Nevzat PAMUKÇU Serbest Muhasebeci Mali Müşavir İstanbul Tesmer Başkan Yardımcısı 27 Ocak 2017 Bolu 30.01.2017 1
0. İçerik : Giriş Hazır Değerler Ticari Alacaklar Senetli Alacaklar Stoklar Maddi Duran Varlıklar Öz kaynaklar Özellikli konular 30.01.2017 2
DÖNEMSELLİK, ENVANTER VE DEĞERLEME : 30.01.2017 3
1. Giriş : 1.1. Dönemsellik : MUHASEBE SÜRECİ DÖNEM BAŞI İŞLEMLER DÖNEM İÇİ İŞLEMLER DÖNEM SONU İŞLEMLER 30.01.2017 4
1. Giriş : 1.1. Dönemsellik : Bir İşletmelerin süresiz olarak varsayılan ömrü, faaliyet sonuçlarının tespiti amacıyla belli faaliyet dönemlerine bölünmektedir. Faaliyet sonuçlarının tespiti, işletme sahip ve ortakları, işletme yöneticileri, işletmeyle ilişkide bulunan kişi ve kuruluşlar ile devlet açısından önem taşımaktadır. 30.01.2017 5
1. Giriş : 1.1. Dönemsellik : İçinde bulunulan dönemde ödemesine rağmen, içinde bulunulan döneme ait olmayan giderler ile, yine içinde bulunulan dönemde tahsil edilmesine rağmen, içinde bulunulan döneme ait olmayan gelirlerin, faaliyet dönemi gelir ve giderlerinden çıkartılması gerekir. GEÇMİŞ DÖNEM CARİ DÖNEM GELECEK DÖNEM 30.01.2017 6
1. Giriş : 1.1. Dönemsellik : Bir İşletmelerin ömrünün belli faaliyet dönemlerine bölünmesi ve faaliyet sonuçlarının bu dönemler itibariyle tespit edilmesi, dönem sonu envanter ve değerleme işlemlerini zorunlu kılmaktadır. Dönem sonu işlemleri, işletmeye dâhil mevcutların, alacakların ve borçların tespit edilmesi ve tespit edilen bu kıymetlerin değerleme işlemidir. 30.01.2017 7
1. Giriş : 1.2. Envanter Çıkarmak : Bir İşletmeler dönem kar veya zararı hesaplayabilmeleri için V.U.K nun 186 nci maddesine istinaden envanter çıkarmak zorundadırlar. Envanter, işletmeye dâhil mevcutların, alacakların ve borçların varlığının fiilen veya kaydan tespit edilmesidir. 30.01.2017 8
1. Giriş : 1.2. Envanter Çıkarmak : Fiili envanter : Fiili envanter mevcutları saymak, ölçmek ve tartmak suretiyle yapılır. Kaydı envanter : Kaydı envanter belge ve defter kayıtları üzerinde yapılır. 30.01.2017 9
1. Giriş : 1.2. Envanter Çıkarmak : Büyük mağazalarda envanter : Envanter esas itibariyle yıllık olarak çıkartılır ve envanter defterine kaydolun ur. Ancak büyük mağazalar ve eczaneler fiili envanterlerini üç yılda bir çıkartabilirler. - (VUK. Md.190) Fiili envanter yapılmadığı dönemlerde değerleme kaydı envanter üzerinden yapılır. 30.01.2017 10
1. Giriş : 1.2. Envanter Çıkarmak : Envantere alma : Ferdi teşebbüslerde, mükellefin sahip olduğu fabrika, ambar, bina, arazi, atölye, dükkan ve mağaza işletmede ister kısmen ister tamamen kullanılsın envantere alınır. Ticari hanlar gibi oda oda veya kısım kısım kullanılan binalarla evlerin ve apartmanların yarısından fazlası işletmede kullanıldığı takdirde envantere dahil edilir. - (VUK. Md. 187) 30.01.2017 11
1. Giriş : 1.3. Değerleme : İşletmenin varlık ve borçlarını ulusal para birimi ile ifade edilmesidir. İşletmeler faaliyetleri sonucu oluşan karlılığın saptanması, verimliliğin ölçülmesi, işletme amaç ve hedeflerine ulaşma oranının saptanması, mali tablolar aracılığı ile işletme hakkında gerçek, açık, anlaşılır ve tam bilgi sağlanmasına yönelik kayıtların yapılmasıdır 30.01.2017 12
1. Giriş : 1.3. Değerleme : V.U.K nun 258. Nci maddesinde değerleme tarif edilmiştir. Bu tanıma göre değerleme, vergi matrahının hesaplanması ile ilgili iktisadi kıymetlerin vergi kanunlarında gösterilen gün ve zamanlarda takdir ve tespitidir. Değerleme V.U.K nun 258 ve 330 maddeleri arasında geniş bir biçimde yer almaktadır. 30.01.2017 13
1. Giriş : 1.3. Değerleme : Tespit : Mükelleflerce, VUK da yer alan değerleme ölçüleri kullanılarak yapılan değerleme işlemidir. Takdir : Mutat değerleme ölçüleri kullanılarak değerleme yapılamadığı takdirde idare tarafından yapılan takdir işlemidir. - (VUK. Md. 267) 30.01.2017 14
10. HAZIR DEĞERLER : Kasa Hesabı Alınan Çekler Bankalar 30.01.2017 15
100 Kasa : 100.01. Genel hükümler : Kasa hesabı, işletmenin elinde bulunan ulusal ve yabancı paraların TL karşılığının izlenmesi için kullanılır. Kasa hesabının kullanımında Ulusal ve Yabancı paralar için ayrı alt hesaplar açılması gerekir. 30.01.2017 16
100 Kasa : 100.02. Envanter : Sayım noksan veya fazlalıkları, 1 No lu muhasebe uygulama genel tebliğinde; Sayım ve Tesellüm Noksanları 197 No lu Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları 397 No lu hesapta, geçici olarak izlenir. Nedeninin bulunup bulunamamasına göre, bu hesapta yer alan tutarlar ayrı ayrı işleme tabi tutulur. 30.01.2017 17
100 Kasa : 100.02.01. Kasa Sayım Noksanlığı : Yapılan envanter neticesinde 100.00 TL si kasa sayım noksanlığı tespit edilmiş, ve nedeni anlaşılamamıştır. Bu durumda aşağıdaki yevmiye kaydı yapılır. 197 Sayım ve Tesellüm Noksanlığı 100,00 100 Kasa 100,00 - Kasa da meydana gelen noksanlık - Kasa sayım tutanağına istinaden - Nedeni anlaşılamadığı için GVK 88. Nci maddesine istinaden kanunen kabul edilmeyen giderdir 30.01.2017 18
100 Kasa : 100.02.02. Kasa Sayım Fazlalığı : Yapılan envanter neticesinde 100.00 TL si kasa sayım fazlalığı tespit edilmiş, ve nedeni anlaşılamamıştır. Bu durumda aşağıdaki yevmiye kaydı yapılır. 100 Kasa 100,00 397 Sayım ve Tesellüm Fazlalığı 100,00 - Kasa nın fiili sayım neticesinde fazla vermesi - Kasa sayım tutanağına istinaden - Kasa fazlalığı gelir tablosuna aktarılır. 30.01.2017 19
100 Kasa : 100.03. Değerleme : Ulusal Paralar : Türk Lirası cinsinden kasa mevcutları itibarı değeri ile (üzerindeki yazılı değerleri) ile değerlemeye tabi tutulur. Yabancı Paralar : Kasada yer alan yabancı paralar mevcutları Maliye Bakanlığı nın yıl sonunda tebliğ ile ilan ettiği kurlar ile çarpılmak suretiyle değerlenir. 30.01.2017 20
100 Kasa : 100.03. Değerleme : TL dışındaki diğer tüm para birimleri, dönem sonunda borsa rayici ile değerleme yapmak zorundadır. VUK. Md. 280 kambiyo karı/zararı vergi matrahının tespitinde dikkate alınacaktır. Kasadaki yabancı paraların değerlemesi için efektif alış kuru uygulanır. (VUK. 283 Sıra No lu genel tebliğ) 30.01.2017 21
100 Kasa : 100.03.01. Uygulama : Örnek-01 : Kasadaki ABD Dolarının değerlemesi : - Değerleme kuru : 31.12.200x : 3,50 - Kayıtlara geçiş kuru : 15.11.200x : 3,40 - Dolar tutarı : 31.12.200x : 10.000 - (3,50 3,40) x $10.000 = +1.000 TL 30.01.2017 22
100 Kasa : 100.03.01. Uygulama : Örnek-01 : Borç Alacak 100 Kasa 1.000,00 646 Kambiyo Karları 1.000,00 - Dolar kasa bakiyesinin değerlemesi 30.01.2017 23
100 Kasa : 100.03.01. Uygulama : Örnek-02 : Kasadaki ABD Dolarının değerlemesi : - Değerleme kuru : 31.12.200x : 3,40 - Kayıtlara geçiş kuru : 15.11.200x : 3,50 - Dolar tutarı : 31.12.200x : 10.000 - (3,50 3,40) x $10.000 = - 1.000 TL 30.01.2017 24
100 Kasa : 100.03.01. Uygulama : Örnek-2 : Borç Alacak 656 Kambiyo Karları 1.000,00 100 Kasa 1.000,00 - Dolar kasa bakiyesinin değerlemesi 30.01.2017 25
100 Kasa : 100.04. Bakiyeler : Borç Bakiyesinin Yüksek Olması : Dönem sonu kasa bakiyesinin çok büyük meblağlarda olması halinde bu paranın kasada olamayacağı ortaklar tarafından kullanılmış olduğu gerekçesiyle örtülü kazanç dağıtımı sayılarak cezalı tarhiyata muhatap olunabilir. Adat yapılması gerekir. 30.01.2017 26
100 Kasa : 100.04. Bakiyeler : Borç Bakiyesinin Yüksek Olması : İşletmelerin kasasında normal olarak kabul edilebilecek, azami iki üç günlük faaliyetleri sırasında nakit ihtiyacını karşılayacak kadar kasada bulundurması gereken nakit tutarın üzerinde kalan bakiyeler, 30.01.2017 27
100 Kasa : 100.04. Bakiyeler : Borç Bakiyesinin Yüksek Olması : Ortaklar tarafından çekildiği kabul edildiğinden 5520 sayılı K.V.K. nun 13/1-2. md. de örtülü kazanç dağıtımı olarak değerlendirilmekte ve adat yöntemiyle faiz hesaplanması yoluyla da vergilendirilmesi gerekmektedir. 30.01.2017 28
100 Kasa Hesabı : 100.04. Bakiyeler : Borç Bakiyesinin Yüksek olması : Faiz hesaplanması = (Gün x Kredi Tutarı x Faiz Oranı ) : 36.000 Uygulanacak faiz oranı.? - Merkez Bankası avans işlemlerine uygulanan faiz oranı (10,50) 131/689 Ortaklardan Alacaklar 679 Diğer Olağan Dışı Gelir ve Karlar 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hs. 29
100 Kasa Hesabı : 100.04. Bakiyeler : Kasa işlem bakiyelerinin alacak vermesi..? : Muhasebe işlemlerinin doğru olduğu iddia edildiğinde ise bu durum ya gelirlerin gizlendiği ya da gerçek dışı ödemelerin sanki yapılmış gibi kayıtlara intikal ettirildiği anlamına gelir ki bu da VUK. nun 30/4. maddesine göre re sen takdir nedeni olup, cezalı tarhiyata yol açar. 30
100 Kasa Hesabı : 100.05. Kasa affı : Özelge - 01 : Kasa düzeltmesinden oluşan ticari zarar, Gerçek anlamda ticari bir zarar niteliği taşımadığından kurum kazancından indirilmesi mümkün olmadığı gibi geçmiş yıl kârlarına mahsup edilmesi halinde söz konusu mahsup işlemi kar dağıtımı olarak değerlendirilerek bu tutar üzerinden kar dağıtımına bağlı vergi kesintisi yapılacaktır. - Sayı: 62030549-125[9-2012/125]-748 - Tarih: 21/05/2013 31
101 Alınan Çekler Hesabı : 100.01. Genel Hükümler : Gerçek ve Tüzel kişiler tarafından işletmeye verilmiş olup, bankaya tahsile verilmiş fakat henüz tahsil edilmemiş veya ciro edilmemiş olan çeklerin izlendiği hesaptır. Yabancı para üzerinden düzenlenen çeklerde TL sı tutarları üzerinden bu hesapta izlenir. İleri vadeli çekler, hazır değer niteliği taşımadığından özün öncülüğü kavramı gereğince 121 Alacak Senetleri hesabında izlenmelidir. 31
101 Alınan Çekler Hesabı : 101.01. Genel Hükümler : 31.01.2012 tarihli 28193 (mükerrer) sayılı Resmî Gazete' de yayımlanarak yürürlüğe giren 6273 sayılı Çek Kanunu'na eklenen : 31.12.2017 tarihine kadar, üzerinde yazılı düzenleme tarihinden önce çekin ödenmek için muhatap bankaya ibrazı geçersizdir. 33
101 Çekler Hesabı : 101.02. Çeklerde Reeskont : 30.04.2013 tarihinde VUK-64/2013-9/ Vadeli Çeklerde Reeskont Uygulaması-2 sayısı ile yayımladığı, VUK Sirküler/64 de; ileri vadeli çeklerde reeskont uygulamasından yararlanabileceği duyurulmuştur. İleri Vadeli Çeklere Uygulanana Reeskont Uygulaması Ticari kazancın tespitinde gider yazılır. 34
101 Çekler Hesabı : 101.03. Değerleme : Çeklerin değerlemesinde muhasebe ilkeleri vergi mevzuatı arasında fark yoktur. Alınan çekler Türk parası üzerinden düzenlenmiş ise itibarı değer üzerinden değerlenir. (VUK Md. 266) Yabancı para üzerinden düzenlenmiş bulunan çekler ise dönem sonundaki değerleme kuru üzerinden değerlemeye tabi tutulur. (VUK Md. 280) 35
102 Bankalar Hesabı : 102.01. Genel Hükümler : Bankadan alınan hesap ekstre ile, işletmede tutulan banka hesabı karşılaştırılır. Farklar var ise giderilir. Banka işletme lehine tahakkuk eden faizi işletmenin cari hesaba kayıt eder. İşletmenin faiz geliri üzerinden hesaplanıp devlete ödenen vergi işletme kayıtlarında peşin ödenen vergi olarak yer alır. 36
102 Bankalar Hesabı : 102.02. Değerleme : Banka hesabında izlenen mevduat, kayıtlı (mukayyet) değer ile değerlemeye tabi tutulur. (VUK Md. 281) Yabancı paralı mevduat ise dönem sonlarında değerleme kuru ile bilanço günündeki değerine getirilir. Banka hesaplarında tutulan yabancı paralar alacak niteliği gösterdiği için döviz alış kuru ile değerlenir. (VUK Md. 280) 37
102 Bankalar : 102.03. Vadeli mevduat hesapları : ABC İşletmesi bankaya 01. Kasım 2016 tarihinde 50.000 TL 3 ay vadeli %18 faiz oranı ile yatırmıştır. 31. Aralık 2016 tarihi itibarı ile yevmiye kaydını yapınız. 31.12.2016 Borç Alacak 181 Gelir Tahakkukları 1.480 642 Faiz Gelirleri 1.480 - (50.000 X 60 gün x %18 faiz) /36.500 = 1.480 38
102 Bankalar : 102.03. Vadeli mevduat hesapları : 01.01.2017 tarihi itibarı ile yevmiye kaydını yapınız. 01.01.2017 Borç Alacak 642 Faiz Gelirleri 1.480 181 Gelir Tahakkukları 1.480 - (50.000 X 60 gün x %18 faiz) /36.500 = 1.480 39
102 Bankalar : 102.03. Vadeli mevduat hesapları : 31.01.2017 tarihi itibarı ile yevmiye kaydını yapınız. 31.01.2017 Borç Alacak 102 Bankalar 1.865 193 Peşin Öd. Vergi ve Fonlar 355 642 Faiz Gelirleri 2.220 - Vade sonunda faiz ve stopajın tahakkuku 40
102 Bankalar : 102.03 Vadeli mevduat hesapları : 31.12.2015 tarihinde mahsup edilecek vergi? Vade Brüt Faiz Stopaj 01.11.2015 31.01.2016 2.220 355 01.11.2015 31.12.2015 1.865 237 1.480 x 355 : 2.220 = 237 TL 41
102 Bankalar : 102.04. Banka kredi faizleri : VUK nun 5228 Sayılı Kanun ile değişik 285 inci maddesinin birinci fıkrasına göre; Borçlar mukayyet değerleriyle değerlenir. Mevduat veya kredi sözleşmelerine ilişkin borçlar değerleme gününe kadar hesaplanacak faizleriyle birlikte dikkate alınır. Kıst döneme ait tahakkuk etmiş ancak ödenmemiş bulundukları faizleri de gider olarak kurum kazancından indirebileceklerdir. 42
102 Bankalar : 102.04. Banka kredi faizleri : Uygulama : ABC Limited Şirketi 01.07.2015 01.07.2016 tarihleri arasında 1 yıl vadeli banka kredisini 01.07.2016 tarihinde defaten 120.000 TL faiz ödemesinde bulunacaktır. Bu durumda, söz konusu faiz giderinin 01.07.2015 31.12.2015 tarihleri arasında kalan altı aylık kıst döneme isabet eden kısmı olan 60.000 TL 2015 yılı kurum kazancında gider olarak dikkate alınacaktır. 43
12. TİCARİ ALACAKLAR : Alıcılar Alacaklarda Amortisman Alacak ve Borç Senetlerinde Reeskont 30.01.2017 44
120 Alıcılar : 120.01. Genel Hükümler : Bu hesap, işletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan senetsiz alacaklarının izlenmesi için kullanılır. İşletmenin arızi olarak sattığı varlıklar (duran varlık gibi) satın alan kişi ve kuruluşlardan olan senetsiz alacaklar bu hesaba alınmaz. Söz konusu alacaklar; 136 Diğer Çeşitli Alacaklar hesabında izlenir. 45
120 Alıcılar : 120.02. Envanter : Alacakların (müşteriler ) bakiye mutabakatının yapılması gerekir. Bu yazılı olarak, mümkünse ıslak imzalı olarak yapılmalıdır. Alıcılar ile yapılan mutabakat çalışmalarında, Alıcıların Alacak bakiyesi vermesi durumunda, bakiyeler; 340 Alınan Sipariş Avansları hesabına aktarılır. 46
120 Alıcılar : 120.02. Envanter : Bir No lu Muhasebe uygulama tebliğinde netleştirme yapılması mümkün değildir. Uzun zaman tahsilat yapılmayan hesapların durumu irdelenmelidir. (uyuyan hesaplar) Tahsil edilmesi için neler yapıldı? 47
120 Alıcılar : 120.10. Alacaklarda amortisman : Ödeme süresi geçmiş bu nedenle vadesi birkaç defa uzatılmış veya protesto edilmiş, yazı ile birden fazla istenmiş ya da dava veya icra safhasına aktarılmış senetli ve senetsiz alacakları kapsar. Ticari ve Zirai kazançların vergilendirilmesinde tahakkuk esası geçerlidir. Vergilendirmede tahakkuk esası olamasın rağmen alacak her zaman tahsil edilebilme şansına sahip değiştir. İşte bu nedenlerden dolayı alacağın amortismanı gündeme gelmektedir. 48
120. Alacaklar : 120.10. Alacaklarda amortisman : 1. Değersiz alacaklar - (VUK Md: 322) 2. Şüpheli Alacaklar - (VUK Md: 323) 3. Vazgeçilen Alacaklar - (VUK Md: 324) 49
120 Alıcılar : 120.10. Alacaklarda amortisman : 1. Değersiz alacaklar : Kazai bir hükme veya kanaat verici bir vesikaya göre tahsiline artık imkan kalmayan alacaklar değersiz alacaktır. Değersiz alacaklar, karşılık ayırmaksızın değersiz hale geldiği dönemde doğrudan gider yazılır. KAZAİ HÜKÜM VEYA KANAAT VERİCİ BELGE 50
120. Alacaklar : 120.10. Alacaklarda amortisman : 1. Değersiz alacaklar : Kazai hüküm : Konkordato anlaşması, Notere tasdik ettirilmesi veya huzurunda yapılması gerekir. - (VUK. 284 Sıra No lu G.Tebliği) Mahkeme huzurunda alacaktan vazgeçme, Borçlunun ülkeyi terk ettiğinin belgelenmesi, Mirasçıların, mirası red etmeleri, İflas kararı 51
120. Alacaklar : 120.10. Alacaklarda amortisman : 1. Değersiz alacaklar : kanaat verici bir vesika: Alacağın tahsili için kanuni yollara başvurulmuş, icra takibi yapılmış fakat bu başvuru ve takipler sonucunda alacağın ödenmeyeceğinin veya talep edilmesinin imkansız hale gelmiş olduğunun, bir mahkeme kararı ile tespit edilmiş olmasıdır. 52
120 Alacaklar : 120.10. Alacaklarda amortisman : 1. Değersiz alacaklar : Aciz vesikası alacağın değersiz sayılmasını gerektirmez. Aciz vesikasına bağlanan alacaklar için zaman aşımı söz konusu değildir. Bu niteliği ile aciz vesikasına bağlanan alacaklar için artık kesin olarak tahsil edilemeyecek bir alacaktır denilemez. 53
120 Alacaklar : 120.10. Alacaklarda amortisman : 1. Değersiz alacaklar : 10.000 TL tutarındaki senetsiz alacak, borçlusunun ölmesi ve mirasçılarının mirası red etmesi nedeniyle 20.12.2016 tarihinde değersiz hale gelmiştir. 689 Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar 10.000 120 Alıcılar 10.000 - Alacağın şüpheli hale gelmesi 690 Dönem Kar veya Zararı 10.000 689 Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar 10.000 -Dönem sonu işlemi 54
120 Alacaklar : 120.10. Alacaklarda amortisman : 1. Değersiz alacaklar : İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler bu madde hükmüne giren değersiz alacaklar, gider kaydedilmek suretiyle yok edebilir. Serbest meslek kazançlarında tahsil esası olduğundan alacak değersiz hale gelmez. 55
120. Alacaklar : 120.10. Alacaklarda amortisman : 2. Şüpheli Alacaklar : Sadece bilanço esasına göre defter tutan ticari ve zirai kazanç sahipleri, şüpheli duruma düşen senetli ve senetsiz alacakları için karşılık ayırabilirler. Alacağın Ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olması gerekir. 56
120. Alacaklar : 120.10. Alacaklarda amortisman : 2. Şüpheli Alacaklar : Bir alacağın şüpheli hale gelebilmesi için ; Vadesinin geçmiş olması. Vadesi birkaç kez uzatılmış olması. Protesto edilmiş olması. Yazılı olarak birkaç kez istenmiş olması. İcra safhasına aktarılmış olması, gerekir. Karşılık ayırmak ihtiyaridir. 57
120. Alacaklar : 120.10. Alacaklarda amortisman : 2. Şüpheli Alacaklar : Tahsil edilemeyen katma değer.? İlgili kanun maddesinde yer alan şartların mevcut olması, alacağın ilgili kayıtlara girmesi ve katma değer vergisi beyannamelerinde beyan edilmesi halinde mümkündür. (334 Sıra No lu VUK. GT.) 58
120. Alacaklar : 120.10. Alacaklarda amortisman : 2. Şüpheli Alacaklar : Kamu Kurum ve Kuruluşlarından Olan Alacaklar : VUK'nun 323 maddesinde bir alacağın şüpheli alacak olarak değerlendirilmesi için gerekli şartlar sayılırken, borçlunun statüsü veya kişiliğinde herhangi bir kısıtlamaya gitmemiştir. 59
120. Alacaklar : 120.10. Alacaklarda amortisman : 2. Şüpheli alacaklar - Özelge : Şüpheli alacak ayrılmak istenen, tahsil edilemeyen alacağın öncelikle hasılat hesaplarına girmesi gerekmektedir. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı 21.02.2012 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.19.02-019.01-933 60
2. Alacaklar : 2.1. Alacaklarda amortisman : 2. Şüpheli alacaklar - Özelge : Dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük alacakların tespiti açısından dava edilecek alacak için avukatlık ücreti, yargı harcı, notere yapılacak ödemeler ile posta giderleri toplamı dikkate alınarak tahmini bir dava maliyeti bulunacak ve tutarla kıyaslanacaktır. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı 21.02.2011 tarih ve B.07.1.GİB.04.06-32323- 8114-449 61
120 Alacaklar : 102.10. Alacaklarda amortisman : 2. Şüpheli alacaklar - Özelge : Yurt dışından olan alacaklarınız için iş yaptığınız firmanın mukim olduğu ülkenin mahkemelerinde dava açılması veya ilgili ülkenin icra mevzuatı uyarınca icra takibine başlanılması halinde. alacağın karşılık ayrılması mümkün bulunmaktadır. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı S. 77058783-105-110 T. 28.04.2014 62
120 Alacaklar : 102.10 Alacaklarda amortisman : 2. Şüpheli Alacaklar - Özelge : Verilen Sipariş Avansları hesaplarında takip edildiği, tek taraflı olarak sözleşme şartlarının yerine getirilmemesi nedeniyle iş bu hesaplara karşılık ayrılması, Tek taraflı irade beyanınız ile alınmasından vazgeçmeniz halinde de değersiz alacak olarak zarar kaydı mümkün değildir. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı S. 62030549-125[6-2013/354]-627 T. 6.4.2015 63
120. Alacaklar : 120.10. Alacaklarda amortisman : 2. Şüpheli Alacaklar - Özelge : Mahkemece iflasın ertelemesine ilişkin kararın verilmesi durumunda alacakların dava açma ve icra takibi yapma imkanları bulunmamaktadır. İflas ertelemesine ilişkin kararın verildiği hesap döneminde şüpheli alacak karşılığı ayrılması mümkündür. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı 07.12.2010 tarih B.07.1.GİB.4.34.39.19.02-019- 01-551 64
120. Alacaklar : 120.10. Alacaklarda amortisman : 2. Şüpheli Alacaklar - Özelge : Şüpheli alacaklar karşılığı ayırmak mükellefin tercihine bırakılmıştır. Alacağın şüpheli hale geldiği dönemde karşılık ayrılamadığı durumda, daha sonraki dönemlerde bu alacak için karşılık ayrılması söz konusu olamaz. M.B.Gelir İdaresi Başkanlığı nca verilen 28/03/2012 tarih ve B.07.1.GİB.4.35.18.02-1741- 366 65
120. Alacaklar : 120.10. Alacaklarda amortisman : 2. Şüpheli Alacaklar : ABC İşletmesinin 5.000.00 TL Alacak senedi karşılıksız çıkmış, Karşılık ayırmak suretiyle gider yazılmıştır. 128 Şüpheli Alacaklar 5.000,00 121 Alacak Senetleri 5.000,00 - Alacak Senedinin şüpheli hale gelmesi 66
120. Alacaklar : 120.10. Alacaklarda amortisman : 2. Şüpheli Alacaklar : 654 Karşılık Giderleri 5.000 129 Şüpheli Alacaklar Karşılığı 5.000 - Şüpheli Alacağın Karşılık Gideri 690 Dönem Kar / Zarar 5.000 654 Karşılık Giderleri 5.000 - Karşılık giderinin Dönem Kar / Zararına virmanı 67
120. Alacaklar : 120.10. Alacaklarda amortisman : 2. Şüpheli Alacaklar : ABC İşletmesinin 2.500.00 TL Tahsil edilmiştir. 102 Bankalar 5.000,00 128 Şüpheli Alacaklar 5.000,00 - Alacak Senedinin şüpheli hale gelmesi 68
120. Alacaklar : 120.10. Alacaklarda amortisman : 2. Şüpheli Alacaklar : 129 Şüpheli Alacaklar Karşılığı 5.000 644 Konusu Kalmayan Karşılıklar 5.000 - Şüpheli alacak karşılığının iptali 644 Konusu Kalmayan Karşılıklar 5.000 690 Dönem Kar / Zarar 5.000 - Karşılık gider iptalinin Dönem Kar / Zararına virmanı 69
120. Alacaklar : 120.10. Alacaklarda amortisman : 3. Vazgeçilen Alacaklar : Genel hükümler : Vazgeçtim diyerek alacaktan vaz geçilir mi..? Konkordato veya sulh yoluyla alınmasından vazgeçilen alacaklardır. Borçlunun defterinde özel bir karşılık hesabına alınır. Bu hesabın muhteviyatı alacaktan vazgeçildiği yılın sonunda başlayarak üç yıl içinde zararla itfa edilmediği taktirde kar hesabına nakil olunur. 70
120. Alacaklar : 120.10. Alacaklarda amortisman : 3. Vazgeçilen Alacaklar : Konkordato veya sulh yoluyla alınmasında vazgeçilen alacaklar, alacaklı yönünden değersiz alacak sayılır. Borçlu yönünden ise kar mahiyetindedir. Çünkü, Pasifte bir azalma olmuş, Öz Sermaye artmıştır. 71
120. Alacaklar : 120.10. Alacaklarda amortisman : 3. Vazgeçilen Alacaklar : Borçlu ABC İşletmesi konkordato anlaşması ile tahsilinden vazgeçilen 75.000 TL sını VUK nun 324 ncu maddesine istinaden karşılık ayırmaktadır. Muhasebe kaydı : 320 Satıcılar 75.000 549 Özel Fonlar 75.000 - Alacaktan vaz geçme 72
120. Alacaklar : 120.10. Alacaklarda amortisman : 3. Vazgeçilen Alacaklar : Borçlu Alacağın vazgeçilen alacak haline geldiği tarihi takip eden üç yıl içinde bu tutar zararla mahsup edilmediği taktirde, üçüncü yılın sonunda dönem matrahına ilave edilir. 549 Özel Fonlar 75.000 679 Diğer Olağan Dışı Gelirler 75.000 73
ALACAK VE BORÇ SENETLERDE REESKONT : 30.01.2017 74
122. Alacak ve Borç Senetlerinde Reeskont : 122.10. Genel Hükümler : Reeskont, işletme aktifinde veya pasifinde yer alan alacak ve borç senetlerinin değerleme günündeki gerçek değerine indirgenmesidir. Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler senede bağlı borç ve alacaklarını reeskonta tabi tutabilirler. Reeskont (Bankalar, Bankerler, Sigorta Şirketleri SPK tabi şirketler dışında) V.U.K nu açısından ihtiyaridir. 75
122. Alacak ve Borç Senetlerinde Reeskont : 122.10. Reeskonta tabi tutulacakların özellikleri : Alacak ve borcun iktisadi işletme bünyesinde doğmuş olması gerekir. Alacağın gelir yaratıcı ya da hasılat unsuru Borcun da maliyet veya gider unsuru olması gerekir. Bir alacak reeskonta tabi tutulabilmesi için senede bağlı olması gerekir. 76
122. Alacak ve Borç Senetlerinde Reeskont : 122.10. Reeskonta tabi tutulacakların özellikleri : Alacak Reeskonta tabi tutulacak olan senetler vade içermeli ve vadelerinin değerleme günü itibarı ile vadesinin gelmemiş olması gerekir. Bankaya tahsile ve teminata verilen senetlere reeskont işlemi uygulana bilinir. 77
122. Alacak ve Borç Senetlerinde Reeskont : 122.10. Reeskonta tabi tutulacakların özellikleri : Avans olarak alınan senetlerde reeskont uygulanmaz. (kampanyalı satışlar) 1993/1 VUK. İç genelgesi. Müflisten olan senede bağlı alacak senetlerine reeskont uygulanamaz. Şüpheli alacak durumundaki alacak senetlerine ve hatır senetlerine reeskont uygulanamaz. 78
122. Alacak ve Borç Senetlerinde Reeskont : 122.10. Reeskonta tabi tutulacakların özellikleri : Faktoring şirketlerine verilen senetler alacağın devri olduğu için artık işletmenin aktifinden çıkmış faktoring şirketinin aktifine girmiştir. Henüz bitmemiş olan yıllara sari işlerle ilgili olan senetler için reeskont ayrılmaz. 79
122. Alacak ve Borç Senetlerinde Reeskont : 122.10. Reeskonta tabi tutulacakların özellikleri : KDV dahil tutar üzerinden alınan senetler : Katma değer vergisinden doğan alacaklar için de şüpheli alacak şüpheli alacak karşılığı ayrılabileceği uygulamasına paralel olarak, alacak senedi içerisinde yer alan katma değer vergisinin reeskont uygulamasında dikkate alınabileceği yönündedir. Reeskont uygulamasında alacak senedi içerisinde yer alan kdv si dahil bedel üzerinden yapılması mümkündür. - 10.08.2001 tarih 2972950-281-56/42547 80
122. Alacak ve Borç Senetlerinde Reeskont : 122.10. Reeskonta tabi tutulacakların özellikleri : Reeskont oranı : V.U.K nun 238 sıra no lu genel tebliği ile reeskont işlemlerinde iç iskonto yöntemi uygulanacağı belirtilmiştir. Senedin üzerinde faiz nispeti belirtilmiş ise bu oran, belirtilmemiş ise T.C Merkez bankasının resmi iskonto haddi uygulanır. 81
122. Alacak ve Borç Senetlerinde Reeskont : 122.10. Reeskonta tabi tutulacakların özellikleri : Reeskont formolü : F : İskonto Tutarı A : Senedin değeri m : Faiz oranı t : Senedin vadesi Reeskont tutarı: A- (A X 360 / (360 + m x t) 82
15. STOKLAR : 30.01.2017 83
15. Stoklar : 15.10. Genel hükümler : Stoklar işletmenin üretimde kullanmak veya satmak amacı ile edindiği ilk madde ve malzeme ticari mal yarı mamul, mamul hurda gibi varlıklar ile kendi ürettiği benzeri nitelikteki iktisadi kıymetleri ifade eder. Stoklar genel olarak maliyet bedeli ile değerlemeye tabi tutulur. VUK Md: 274/1 84
15. Stoklar : 15.20. Satın alının emtianın değerlemesi : Dahilden satın alınan emtia : Satın alma bedeli Malın iş yerine getirilene kadar ödenen nakliye ve sigorta giderleri Ödenen alış komisyonları - VUK. Md:262 85
15. Stoklar : 15.20. Satın alının emtianın değerlemesi : İthal edilen emtiada : İthal edilen emtianın, gümrük kıymeti. Gümrükte ödenen vergiler. Emtianın gümrükten işyerine gelinceye kadar yapılan nakliye, sigorta ve komisyon giderleri. İthal edilen emtianın ithalat teminatları için ödenen faiz ve komisyonlar. VUK da stokta bulundurma giderlerinin maliyete ilavesini ön görmemiştir. 86
15. Stoklar : 15.20.10. Kur farkı Faiz giderleri : Malın satın alınıp işletme stoklarına girdiği tarihe kadar oluşan kur farklarının maliyete intikal ettirilmesi zorunludur. Krediler için ödenen faiz ve komisyon giderleri doğrudan gider olarak veya istenirse stokta bulunan emtiaya isabet eden kısmı maliyete dahil edilebilir. VUK 238 Sıra No lu G. Tebliğ VUK 334 Sıra No lu G. Tebliğ 87
15. Stoklar : 15.20.20. Alış ıskontoları ve ciro primleri : Alış ıskontoları : Dönem içinde satın alınan emtia için (sipariş edilen mal partisi bazında) satıcı tarafından yapılan mal alış ıskontoları, emtia maliyeti ile ilişkilendirilir. Dönem sonu emtia stoklarının maliyetinin tespitinde bu alış ıskontoları emtianın maliyet bedelini düşüren bir unsur olarak dikkate alınır. 88
15. Stoklar : 15.20.20. Alış ıskontoları ve ciro primleri : Ciro primleri : Belli dönemler itibariyle veya yıl sonlarında, alınan mal miktarına (ciroya) bağlı olarak satıcı tarafından işletme lehine yapılan ıskontolar (ciro primleri) mal alış maliyetiyle ilişkilendirilmeyip doğrudan gelir yazılır. 89
15. Stoklar : 15.20.20. Alış ıskontoları ve ciro primleri : Özelge : Belli bir dönem sonunda veya belirli bir ciroya ulaşılması halinde hesaplanacak ciro primlerinde teslime konu ürünlerin tabi olduğu KDV oranı uygulanması gerekmektedir. Ancak, fiilen bir ürün tesliminin söz konusu olmadığı sadece adı geçen firmaya müşteri yönlendirmek suretiyle verilecek aracılık hizmeti için düzenlenen faturada genel oranda (%18) KDV hesaplanması gerekmektedir. 90
15. Stoklar : 15.30. İmal edilen emtianın değerlemesi : Mamulün vücuda getirilmesinde sarf olunan iptidai ve ham maddelerin bedeli Mamule isabet eden işçilik Genel imal giderlerinden mamule düşen hisse Genel idare giderlerinden mamule düşen hisse Bu hissenin mamulün maliyetine katılması ihtiyaridir Ambalajlı olarak piyasaya arz edilmesi zaruri olan mamullerde ambalaj malzemesinin bedeli. VUK Md. 275 91
15. Stoklar : 15.30. İmal edilen emtianın değerlemesi : Özelge : Yeniden işleme tabi tutulan mamul için yapılan harcamaların muhasebe eleştirilmesi..? - Devreden stok maliyetine mi ilave..? - Önceki Dönem Gider ve Zararlar Hesaplarına mı? - Cari yıl üretim giderlerine mi dahil edileceği...? (ürünün ambalajlı olarak piyasaya arz edilmesi zaruri olduğu da göz önüne alındığında ambalajlama öncesi yapılacak) giderlerin mamulün maliyet bedeline ilave edilmesi gerekmektedir. 92
15. Stoklar : 15.30. İmal edilen mamulün değerlenmesi : Çalışılmayan kısım amortismanları ve giderleri : İmal edilen mamulün üretimi ile ilgisi bulunmayan giderlerin maliyet hesaplarından çekilerek çalışılmayan kısım giderlerine atılması gerekir. - Grev, lokavt, bakım vb. nedenlerle üretimin kısmen veya tamamen durduğu dönemlere ilişkin tüm giderler. - Yıl içinde üretimde kısmen veya tamamen kullanılmayan sabit kıymetlerin amortismanları. 93
15. Stoklar : 15.40. Değere Düşen Mallarda Değerleme (Maliyet bedelinden daha düşük bedelle değerleme) : Emtianın maliyet bedeline nazaran değerleme günündeki satış bedelleri % 10 ve daha fazla bir düşüklük gösterdiği hallerde mükellef maliyet bedeli yerine emsal bedeli ölçüsünü uygulayarak değerleme yapabilir. Bu esasın uygulanması için, aylık satış miktarının, emsal bedeli tayin olunacak her bir malın miktarına nazaran % 25'ten az olmaması şarttır. 94
15. Stoklar : 15.40. Değere Düşen Mallarda Değerleme (Maliyet bedelinden daha düşük bedelle değerleme) : Uygulama : Dönem sonu stok miktarı : 200 birim Birim maliyet bedelinin : 55 TL Değerleme günü itibariyle piyasada oluşan fiyatının 48 TL olması halinde, Piyasada oluşan fiyat, maliyet bedelinin % 10 undan daha fazla oranda düşük olduğundan, işletme emsal bedelle değerleme yapılabilir. 95
15. Stoklar : 15.40. (Değeri Düşen Mallarda Değerleme) Maliyet bedelinden daha düşük bedelle değerleme : Aylar Satış adeti Satış Fiyatı Eylül 40 55 Ekim 55 49 Kasım 40 47 Aralık 45 48 96
15. Stoklar : 15.40. Değeri Düşen Mallarda Değerleme) Maliyet bedelinden daha düşük bedelle değerleme : 157 Diğer Stoklar 11.000 153 Ticari Mallar 11.000-200 ad. X 55,00 = 11.000,00 Maliyet bedeli 654 Karşılık Giderleri 1.200 158 Stok Değer Düşük. 1.200-200 ad. X (55,00 49.00) = 1.200,00 TL 97
15. Stoklar : 15.50. Kıymeti Düşen Mallarda Değerleme : Yangın, deprem ve su basması gibi afetler yüzünden veyahut bozulmak, çürümek, kırılmak, çatlamak, paslanmak gibi haller neticesinde iktisadi kıymetlerinde önemli bir azalış vaki olan emtia ile maliyetlerin hesaplanması mutad olmayan hurdalar ve döküntüler, üstüpü, deşe ve ıskartalar emsal bedeli ile değerlenir. VUK. Md:278 98
15. Stoklar : 15.50. Kıymeti Düşen Mallarda Değerleme : ABC işletmesinde; 11.03.2016 tarihinde meydana gelen yangın sonucunda maliyet bedeli 300.000,00 TL olan emtia kullanılamaz hale gelmiştir. Emtianın emsal bedelinin 0,00 TL olduğuna ilişkin komisyon kararı 15.05.2016 tarihinde işletmeye tebliğ edilmiştir. Sigorta şirketi emtiadaki hasarı 220.000,00 TL olarak belirlemiş ve bu tutarı 12.06.2016 tarihinde işletmeye ödemiştir 99
15. Stoklar : 15.50. Kıymeti Düşen Mallarda Değerleme : ABC işletmesinde; 157 Diğer Stoklar 300.000 153 Ticari Mallar 300.000 11.03.2015 Yangın sonucu malların yok olması 100
15. Stoklar : 15.50. Kıymeti Düşen Mallarda Değerleme : ABC işletmesinde; 654 Karşılık Giderleri 300.000 158 Stok Değer Düşüklüğü 300.000 158 Stok Değer Düşüklüğü 300.000 157 Diğer stoklar 300.000 - Takdir komisyon kararına istinaden muhasebe kayıtlarda çıkarılması 101
15. Stoklar : 15.50. Kıymete Düşen Mallarda Değerleme : ABC işletmesinde; (Emtia nedeniyle yüklenilen KDV 54.000,00 TL'dir ve Maliye Bakanlığı'nca yangın sebebiyle mücbir sebep ilân edilmemiştir). İndirilemeyecek Katma Değer Vergisi : Deprem, sel felaketi ve M.B. yangın sebebiyle mücbir sebep ilân ettiği yerlerdeki yangın sonucu zayi olanlar hariç olmak üzere, zayi olan mallara ait kdv. KDV Md:30/c 102
15. Stoklar : 15.40. Kıymeti Düşen Mallarda Değerleme : ABC işletmesinde; 689 Diğer Olağan Dışı Giderler 54.000 391 İlave Edilecek KDV leri 54.000-15.05.2015 KDV nin düzeltilmesi 102 Bankalar 220.000 679 Diğer Olağan Dışı Gelirler 220.000-12.06.2015 Sigortadan paranın gelmesi 103
15. Stoklar : 15.50. Çalınan Mallarda Değerleme : ABC işletmesinde; 20.02.2015 tarihinde meydana gelen hırsızlık sonucunda maliyet bedeli 100.000,00 TL olan emtia çalınmıştır. İşletme sahibi bu emtia için polise başvurmuş ve polis tarafından çalınmaya ilişkin 20.02.2015 tarihli tutanak tutulmuştur. 104
15. Stoklar : 15.50. Çalınan Mallarda Değerleme : ABC işletmesinde; Sigorta şirketi tarafından 90.000,00 TL tutarındaki sigorta tazminatı 18.04.2015 tarihinde işletmeye ödemiştir (Emtia nedeniyle yüklenilen KDV 18.000,00 TL'dir). 105
15. Stoklar : 15.50. Çalınan Mallarda Değerleme : ABC işletmesinde; 136 Diğer Çeşitli Alacaklar 100.000 689 Diğer Olağan Dışı Gider 18.000 153 Ticari Mallar 100.000 391 İlave edilecek KDV 18.000-20.02.2015 Malın çalınması 106
15. Stoklar : 15.50. Çalınan Mallarda Değerleme : ABC işletmesinde; 102 Bankalar 90.000 689 Diğer Olağan Dışı Gider 10.000 136 Diğer Çeşitli Alacaklar 100.000-18.04.2015 Sigortadan mal bedelinin gelmesi 107
15. Stoklar : 15.50. Çalınan Mallarda Değerleme : ABC işletmesinde; Fiili envanter sonucunda maliyet bedeli 16.000,00 TL 8 adet televizyonun eksiz olduğu tespit edilmiş ve İşletme sahibi bu emtia için polise başvurmamıştır. 197 Sayım ve Tesellüm Noksanlıkları 16.000 153 Ticari Mallar 16.000 - Sayım Noksanlığı 108
15. Stoklar : 15.50. Çalınan Mallarda Değerleme : Emsal satış bedeli 2.500 x 8 = 20.000 TL 131 Ortaklar Cari Hesabı 23.600 600 Yurt İçi Satışlar 20.000 391 Hesaplanan KDV si Hs. 3.600 - Polis raporu olmadığın emsal bedel ile satış 109
15. Stoklar : 15.50. Çalınan Mallarda Değerleme : Çalınan malların maliyet hesaplarına virmanı 621 Satılan Ticari Mal Maliyeti 16.000 197 Sayım ve Tesellüm Noksan 16.000-197 hesabın kapatılması 110
15. Stoklar : 15.60. Fire : Bir malın üretim ve tüketim aşamalarında kendiliğinden oluşan ve başlangıçta miktarı kesin olarak tespit edilemeyen ancak envanter sırasında kayıtlardan ortaya çıkarılabilen bir azalmayı ifade eder. Mutat olmayan hurdalar ve döküntüler, üstüpü, deşe ve ıskartalar (Belli bir değeri olan imalat artıkları) emsal bedelle değerlenir VUK. Md. 278 111
25. MADDİ DURAN VARLIKLAR : 30.01.2017 112
25 Maddi Duran Varlıklar : 25.10. Genel Hükümler : Varlık : Bir işletmenin mal veya hizmet üretmek ya da elde etmek, diğer işletmelere kiralamak için veya idari amaçlarla elinde tuttuğu fiziki kalemler. Bu varlıklar bir yıldan veya işletmenin bir faaliyet döneminden fazla kullanımı öngörülen fiziki kalemlerdir. 113
25 Maddi Duran Varlıklar : 25.10. Genel Hükümler : Gider : Muhasebe döneminde, ekonomik yararlarda varlık çıkışı veya diğer şekillerdeki varlık eksilmeleri sonucundaki azalışları veya; öz kaynaklarda hissedarlara yapılan ödemelerin sonucunda ortaya çıkan azalma dışında öz kaynaklarda azalma sonucunu doğuran borçlarda meydana gelen artışları ifade eder. 114
25 Maddi Duran Varlıklar : 25.10. Genel Hükümler : İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan kıymetler için ödenen bedellerin gider eştirilmesidir. V.U.K nun 313-321 maddelerinde yer almaktadır. Gelir Vergisi Kanunun 40. Nci maddesinin 7 nci bendi hükmüne göre ayrılan amortismanlar gider yazılmaktadır. 115
25 Maddi Duran Varlıklar : 25.20. Amortisman ayırma koşulları : İktisadi kıymetlerin işletmenin aktifine kayıtlı olması gerekir. İktisadi kıymetlerin işletmede bir yıldan fazla kullanılması gerekir. İktisadi kıymetlerin yıpranma, aşınma ve kıymetten düşmeye maruz bulunması. İktisadi kıymet bedelinin belirli bir tutarı aşması gerekir. 116
25 Maddi Duran Varlıklar : 25.20. Amortisman ayırma koşulları : Özelge : Satın aldığınız makinalara ilişkin faturanın satıcı firmadan alınamaması durumunda, Satıcı firma hakkında yapılacak bir vergi incelemesi sonucunda işlemin gerçekliğinin ortaya konulması halinde, envanterinize kaydedebileceğiniz iktisadi kıymetler için amortisman ayrılır. - Tarih : 24.05.2016-64958909-213-15 Şanlıurfa Vergi Dairesi Bşk. 117
25 Maddi Duran Varlıklar : 25.20. Amortisman ayırma koşulları : Boş arsa ve araziler : V.U.K nun 314. Nci maddesiyle yıpranmaya veya aşınmaya maruz kalmadıkları için boş arsa ve arazilerden amortisman ayrılamaz. Binalar, tarım tesisleri, inşa edilen yollar ve benzeri tesisler, üzerinde bulundukları arsa ve arazilerle birlikte amortismana tabi tutulurlar. 118
25 Maddi Duran Varlıklar : 25.20. Amortisman ayırma koşulları : Özellik arz eden hususlar : Bilgisayar işletim program bedelleri amortisman yolu ile yok edilir. Diğer programlar Gelir Vergisi Kanunun 18.nci maddesinde eser kabul edildiğinden, Gayri Maddi Hak olarak amortismana tabi tutulması gerekir. Yapılmakta olan yatırımlardan, tamamlanıncaya kadar amortisman ayrılamaz. 119
25 Maddi Duran Varlıklar : 25.20. Amortisman ayırma koşulları : Özellik arz eden hususlar : İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arzeden üniteler için aynı amortisman yöntemi kullanılmalıdır. Herhangi bir yılda amortisman ayrılmaması halinde amortisman süresi uzatılamaz. Sonraki yıllarda amortisman ayrılmasına ilgili yılda ayrılmış gibi hesaplama yapılarak devam edilir. 120
25 Maddi Duran Varlıklar : 25.20. Maliyet bedeli : Amortismana tabi duran varlıklar maliyet bedeli ile değerlenir. (VUK. Md. 262-270) İktisap tarihinden sonra, normal bakım, onarım ve temizlik giderlerinin gider yazılır, Bunun dışındakiler varlığın maliyet bedeline ilave edilir, yeni değerden amortisman ayrılır. (VUK. Md. 272) 121
25 Maddi Duran Varlıklar : 25.20. Kur farkları : Aktife alındığı hesap dönemi sonuna kadar olan faiz ve kur farkı giderleri iktisadi kıymetin maliyet bedeline ilave edilir. Sonra ki dönemler de aktifleştirmek veya finansman gideri yazmak mükellefin tercihine bırakılmıştır. Lehte oluşan kur farkları maliyetten düşülür veya kambiyo geliri yazılır. (VUK. GT. 163-334) 122
25 Maddi Duran Varlıklar : 25.30. Amortisman ayırmaya başlama : 1. Özelge : şirketiniz tarafından 25.12.2012 tarihinde alışı gerçekleşen ancak tescil işlemi yasal süresi içerisinde 03.01.2013 tarihinde tamamlanan çekiciye ilişkin amortismanın ayrılmasına; Kanunun 320 nci maddesinde ise "Amortisman süresi, kıymetlerin aktife girdiği yıldan başlar. şirketiniz aktifine alındığı 2012 yılı itibariyle amortisman ayrılması mümkün bulunmaktadır. 123
25 Maddi Duran Varlıklar : 25.30. Amortisman ayırmaya başlama : 1. Özelge : Henüz teslim edilmemiş bir gayrimenkul için amortisman ayrılamayacağı hakkında. iktisap edilerek defter kayıtlarına geçirilen, değerleme gününde envantere dahil olan ve kullanılma şartı aranmaksızın kullanılmaya hazır halde bulunan iktisadi kıymetler için amortisman ayrılması söz konusu olduğundan, işletmeniz kayıtlarına intikal ettirdiğiniz ancak kullanıma hazır bulunmayan taşınmaz üzerinden amortisman ayırmanız mümkün bulunmamaktadır. 124
25 Maddi Duran Varlıklar : 25.30. Amortisman ayırma yöntemleri : 1. Normal amortisman yöntemi 2. Azalan bakiyeler yöntemi 3. Fevkalade amortisman ayırma yöntemi 125
25 Maddi Duran Varlıklar : 25.30. Amortisman ayırma yöntemleri : 1. Normal Amortisman Yöntemi : V.U.K nun 315. Nci maddesine göre yükümlüler amortismana tabi iktisadi kıymetlerin faydalı ömürleri dikkate alınır. V.U.K nun 333 ve 339 seri no lu genel tebliğlerinde faydalı ömürler ve normal amortisman oranları ilan edilmiştir. 126
25 Maddi Duran Varlıklar : 25.30. Amortisman ayırma yöntemleri : 2. Azalan Bakiyeler Yöntemi : İşletme hesabı esasına göre ve Serbest Meslek kazanç defter tutanlar, Gayri menkul sermaye iradından dolayı yıllık gelir vergisi beyannamesi verirken gerçek usulde gider yöntemini seçenler. Azalan bakiyeler yöntemini seçemezler, Azalan bakiyeler yönteminde oran %50 geçmemek şartı ile normal amortisman oranın iki katıdır, Azalan bakiyeler yönteminden, Normal Amortisman yöntemine geçilebilir. 127
25 Maddi Duran Varlıklar : 25.30. Amortisman ayırma yöntemleri : 3. Fevkalade amortisman yöntemi : Amortismana tabi iktisadi kıymetin tabii afetler neticesinde değerinin tamamen veya kısmen kaybetmesi. Amortismana tabi iktisadi kıymetin Teknolojik gelişmeler ve cebri çalışma nedeniyle değerinin tamamen veya kısmen kaybetmesi. (VUK. Md: 317) 128
25 Maddi Duran Varlıklar : 25.30. Amortisman ayırma yöntemleri : Kıst amortisman : Kıst Amortisman ile ilgili hükümler (VUK nun 320 nci maddesinde düzenlenmiştir. Tasfiye edilen, devreden veya birleşen kurumda; - Tasfiye, devir, birleşme ve nevi değişikliği hallerinde faaliyetin son bulduğu tarihe kadar kıst amortisman hesaplanır. - Hesap döneminin değişikliği ve ölüm halinde; Kıst amortisman uygulaması gerekir. 129
25 Maddi Duran Varlıklar : 25.30. Amortisman ayırma yöntemleri : Örneğin : Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerin kiralanması işi ile iştigal eden işletmelerin haricindeki binek otomobillerde kıst amortisman uygulamasına tabidirler. - Amortisman Ayırma Y. : Normal - Amortisman Oranı : %20 - Alım Tarihi : 05.09.2015 - Alım bedeli : 50.000.- TL 130
25 Maddi Duran Varlıklar : 25.30. Amortisman ayırma yöntemleri : Yıllar Matrah Oran % C. Yıl Amortismanı B. Amortisman 2015 50.000 20 10.000:12x4=2.500 10.000 2016 50.000 20 10.000 20.000 2017 50.000 20 10.000 30.000 2018 50.000 20 10.000 40.000 2019 50.000 20 10.000 +7.500 39.999 - Normal Amortisman göre kıs amortisman tablosu 131
25 Maddi Duran Varlıklar : 25.30. Amortisman ayırma yöntemleri : 770 Genel Yönetim Giderleri 2.500 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler 7.500 257 Birikmiş Amortismanlar 10.000-31.12.2015 tarihli muhasebe kaydı 770 Genel Yönetim Giderleri 17.499 257 Birikmiş Amortisman 9.999 280 Gelecek Yıllara Ait Giderler 7.500-2019 Takvim yılı amortisman gideri - 2015 Takvim yılı amortisman kıs gideri 132
25 Maddi Duran Varlıklar : 25.30. Amortisman ayırma yöntemleri : Örneğin : Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerin kiralanması işi ile iştigal eden işletmelerin haricindeki binek otomobillerde kıst amortisman uygulamasına tabidirler. - Amortisman Ayırma Y. : Azalan Bakiyeler - Amortisman Oranı : %20 - Alım Tarihi : 05.09.2015 - Alım bedeli : 50.000.- TL 133
25 Maddi Duran Varlıklar : 25.30. Amortisman ayırma yöntemleri : Yıllar Matrah Oran % C. Yıl Amortismanı B. Amor. 2015 50.000 20x2:40 10.000:12x4=5.000 20.000 2016 30.000 40 12.000 32.000 2017 18.000 40 7.200 39.200 2018 10.800 40 4.320 43.520 2019 50.000 40 (15.000 +6.479) 49.999 - Normal Amortisman göre kıs amortisman tablosu 134
1 Maddi Duran Varlıklar : 1.1. Yenileme Fonu : İşletmeye dahil Atik'lerine gerektiğinde yenilenebilmesi için bu kıymetlerin satış kar veya sigorta tazminatlarından ayrılan karşılığın bilançonun pasifinde azami üç yıl süre ile muhafaza edilmesidir. VUK. Md:328 Satış karından oluşan fonun döviz veya mevduat hesaplarında tutulması sonucu elde edilen kur veya faiz geliri fona eklenmez 135
1. Maddi Duran Varlıklar : 1.1. Yenileme Fonu : Faydalanma şartları : Bilanço esasına göre defter tutulmalıdır. Elden çıkarılan ve yerine alınacak olan kıymetin ATİK olması gerekir. Elden çıkarılan kıymetin yenilenmesi zorunlu olması veya yenilenmesi konusunda karar verilmiş olmalıdır. 136
1. Maddi Duran Varlıklar : 1.1. Yenileme Fonu : Faydalanma şartları : Yeni iktisadi kıymet, elden çıkan iktisadi kıymetle aynı nitelikte olmalıdır. Ayrılan Fon, yeni alınan ATİK in amortismanlarında kullanılır. 137
1. Maddi Duran Varlıklar : 1.1. Yenileme Fonu : Kullanın süreleri : Yıl deyimi dönem kabul edilmekte, yenileme fonuna alınıldığı yılı başlangıç yılı sayılmaktadır. Danıştay tarafından benimsenen ikinci görüş karın satışın yapıldığı yılı izleyen üçüncü yılın vergi matrahına dahil edileceği yönündedir. 138
1. Maddi Duran Varlıklar : 1.1. Yenileme Fonu : Özelge -01 : Serbest Meslek Kazanç ve İşletme hesabı esasına göre defter tutanların yenileme fonundan faydalanamaz. - Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı S. 41931384-105[328-2014-3]-2 T. 14.1.2015 139
1. Maddi Duran Varlıklar : 1.1. Yenileme Fonu : Özelge -02 : Amortismana tabi süt veren canlı hayvanların satışından doğan karlar yenilenme fonunda takip edilir. - Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı S. 95133703-105[328-2014/12]-15 T. 29.1.2015 140
1. Maddi Duran Varlıklar : 1.1. Yenileme Fonu : Özelge -03 : Fabrika binası satışından doğan ve yenileme fonu hesabında bekletilen karın işyeri (büro) amaçlı bina alım ve yatırımında kullanılmasının mümkün bulunmadığı hakkında. - Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı S. B.07.1.GİB.4.20.15.02-105[328-2012/2]-405 T. 19.6.2012 141
1. Maddi Duran Varlıklar : 1.1. Yenileme Fonu : Özelge -04 : Finansal kiralama yoluyla edinilen varlıkların kullanma hakkı üzerinden ayrılan amortismanların, yenileme fonundan mahsup edilmesi mümkündür - Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı 20/07/2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.99.16.01.0- VUK-mük.290-75 sayılı ile mukteza) 142
1. Maddi Duran Varlıklar : 1.1. Yenileme Fonu : Özelge -05 : Yenileme fonu hesabında yer alan kar 'ın kurum sermayesine ilavesi mümkündür. - Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı Tarih: 25.05.2016 tarih Sayı: 11395140-105-66620 143
1. Maddi Duran Varlıklar : 1.1. Yenileme Fonu : Özelge -06 : Şirket aktifinde kayıtlı bulunan arsanın satışından doğan kazanç yenileme fonunu eklenemez. - (Arsadan amortisman ayrılmaz.) - Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı Tarih: 26.02.2016 tarih Sayı: 11395140-105-16022 144
1. Maddi Duran Varlıklar : 1.1. Yenileme Fonu : Örneğin : 253 Tesis Makine ve Cihazlar : 20.000.- TL 257 B. Amortisman : 16.000.- TL Net defter değeri : 4.000.- TL Satış tutarı : 10.000.- TL Kar : 6.000.- TL 145
1. Maddi Duran Varlıklar : 1.1. Yenileme Fonu : Sabit kıymet satış işlemi : 102 Bankalar 10.000 257 B. Amortismanlar 16.000 253 Tesis, Makine ve Cihazlar 20.000 679 Diğer Olağan Dışı Gelir ve K. 6.000 - Sabit kıymetin satış muhasebe kaydı 679 Diğer Olağan Dışı Gelir ve K. 6.000 549 Özel Fonlar 6.000 - Sabit kıymet satış karının yenileme fonuna virmanı 146
1. Maddi Duran Varlıklar : 1.1. Yenileme Fonu : Yenisinin alınması : 253 Tesis Makine ve Cihazlar 25.000 102 Bankalar 25.000 - Yerine yenisinin alınması - Faydalı ömrü 5 yıl - Normal Amortisman yöntemi kullanılmaktadır. 147
1. Maddi Duran Varlıklar : 1.1. Yenileme Fonu : Yenisinin alınması : 730 Genel Üretim Giderleri 5.000 257 Birikmiş Amortisman 5.000 - Yeni makinanın amortisman kaydı 549 Özel Fonlar 5.000 671 Önceki dönem gelir ve karlar 5.000 148
1. Maddi Duran Varlıklar : 1.2. Özel Maliyet Bedeli ve İtfası : Genel hükümler : Kiralanan gayrimenkullerin geliştirilmesi veya ekonomik değerinin sürekli olarak artırılması amacıyla yapılan giderler (normal bakım, onarım ve temizleme giderleri hariç) bu gayrimenkulün kullanılması için yapılıp, kira süresinin sonunda mal sahibine bırakılacak olan, varlıkların bedelidir. VUK Md:272 149
1. Maddi Duran Varlıklar : 1.2. Özel Maliyet Bedeli ve İtfası : Unsurları : Gayri menkul başkasına ait olmalıdır. Giderler kiracı tarafından yapılmalıdır. Giderler gayri menkulü genişletmek veya iktisadi değerini artırmak için yapılmalıdır. Yapılan giderin tek başına bir değer göstermemesi gerekir. 150
1. Maddi Duran Varlıklar : 1.2. Özel Maliyet Bedeli ve İtfası : Unsurları : Gayri Kira süresine göre eşit yüzdelerde itfa edilir. Kira süresi dolmadan, kiralanan şeyin boşaltılması halinde, henüz itfa edilmemiş giderler, boşaltma yılında bir defada gider yazılır. (VUK. Md: 327) Azalan bakiyelere göre amortisman ayrılamaz. (V.U.K. Mükerrer 315) 151
1. Maddi Duran Varlıklar : 1.2. Özel Maliyet Bedeli ve İtfası : Kira süreleri : Kira süresinin bir yıl olması halinde; Bir defada gider yazılır. Kira süresinin belli olmaması; (her yıl değişen kira) VUK. 333 seri no lu genel tebliğine göre %20 oranında amortismana tabi tutulur. Kira süresinin sonradan değişmesi; Aktifleştirme yılındaki kira süresi esas alınır. 152
1. Maddi Duran Varlıklar : 1.2. Özel Maliyet Bedeli ve İtfası : Kira süresi ile iktisadi kıymetin ekonomik ömrü karşılaştırılır, İktisadi kıymetin ekonomik ömrü kira süresinden uzun ise kira süresinde, İktisadi kıymetin ekonomik ömrü kira süresinden kısa ise iktisadi kıymetin tabi olduğu amortisman süresinde itfa olunur. Sözleşme süresi Ekonomik ömür : 20 yıl : 10 yıl 153
1. Maddi Duran Varlıklar : 1.2. Özel Maliyet Bedeli ve İtfası : Özel Maliyet Bedelinin Kiralayana devri : Kiracı özel maliyet konusu iktisadi kıymeti kiralayana devrettiğinde fatura düzenlemek zorundadır. Kiracı için ticari kazanç, Gayrimenkul sahibi için gayri menkul sermaye iradıdır. Bedelsiz devirlerde emsal bedeli tespit edilmelidir (VUK. Md: 267), (KDV. Md: 27) 154
1. Maddi Duran Varlıklar : 1.2. Özel Maliyet Bedeli ve İtfası : Özelge - 01 : İşyerinin boşaltılması neticesinde kiraya verene bırakılan ve ayni kira ödemesi olarak değerlendirilen kıymetlerin emsal bedellerinin, kiraya verenin mükellef olmaması durumunda tarafınızca düzenlenecek gider pusulası ile tevsik edilmesi gerekmektedir. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı S. 11395140-105[327-2012/VUK-1-...]-61137 T. 16.6.2015 155
ÖZ KAYNAKLAR : 30.01.2017 156
ENFLASYON DÜZELTMESİ 1. Genel hükümler : 213 Sayılı VUK nun mükerrer 298 nci maddesinin 5 nci fıkrasında pasif kalemlere ait enflasyon fark hesapları, her hangi bir suretle başka bir hesaba nakledildiği veya işletmeden çekildiği takdirde bu işlemlerin yapıldığı dönemlerin kazancı ile ilişkilendirilmeksizin Bu dönemde vergiye tabi tutulur. Ancak öz sermaye kalemlerine ait enflasyon fark hesapları kurumlar vergisi mükelleflerince sermaye ye ilave edilebilir. Bu işlem kar dağıtımı sayılmaz. 157
ENFLASYON DÜZELTMESİ 1. Enflasyon olumlu farkının ortaklara dağıtılması : Enflasyon düzeltmesi sonucu oluşan olumlu şirket karının ortaklara dağıtımı neticesinde tevkif ata tabi tutulacaktır. Tevkif ata tabi tutulmuş olan kar payının yarısı gelir vergisinden istisna edilebileceği gibi, istisna sonrası kalan kar payı tutarının tamamının ilgili yıl için belirlenen haddi aşması halinde beyannameyle beyanı gerekir. 158
SERMAYE AZALTILMASI 1. Genel hükümler : Tam mükellef kurumlarca karın dağıtılmayıp şirket sermayesine eklenmesine karar verilmesi halinde, GVK nun 94/6-b maddesinin (i) ve (ii) alt bentlerinin parantez hükmü uyarınca, karın sermayeye eklenmesi kar dağıtımı sayılmadığından, sermayeye ilave edilen bu tutar üzerinden gelir vergisi tevkif atı yapılmayacaktır. 159
SERMAYE AZALTILMASI 1 Sermaye azaltılması : Daha önceki yıllarda şirket sermayesine eklenmiş olan geçmiş yıl karlarının, şirketin sermaye azaltması sebebiyle ortaklara dağıtılması durumunda, Gelir Vergisi Kanununun Geçici 62 nci maddesi de göz önünde bulundurularak kar dağıtımına bağlı vergi kesintisinin yapılması gerekmektedir. (05.08.2008/23228 sayılı Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı özelgesi) 160
GÖTÜRÜ GİDERLER 1. Genel Hükümler : Mükellefler; ihracat, yurt dışında inşaat, Onarım, Montaj ve taşımacılık faaliyetleri ile ilgili döviz olarak elde ettikleri hasılatın %05 ini aşmamak şartı ile götürü gider yazabilirler. - GVK. Md. 40/1 - GVK 194 No lu Tebliğ 161
GÖTÜRÜ GİDERLER 1. Genel Hükümler : Yurt dışında döviz cinsinden elde edilen hasılatın yurda getirilmesi zorunlu değildir. İhraç kaydıyla mal tesliminde bulunanlar, götürü gider uygulamasından faydalanamazlar. GVK. 233 Seri No'lu gen. t) Bu indirimden faydalanmak için bent kapsamındaki belgesiz giderlerin dönem içinde kanuni defterlere kayıt edilmesi gerekli olup, beyanname üzerinden indirim yapılması mümkün değildir. 162
GÖTÜRÜ GİDERLER 1. Genel Hükümler : Götürü gider uygulamasına konu faaliyetlerin zararla sonuçlanmış olması götürü gider hesaplanmasına engel teşkil etmemektedir. Bu durumda, götürü olarak hesaplanan giderler, bu zararları artırıcı bir unsur olacak ve genel hükümler çerçevesinde indirim konusu yapılacaktır 163
GÖTÜRÜ GİDERLER 1. Uygulama : Toplam ihracat : 215.000 K.K. Ed. Giderler : 4.000 Götürü gider : 1.075 -(215.000 x %05) : K.K.Ed. Giderler : 2.925 164
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 3. Safi Kurum Kazancının Tespiti : 165
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 3. Safi kurum kazancının tespiti : 3.1. Zarar Mahsubu : Yurt içinde ve dışında faaliyetlerden doğan zararlar ile, devir alınan kurumlara ait zararların mahsubu Kurumlar Vergisi Kanunun 9 ncu maddesinde düzenlenmiştir. Herhangi bir yıl zararı en fazla takip eden 5 yılın kazancında indirim yapılabilinir. 2016 Takvim yılına ait Kurumlar vergisi beyanında 2011-2015 yıllarına ait zararlar mahsup edilebilinir. 166
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 3. Safi kurum kazancının tespiti : 3.1. Zarar Mahsubu : Zararın mahsup yapılabilmesi için : Mahsubun yapılacağı beyannamede her yılın zarar tutarının ayrı ayrı gösterilmesi şarttır. Mahsup edilecek geçmiş yıl zararının ilgili olduğu dönemin beyannamesinde yer alması gerekmektedir. Matrah artırımında bulunanlar geçmiş yıl zararlarının %50 sini mahsup edebilirler. 167
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 3. Safi kurum kazancının tespiti : 3.1. Zarar Mahsubu : Özelge : 2014 Takvim yılında zarar 2015 Takvim yılında zarar (2014 TY. Zararını beyannamede göstermemiş.) 2016 Takvim yılı kar (2014 TY. Zararının mahsubu için düzeltme gerekiyor.) 168
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 3. Safi kurum kazancının tespiti : 3.1. Zarar Mahsubu : Zarar mahsup hakkı sonraki yıllarda kullanılamaz. 2014 Takvim yılı zarar 2015 Takvim yılı kar - (2014 takvim yılı zararı mahsup edilmemiş) 2016 Takvim yılı kar - (2014 takvim yılı zararı mahsup ve düzeltme işlemleri yapılamaz.) 169
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 3. Safi kurum kazancının tespiti : 3.1. Zarar Mahsubu : Zararın yasal defterlerde ve mali tablolarda gösterilmemesi Zarar mahsubu için, geçmiş yıllar zararlarının yasal defterlerde veya mali tablolarda gösterilmesini zorunlu değildir. Sermaye azaltılması yapılarak veya başka bir şekilde geçmiş yıl zararlarının kapatılması halinde, zarar mahsup olanağı son bulmamaktadır. 170
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 3. Safi kurum kazancının tespiti : 3.1. Zarar Mahsubu : Devir veya bölünen kurum zararı : Kurumlar Vergisi Kanunu nun 20/1 nci maddesine göre yapılan devir işlemlerinde devralan kurum tarafından indirilecek geçmiş yıl zarar tutarının, devralınan kurumun devir tarihi itibarıyla öz sermaye tutarını aşmaması gerekir. KVK Md:9/1-a 171
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 3. Safi kurum kazancının tespiti : 3.1. Zarar Mahsubu : Yurt dışı zararların mahsubu : Yurtdışı faaliyetlerden doğan zararlar, zarar eden ülkede vergi denetiminden geçmek ve raporun aslı ile birlikte tercümesinin vergi dairesine verilmek şartı ile mümkündür. KVK Md:9/1-b 172
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 1. Safi kurum kazancının tespiti : 1.1. Diğer indirimler : 1. Nakdi Sermaye artırımında vergi avantajı : KVK nun 10 ncu md. Diğer indirimler bölümünde 01.07.2015 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. Nakdi sermaye artırımı üzerinden indirim olarak dikkate alınacak, İndirimler her hesap döneminin sonunda Kurumlar Vergisi Beyannameleri üzerinden yapılacaktır. İndirim tutarları Nazım hesaplarda takip edilir. 173
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 1. Safi kurum kazancının tespiti : 1.1. Diğer indirimler : 1. Nakdi Sermaye artırımında vergi avantajı : İndirimden ancak nakit sermaye artırımları yararlanır. İndirim tutarı TCMB tarafından TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı üzerinden yapılacaktır. Çıkan tutarın %50 si indirim olarak dikkate alınacaktır. 174
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 1. Safi kurum kazancının tespiti : 1.1. Diğer indirimler : 1. Nakdi Sermaye artırımında vergi avantajı : İndirimin hesaplanabilmesi için nakdi sermaye artırımın ödenmesi şarttır. Hesaplama yapılırken, nakdi sermayenin ödendiği ay kesri tam ay sayılmak suretiyle hesaplanır. İndirimlerde her bir dönem için ayrı ayrı yararlanılır. 175
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 1. Safi kurum kazancının tespiti : 1.1. Diğer indirimler : 1. Örnek : ABC A.Ş Sermaye : 600.000,00 TL Bloke : 150.000,00 TL Tescil tarihi : 03.08.2015 Ödeme : 450.000,00 TL Tarihi : 09.11.2015 176
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 1. Safi kurum kazancının tespiti : 1.1. Diğer indirimler : 1. Örnek -2015 TY. : Sermaye Faiz Oranı İndirim Oranı Süre İndirim Tutarı 150.000 14.65 %50 5/12 4.578 450.000 14.65 %50 2/12 5.493 600.000 10.071 177
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 1. Safi kurum kazancının tespiti : 1.1. Diğer indirimler : 1. Örnek - 2016 TY : Sermaye Faiz Oranı İndirim Oranı Süre İndirim Tutarı 600.000 14.65 %50 12 43.950 600.000 43.950 178
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 1. Safi kurum kazancının tespiti : 1.1. Diğer indirimler : 1. Nakdi Sermaye artırımında vergi avantajı : Kazanç yetersizliği nedeniyle indirim konusu edilemeyen tutarın sonraki dönemlere devri: indirim tutarları, herhangi bir endekslemeye tabi tutulmaksızın izleyen hesap dönemlerine ilişkin matrahın tespitinde indirim konusu yapılabilecektir. 179
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 1. Safi kurum kazancının tespiti : 1.1. Diğer indirimler : 1. Nakdi Sermaye artırımında vergi avantajı : Geçici Vergi : sadece dördüncü geçici vergilendirme dönemi itibarıyla bu indirimden yararlanılması mümkün bulunmaktadır. Kazancın yetersiz olması nedeniyle ilgili hesap döneminde indirim konusu yapılamayan tutarlar, izleyen hesap dönemine ilişkin geçici vergilendirme dönemlerine ait geçici vergi matrahlarının tespitinde indirim konusu yapılabilecektir. 180
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 2. Kurumlar Vergisinde Muaflık ve İstisnalar : 2.2.1. Zarar olsa dahi indirilecek istisnalar : 3. Taşınmaz ve Hisse senet satışları : Kurumların en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile intifa senetlerinin satışlarının %75 i kurumlar vergisinden istisnadır. KVK Md:5/6-e Katma Değer Vergisinden de istisnadır. 181
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 2. Kurumlar Vergisinde Muaflık ve İstisnalar : 2.2.1. Zarar olsa dahi indirilecek istisnalar : 3. Taşınmaz ve Hisse senet satışları : 5520 sayılı K.V.K. nın 5. maddesinin son fıkrasında, kurumlar vergisinden istisna kazançlar ile ilgili olarak yapılan harcamaların kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınamayacağı hüküm altına alınmıştır. Döviz üzerinden yapılan bu satışta, yabancı paraların ya da alacakların değerlemesinden kaynaklanan artış veya azalışlar istisna kazanç tutarını etkilemeyeceği gibi fonda tutulan kazanç tutarını da değiştirmeyecektir. 182
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 2. Kurumlar Vergisinde Muaflık ve İstisnalar : 2.2.1. Zarar olsa dahi indirilecek istisnalar : 3. Taşınmaz ve Hisse senet satışları : Özelge : Taşınmaz işletmelerin finansal bünyelerini güçlendirmek amacı tasfiye sürecinin başlamasıyla birlikte son bulduğundan şirket aktifine kayıtlı taşınmaz satışından elde edilecek kazancın tasfiye halindeki kurumlar açısından vergisinden istisna edilmesi mümkün bulunmamaktadır. 183
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 2. Kurumlar Vergisinde Muaflıklar ve İstisnalar : 2.2.1. Zarar olsa dahi indirilecek istisnalar : 3. Taşınmaz ve Hisse senet satışları : Özelge : Satılıp kiralanan ve sözleşme süresi sonunda geri satın alınan taşınmazın şirketinizce üçüncü kişilere satışında Katma Değer Vergisi Kanunu 17/4-r maddesi kapsamında iki tam yıllık sürenin başlangıcı olarak taşınmazın kiralama süresi sonunda şirketiniz adına tapuda tescil tarihinin dikkate alınması gerekmektedir. 184
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 2. Kurumlar Vergisinde Muaflıklar ve İstisnalar : 2.2.1. Zarar olsa dahi indirilecek istisnalar : 3. Taşınmaz ve Hisse senet satışları : Taşınmazların kaynak kuruluşlarına satılması durumunda istisna %100 olarak uygulanır. 6495 Sayılı Kanun ile değişmiş ve 02.08.2013 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. - KVK. Md:5/6-e 185
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 2. Kurumlar Vergisinde Muaflıklar ve İstisnalar : 2.2.1. Zarar olsa dahi indirilecek istisnalar : 3. Taşınmaz ve Hisse senet satışları : Satıştan doğan kazancın %100 ü Kurumlar Vergisinden istisnadır. (KVK 5/1-e) Satış işlemi KDV den istisnadır. (KDVK 17/4-y) Satış işleminde binde 20 yerine binde 4,55 tapu harcı alınır. (Harçlar Kanunu-4 Sayılı Tarife/20-g) 186
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 2. Kurumlar Vergisinde Muaflıklar ve İstisnalar : 2.2.1. Zarar olsa dahi indirilecek istisnalar : 3. Taşınmaz ve Hisse senet satışları : Satış işleminin ardından, finansal kiralama şirketi ile sözleşme yapılarak taşınmaz kiralanır. (Finansal Kiralama Sözleşmesi) Kiralama işlemleri KDV den istisnadır Finansal Kiralama şirketine ödenen faizler KVK veya GVK yönünden gider yazılır. 187
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 2. Kurumlar Vergisinde Muaflıklar ve İstisnalar : 2.2.1. Zarar olsa dahi indirilecek istisnalar : 3. Taşınmaz ve Hisse senet satışları : Kiralama süresinin bitiminde taşınmaz geri alınır. Bu aşamada herhangi bir para ödemesi yapılmaz. Finansal Kiralama şirketi tarafından taşınmazın şirkete devri KDV den istisnadır. (KDVK 17/4-y) Finansal Kiralama şirketi tarafından taşınmazın şirkete devri tapu harcından istisnadır. (6361 Finansal Kiralama Kanunu Md.37) 188
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 2. Kurumlar Vergisinde Muaflıklar ve İstisnalar : 2.2.1. Zarar olsa dahi indirilecek istisnalar : 3. Taşınmaz ve Hisse senet satışları : Uygulama : Makineler Maliyeti : 1.000.000 B. Amortisman : 200.000 Net Defter Değeri : 800.000 Satış (faizsiz) : 2.500.000 189
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 2. Kurumlar Vergisinde Muaflıklar ve İstisnalar : 2.2.1. Zarar olsa dahi indirilecek istisnalar : 3. Taşınmaz ve Hisse senet satışları : 329 Y. İçi Diğer Ticari Borçlar 2.500.000 600 Satış Hesabı 2.500.000 - Demirbaşın Kiralama Şirketine Devri - Faturaya kdv sinden istisna olduğu yazılacaktır. 190
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 2. Kurumlar Vergisinde Muaflıklar ve İstisnalar : 2.2.1. Zarar olsa dahi indirilecek istisnalar : 3. Taşınmaz ve Hisse senet satışları : 257 B. Amortisman 200.00 600 Satış Hesabı 2.500.000 253 Makineler Hesabı 1.000.000 679 D. Olağan Dışı Gelirler 1.700.000-1.700.000 TL Kurumlar Vergisi beyanında indirilecektir 191
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 2. Kurumlar Vergisinde Muaflıklar ve İstisnalar : 2.2.1. Zarar olsa dahi indirilecek istisnalar : 3. Taşınmaz ve Hisse senet satışları : 570 Dönem Net Karı 1.700.000 549 Özel Fonlar 1.700.000-1.700.000 TL Karın Özel Fona Devri 192
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 2. Kurumlar Vergisinde Muaflıklar ve İstisnalar : 2.2.1. Zarar olsa dahi indirilecek istisnalar : 3. Taşınmaz ve Hisse senet satışları : 260 Haklar 2.500.000 301 F. K. İşlemlerinde Borçlar 2.500.000 - Satılan Demirbaşın Finansal Kiralama Şirketinde kiralanması - Faizler ihmal edilmiştir. 193
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 2. Kurumlar Vergisinde Muaflıklar ve İstisnalar : 2.2.1. Zarar olsa dahi indirilecek istisnalar : 3. Hakların Amortisman Hesaplaması : Haklar : İstisna : 2.500.000 1.700.000 100 X ----------------------------------------------------------- (100 x 1.700.000:2.500.000) = % 68 Özel fondan karşılanıyor. Fondan karşılanan kısmı amortisman gideri yazılmaz. 194
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 2. Kurumlar Vergisinde Muaflıklar ve İstisnalar : 2.2.1. Zarar olsa dahi indirilecek istisnalar : 3. Hakların Amortisman Hesaplaması : 730 G. Üretim Gideri 800.000 549 Özel Fonlar 1.700.000 268 B. Amortisman 2.500.000 - Özel fondan karşılanan amortisman iptali 195
GEÇ GELEN FATURALAR 5. Geç Gelen Faturalar : 5.1. Geç gelen faturanın KDV si? : Fatura 24.01 24.04 2017 tarihleri arasında gelir ise..? 2017 Takvim yılında KDV dahil tutar 681 No lu hesaba kayıt edilir. 2017 Takvim yılında KKEG olarak dikkate alınır. 2016 Takvim yılı Kurumlar Vergisi Beyanında KDV dahil tutar indirim konusu yapılır. 196
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 3. Safi kurum kazancının tespiti : 3.4. Kanunen kabul edilmeyen giderler : 3. Özel kanunlarda düzenlenmiş kabul edilmeyen giderler : Özürlü personelin sigorta priminin işveren hissesinin hazinence karşılanan kısmı. 4857 İş Kanunu Md:30 197
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 3. Safi kurum kazancının tespiti : 3.4. Kanunen kabul edilmeyen giderler : 3. Özel kanunlarda düzenlenmiş kabul edilmeyen giderler: Ödenmeyen sosyal güvenlik primleri 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, md. 88: Kuruma fiilen ödenmeyen prim tutarları, gelir ve kurumlar vergisi uygulamasında gider yazılamaz. Sigorta primleri, dönemine ve ait olduğu yıla bakılmaksızın fiilen ödendiği tarihte gider yazılır. 198
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 3. Safi kurum kazancının tespiti : 3.4. Kanunen kabul edilmeyen giderler : 3. Özel kanunlarda düzenlenmiş kabul edilmeyen giderler: Ödenmeyen sosyal güvenlik primleri Aralık ayına ait sosyal güvenlik primleri ertesi yılın Ocak ayı içinde (vadesinde) ödenmesi durumunda, bu primler Aralık ayının gideri olarak dikkate alınabilir. GVK 174 No lu G.T 199
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 3. Safi kurum kazancının tespiti : 3.4. Kanunen Kabul Edilmeyen giderler : 3. Özel kanunlarda düzenlenmiş kabul edilmeyen giderler : 361 ÖDENECEK S.G.GİDERLERİ XXX 368 VADESİ GEÇMİŞ ERTELENMİŞ XXX 950 K.K.EDİLMEYEN GİDERLER XXX 951 K.K.EDİLMEYEN GİDER KARŞ. XXX 200
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 3. Safi kurum kazancının tespiti : 3.4. Kanunen kabul edilmeyen giderler : 3. Özel kanunlarda düzenlenmiş kabul edilmeyen giderler : 368 VADES, GEÇMİŞ ERTELENMİŞ XXX 102 BANKALAR XXX 955 VERGİ M.İNDİRELECEK GİD. XXX 956 V.M İNDİR. GİDER KARŞ. XXX 201
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 3. Safi kurum kazancının tespiti : 3.5. Kurum kazancına ilaveler : 1. K.K.E. Giderlerin Mali Kardan fazla olması : GEÇMİŞ YILLAR KARLARI 20.000 TİCARİ KAR + 50.000 K. KABUL EDİLMEYEN GİDERLER + 300.000 KURUMLAR VERGİSİ MATRAHI 350.000 KURUMLAR VERGİSİ %20 70.000 202
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 3. Safi kurum kazancının tespiti : 3.5. Kurum kazancına ilaveler : 1. K.K.E. Giderlerin Mali Kardan fazla olması : 690 DÖNEM KARI 50.000 570 GEÇMİŞ YILLAR KARLARI 20.000 370 D.K. VERGİ VE YASAL Y.K 70.000 203
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 3. Safi kurum kazancının tespiti : 3.5. Kurum kazancına ilaveler : 1. K.K.E. Giderlerin Mali Kardan fazla olması : GEÇMİŞ YILLAR KARLARI 20.000 TİCARİ ZARAR - 50.000 K. KABUL EDİLMEYEN GİDERLER + 300.000 KURUMLAR VERGİSİ MATRAHI 250.000 KURUMLAR VERGİSİ %20 50.000 204
KURUMLAR VERGİSİ BEYANINDA ÖZELLİKLİ KONULAR 3. Safi kurum kazancının tespiti : 3.5. Kurum kazancına ilaveler : 1. K.K.E. Giderlerin Mali Kardan fazla olması : 690 DÖNEM ZARARI 30.000 570 GEÇMİŞ YILLAR KARI 20.000 370 D.K. VERGİ VE YASAL Y.K 50.000 205
MUHASEBE KAYIT HATALARININ DÜZELTİLMESİ : 206
MUHASEBE KAYIT HATALARININ DÜZELTİLMESİ 1. Belgesiz satış yapıldığının tespitinde : Satış hasılatının eksik beyan edilmesi : Satış hasılatı : 360.000,00 TL Uzlaşmada (K.V) : 70.000,00 TL Vergi ziyaı : 2.500,00 TL Gecikme faizi : 60.000,00 TL hesaplanmıştır. 207
MUHASEBE KAYIT HATALARININ DÜZELTİLMESİ 1. Belgesiz satış yapıldığının tespitinde : Muhasebe kaydı : 131 Ortaklardan Alacaklar 360.000,00 770 Genel Yönetim Giderleri 62.500,00 368 Vadesi Geçmiş Ertelenmiş Vergiler 70.000,00 369 Ödenecek Diğer Yükümlülükler 62.500,00 671 Önceki Dönem Gelir ve Karlar 290.000,00 208
MUHASEBE KAYIT HATALARININ DÜZELTİLMESİ 2. Satılan Malın Maliyeti : Satılan malın maliyetinin yanlış olması : Fazla yazılan maliyet : 120.000,00 TL Vergi (120.000 x %20) : 24.000,00 TL Vergi ziyaı : 2.000,00 TL Gecikme faizi : 700,00 TL hesaplanmıştır. 209
MUHASEBE KAYIT HATALARININ DÜZELTİLMESİ 2. Satılan Malın Maliyeti : Muhasebe kaydı : 153 Ticari Mallar 120.000,00 770 Genel Yönetim Giderleri 2.700,00 368 Vadesi Geçmiş Ertelenmiş Vergiler 24.000,00 369 Ödenecek Diğer Yükümlülükler 2.700,00 671 Önceki Dönem Gelir ve Karlar 96.000,00 210
MUHASEBE KAYIT HATALARININ DÜZELTİLMESİ 3. Maddi duran varlıklar : Fazla amortisman gideri yazmak : Fazla ayrılan Amortisman : 100.000,00 TL Vergi (100.000 x %20) : 20.000,00 TL Vergi ziyaı : 20.000,00 TL Gecikme faizi : 600,00 TL hesaplanmıştır. 211
MUHASEBE KAYIT HATALARININ DÜZELTİLMESİ 3. Maddi duran varlıklar : Muhasebe kaydı : 257 Birikmiş Amortisman 100.000,00 770 Genel Yönetim Giderleri 20.600,00 368 Vadesi Geçmiş Ertelenmiş Vergiler 20.000,00 369 Ödenecek Diğer Yükümlülükler 20.600,00 671 Önceki Dönem Gelir ve Karlar 80.000,00 212
GENÇ GİRİŞİMCİ KAZANÇ İSTİSNASI 1. Yasal Düzenleme : Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis olunan ve Mükellefiyet başlangıç tarihi itibarıyla yirmi dokuz yaşını doldurmamış tam mükellef gerçek kişilerin, Faaliyete başladıkları takvim yılından itibaren üç vergilendirme dönemi boyunca elde ettikleri bu kazançlarının 75.000 Türk lirasına kadar olan kısmı, aşağıdaki şartlarla gelir vergisinden müstesnadır GVK Mük. Md:20 30.01.2017 213
GENÇ GİRİŞİMCİ KAZANÇ İSTİSNASI 2. Faydalanma Şartları : İşe başlamanın kanuni süresi içinde bildirilmiş olması, Kendi işinde bilfiil çalışılması veya işin kendisi tarafından sevk ve idare edilmesi (Çırak, kalfa veya yardımcı işçi çalıştırmak ya da seyahat, hastalık, askerlik, tutukluluk ve hükümlülük gibi zaruri ayrılmalar dolayısıyla geçici olarak işinde bilfiil çalışmamak bu şartı bozmaz.) 30.01.2017 214
GENÇ GİRİŞİMCİ KAZANÇ İSTİSNASI 2. Faydalanma Şartları : Faaliyetin adi ortaklık veya şahıs şirketi bünyesinde yapılması hâlinde tüm ortakların işe başlama tarihi itibarıyla bu maddedeki şartları taşıması, Ölüm nedeniyle faaliyetin eş ve çocuklar tarafından devralınması hâli hariç olmak üzere, faaliyeti durdurulan veya faaliyetine devam eden bir işletmenin ya da mesleki faaliyetin eş veya üçüncü dereceye kadar (bu derece dâhil) kan veya kayın hısımlarından devralınmamış olması, 30.01.2017 215
GENÇ GİRİŞİMCİ KAZANÇ İSTİSNASI 2. Faydalanma Şartları : Mevcut bir işletmeye veya mesleki faaliyete sonradan ortak olunmaması. İstisna kapsamındaki faaliyetlerden kazanç elde edilmemesi veya istisna haddinin altında kazanç elde edilmesi hâllerinde dahi yıllık beyanname verilir. İstisnadan yararlanabilmeleri için tüm ortakların ayrı ayrı istisna şartlarını taşımaları gerekmektedir. Ortaklardan herhangi birinin istisna şartlarını taşımaması halinde, diğer ortaklar da istisnadan faydalanamaz. 30.01.2017 216
GENÇ GİRİŞİMCİ KAZANÇ İSTİSNASI 2. Faydalanma Şartları : Kan ve Sıhri (Kayın) Hısımlar : 1 NCİ DERECEDE HISIMLAR 2 NCİ DERECEDE HISIMLAR 3 NCÜ DERECEDE HISIMLAR - ÇOÇUKLARI (EVLATLIKLARI) - ANNESİ - BABASI - KARDEŞLERİ - TORUNLARI - BÜYÜK ANNESİ VE BABASI - KARDEŞİNİN ÇOÇUKLARI - AMCA VE DAYILAR - HALE VE TEYZELER 30.01.2017 217
GENÇ GİRİŞİMCİ KAZANÇ İSTİSNASI 2. Faydalanma Şartları : Özelge : Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı-Trabzon Vergi Dairesi Başkanlığı S. 26468226-120[-ÖZG-2016]-105 T. 29.12.2016 İstisna şartlarını sağlayan mükelleflerce daha sonra herhangi bir nedenle faaliyetin terk edilmesi durumunda, terk tarihine kadar elde edilen kazançlar dolayısıyla istisnadan yararlanılır. Faaliyet terk edildikten sonra istisna kapsamındaki söz konusu faaliyetlere tekrar başlanılması halinde ise adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis olunması şartı ihlal edilmiş sayılacağından bu istisnadan yararlanılamaz. 30.01.2017 218
GENÇ GİRİŞİMCİ KAZANÇ İSTİSNASI 3. İstisna Tutarı : İstisna, her vergilendirme döneminde yıllık 75.000 Türk lirası olarak uygulanacak olup bir vergilendirme döneminde istisna tutarının altında kazanç elde edilmesi durumunda ise istisnadan yararlanılmayan tutar ertesi yıla devredilmez. İstisnadan yararlanan ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabının geçici verginin hesabında da söz konusu istisnayı dikkate alacakları tabiidir. 30.01.2017 219
GENÇ GİRİŞİMCİ KAZANÇ İSTİSNASI 3. İstisna Tutarı : Kazanç istisnasından yararlanan mükellefler beyana tabi başka bir gelirlerinin olması durumunda da ticari, zirai ve mesleki kazançları dolayısıyla istisnadan yararlanabilirler GVK 292 Seri No lu G. Tebliğ 30.01.2017 220
Gelecek ile ilgili bildiğimiz tek şey geleceğin bugünden daha farklı olacağıdır. Gelecekte tüm umutlarınızın gerçekleşmesini dilerim. 30.01.2017 221
Sabrınız için teşekkür ederim. Nevzat PAMUKÇU Serbest Muhasebeci Mali Müşavir 30.01.2017 222