MALİ HİZMETLER KURUM BAŞKAN YARDIMCILIĞI STOK TAKİP VE ANALİZ DAİRE BAŞKANLIĞI TEMEL TIBBİ CİHAZ KILAVUZU GAMMA KAMERA BMM. Serhat ALADAĞ Ağustos 2015
GAMMA KAMERA Yetki Grubu: Nükleer Tıp Görüntüleme Sistemleri Aranan Kalibrasyon Standartları*: IEC/TR 61948-2, TS EN 60601-2-11, TS EN 60789, TS EN 61675-3 Yaygın adlar: Gamma Kamera, Anger Kamera, Sintilasyon Kamerası, Sintigrafi Cihazı, Gammagrafi
1) Tanım, ana görev, amaç Radyonüklid görüntülemenin amacı, bir hastaya intravenöz enjeksiyon yoluyla radyoaktif madde verildikten sonra, vücut içerisinde bu radyoaktif madde ile işaretlenen organ ya da organlardaki dağılımın görüntüsünü elde etmektir. Bu işlem, radyoaktif madde emilimi yapan kaynak organın ışıma yapması ve gamma dedektörlerinin bu ışınları saptaması vegörüntü oluşturmasıdır. X ışını temelli görüntülemeden farklı olarak, radyoaktif madde enjekte edilmiş organlardan yayılan gamma ışınlarının kullanılması ve radyoaktif kaynağın, incelenen organın bizzat kendisi olmasıdır.
Gamma kamera; radyonüklid madde emilimi yapan organın en çok gama ışını vermesi prensibi ile çalışır. Eğer görüntülenmek istenen doku, kemik dokusu ise MDPA(Metil Difosfanat) ile beraber Tc-99 (Teknesyum 99) radyoaktif elementi verilir ve kemik, fosfor tutucu olduğundan en çok emilimi kemik dokusu yapar. Dalak dokusunu görüntülenmesi için ise ölü kan hücreleri ile birlikte Tc-99 verilir. Çünkü dalak ölü kan hücrelerini bertaraf eder ve enjeksiyon sonrasında ençok çalışan dolayısıyla en çok emilim yapan doku, dalak dokusu olacaktır.
2) Çalışma prensibi, uygulama Radyonüklid madde enjekte edilmiş kaynak organdan yayınlanan gama fotonlarının yönlendiriciden geçtikten sonra NaI(Tl) kristalinde durdurulmaları sonucunda sintilasyon fotonları oluşur. Kristalin hemen arka yüzeyinde yer alan fotoçoğaltıcı tüpler, sintilasyon merkezine göre konumlarına bağlı olarak bu sintilasyon fotonlarını akım vurularına dönüştürürler. Fotoçoğaltıcı tüplerin çıkış sinyalleri, ön yükselteç ve yükselteçlerde yeterli şekil ve büyüklüğe getirilerek konum-mantık devrelerine gelirler. Kristalde oluşan her sintilasyon fotonu için ayrı bir konum ve enerji sinyali elde edilir. Yeterli enerjiye sahip sintilasyon fotonlarının ekran üzerinde oluşturduğu ışımanın film üzerine kayıt edilmesi ile görüntüleme işlemi tamamlanır.
Radyonüklid İlaç Dolabı
Radyonüklid KİT Hazırlama: LyoMAA->Akciğer ajanıdır.150 nano mikron damar genişliğine kadar geçme eğilimindedir.ancak 30 nano mikron olan akciğer kılcallarından geçemez. Bu da akciğerin sintigrafisinin çekilmesine olanak sağlar. MDP->Metilen Di Fosfanat.Fosfanat vücutta kemikte tutulan bir yapıdır.kemik hücreleri fosfanatı tutar.bu da kemik sintigrafisinin çekilmesine olanak sağlar.
Radyonüklid KİT Hazırlama: MIBI->Metoksi İzo Bütil İzo Nitril.Kalp damarlarında tutularak kalp sintigrafisinin çekilmesine imkan verir. DTPA->DTPA böbrekte glamerulustan süzülmesi geç bir madde olduğundan böbrek sintigrafisinin çekilmesinde kullanılır. Dalak sintigrafisinde ölü eritrosit yapısından faydalanılır.dalağın görevi işlevini tamamlamış eritrosit yapısını imha etmektir.ölü eritrosit hastaya verildiğinde dalak çalışacaktır.bu da dalak sintigrafisine imkan tanır. Hazırlanan KİT, Tc-99 (Teknesyum) ile karıştırılarak hastaya zerk edilir.sonrasında hasta GAMA Kamerası adı verilen teşhis sistemine maruz bırakılarak.sonuçlar gözlemlenir.
KİT Kaynatma Ünitesi
Tc-99 Jeneratörü
dedektör
Kolimatör
Yönlendiricinin Seçici Soğurma Prensibi 17
Hasta Konumlama Ekranı
Nükleer tıp ile radyoloji arasındaki temel fark, nükleer tıpta kaynak olarak x-ışını yerine radyoaktif madde enjekte edilmiş organlardan yayılan g- ışınlarının kullanılması ve kaynağın incelenen organın bizzat kendisi olmasıdır. Diğer önemli bir fark da nükleer tıpta radyoaktif maddenin hastada biyokimyasal olarak aktif olan materyallere bağlanabilmesi ve böylece organların işlevsel durumlarının görüntülenebilmesidir. Radyografide hasta, x-ışını verildiği sürece doza maruz kalırken; nükleer tıpta hastaya verilen radyoaktif madde vücuttan atılıncaya kadar hasta doza maruz kalmaktadır.
KULLANIM AMACI: Gama Kamera ile organların çalışıp çalışmadığı ya da hangi oranda çalıştığı dinamik veya statik görüntüleme yöntemiyle incelenebilir. Hastaya uygulanan KİT-Tc-99 karışımı aracılığıyla ağrısız ve gözlemlenebilir teşhis imkanı sağlamaktadır. Sintigrafiyi yorumlayan hekim cerrahi müdahale kararı verip vermeme durumundadır.
AVANTAJLARI: Organların anatomik ve fizyolojik durumunu cerrahi müdahale olmadan ortaya koyan hızlı bir yöntemdir. Hekim, sonuçlara göre erken teşhis ve müdahalede bulunma imkanına sahiptir. DEZAVANTAJLARI: Tek dezavantajı uygulanan Kit-Tc-99 karışımının radyoaktif olması ve radyasyonun insan üzerinde bıraktığı fiziksel ve biyolojik etkilerdir. Temkinli davranılmalıdır.
SİNTİGRAFİ ELDE ETME AŞAMALARI: Kolimatör(Yönlendirici) Sintilasyon Kristali Fotoçoğaltıcı Tüpler Yükselteçler Konumlama İşlemi Pulse Height Analyzer Görüntü Kaydedici Sistemler Görüntü Üniteleri
Sintilasyon Kristali 25 / 88
Foton Çoğaltıcı Tüp Şematik Görüntüsü Anot Dinod Fotokatot
Fotoçoğaltıcı Tüpler 27 / 88
FÇT Ardışık Elektronik Üniteler IŞIK YÖNLENDİRİCİ NAI(TI) KOLİMATÖR
Dedektör Modülün Yapısı 29 / 88
Gama Kamera Çalışma Prensibi 30
Böbrek Sintigrafisi
Akciğer Sintigrafisi
Kalp Sintigrafisi
Kemik Sintigrafisi
3) Çeşitleri Tek Başlı Gamma Kamera Nükleer Görüntüleme Sistemi Çift Başlı Gamma Kamera Nükleer Görüntüleme Sistemi Üç Başlı Gamma Kamera Nükleer Görüntüleme Sistemi
4) Kullanım alanları, kullanım yerleri Nükleer Tıp Görüntüleme birimlerinde, kanserli bölge tespitinin yapılması gerektiği tedavilerin teşhis ve planlamasında, organların çalışma oranlarının gerçek zamanlı ölçülmesinde kullanılmaktadır. tiroit (guatr teşhis/ölçümü takibi), kalp (talyum testi ) kemik (metastazlar, kemik kanserleri) böbrek hastalıkları, sindirim (reflü, vb.) solunum sistemi karaciğer-safra yolları hastalıkları tümör odağının saptanması vs.
Temel parçalar: Fotoçoğaltıcı Tüp, Işın Yönlendirici Blok, Kristal, Kolimatör Temel tüketim malzemeleri Fotoçoğaltıcı Tüp, Seviye Sensörü, Co-57 Radyoaktif Kalibrasyon Kaynağı Temel altyapı gereksinimleri İyonize radyasyon koruma (zırhlama) yapı-inşaat hizmeti, İyonize radyasyon havalandırma sistemi, Trifaze (üç faz) destekli elektrik hattı, Kesintisiz güç kaynağı.
253-03-05-01-01 ASPIRATOR CIHAZLARI ARALIKLI GOMCO ASPIRATOR CIHAZI 1.825,20 ASPİRATÖR CİHAZLARI, ARALIKLI GOMCO ASPİRATÖR CİHAZI GAMMA KAMERA TEK BAŞLI GAMMA KAMERA NÜKLEER GÖRÜNTÜLEME SİSTEMİ 253-03-05-01-15 KEMIK DENSIOMETRE CIHAZI KEMIK DANSITOMETRESI 123.012,00 KEMİK DENSİOMETRE CİHAZI, KEMİK DANSİTOMETRESİ GAMMA KAMERA TEK BAŞLI GAMMA KAMERA NÜKLEER GÖRÜNTÜLEME SİSTEMİ 253-03-05-01-85 LAPAROSKOPI CIHAZI LAPAROSKOPI CIHAZI 58.259,52 LAPAROSKOPİ CİHAZI, LAPAROSKOPİ CİHAZI, COMENG MARKA GAMMA KAMERA TEK BAŞLI GAMMA KAMERA NÜKLEER GÖRÜNTÜLEME SİSTEMİ 253-03-05-16-14 TELESKOPLAR ILERI GORUSLU TELESKOP 30 C 2.405,43 TELESKOPLAR, İLERİ GÖRÜŞLÜ TELESKOP 30 C GAMMA KAMERA ÇİFT BAŞLI GAMMA KAMERA NÜKLEER GÖRÜNTÜLEME SİSTEMİ
253-03-05-17-02 GAMA KAMARA GORUNTULUME 1/3 RENGLI TV LINE KAMARA 177,00 GAMA KAMARA GÖRÜNTÜLÜME, 1/3 RENGLİ TV LİNE KAMARA TEK BAŞLI GAMMA KAMERA NÜKLEER GÖRÜNTÜLEME SİSTEMİ 253-03-06-06-09-14 ULTRASONOGRAFI CIHAZLARI 41.580,00 ULTRASONOGRAFİ CİHAZLARI, ULTRASONOGRAFİ CİHAZLARI TEK BAŞLI GAMMA KAMERA NÜKLEER GÖRÜNTÜLEME SİSTEMİ 253-03-05-19-40 KOLONOSKOPI CIHAZI FUJINON EC-450 WL5 VIDEO KOLONOSKOP CIHAZI 28.080,00 GASTROSKOPİ CİHAZI, FUJINON EG-450 WR5 VİDEO GASTROSKOP CİHAZI FUJİNON SYSTEM 4400 GAMMA KAMERA ÇİFT BAŞLI GAMMA KAMERA NÜKLEER GÖRÜNTÜLEME SİSTEMİ 253-03-06-06-05-01 DEDEKTORLER 303,48 GAMMA KAMERA TEK BAŞLI GAMMA KAMERA NÜKLEER GÖRÜNTÜLEME SİSTEMİ
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER