KİŞİSEL KORUYUCU EKİPMANLAR VE KULLANIM ALANLARI
Kişisel koruyucu ekipman nedir? Çalışma ortamındaki enfeksiyon risklerine karşı çalışan tarafından kullanılması gereken giysi, araç ve malzemelerdir. Bölümün niteliğine göre farklı özellikte kişisel koruyucu ekipmana ihtiyaç duyulabilir
Gerekli ekipman Eldiven Koruyuculu (eldiven,intra ket,enjektör) Önlük Sıvı geçirmez önlük Maske,N95 maske
Ekipmanların kullanım öncesi ve sonrası kullanılması gereken hijyen malzemeleri Hijyen Malzemeleri: El dezenfektanı, kağıt havlu, sıvı sabun
Kişisel koruyucu ekipman Önlük: (tüm birimler ) Eldiven (tüm birimler), Açık yara, ileostomi, kolostomili hastada, aspirasyon gibi sıçrama ihtimali olan ve sıkı temas izolasyonuna alınan hasta odasına girerken kullanılır. İnvaziv işlemlerde kendimizi korumak adına mutlaka kullanılmalı
Ağız-burun maskesi,: (tüm birimler), *Damlacık yolu ile bulaşan hastalık tanısı alan veya şüpheli vakalarda kullanılır,cerrahi işlemlerde ayrıca sıçrama ihtimali olan işlemlerde giyilir(bronkoskop i entübasyon vs.) **** Maske ıslandığında değiştirilmelidir
N95 solunum maskesi Solunum yolu ile bulaşan hastalık tanısı alan(tbc,kızamık Su çiçeği) veya şüpheli vakalarda kullanılır. *N 95 veya FFP3 maskesi kişiye özel olmalıdır, açıkta asılı tutmak ve filtre kısmına dokunulmamalıdır.
Yüz maskesi (siperlik) Su geçirmez önlük Sıçrama ihtimali olan işlemlerde giyilir(ameliyatha ne,diş ünitesi vs.) Sıvı teması olan birimlerde kullanılır (dekontaminasyon ünitesi,çamaşırhane)
İnvaziv işlemlerde ihtiyaç duyulan Korumalı enjektör:hcv, HIV,KKKA hastalığı olan veya şüpheli olgulara Korumalı intraket: HCV, HIV,KKKA hastalığı olan veya şüpheli olgularda Bariyerli eldiven: HCV, HIV,KKKA hastalığı olan veya şüpheli olgulara cerrahi müdahele ve invaziv girişimlerde
Hijyen malzemeleri El antiseptik solüsyonları: (tüm birimler.) -hasta teması öncesi ve sonrasında ve müdahelerlerden önce ve sonra kullanılmalı Sabun ve kâğıt havlu: : tüm birimler hasta teması öncesi ve sonrasında ve müdahelerlerden önce ve sonra kullanılmalı
Koruyucu ekipmanın uygun kullanımı Giyme sırası Önlük Maske Gözlük-yüz koruyucu Eldiven Çıkarma sırası Eldiven Gözlük-yüz koruyucu Önlük Maske El hijyeni sağlanmalı
Önlük giyerken Önlük malzemesi uygulanacak işleme göre seçilmeli Uygun tip ve boyut seçilmeli Arkadan bağlanmalı Eğer çok küçük ise iki tane önlük giyilmeli ;Biri önden diğeri arkadan
Önlük çıkarılırken Omuz kısımlarından tutulur Kontamine dış yüz içe doğru çevrilir Yuvarlayarak katlanır Çıkarıldığında sadece temiz taraf görünmelidir
Maske takılırken Burnu, ağzı ve çeneyi tamamen içine almalıdır Yüze uygunluk tam olmalı N95 gibi özel tip maskeler için yüze uyum testi yapılmalı
Maske takıldıktan sonra Tükrük veya sekresyonlarla ıslandığı zaman değiştirilmeli Boynun altında asılı tutulmmalı,tekrar kullanılmamalı Ortak kullanılmamalı
Maske çıkarılırken Maske bağları (önce alttaki) çözülür Maskenin ön yüzü kontamine olduğu için elle temas etmemelidir Bağlardan tutularak atılır
Gözlük-yüz koruyucusu giyilmesi Gözleri ve yüzü tam olarak kapatmalı Yüze uygunluk tam olmalı Yüze oturmalı ancak sıkmamalıdır
Gözlük-yüz koruyucusu çıkarılırken Eldivensiz ellerle çıkarılır
Eldiven giyilirken Eldivenler en son giyilmeli Doğru tip ve boyutta eldiven seçilmeli Eldiven giymeden önce eller yıkanmalı veya el dezenfektanı ile ovalanmalı Önlüğün kol manşetleri üzerine çekilmeli
Eldiven giyildikten sonra: Temizden kirliye doğru çalışılmalı Eldiven ile çalışırken kendine ve çevreye kontamine temas sınırlanmalı Eldivenler tekrar kullanılmamalı Eldiven çıkartıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalı ELDİVEN ÜZERİNE EL DEZENFEKTANI UYGULANMAMALI VEYA ELDİVENLİ ELLER YIKANMAMALIDIR.
Eldiven çıkarılırken Elin üzerinden sıyrılarak içi dışına çevrilir Diğer eldivenli el ile tutulur Eldivensiz parmakla bilekten diğer eldiven sıyrılır İçi dışına çevrilerek her iki eldivenden oluşan küçük bir torba şeklinde atılır
Önemli Noktalar Hangi ekipmanın nerede kullanılması gerektiği tüm çalışanlar tarafından bilinmeli Koruyucu ekipman kullanımı konusunda tüm personel sorumluluk bilinci ile hareket etmeli
İzolasyonla ilgili hazırlanan kartlar ve broşürler.
STANDART ÖNLEMLER (1) TEMASTAN ÖNCE ELDİVEN GİYİNİZ İKİ HASTA BAKIMI ARASINDA ELDİVEN DEĞİŞTİRİNİZ. ELDİVENDEN GİYİLMEDEN ÖNCE ELDİVEN ÇIKARILDIKTAN SONRA ELLERİNİZİ YIKAYINIZ KAN VE VÜCUT SIVILARI VEYA BÜTÜNLÜĞÜ BOZULMUŞ DERİ VE MUKOZA İLEYAPILACAK İŞLEM SIRASINDA SIÇRAMA İHTİMALİ VARSA MASKE, GÖZLÜK VE ÖNLÜK KULLANINIZ KULLANDIĞINIZ İĞNELERİ KILIFINA GEÇİRMEYİNİZ, UCUNU BÜKMEYİNİZ, DELİNMEYEN KAPLAR İÇERİSİNDE BİRİKTİRİNİZ KAN VE VÜCUT SIVILARIYLA KİRLENEN ÇARŞAF VE DİĞER MATERYALLERİ ÖZEL TORBALARA KOYUNUZ EKSUDATİF DERİ LEZYONUNUZ VARSA EK ÖNLEMLER UYGULAMANIZ GEREKTİĞİNİ UNUTMAYINIZ BU ÖNLEMLERİ TÜM HASTALAR İÇİN UYGULAYINIZ
STANDART ÖNLEMLER(2) Hastanın enfeksiyonu olup olmadığına bakılmaksızın tüm hastalara uygulanan önlemlerdir. EL TEMİZLİĞİ: Eldiven giymeden önce ve eldivenler çıkartıldıktan sonra, iki hasta arasında, iki işlem arasında el temizliği uygulanır. ELDİVEN: : Kan ya da vücut sıvıları ve enfekte sekresyonlar ile temas etme olasılığı ya da durumunda, - Hastanın yaralanmış derisi ya da mukozası ile temas durumunda, -Kesici delici alet ile işlem yaparken -Çevredeki kirli materyallere temas söz konusu olduğunda giyilir. - Muayene eden kişinin ellerinde açık yara veya bir lezyon varsa hastaya yapılan rutin işlemlerde de eldiven giyilir.(etrafı kontamine etmemek ve kendini korumak için) HASTAYA KULLANILAN TIBBİ MALZEMELER: Hastaya ilişkin kesici ve delici aletler, delici kesici alet kutuları içerisine atılır. - Hastaya ait enfekte, kan ve vücut sekresyonları ile kirlenmiş yeniden kullanılabilir tıbbi aletlerin temizliği ilgili talimata göre yapılır. ÖNLÜK, MASKE, GÖZLÜK: Kan ve vücut sıvıları ile (aspirasyon, arteriyel kan alımı, endoskopi, cerrahi işlem vb. sıçrama ihtimali olan) temas durumu söz konusu olduğunda giyilir. ÇEVRE KONTROLÜ Yerler vücut sıvıları (kan, idrar, vb.) ile kirlendiğinde ilgili talimata göre temizlenir. KAN VE VÜCUT SIVILARI İLE TEMAS - Subkutan yaralanmada (iğne batması vb); hemen bol su ve sabun ile yıkanır ve alkol ya da betadin ile temizlenir. Göze sıçrama durumunda ise; hemen serum fizyolojikle ile yıkanır.
TEMAS İZOLASYONU Çok ilaca dirençli mikroorganizmalarla (MRSA,VRE,) enfekte olduğu bilinen ya da şüphe edilen bir hastadan diğer hasta ya da kişilere enfeksiyonun doğrudan ya da dolaylı olarak bulaşmasını önlemek için uygulanan bir yöntemdir. Temas izolasyonu Standart Önlemlere ek olarak uygulanır. -Hasta özel odada yatırılmalıdır. -Aynı tür enfeksiyonu olanlar aynı odada yatırılabilir. -Hasta ziyareti kısıtlanmalıdır. -Hastaya kullanılacak tıbbi aletler (tansiyon aleti, derece, steteskop vb) hastaya özel olmalı oda dışına çıkarılmamalıdır. -Aletlerin dezenfeksiyonu yapılmadan başka hastaya kullanılmamalıdır. -Odaya girerken temiz (steril olmayan) eldivenler giyilir. Hasta bakımı sırasında her farklı işlemde, bir eldiven giyilmeli ve işlem sonrasında eldiven değiştirilmelidir. -Hasta odasından çıkarken eldivenler çıkartılır, tıbbi atık kovasına atılmalıdır. -İshal, kolostomi, açık yarası olan hasta ve çevresindeki eşyalar ile temasta önlük giyilir, hasta odasından çıkarken önlük çıkartılır, tek kullanımlık önlükler tıbbi atık kovasına atılmalıdır. -Hasta odasına girmeden önce, - Eldiven giymeden önce, - İki işlem arası, -Eldiven çıkartıldıktan sonra el temizliği yapılmalıdır. - ve hasta odasından çıkmadan önce eller temizlenmelidir. Çok gerekmedikçe hasta odadan dışarı çıkartılmamalıdır, hasta oda dışına çıkartılması gerektiğinde; diğer hastalara ve çevreye mikroorganizma bulaşına engel olacak her tür önlem alınmalıdır.
SIKI TEMAS İZOLASYONU VRE (Vankomisine dirençli enterokok)ile enfekte veya kolonize olduğu bilinen veya şüphelenilen hastalara uygulanan izolasyon şeklidir. -Hasta özel odada yatırılır. Aynı tür enfeksiyonu olanlar aynı odada yatırılabilir. -Hasta ziyareti kısıtlanmalıdır. -Hastaya kullanılan tıbbi aletler (tansiyon aleti,derece,steteskop vb) hastaya özel olmalı, oda dışına çıkarılmamalıdır. -Aletlerin dezenfeksiyonu yapılmadan başka hastaya kullanılmamalıdır. -Odaya girerken temiz (steril olmayan) eldivenler ve önlük giyilir. -Kirli işlemlerden sonra eldiven değiştirilir, hasta odasından çıkmadan eldivenler ve önlük çıkartılır, tıbbi atık kovasına atılır. -Hasta odasına girmeden önce, -Hasta bakımı sırasında yoğun mikroorganizma kaynağı ile temas durumunda ve hasta odasından çıkmadan önce eller temizlenmelidir. -Odanın temizliği yapıldıktan sonra EKK önerilerine göre yer yüzey dezenfeksiyonu sağlanır. Hasta tuvaleti, kullanım sonrası dezenfekte edilir. Bu odada kullanılan temizlik malzemesi başka bir yerde kullanılmamalıdır. -Çok gerekmedikçe hasta odadan dışarı çıkartılmaz. -Hasta oda dışına çıkartılması gerektiğinde; diğer hastalara ve çevreye mikroorganizma bulaşına engel olacak her tür önlem alınmalıdır.
Kalite standartlarına göre izolasyon figürleri
Solunum izolasyonu Damlacık izolasyonu
Temas izolasyonu belirleyicisi