SAYI 39 KASIM 2012 OTOMOTİV TEKNOLOJİLERİ ARAŞTIRMA GELİŞTİRME A.Ş. İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ VAKFI OTOMOTİV SANAYİİ DERNEĞİ TAŞIT ARAÇLARI YAN SANAYİCİLERİ DERNEĞİ OTOMOTİV ENDÜSTRİSİ İHRACATÇILAR BİRLİĞİ OTOMOTİV SEKTÖRÜ AR-GE KURUM VE KURULUŞLARI kataloğu Ocak 2013 tarihi ile Otomotiv Teknoloji Platformumuz - OTEP adına basılmakta, ilgili paydaşlarımızla ve resmi kurum ve kuruluşlarımızla da paylaşılmaktadır. OTOMOTİV SEKTÖRÜ AR-GE KURUM VE KURULUŞLARI A r-ge ve Yenilikçiliğin Geliştirilmesi, Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin Yaygınlaştırılması ve Daha Yüksek Yüksek Katma Değerli Üretim Yapısına Geçişin Sağlanması 9. Kalkınma Planı stratejisi içinde hedef olarak belirlenmiş son derece önemli unsurlardır. Bu stratejik hedefe yönelik olarak ulusal düzeyde en fazla Ar-Ge çalışmalarının yürütüldüğü sektör otomotiv olarak ön plana çıkmaktadır. Otomotiv sektörü küresel olarak da Ar-Ge ve yenilikçilik konusunda öncü ve lokomotif işlevine sahiptir. Ancak stratejik hedeflere etkili biçimde yönelebilmek için öncelikle elde bulunan olanakların bilinmesine ve gerçekçi bir analizinin yapılmasına gerek vardır. Bu anlamda ülkemizde Otomotiv konusunda Ar-Ge yapan kurum ve kuruluşlar ile ilgili bir insan kaynağı, bilgi birikimi ve test sistemleri envanterini oluşturma hususu öncelikli bir konudur. Bilindiği gibi bu husus Otomotiv Teknolojileri Ar-Ge A.Ş. OTAM ın koordinasyonu altında faaliyetlerini başarı ile sürdüren Otomotiv Teknoloji Platformu OTEP in kuruluş aşamalarında önemli bir hedef, bir görev olarak benimsenmiştir. Ağustos 2009 dan bu yana yayınlanan OTAM aylık bültenlerinde, bu hedefe yönelik olarak, otomotiv konusu ile ilgili olarak ülkemizde faaliyet gösteren kurum ve kuruluşların tanıtımı yapılmaktadır. Mevcut bütün ilgili kurum ve kuruluşlar henüz tamamlanmamışsa da önemli ölçüde zenginleşmiş bir arşiv oluşmuş bulunmaktadır. Bu arşivin güncelliğini yitirmeden ilgili kesimlerle paylaşılmasının önemli faydalar sağlayacağı hususu da gözetilerek, söz konusu tanıtım yazıları ilk aşamada Mayıs 2011 de derlenerek basılmış, ardından geçen süre zarfında yine izleyen OTAM aylık bültenlerinde tanıtımları yapılan yeni kuruluşlarla zenginleşen katalog, Aralık 2012 de büyük ölçüde güncelleştirilmiş ve derlenerek genişletilmiş bir katalog haline getirilmiştir. Tamamlanmış olan bu kataloğun PDF versiyonu, şimdiden sizlerle paylaşmak üzere sanal ortama yerleştirilmiş olup https://dl.dropbox.com/u/10930200/otomotiv%20ar-ge%202012.pdf adresinden indirilebilmektedir. Kataloğun Ar-Ge ve Yenilikçilik yolunda daha verimli çalışmalara destek vermesini dileriz. Saygılarımızla. Prof.Dr. Ali G. GÖKTAN OTEP Yürütücüsü OTAM A.Ş. Y.K.B. ERTELEME IAS 2012 Uluslararası Otomotiv Sempozyumu 11-12 Aralık 2012, İstanbul/Türkiye için son derece ilgi çekici bir içerik ile hazırlanmış idi. Sempozyum programı sektördeki tüm firmalar tarafından ve özellikle de Türkiye deki firmalar tarafından büyük beğeniyle karşılanmakla birlikte sempozyum tarihi Aralık ayının ikinci haftasında yer alan önemli toplantılar ile çakıştığı için son dönemde bir çok firmadan IAS sempozyumunun 2013 yılının ilk yarısına ertelenmesi konusunda yoğun bir talep gelmesi üzerine IAS nin önümüzdeki yıla kaydırılmasına karar verilmiştir. Sempozyum koordinatörü Prof.Dr. Ferit KÜÇÜKAY, OSD, TAYSAD ve OTAM tarafından IAS sempozyumunun 2013 yılındaki organizasyonu hazırlıklarına başlanmıştır. Önümüzdeki yılın programı belirlendiğinde yine duyurulacaktır. İÇİNDEKİLER OTOMOTİV AR-GE KATALOĞU 1 IAS 2012 erteleme duyurusu 1 ÇOŞKUNÖZ Ar-Ge Merkezi Tanıtımı 2
Dr. Tayfun SIĞIRTMAÇ (*) A na faaliyet alanı otomotiv yan sanayi olan Coşkunöz Holding, 1950 yılında merhum M. Kemal Coşkunöz tarafından kuruldu. 62 yıllık üretim deneyimini yeni tekniklerle birleştirerek Sınırsız Şekillendirme vizyonuyla yoluna devam eden Coşkunöz Holding, 13 firması ve 3 bine yakın çalışanıyla 6 farklı sektörde faaliyet gösteriyor. Başta otomotiv olmak üzere makine, havacılık, ısı ve taşımacılık alanında kendini ispatlayan holding, enerji alanında da önemli yatırımların takipçisi konumunda. Karoser sac parçaların yanında yapısal ve fonksiyonel otomotiv sac parçaları da üreten bir yapısı olan holding şirketleri, yılda yaklaşık 150 bin ton sac işleyerek, ürettiği ürünleri dünyanın dört bir yanına sevk ediyor. Holding, gerçekleştirdiği ilk patentli markalama makinası, ilk yağ keçesi, ilk çelik karoseri ve ilk şoför kabini üretimi ve akümülatör maşasının seri üretimi ile Türk otomotiv sanayisinin yapı taşlarının oluşmasında görev aldı. M.Kemal Coşkunöz, 1963 yılında Türkiye nin ilk çelik otobüs karoseri üretimini gerçekleştirerek, bugün iki ana otomotiv sanayii firmasının bulunduğu bir il konumundaki Bursa için tarihi bir adım atmış oldu. Coşkunöz Holding, otomotiv karoseri parçaları ile başlayan yolculuğunda bugün ısı sektörüne radyatör, savunma ve havacılık sektörüne de uçak parçaları üreten; ayrıca enerji sektöründe hidroelektrik santral yatırımları yapan yapısıyla büyüme ve çeşitlilik trendi içinde. Coşkunöz Holding şirketlerinin ürettiği ürünler arasında otomotive yönelik dış yüzey ve gövde sac parçaları, kenetli-montajlı parçalar, yakıt depoları, kaynak makinaları, presler, lazer kesme makinaları, sac işleme makinaları, sac kalıpları, kauçuk-metal titreşim takozları, sızdırmazlık elemanları, uçak gövde parçaları ve panel radyatörler bulunuyor. Coşkunöz Holding in amiral gemisi konumunda olan ve İstanbul Sanayi Odası nın açıkladığı 2011 yılı Türkiye nin 500 büyük sanayi kuruluşu listesinde 188. sırada yer alan Coşkunöz Metal Form Makina ve Endüstri AŞ, 100 bin metrekarenin üzerindeki üretim alanıyla yılda 100 bin tondan fazla çelik sac işleyerek Türkiye de ve Avrupa da OEM lere sac parça ve kalıp-makina üretimi gerçekleştiriyor. Coşkunöz Metal Form un en güçlü özelliği, seri üretim ile ilgili tüm alt yapıya sahip olması. Metal Form; kalıbını, presini, fikstürünü ve kaynak makinasını tasarlayıp üreten, dolayısıyla herhangi bir sac parça üretimi söz konusu olduğunda başkasına ihtiyaç duymadan hareket edebilen bir yapıya sahip. A class ve büyük hacimli parçalar, şasi, süspansiyon, ön-arka aks grupları, yakıt deposu, gövde parca ve montaj grupları, torpido traversi, braket ve güçlendirme parçaları üretimine odaklanan Metal Form un müşterileri arasında ise Ford Otosan, Oyak-Renault, Renault, Tofaş Fiat, Dacia, Toyota, General Motors, Türk Traktör CNH, Faurecia, GKN-CSL, Volkswagen, Mercedes Benz, Honda, Autoliv, BMW, Daimler, Opel ve PSA bulunuyor. Holding şirketlerinden İtalyan ortaklı Coşkunöz Magnetto ise gövde ve dış yüzey parçaları üretiyor. Yüzde 50 Alman ortaklı olan Beltan Vibracoustic, kauçuk ve metali birleştiren özel üretimi ile araçlar için ses ve titreşimi azaltarak konfor sunuyor. Firmanın ürettiği ürünler arasında amortisör ve süspansiyon takozları, kabin, motor ve şaft askı takozları, arka travers burçları ve çeşitli burçlar ile dinamik sönümleyiciler bulunuyor. Yine Alman ortaklı olan Betaseals; FAG, NSK, INA, NTN SNR, FREUDEN- BERG ve TIMKEN markaları için rulman contası üretirken, Festo ya özel conta ve Renault için de motor tapası üreti- yor. Bir diğer Coşkunöz Holding kuruluşu olan Belka Kauçuk ise standart yağ keçeleri, sızdırmazlık tapaları, amörtisör keçeleri gibi sızdırmazlık elemanları ve teknik kauçuk parça tasarımı alanında faaliyet gösteriyor. Ayrıca 2006 yılında Eskişehir de kurulan Coşkunöz Savunma ve Havacılık AŞ uçak gövde ve parçaları üretimi yaparak katma değerli üretim sürecini sürdürüyor. Türkiye Panel Radyatör ihracatının yıldızlarından biri olan ve iklimlendirme sektörünün önde gelen üreticilerinden Coşkunöz Radyatör de kombi, panel radyatör, havlupan ve dekoratif ürünleri ile sektördeki iddiasını ortaya koyuyor. Coşkunöz Ar-Ge Merkezi Coşkunöz Holding uzun yıllardır şirket içerisinde yürütülen Ar-Ge faaliyetlerini 2006 yılında ULUTEK Teknoloji Geliştirme Merkezi çatısı altına taşımış ve Coşkunöz Ar-Ge AŞ yi kurmuştur. Coşkunöz Ar-Ge AŞ yaklaşık 4 yıl boyunca ULUTEK Teknoloji Geliştirme Merkezi bünyesinde çalışmalarını üniversite ile yakın işbirliği içerisinde yürütmüştür. Coşkunöz Ar-Ge AŞ nin yıllar içerisinde artan proje sayısı, niteliğine bağlı olarak büyüyen tam zamanlı Ar-Ge ekibi ve 5746 sayılı kanunun yürürlüğe girmesi ile birlikte, 2010 yılında Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından Ar-Ge Merkezi unvanı alınmıştır. Coşkunöz Ar-Ge Merkezi kazandığı unvan ile birlikte, Coşkunöz Holding in amiral gemisi konumunda olan Coşkunöz Metal Form AŞ nin organizasyon yapısına bağlı olarak holdingin tüm kurumlarına araştırma ve geliştirme hizmeti vermeye başlamıştır. Şu anda Coşkunöz Ar-Ge Merkezi 1.500 m2 kapalı alanda içerisinde 72 kişilik mühendis ve teknisyen kadrosuyla araştırma ve geliştirme faaliyetlerine devam etmektedir. Ar-Ge Merkezi, gerçekleştirdiği ve yürütmeye devam ettiği ulusal ve uluslararası araştırmalar, proje ve yayınlar ile başta şirket olmak üzere sektöre önemli kazanımlar sağlamaktadır. Coşkunöz Ar-Ge Merkezi 4 ana grupta 2
Kongre ve Makaleler Ar-Ge Merkezi yurt içerisinde gerçekleştirilen OTEKON, UMTIK gibi yurtiçi ve yurtdışında pek çok kongreye katılmış ve bu kongrelerde sunumlar gerfaaliyetlerini sürdürmektedir. Bu gruplar; Otomotiv Grubu: Otomotiv sektöründe ürün geliştirme sürecinde yer alan, tasarım, sanal analiz, benchmark, prototip üretimi, test ve doğrulama faaliyetleri ve bunların yanında otomotiv sektörü ile ilgili yeni nesil malzemelerin ve yeni teknolojilerin araştırılması konularında çalışmalar yürütülmektedir. Kalıp Grubu: Yurtiçi ve Yurtdışında dünyanın önde gelen otomotiv üreticileri (Audi, Porsche, Fiat, Renault ve BMW gibi) için üretilen kalıpların tasarımları, sac şekillendirilebilirlik analizleri, alternatif üretim yöntemlerinin araştırılması, denenmesi ve süreç iyileştirme konularında çalışmalar yürütülmektedir. Makina-Teknoloji Grubu: Pres ve kaynak makinaları tasarımı, servo (mekanik hidrolik) teknolojilerinin geliştirilmesi, yeni üretim teknolojilerinin araştırılması ve ürünlere adaptasyonu ile ürün çeşitliliğin arttırılması konularında çalışmalar yürütülmektedir. Lazer Teknolojileri Grubu: Lazer teknolojileri (kesme, kaynak, sertleştirme vb.) araştırılmakta ve beş eksenli lazer kesme makina tasarımları yapılmaktadır. Buna bağlı olarak lazer kafaları, yüksek ivmeli ilave eksen grupları ve iş parçası konumlama sistemleri gibi teknolojik bileşenlerin araştırılması, tasarlanması ve lazer makinelerine entegrasyonu konularında da çalışmalar yürütülmektedir. 2010 yılı Temmuz ayında Ar-Ge Merkezi unvanının alınmasından sonra Coşkunöz Ar-Ge Merkezi, nitelik ve nicelik olarak Ar-Ge içeriği güçlü olan birçok projeye başlamış, bunları başarı ile yürütmüş ve yürütmeye de devam etmektedir. Bunların başında otomotiv sektöründeki gelişmelerin takip edilmesiyle yeni malzeme çalışmaları (yüksek mukavemetli çelik ve alüminyum parçalar, magnezyum alaşımlı komponentler gibi), yeni proses ve üretim teknolojilerinin incelenmesi ve otomobil komponentlerinin maliyet ve ağırlığını azaltma projeleri gelmektedir. Bunun yanı sıra; servo teknolojisi ile geliştirilen presler, sac işleme makineleri ve kalıpta sac üretim metodolojisinde yapılan gelişmeler başarıyla tamamlanan diğer projelerdir. Otomotiv Grubu 2012 yılı başından itibaren OEM lere uygun Co-Design yetkinliği kazanabileceği projelere yönelmiştir. Bu yönde proje işbirlikleri değerlendirilmiş ve OEM lerle ortak proje faaliyetleri başlatılmıştır. Coşkunöz Ar-Ge Merkezi önümüzdeki dönemde münferit ya da OEM ler ile ortak Ar-Ge nitelikli yurtiçi ve yurtdışı projelere devam etmeyi, pres, kaynak ve sac işleme makinelerinde yeni teknolojileri hayata geçirmeyi, lazer teknolojileri ile ilgili yürütmekte olduğu çalışmaları tamamlayarak farklı lazer üretim teknolojileri geliştirmeyi ve enerji konusunda yeni proje çalışmalarına ağırlık vermeyi hedeflemektedir. Coşkunöz Ar-Ge Merkezi, kendi bünyesinde ve laboratuarlarında gerçekleştirdiği yeniliklerin yanında açık inovasyon politikası ile bilgi ve teknolojiyi ilgili kaynaklardan elde etmek ve içselleştirmek için yurtiçi ve yurtdışı üniversiteler, enstitüler ve yerli-yabancı araştırma şirketleriyle işbirliği yaparak çalışmalarına devam etmektedir. Teydeb ve Santez Projeleri Coşkunöz Ar-Ge Merkezi Aralık 2012 itibari ile 16 adet Coşkunöz Metal Form AŞ bünyesinde, 1 adet Coşkunöz Holding bünyesinde olmak üzere toplam 17 adet Teydep 1501 projesi tamamlamıştır. Hali hazırda 3 adet Teydeb 1501 projesi ve 3 adet San-Tez projesi Coşkunöz Metal Form AŞ bünyesinde devam etmektedir. Ayrıca önümüzdeki dönemde ön başvuruları olumlu olarak sonuçlan 2 adet otomotiv ve 1 adet de lazer teknolojileri alanında olmak üzere 3 adet Teydep 1511 öncelikli alan projesi yapılması planlanmaktadır. Patent Başvuruları Coşkunöz Ar-Ge Merkezi nin geliştir- miş olduğu proses ve ürünleri koruma altına almak için 24 ü patent, 7 si faydalı model olmak üzere toplam 31 adet başvurusu bulunmaktadır. Bu başvuruların 12 adedi tescil edilmiş durumdadır. Geri kalan koruma başvurularının tescil süreci ise devam etmektedir. Coşkunöz Ar-Ge Merkezi yurtdışı ile ilgili olarak toplam 17 patent başvurusuna sahiptir. Bu başvuruların süreçleri de sorunsuz bir şekilde devam etmektedir. Coşkunöz Ar-Ge Merkezi 2012 yılı içerisinde faaliyet gösterdiği otomotiv, makine ve lazer teknolojileri alanlarında toplam 9 adet patent başvurusu gerçekleştirmiştir. 2012 yılı sonuna kadar 10 tanesi otomotiv, kalıp, lazer ve makine teknolojileri alanında olmak üzere toplam 15 patent başvurusu gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. İş birlikleri Coşkunöz Ar-Ge Merkezi, odaklandığı ve üzerinde çalıştığı konulara bağlı olarak pek çok üniversite ve araştırma kurumu ile ortaklık gerçekleştirmektedir. Bu ortaklıklar yurt içi ve yurtdışında geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır. Uludağ Üniversitesi, Kocaeli Üniversitesi, Niğde Üniversitesi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Sakarya Üniversitesi, Gaziantep Üniversitesi, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü gibi yurtiçi enstitü ve üniversitelerin yanında Tubitak MAM gibi araştırma kurumları ve Ohio State Üniversitesi gibi yurtdışı üniversiteleri ile de ortak işbirlikli projeler yürütülmüştür ve bu işbirlikleri artarak devam etmektedir. Örnek olarak Ar- Ge Merkezi, TUBİTAK MAM ve Ohio State Üniversitesi ile birlikte sıcak şekillendirme ve form verme üzerine çalışmalar yapılmıştır. Ayrıca TUBİTAK MAM ile magnezyum alaşımlar üzerine çalışmalar gerçekleştirilmiş olup, bu yönde başlatılan çalışmalar sürdürülmektedir. 3
çekleştirmiştir. Bu sunumları makaleler ile düzenleyen Ar-Ge merkezi, yapmış olduğu çalışmaların kalıcı bilgiler olarak yayılmasını amaçlamaktadır. Uluslararası bilimsel yayınlar alanında da çalışmalar yürüten Coşkunöz Ar-Ge Merkezi nin 2012 yılı içinde ASM International da Improving The Accuracy of Stamping Analyses İncluding Springback Deformations başlıklı bir makalesi de yayınlanmıştır. Hedefler Gücü ve yetkinliği tasdiklenen bir Ar- Ge merkezine sahip olmanın haklı gururunu ve heyecanını yaşayan Coşkunöz Holding, Ar-Ge merkezinden aldığı güçle gelişim odaklı çalışmalarına devam etmektedir. Ar-Ge merkezi bu noktada Coşkunöz Holding i daha sistematik olmaya, girdi ve çıktılarını daha sağlıklı analiz etmeye ve Ar-Ge projelerinde daha öngörülü olmaya yönlendirmektedir. Projelerini başarılı bir şekilde tamamladıkça ekibini genişleten ve güçlendiren Ar-Ge merkezi, sahip olduğu yetkinliğini de arttırarak kendisine daha yüksek hedefler koymaktadır. Ar-Ge merkezi gelinen noktada özellikle otomotiv ve makina sektörlerinde Avrupa standartlarının üzerinde bir Ar-Ge altyapısına ve yetkinliğine sahip olmayı hedeflemektedir. Sadece bir üretim üssü olarak gelişmenin sınırlı olacağının farkında olan Coşkunöz Holding, katma değeri yüksek ürünler üretmeyi, bunu yaparken de üretim proseslerini geliştirmeyi ve teknolojik altyapısını güçlendirmeyi olmazsa olmazları arasında görmektedir. Tüm bu gelişimin altında temel ve uygulamalı olarak araştırma ve geliştirme faaliyetleri yatmaktadır. Türkiye bu anlamda genç ve dinamik bir toplum yapısı ve Avrupa ya nazaran rekabetçi mühendislik gücü gibi bazı artıları bünyesinde barındırmaktadır. Coşkunöz Holding, analitik düşünme özellikleri yüksek, yaratıcı ve yetenekli mühendislerin önümüzdeki süreçte kendi alanlarında dünya çapında fark yaratacak ciddi çalışmalara imza atacağına inanmaktadır. Coşkunöz Ar-Ge Merkezi de bu öngörüden hareketle genç ve dinamik insan gücüyle Türkiye de ilk olacak farklı projeler üzerindeki çalışmalarına yoğun bir şekilde devam etmektedir. Coşkunöz Ar-Ge Merkezi Grupları Kalıp Grubu Coşkunöz Ar-Ge Merkezi içerisinde faaliyetlerini devam ettiren kalıp grubunun hedefi otomotiv ve savunma sanayinin ihtiyaçları doğrultusunda ürün üretebilmek için optimum proses ve kalıp tasarımı yapmaktır. Gerek kompozit malzemeler, gerekse mevcut malzemelerin üzerinde gerçekleştirilen çalışmalar neticesinde ortaya otomotiv ve savunma sanayinde kullanılmak üzere yeni sac malzemeler çıkmaktadır. (Yüksek mukavemetli, alüminyum, magnezyum saclar gibi) Bu tür sacların şekillendirilmesini sağlayacak proseslerin ve kalıpların tasarımı büyük önem kazanmaktadır. Bunun bilincinde olan kalıp grubu, çalışmalarının odağına yeni nesil sac malzemelerin form verilebilirliğini yerleştirmiş durumdadır. Bu doğrultuda uygun kalıpların ve proses adımlarının belirlenmesi çalışmaları sürmektedir. Ürünlerin yapılabilirliğinin araştırılması, problem olarak tespit edilen noktaların ana müşteriye dönülerek ürün değişikliği yapılarak üretilebilir hale getirilmesi uzun bir Ar-Ge sürecini kapsamaktadır. Akış Şeması: Kalıp Grubu Bünyesinde Gerçekleştirilen Faaliyetler Parçalara göre sınıflandırma: Dış yüzey sac kalıpları (Tavan, bagaj, kapı, kasayanı vs.) Yapı parçaları kalıpları (A,B,C direkt, takviye parçalar vs.) Şasi parçaları kalıpları (Arka aks, salıncak, takviye parçalar vs.) Yakıt deposu kalıpları Savunma sanayii parça kalıpları (MKE mayon, TAI helikopter ve uçak parçaları, TEI motor parçaları vs.) Malzemeye göre sınıflandırma: Düşük mukavemetli sac parça kalıpları Yüksek mukavemetli sac parça kalıpları Alüminyum sac parça kalıpları Magnezyum sac parça kalıpları Üretim yöntemine göre sınıflandırma: Manuel hatlar için tandem ve postalı kalıplar Robot hatlar için tandem kalıplar Transfer kalıpları Progresif kalıplar Gerdirme kalıpları Sıcak-ılık şekillendirme kalıpları Yapılan işleme göre sınıflandırma: Çekme kalıpları (çift ve tek tesirli) Çevre Kesme + Delme kalıpları Kalibre + Bükme kalıpları Kamlı kalıplar (Kesme + Delme + Bükme) 4
Gerçekleştirilen Projeler: Tasarım bölümünde son yıllarda özellikle dış yüzey ve yüksek mukavemetli sacların olduğu projeler gerçekleştirilmektedir. Müşterinin artan iş hacmi ve kalite beklentisi doğrultusunda biz de ekiplerimizi güçlendirmekte ve eğitimlerle deneyimlerini artırmaktayız. Tasarım mühendislerimiz aracın tasarımından itibaren müşteri mühendisleri ile birlikte çalışarak, parçaların en uygun şekilde tasarlanması ve fizibıl hale getirilmesi için çalışmalar yapmaktadır. Coşkunöz Ar-Ge Merkezi mühendisleri, çeşitli Ford projelerinde Ford İngiltere ve Ford Gölcük teki tasarım mühendisleri ile birlikte araçların geliştirilmesinde görev almışlardır. Coşkunöz Ar-Ge Merkezi; Fransız Renault, PSA ve Fiat-Tofaş firmalarıyla birlikte de birçok projelere imza atmıştır ve halen çeşitli projeler yürütmeye devam etmektedir. Bu projelere yönelik üretilen parçalar genelde dış yüzey ve yüksek mukavemete sahip parçalardan oluşmaktadır. (Kasa yanı, kaput iç-dış, kapılar, bagaj kapısı, tavan, orta direk, ön direk gibi) 2011 yılından bu yana BMW, 2012 yılı itibariyle de VW-Audi grubuyla direkt kalıp projeleri gerçekleştirilmeye başlanmıştır. Bu firmalara yönelik geliştirilen projelerde ağırlıklı olarak alüminyum alaşımlı saclar kullanılmaktadır. Buna bağlı olarak alüminyum alaşımlı sacların şekillendirilmesi ve kalıplarının imalatı gerçekleştirilmektedir. Yüksek mukavemetli ve alüminyum sacların geri yaylanma davranışlarını simülasyon programlarıyla tespit ederek, doğru geometriye bir kerede ulaşmak için projeler yürütülmektedir. Otomotiv Tasarım Grubu Yeni teknoloji ve trend araştırma: Coşkunöz Ar-Ge Merkezi otomotiv sektöründe yeni teknoloji ve bilgi arayışı konularında araştırma ve geliştirme faaliyetleri de yürütmektedir. Özellikle konferans, seminer, fuar gibi bilgi paylaşım ortamlarından yeni teknolojiler ve trendler ile ilgili bilgiler toplanmakta ve raporlanmaktadır. Yurtiçi/yurdışı üniversiteler, yazılım firmaları, Ar-Ge kuruluşları ile ilişkiler yönetilmektedir. Ar-Ge niteliği taşıyan teknolojik ürün, yeni bir yöntem yeni bir malzeme konularında know-how elde etmek ve katma değer yaratmak için projeler üretilmektedir. Ürün geliştirme: Ürün geliştirme sürecinde müşterilerin sağladığı standartlar ve sınır şartları yardımıyla ürün tasarımları gerçekleştirilmektedir ve ürün tasarımlarında Catia Yazılım Programı kullanılmaktadır. İlk aşamada tasarlanacak ürün ile ilgili benchmark çalışmaları yürütülmektedir. Rakip ürünler araştırılıp, tersine mühendislik araçları kullanılarak analiz edilmektedir. Tasarım sürecinde ürünün sonlu elemanlar yardımıyla eniyileme çalışmalarına tabi tutulması bu aşamada kritik bir yer tutmaktadır. Süreç iyileştirmesi odağında eğitimler alınmakta ve süreçle ilgili farkındalık arttırılmaktadır. Bu amaçla 2012 yılında DOE ve TRIZ konularında gerekli eğitimler alınmış ve yöntemlerin sürece adaptasyon aşamasına geçilmiştir. Sanal analiz: Tasarlanan ürünlerin prototip üretimleri öncesinde istenilen test şartlarını karşılayıp karşılamadığını değerlendirmek ve gerekli eniyileme çalışmalarını yapabilmek için Hyperworks Sonlu Elemanlar Yazılımı nın araçları kullanılmaktadır. Lineer statik, modal analiz, explicit ve implicit non-lineer analizlerde Radioss, tüm optimizasyon çözümlerinde Optistuct, kinematik analizlerde MotionSolve ve CFD analizlerinde ise Accusolve yazılımları kullanılmaktadır. Test Merkezi: Ar-Ge Merkezi bünyesinde 2008 yılından bu yana statik ve dinamik testlerin yapılabildiği MTS marka 50 kn kapasiteli 5 adet actuator bulunmaktadır. Ürün gamımızda bulunan salıncak kolu, cross member, arka salıncak gibi parçaların yanında 3 nokta bükme testleri de bu test merkezinde yapılabilmektedir. 2010 yılından bu yana otomotiv grubu olarak birçok başarılı projeye imza atılmıştır. Bu projelerden bazılarına aşağıda kısaca değinilmiştir: 5
Magnezyum Torpido Traversi: Otomobilde torpidonun bağlandığı yapısal parça magnezyum malzemeden üretilmiş ve 2,5 kat hafiflik sağlanmıştır. platformlarda akademik makaleler yayınlanmıştır. Makina-Teknoloji Grubu Coşkunöz Holding AŞ 1965 yılında ilk hidrolik presini, 1981 yılında da ilk mekanik presini imalat etmiş, bugüne kadar 140 a yakın farklı tip ve kapasitede hidrolik pres ile 100 e yakın farklı tip ve kapasitede mekanik pres üretimi gerçekleştirmiştir. Hidrolik Presler: Günümüzde Ar-Ge çalışmalarına verilen önem ile mekanik pres hızında çalışan hidrolik preslerle yüksek hassasiyetli hidrolik alıştırma presleri başarıyla üretilmektedir. Coşkunöz Ar-Ge Merkezi bünyesinde de servo hidrolik preslerle ilgili çalışmalar yapılarak ilk prototipler başarılı bir şekilde tamamlanmıştır. Elektrik Akımıyla Sıcak Şekillendirme: Fırında ısıtma yerine, sac levha üzerine elektrik akımı direkt uygulanarak sacın pres altında ısıtılması sağlanmıştır. Bu sayede ilk yatırım ve işletme maliyetleri konvensiyonel sıcak şekillendirme metoduna göre düşürülmüştür. Curl Forming: Hidroforming metodu ile şekil verilen otomobil arka aks boru parçası üretimi için yeni bir proses kullanılarak, pres operasyonları ile üretimi sağlanmış ve ciddi bir maliyet kazancı elde edilmiştir. Bu yöntem ile ilgili patent başvurusu yapılmıştır. Tüm bu çalışmalar üniversiteler ve Ar-Ge kuruluşlarının desteği ile gerçekleştirilmiştir. Projelerde Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Uludağ Üniversitesi, Niğde Üniversitesi, TOBB Üniversitesi, Sakarya Üniversitesi, Kocaeli Üniversitesi, Tübitak MAM ile yakın temasta bulunulmuş, üniversitelerle olan işbirliği arttırılmıştır. Projelerde yapılan çalışmaların sunulması amacıyla çeşitli Mekanik Presler: Merkez bünyesinde klasik kranklı mekanik preslerden farklı olarak, çok uzuvlu kol mekanizmalı (Link Drive) presler ile birlikte farklı kinematik sistemlerin preslere uygulanması konularında da çalışmalar yapılmaktadır. Teknolojide yaşanan gelişmelere paralel olarak servo ve servo hibrit sistemlerle ilgili çalışmalar sürmektedir. Özellikle servo hibrit sistemlerle ilgili prototip tasarımlar geliştirilmiş ve üretimin tamamlanması aşamasına gelinmiştir. Kaynak Makinaları: Coşkunöz Holding ilk direnç kaynak makinasını 1974 yılında imal etmiş, günümüzde müşterilerin ihtiyaçlarını baz alarak Ar-Ge merkezi liderliğinde, punta projeksiyon kaynak makinaları, trafo entegreli 6
Lazer Teknolojileri Grubu Lazerin günümüzde tüm üretim alanlarına farklı uygulamalar ile girmesinin ardından otomotiv sektörü de bu teknolojinin yararlarından faydalanma yoluna gitmiştir. Lazer kaynak uygulamaları özellikle son on yılda konvensiyonel kaynak yöntemlerine göre son derece hızlı olan ve sıcak şekillendirme ile artan sac mukavemeti sonucu zorlaşan kalıpla kesme işleminin alternatifi olarak kullanılmaktadır. Söz konusu lazer teknolojisi, 3D parçaların lazer kesme işlemlerinde aktif bir şekilde kullanılmaya başlanmıştır. Ar-Ge merkezi bünyesinde 2011 yılında tasarım çalışmalarına başlanan 5 eksen lazer kesme makinesi, 2012 yılsonu itibariyle tamamlanma fazına gelmiştir. Ar-Ge merkezi bünyesinde lazer kesme makinası tasarımına paralel olarak yürütülen lazer kaynak prosesi de özellikle hızlı kaynak edebilme, farklı malzemeleri birleştirme gibi özellikler nedeniyle otomotiv sektörü için önemli avantajlar sunmaktadır. Sunduğu avantajlar nedeniyle hala gelişen bir teknoloji olmasına rağmen lazer kaynak uygulamaları, Avrupa da birçok otomotiv üreticisinin seri üretim hattına şimdiden girmeyi başarmıştır. (*) Coşkunöz Metal Form A.Ş. Ar-Ge Müdürü tsigirtmac@coskunoz.com.tr penseler ve robot penseleri, dikiş kaynağı ve kondansatör deşarj kaynak makinaları gibi çeşitli direnç kaynağı uygulamalarının tasarım ve geliştirme faaliyetleri sürmektedir. Son yıllarda Ar-Ge çalışmalarına hız veren Coşkunöz, 1000 Hz orta frekans (MDFC) trafo prototipini gerçekleştirmiş, böylelikle direnç kaynak makinaları uygulamalarındaki bu teknolojiyi yerlileştirmiştir. İletişim Bilgileri : İstanbul Teknik Üniversitesi Ayazağa Yerleşkesi, Motorlar ve Taşıtlar Laboratuarı, OTAM A.Ş. 34396 Maslak / İstanbul Tel: 0212 276 16 12 Eposta: info@otam.com.tr Faks: 0212 276 16 13 Web: www.otam.com.tr 7