere kullanılmaması önerilir. Referanslar: 1. Fight BAC! Partnership for Food Safety Education http://www.fightbac.org/ 2. US Food and Drug Administration Center for Food Safety and Applied Nutrition http://vm.cfsan.fda.gov/ 3. Canadian Partnership for Consumer Food Safety Education http://www.canfightbac.org/cpcfse/en/about/ 4. Public Health Agency of Canada http://www.phac-aspc.gc.ca/new_e.html/ 5. Benenson A. Salmonellosis. Control of Communicable Diseases Manual. American Public Health Association. 1996: 410-414.
6. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Use of a self-assessment questionnaire for food safety education in the home kitchen Los Angeles County, California, 2006-2008. MMWR. 2010;59(34):1098-101. 7. Edwards BH. Salmonella and shigella species. Clin Lab Med. 1999; 19(3):469-487. 8. Heymann D. Salmonellosis. In: American Public Health Association. Control of Communicable Diseases Manual. 2004;469-473. 9. Koningstein M, Simonsen J, Helms M, Molbak K. The interaction between prior antimicrobial drug exposure and resistance in human Salmonella infections. J Antimicrob Chemother. 2010;65(8):1819-1825. CROHN HASTALIĞI Crohn s hastalığı; Regional enterit; Kron; Crohn hastalığı kronik iltihabi barsak hastalığıdır. Bağırsak da iltihap, ülser, kanama atakları ile seyreden ciddi iltihaplara neden olur. Ağız dan anüse kadar sindirim sisteminin her yerinde iltihaba neden olabilir en sık ince bağırsakların ileum denen son kısmını tutar. Hastalık barsak içinde tüneller oluşturacak şekilde ilerler. Bu tüneller birbiriyle bağlantı kurabilir (fistül). Ülserli ve iyi bölümler vardır. İltihabi barsak hastalığına yakalanmış kişilerde kolon kanseri görülme şansı yüksektir. Her iki hastalık da beyaz tenlilerde ve sanayileşmiş ülkelerde daha fazla görülür. Cins ayrımı yapmaz erkek kadın eşit tutulur. Her yaşta görülse de hastalar genellikle 15 35 yaşında teşhis edilirler, çok az bir hastada teşhis 50-70 yaşında konur. Çocuk yaşta ortaya çıkarsa büyüme gelişme geriliği sık
görülür. Crohn hastalığının sebebi nedir? Crohn hastalığının sebebi belli değildir. İmmün sistemin aşırı cevabına bağlı olarak bağırsakların hasar görmesi olarak kabul edilmektedir. İltihabi barsak hastalıklarında (Crohn ve ülseratif kolit) genetik, ailesel bir eğilim vardır. Bu hastalıkların bir mikrobik enfeksiyonu takiben başladıklarına dair birtakım bilimsel veri olmasına rağmen bu konu tam aydınlığa kavuşmamıştır. Hastalık ailede Crohn hastası olan kişilerde ve Musevi ırkında daha çok görülmektedir. Crohn hastalığının belirtileri nelerdir? Crohn hastalığı ataklar halinde seyreder. Arada iyilik dönemleri görülür. Bazen iyilik dönemleri yıllar sürer ve hastalık hiçbir şikayete neden olmaz. Hastalıklar ve stes atakları başlatabilir, atakları sırasında en sık görülen şikayetler : İshal, Kanlı ishal, Kramp tarzında karın ağrıları, Makattan kanama, Kansızlık, Kilo kaybı, Aşırı halsizlik, Bulantı, Ateş, Ağızda aftlar, Anüs etrafında apse ve yaralar çıkması kron hastalığında en sık görülen şikayetlerdir. Crohn hastalarının yarıdan fazları hayatlarının ileri dönemlerinde hastalığın yan etkilerine bağlı nedenlerle ( fistül, tıkanma vb. ) ameliyat olmak zorunda kalırlar.
Crohn hastalığının teşhisi nasıl konur? Hastanın şikayetleri teşhise yardımcıdır. Kan ve dışkı testleri yapılır. Baryumlu mide barsak filmleri teşhiste değerlidir. Kesin teşhis kolonoskopi ile alınan parçanın patolojik incelemesi ile konur. Crohn hastalığı teşhisine yardımcı olan kan testleri: panca(perinükleer antinötrofilik sitoplazmik antikor ): Crohn hastalarının dörtte birinde pozitif bulunur. ASCA(Saccharomyces cerevisiae antikorları), IgG ve IgA: Crohn hastalarının yarısında ASCA IgG ve/veya IgA pozitif bulunmaktadır. Hastalığın takibi sırasında Dışkı testleri, Kan sayımı, Demir, TDBK, Sedimantasyon ve CRP takibi yapılmalıdır. Crohn hastalığının tedavisi var mıdır? Crohn hastalığının tedavisinde: ilk basamak diyet değişikliğidir: şikayetleri arttıran gıdaların kesilmesi istenir. Her hastada farklı olsa da ortak özellikler olarak: Kümes ürünleri, Sera ürünleri ve Yüksek fiber içeren ürünler kron şikayetlerini arttırdığı için ilk etapta kesilir. İkinci etapta ilaç tedavisi gelir. Aşağıdaki ilaçlar Crohn tedavisinde kullanılır: Aminosalisilatlar: sülfosalazin, mesalazin, olsalazin, vb,
Anti İnflamatuar ilaçlar: prednizon, metilprednizon, budesonide, vb, İmmün modifiye ilaçlar: azatiopürin, 6-merkaptopürin, metotrezate, vb, TNF inhibitörleri : infliximab, adalimumab, etanercept, certolizumab, golimumab, vb, Antibiyotikler: metronidazole, ampicilin, ciprofloksasin, vb, İlaçlar ile kontrol edilemeyen Crohn hastalarında iltihaplı barsak kesiminin cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir. Cerrahi olarak çıkarılsa da hastalık alevlenebilir. Kron hastalığına bağlı tıkanma ve fistüllerde de cerrahi onarım gerekmektedir. Crohn hastalığı tehlikeli midir? Crohn hastalığının yan etkileri tedavi almayan hastalarda daha sık görülür. En sık görülen yan etkiler şunlardır: Fistül: barsak ile diğer organlar arsında istenmeyen bağlanbtıların oluşmasıdır: Barsak barsak, Barsak mesane, Barsak vajen arasında olabilir. Barsak tıkanması, Eklem iltihapları: artrit: Kalça, diz, omuz, bilek gibi büyük eklemleri tutan ve biri düzelip diğeri başlayan kronik eklem iltihaplarıdır. Göz iltihapları, Karaciğer iltihapları ve yağlanması, Böbrek taşları, Safra taşları, Döküntü, Kemik erimesi, Beslenme bozukluğuna bağlı şikayetler kron hastalığında çok görülür.
Referanslar: 1. American Gastroenterological Association http://www.gastro.org/ 2. Crohns and Colitis Foundation of America http://www.ccfa.org/ 3. Crohns and Colitis Foundation of Canada http://www.ccfc.ca/ 4. Health Canada http://www.hc-sc.gc.ca/ 5. Crohns disease. National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases website. Available at: http://digestive.niddk.nih.gov/ddiseases/pubs/crohns/. 6. Disease information. Crohns and Colitis Foundation of America website. Available at: http://www.ccfa.org/info/?lmi=4. 7. Feldman M. Sleisenger & Fordtrans Gastrointestinal and Liver Disease. 8th ed. St. Louis, MO: Mosby; 2005. 8. Ferri F, ed. Ferri s Clinical Advisor 2010. Philadelphia, PA: Mosby Elsevier; 2009. 9. Goroll AH, Mulley AG. Primary Care Medicine. 4th ed. Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins;2000. 10. Inflammatory bowel disease. American Gastroenterological Society website. Available at: http://www.gastro.org/wmspage.cfm?parm1=851. 11. 10/2/2009 DynaMeds Systematic Literature Surveillance http://www.ebscohost.com/dynamed/what.php : FDA approves new drug to treat psoriasis. 12. US Food and Drug Administration website. Available at: http://www.fda.gov/newsevents/newsroom/pressannouncements/ucm1 83851.htm. Published September 25, 2009
KOLİ BASİLİ E. coli; Escherichia coli; E. Coli enfeksiyonu; Escherichia coli O157:H7; EHEC; ETEC; EPEC; EIEC. E.coli insanların ve hayvanların bağırsaklarında bol miktarda bulunan bir bakteridir. Yüzden fazla çeşidi vardır, bazı çeşitleri gıdalar ve sular ile bulaşan salgınlara neden olur, barsak enfeksiyonu yapar. Koli basili hangi hastalıklara sebep olur? Koli basilinin yüzlerce çeşidinden birkaç tanesi gıdalar ve sular ile bulaşan salgınlara neden olur. Karın ağrısı, bulantı kusma ve kanlı ishalle seyreden ciddi enfeksiyonlar yapar. Bu tür enfeksiyonlara neden olan koli basilleri değişik isimler alırlar: EHEC: Entero Hemorajik E. Coli: kanlı ishalle seyreden barsak enfeksiyonu yapar. Bu tür içinde E. Coli O157 H7 bakterisi sığır etleri ile bulaşan ve ağır kansızlık ve böbrek yetmezliği ile sonuçlanan Hemolitik üremik sendrom denilen bir tabloya neden olur. ETEC: Entero Toksijenik E. Coli: Bol sulu ishal ve karın ağrısına neden olur. Turist ishali nin en büyük sebebidir. Koli basili nasıl bulaşır? Koli basili genellikle hayvanlardan insanlara bulaşır. Hayvan artıkları ile kirlenmiş gıdalar ve sular en sık bulaşma yollarıdır. Özellikle: Az pişmiş sığır etleri, özellikle hamburger, Kirli sular, Kirli sular veya gübre ile kirlenmiş sebze ve meyve,
Pastörize olmamış süt ve süt ürünleri, Sığırlar ile uğraşan kişilere bulaşır. Koli basili ince bağırsak enfeksiyonu yapar. Bakterinin çeşidine göre bol sulu ishal yada dizanteri benzeri kanlı ishale neden olur. EHEC bakterisi ise kansızlık ve böbrek yetmezliğine ve ölüme yol açabilir. Koli basili enfeksiyonları herkezde ve her yaşta görülebilir, en çok: Çocuklarda ve yaşlılarda, Kronik hastalığı olanlarda ( diyabet, kanser tedavisi görenler, mide ilaçları kullananlar vb), Çiftlik çalışanlarında daha sık görülür. Koli basili belirtileri nelerdir? Hastalık şiddeti kişiden kişiye değişmekle birlikte koli basili enfeksiyonlarında: Kramp tarzında karın ağrıları, Bol sulu ishal, Su kaybına bağlı halsizlik, bitkinlik, Yorgunluk, çabuk yorulma, Kanlı ishal, Hafif ateş, Bulantı ve kusma görülür. Koli basilinin cinsine bağlı olarak bu hastalık tablosuna ağır kansızlık, üre artışı ve böbrek yetmezliği tablosu eklenebilir. Koli basili teşhisi nasıl konur? Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhise yardımcıdır. Koli basili enfeksiyonunun kesin teşhisi laboratuar testleri ile konur. E. Coli enfeksiyonu şüphesinde aşağıdaki testler istenmelidir: Tam kan sayımı,
Üre, Kreatinin, Dışkı kültürü, Dışkıda EHEC tespiti istenmelidir. Koli basili hastalıkları nasıl tedavi edilir? Koli basili enfeksiyonlarının ve sebep oldukları komplikasyonların tedavisi ayrı ayrı değerlendirilir. Sıvı takviyesi: Birçok hasta sıvı takviyesi ile 5 10 günde kendi kendine iyileşir. Hastalar nadiren hastaneye yatırılır. Sıvı tedavisi sırasında ishal kesici ilaçlar kullanmamak ve ishali durdurmaya çalışmamak gerekir. Kaybedilen su ve tuz yerine konur. Hasta içebiliyor ise ağızdan içemiyor ise damardan serumla sıvı takviyesi yapılır. Sıvı takviyesi ile hastanın toparlanmasını beklemek gerekir. Hemolitik üremik sendrom tedavisi: Entero Hemorajik E. Coli ( EHEC) bakterisinin bir çeşidi olan O157 H7 tipi nin neden olduğu gıdalar ile bulaşan ve salgınlar yapan barsak enfeksiyonunun ağır bir komplikasyonudur. Kan damar içinde parçalanmaya ve ağır bir kansızlık tablosuna, pıhtılaşma bozukluğuna, böbrek fonksiyonlarının bozulmasına ve ağır bir böbrek yetmezliğine yol açar. Hastalığın ölümcül ve tehlikeli komplikasyonudur. İshali olan hastanın günler saatler içinde kansız kaldığı idrar yapmakta zorlandığı nefesinde idrar kokusu gelmeye başladığı ve şuurunun bulandığı görülür. Hastada: Halsizlik, Solukluk, Huzursuzluk, Vücutta morartılar, Ağız, burun kanamaları, En ufak bir yaralanma ve iğne batmasında uzun süre kanama görülür.
Hastanın derhal yoğun bakım ünitesi olan bir merkezde tedaviye alınması gerekir. Hemolitik üremik sendrom tedavisinde: kan nakli ve diyaliz yapılır. Koli basilinden korunma : Koli basili enfeksiyonlarından korunmak için temizlik ve hijyen koşullarına dikkat etmek gerekir, ayrıca: Tüm sığır etleri ve özellikle hamburgerlerin iyi pişirilmesi, Az pişmiş etlerin yenmemesi, Az pişmiş salam, sosis, sucuk, Pişmemiş etler ile pişmiş etlerin ayrı tutulması, Çiğ et işlenen tezgahların her işlemden sonra sabunlu sular ile temizlenmesi, Pastörize olmamış sütlerin kullanılmaması, Pastörize olmamış sütten yapılan süt ürünlerinin kullanılmaması, Çiğ sebze, meyve ve salataların iyi temizlenmesi ve yıkanması, Çeşme suyunun uygun şekilde klorlanması, El yıkama alışkanlığının kazanılması koli basili enfeksiyonlarından korunmak için gereklidir. Referanslar: 1. Centers for Disease Control and Prevention http://www.cdc.gov/ 2. National Institute of Allergy and Infectious Diseases http://www.niaid.nih.gov/ 3. Canadian Food Inspection Agency http://www.inspection.gc.ca/ 4. Public Health Agency of Canada http://www.phac-aspc.gc.ca/ 5. E. coli infection. American Academy of Family Physicians website. Available at: http://familydoctor.org/242.xml. Accessed February 28, 2007. 6. Escherichia coli O157:H7. Centers for Disease Control and
Prevention website. Available at: http://www.cdc.gov/ncidod/dbmd/diseaseinfo/escherichiacoli_g.h tm. Accessed February 28, 2007 ANTİBİYOTİK İSHALİ Antibiyotik koliti, Antibiyotiğe bağlı ishal, Clostridium difficile koliti: Antibiyotik kullanımına bağlı olarak bağırsakta bir bakterinin aşırı çoğalması sonucu ortaya çıkan ishale antibiyotik ishali denir. Antibiyotikler bağırsakta bulunan bakterilerin birçoğunu öldürür, Clostridium Difficile adlı bakteri bu durumda hızla çoğalarak iltihap yapar, kolit ve ishale neden olur. Antibiyotik ishali kramp tarzında karın ağrılarına, bol sulu ishale, şiddetli su ve tuz kaybına yol açar ve çok ciddi hayatı tehdit eden tablolara yol açar. Antibiyotik ishali neden olur? Normalde kalın bağırsakların içi bakterilerle doludur. Antibiyotikler bu bakterileri öldürür. İyi bakterilerin ölmesi Clostridium Difficile gibi kötü niyetli bakterilere fırsat sağlar ve barsak içinde iltihaplanmaya ve ishale neden olurlar. Antibiyotik ishallerinin tedavisi güçtür. Antibiyotik ishali kimde görülür? Antibiyotik ishalleri antibiyotik kullanan herkes de ve her yaşta ortaya çıkabilir. Uzun süre antibiyotik kullanmak, Çok çeşitli antibiyotik kullanmak, Yaşlılık,
Dolaşım bozukluğu, Hastanede yatıyor olmak, Altta ciddi hastalıkların olması antibiyotik ishali gelişme şansını arttırır. Ayrıca Sonda ile beslenmek, Mide asidini azaltan ilaçlar kullanmak, Mide barsak cerrahisi, İltihabi bağırsak hastalıklarının bulunması (Ülseratif kolit, Kron), Kemoterapi, Gebelik, Transplantasyon cerrahisi yapılması İmmün supressif ilaçlar kullanmak tedavi sırsında antibiyotik gelişme şansını arttırır. Antibiyotik ishaline bağlı şikayetler: Antibiyotik ishalini diğer ishallerden ayırmak güçtür, ancak tedavisi için teşhisin konması şarttır. Antibiyotik ishalleri hastanın durumunu hızla kötüleştirebilir ve hayati tehlikelere neden olabilirler. Hastalarda en sık: Yumuşak dışkılama, Sulu mukuslu dışkılama, Karın ağrıları, Ateş, Bulantı kusma, Sıvı kaybına bağlı şikayetler, Hipotansiyon görülür. Antibiyotik ishali nasıl teşhis edilir? Hastanın şikayetleri ve hastalığın ortaya çıkışı teşhise yardımcı olsada kesin teşhis dışkının incelenmesi ile konur. Dışkı tahlili, Dışkı kültürü,
Dışkıda C. Difficile toksin A+B incelemesi, Kan sayımı, CRP, Gerekirse kolonoskopi ve biyopsi tanı koydurur. Antibiyotik ishali tedavisi: Tedavide ilk basamak antibiyotiklerin kesilmesi ve kaybedilen suyun ve tuzun yerine konmasıdır. Antibiyotiklerin kesilmesini takiben ishal bir hafta içinde gerilemeye başlar. Antibiyotik ishali her ne kadar antibiyotik kullanımı sonucu ortaya çıkmış olsa da dirençli vakalarda tedavide antbiyotikler kullanılır. C. Difficile bakterisini öldüren antibiyotikler tedaviye eklenebilir. Antibiyotik ishallerinin tedavisinde ishal kesicilerin yeri yoktur. Tedavide probiyotik bakteriler barsak florasının düzelmesine yardımcı olur. Çok ciddi ve ileri vakalar da cerrahi olarak ince barsak dışarı verilebilir. Antibiyotik ishalinden korunma: Antibiyotik ishalinden korunmanın en önemli adımı gereksiz antibiyotik kullanımından kaçınmaktır. Doktor önerisi dışında antibiyotik kullanılmamalı, dozu ve süresi ile oynanmamalıdır. Antibiyotik ile birlikte probiyotik bakterilerin kullanılması barsak florasının dengesine yardımcı olabilir. Referanslar: 1. Crohn s and Colitis Foundation of America http://www.ccfa.org 2. National Digestive Diseases Information Clearinghouse http://digestive.niddk.nih.gov 3. Canadian Association of Gastroenterology http://www.cag-acg.org/default.aspx 4. Canadian Digestive Health Foundation http://www.cdhf.ca/index.html 5. Antibiotic-associated colitis. Merck website. at: http://www.merck.com/mmhe/sec09/ch127/ch127a.html. November 30, 2006.
6. Antibiotic-associated diarrhea. DynaMed website. at: http://dynamed102.epnet.com/detail.aspx?id=114443. November 30, 2006. 7. Antibiotic-associated diarrhea. Mayo Clinic website. at: http://www.mayoclinic.com/health/antibiotic-associated-diarrhe a/ds00454. November 30, 2006. 8. Clostridium difficile colitis. DynaMed website. at: http://dynamed102.epnet.com/detail.aspx?style=1&docid=/dynamed /39bebcddd7cbdbe2852562be006077d5. November 30, 2006. 9. Heinlen L, Ballard JD. Clostridium difficile infection. Am J Med Sci. 2010 Sep;340(3):247-52. 10. Hensgens MP, Goorhuis A, Notermans DW, van Benthem BH, Kuijper EJ. Changing epidemiology of infections in the Netherlands in 2008/09. Ned Tijdschr Geneeskd. 2010;154:A1317. 11. Navaneethan U, Venkatesh PG, Shen B. Clostridium difficile infection and inflammatory bowel disease: understanding the evolving relationship. World J Gastroenterol. 2010 Oct 21;16(39):4892-904. 12. Use of gastric acid-suppressive agents and the risk of community-acquired Clostridium difficile -associated disease. JAMA. 2005 Dec 21;294(23):2989-95