(Milyar $) 3 216 MAYIS - 216 TÜİK dış ticaret verilerine göre ihracat 216 yılı Mayıs ayında, 215 yılının aynı ayına göre %9,6 artarak 12 milyar 14 milyon dolar, ithalat %3,8 azalarak 17 milyar 194 milyon dolar olarak gerçekleşti. 2 15 1 5-5 - 1 Aylara Göre Dış Ticaret - MTEA İhracat İthalat Denge TÜİK 215 Mayıs ayında 6 milyar 788 milyon Dolar olarak gerçekleşmiş olan dış ticaret açığı, 216 Mayıs ayında %25,5 azalarak 5 milyar 54 milyon Dolar olarak gerçekleşti. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise %62 den %7,6 ya yükseldi. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış verilere göre ise aylık bazda ihracat %5,9, ithalat %2,1 arttı. Parite Türkiye ağırlıklı olarak hammadde ithal edip tüketim malı ihraç etmektedir. Hammaddelerin ticareti ise başta petrol olmak üzere Dolar üzerinden olup; ihracatın yapıldığı mamul ürünlerin ticareti de en büyük ihracat pazarımızın AB bölgesi olması sebebiyle Euro üzerinden gerçekleşmektedir. Bu doğrultuda Doların Euro karşısında değer kaybetmesi, net dış ticaret rakamlarını pozitif yönden etkilerken bir yandan da maliyetleri azaltarak ihracatı teşvik etmektedir. Aşağıdaki grafikler de göstermektedir ki dış ticaretimizde TL nin rolü sınırlı olup, ihracatta Euro nun, ithalatta ise Dolar ın etkisi ön plana çıkmaktadır. Sayfa 1
Milyar Milyar $ Milyon Milyon 3 216 7 6 5 4 3 2 1 Döviz Türlerine Göre İhracat 12 1 8 6 4 2 Döviz Türlerine Göre İthalat Euro Dolar TL Euro Dolar TL Bu doğrultuda son zamanlarda Dolar/Euro paritesinde gerçekleşen yükseliş trendi dış ticaretimizi desteklemektedir. Dolar/Euro Paritesi - Dış Ticaret Dengesi,9 1,8,7,6,5,4,3,2,1-1 - 2-3 - 4-5 - 6-7 - 8-9 Dolar/Euro Paritesi Dış Ticaret Dengesi Investing-TÜİK Nitekim Dolar/Euro parite değeri ile dış ticaret dengesinin son iki yılda izlediği seyre karşılaştırmalı bakıldığında benzer bir yönelim izledikleri görülmektedir. Reel anlamda ihracat değerleri de bu ilişkiden etkilenildiğini doğrulamaktadır. Kg Cinsinden Aylık İhracat 1 8 6 4 2 TİM Sayfa 2
Milyon $ Milyon $ 3 216 Ülkeler Bazında Dış Ticaret Avrupa Birliği nin (AB-28) ihracattaki payı 216 Mayıs ayında %48,5 oldu. Önceki yıl aynı dönemde bu oran %42,5 olarak gerçekleşmişti. AB ye yapılan ihracat yıllık bazda %25,1 artarak 5 milyar 887 milyon dolar olarak gerçekleşti. En fazla ihracat 1 milyar 283 milyon Dolar ile İngiltere ye yapılmışken bu ülkeyi sırasıyla Almanya (1 milyar 112 milyon dolar), İran (673 milyon dolar) ve İtalya (63 milyon dolar) takip etti. Mayıs Ayı En Fazla İhracat Yapılan İlk 1 Ülke 1 4 1 2 1 8 6 4 2 İngiltere Almanya İran İtalya ABD Irak Fransa İspanya BAE Suudi Arabistan TÜİK İthalatta ilk sırayı alan Çin den 216 yılı Mayıs ayında yapılan ithalat 2 milyar 39 milyon Dolar oldu. Çin i 1 milyar 856 milyon dolar ile Almanya, 1 milyar 21 milyon dolar ile ABD ve 1 milyar 26 milyon dolar ile Rusya izledi. Mayıs Ayı En Fazla İthalat Yapılan İlk 1 Ülke 2 5 2 1 5 1 5 Çin Almanya ABD Rusya İtalya Güney Kore Fransa Hindistan İspanya İngiltere TÜİK Sayfa 3
Bin 3 216 İhracatta (en çok ihracat yapılan ilk 2 ülke arasında) en fazla artış gerçekleşen ülkeler %87,1 ile İngiltere, %64,2 ile İran ve %34,8 ile İsrail olurken, en fazla azalış gerçekleşenler - %24,6 ile Mısır, -%21,1 ile Çin ve -%15,3 ile Irak oldu. İthalatta ise (en çok ithalat yapılan ilk 2 ülke arasında) en fazla artış gerçekleşen ülkeler %153,2 ile BAE, %55,2 ile Japonya ve %35,3 ile İsviçre olurken, en fazla azalış gerçekleşenler ise -%42,6 ile İran, -%32,5 ile Rusya,-%27,2 ile Fransa ile oldu. Teknoloji yoğunluğuna göre dış ticaret verileri sınıflaması olan ISIC Rev.3 içinde yer alan imalat sanayi ürünlerinin toplam ihracattaki payı %94,5, yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ihracatı içindeki payı %3,3, orta yüksek teknolojili ürünlerin payı ise %32 olarak gerçekleşti. İmalat sanayi ürünlerinin toplam ithalattaki payı %85,1, yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ithalatı içindeki payı %16,9, orta yüksek teknolojili ürünlerin payı ise %45 oldu. Emtia 8 6 4 2 Ham Petrol: Fiyat ($) - İthalat (Ton) 3 2 5 2 1 5 1 5 Ham Petrol Fiyatı($) Ham Petrol İthalatı(Ton) TÜİK-Bloomberg Türkiye ham petrol ithalatı Mayıs ta 2 milyon ton civarında gerçekleşti. Suriye konusunda anlaşmazlığın artık büyük oranda giderilmesi bile birlikte Batı-Rusya gerginliğinin iyiden iyiye hafiflediğini görüyoruz. Bu, petrol fiyatlarında süregelen artış trendinin devamını tetikliyor. Sayfa 4
Bin 3 216 Ayrıca ABD ham petrol stokları, beklenenden çok daha keskin bir daralma kaydetti. Bu, petrol fiyatlarında sert yükseliş hareketlerine sebep oldu. Bu sayede brent petrolde fiyatlar 5 dolar seviyelerine kadar gelme fırsatı buldu ancak, yukarısına çıkamadı. Önümüzdeki ay içerisinde aşağı yönlü baskıların devam edeceğini öngörüyoruz. Şu sıra sonlanmakta olan yükseliş trendine alt taban oluşturan 5 dolar seviyesi geçilerek 6 dolara ulaşması halinde bile, Ham Petrol de özellikle 52 ve 57 dolar aralığı şu aşamada test edilebilecek olası tepe noktaları olarak görünüyor. Öte yandan bu aralığa ulaşılsa dahi 6 dolar seviyesi altında düşüş beklentisi hakim. 1.4 1.2 1. 8 6 4 2 Altın: Fiyat (Ons/$) - Net İhracat ($) May 1.5 1. 5-5 -1. Altın Fiyatı(Ons/$) Altın Net İhracatı TÜİK-Bloomberg Türkiye altın net ihracatı Mayıs ta 62 571 dolar oldu. Altın fiyatları 216 nın ilk çeyreğinde %15,7 oranında yükselmişti. Nisan ayında ise ağırlıklı olarak yatırımcıların kâr realizasyonlarının neden olduğu bir hafif gerileme yaşandı. Yıllık bazda ise fiyatların %3,6 arttığı görüldü. Mayıs ayında değerli metallerin fiyatları bir miktar arttı. Endüstriyel metallerin fiyatlarında ise gerileme oldu. Fed in faiz artırımının yılın ikinci yarısına kalması doların değer kaybetmesine neden oldu. Altın fiyatları da böylelikle %1,5 artış kaydetti. Bu gelişmelerin ardından altın Ağustos 214 ten bu yana en yüksek seviyesine geldi. Sayfa 5
Bin Bin 3 216 Jeopolitik Gelişmeler -5-1 -15 Net İhracat: Rusya - İran 4 2-2 -4 Rusya İran TÜİK Özür mektubu sonrası kriz aşılmaya başlanmış olsa da Türkiye ile Rusya arasındaki ekonominin ve Türkiye nin Rusya pazarında kriz öncesi pozisyonuna dönmesi mümkün görünmüyor. Projelerde, Rafa kaldırılan Türk Akımı na geri dönüş imkânsız duruyor. Bununla birlikte daha önce Rusya nın vazgeçmeyi bile göze aldığı 2 milyar dolar değerindeki Akkuyu nükleer santral projesinin ise şimdi devam edeceği ama iyi ihtimalle çok gecikeceği yönünde beklenti hâkim. Sebze meyvede ise kriz öncesinde Rusya da pazarın yarısına yakınını arz eden Türkiye nin şu anki payı %3-4. Arzda Türkiye nin yeri başka ülkelerle dolduruldu, ayrıca yerli üretimin arttırıldı bu süreçte. Ayrıca sürecin sandığı kadar hızlı gelişmesi de zor olacak. Her şey tam anlamıyla normale dönse ve yasaklar tamamen kalksa bile Türk ihracatçısının en yakın ihtimalle sonbaharda Rusya ya dönmesi mümkün olacak. Turizmde ise gerekçe terör olayları ve Rusya vatandaşlarının can güvenliği, dolayısıyla yasağın hemen kalkmasını beklemek gerçekçi değil. Yasağın kalkması halinde ise turların başlamasının en az bir ay süreceği kanısı yaygın. Bu anlamda, bu sezon artık Türkiye için bitti ama en azından gelecek sezonu kurtarmak mümkün. Sayfa 6
3 216 Küresel Görünüm Çin 216 Mayıs ayında Çin, geçen yıl aynı dönemine göre %4,1 gerileme ile 181 milyar 6 milyon Dolar düzeyinde ihracat gerçekleştirdi. İhracat, ABD ye yıllık bazda %9,6, Güneydoğu Asya Ülkeler Birliği ne (ASEAN) %2,8, Rusya ya % 39,3 oranında azalırken, Hindistan a %2,5 arttı. Ocak-Mayıs dönemi toplam ihracatta ise yıllık bazda %7,3 düşüş yaşandı. İthalat, piyasada beklenen %6, lık düşüşün çok altında yıllık bazda %,4 düşerek 131 milyar 8 milyon Dolar oldu. Düşen mal fiyatları ve zayıf talep sebebiyle, ithalatta düşüş trendi 19 aydır devam ediyor. Ocak- Mayıs dönemi ithalattaki toplam azalış önceki yıl aynı döneme göre %1,3 düzeyinde gerçekleşti. Çin İhracat (USD HML) 25 2 15 1 5 İhracat Dış Ticaret Dengesi Trading Economics Amerika Birleşik Devletleri Nisan ayı ABD ihracatı aylık bazda %1,5 arttı. 182 milyar 7 milyon Dolar düzeyinde gerçekleşerek Ocaktan bu yana en yüksek seviyeyi gördü. Bu artışa en fazla katkı 2,8 milyar Dolar ile mal satışlarından geldi. Sayfa 7
3 216 Nisan ayında ithalat ise aylık bazda %2,1 artarak 22 milyar 2 milyon Dolar oldu. Mal ithalatı 4,8 milyar Dolar, sermaye malları ithalatı 2,5 milyar Dolar, sivil havacılık ise 8 milyon Dolar olarak gerçekleşti. 2 ABD İhracat (Milyar USD) 15 1 5-5 May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Oca Şub Mar Nis İhracat Dış Ticaret Dengesi Trading Economics Birleşik Krallık Toplam ihracat Nisan ayında geçen aya göre %5,3 artışla 64 milyar 172 milyon Dolar oldu. Mal ihracatı %9,1 artarak en fazla katkıyı sağlarken, alt kalemlerden kimyasal mallar ve makine ihracatı arttı. İthalat ise 68 milyar 59 milyon Dolar olarak geçen aya göre %4,4 artış gösterdi. Bu artışta kimyevi maddeler ve makine ithalatındaki artış etkili oldu. Sayfa 8
3 216 Birleşik Krallık İhracat (Milyar GBP) 5 4 3 2 1-1 Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Oca Şub Mar Nis İhracat Dış Ticaret Dengesi Trading Economics Güney Kore Güney Kore de ihracat Mayıs ayında %6 azalarak beklentilerden daha sert bir düşüş gösterdi. Nisan ayında 41 milyar Dolar olarak gerçekleşen ihracat Mayıs ayında 39 milyar 8 milyon Dolar seviyesine geriledi. İhracat Kasım 215 ten beri azalış eğilimi sürdürerek bu ay art arda 17. kez düşmüş oldu. En fazla ihracat gerçekleştirdiği pazar olan Çin e satışlar %9,1 azalış ile 11 aylık düşüşünü sürdürdü. ABD ye ihracat ise bu ay %,7 düzeyinde artış gösterdi. İthalatta da düşüş eğilimi 2. aydır sürüyor. Mayıs ayı ithalatı %9,3 oranında azalarak 32 milyar Dolar seviyesinde gerçekleşti. Güney Kore İhracat (Milyar USD) 5 4 3 2 1 İhracat Dış Ticaret Dengesi Trading Economics Sayfa 9
3 216 Almanya Almanya da 216 Nisan ayı ihracatı bir önceki yıl aynı dönemine göre %3,8 artarak 14 milyar 3 milyon Euro olarak gerçekleşti. İthalat ise değişmeyerek 78 milyar 7 milyon Euro oldu. Nisan ayı dış ticaret fazlası da 25 milyar 6 milyon Euro olarak açıklandı. 12 1 8 6 4 2 Almanya İhracat (Milyar Euro) May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Oca Şub Mar Nis Trading Economics Önceki yıl Nisan ayına göre AB ülkelerine ihracat %7,3, bu ülkelerden ithalat %2 arttı. Almanya, bu dönemde Avrupa Birliği (AB) ülkelerine 61,3 milyar Euro değerinde mal gönderirken bu ülkelerden 52,9 milyar Euro değerinde mal satın aldı. Euro Bölgesi ülkelerine yapılan ihracat Nisan da 38,4 milyar Euro, ithalat 35,6 milyar Euro olarak gerçekleşti. Oransal olarak bakıldığında ise ihracatta %5,8 artış, ithalatta %,9 azalış kaydedildi. Almanya nın, AB dışındaki ülkelere Nisan ayı ihracatı %,7 azalarak 43 milyar Euro, ithalatı %3,8 azalarak 25,7 milyar Euro olarak gerçekleşti. Sayfa 1