mali ÇÖZÜM 141 5458 SAYILI YASA GERE NCE SSK BORÇLARI YEN DEN YAPILANDIRILIYOR... Hüseyin KAYA Sigorta Baflmüfettifli Kad köy Sigorta Müdürü B ilindi i gibi 2000-2001 y llar nda yaflanan ekonomik krizler, toplumun tüm kesimlerini oldu u gibi iflverenleri de çok olumsuz etkilemifl ve yaflanan mali s k nt lar nedeniyle birtak m mali yükümlülüklerin yerine getirilmesinde çeflitli aksakl klar yaflanm flt r. Bu çerçevede iflverenlerin Sosyal Sigortalar Kurumuna karfl sorumluluklar nda da aksamalar olmufl, Kurumun alacaklar son birkaç y lda ikiye katlanm flt r. Büyükflehir belediyeleri, Belediyeler ve bunlara ba l kurulufllar ile sermayesinin % 50 sinden fazlas belediyelere ait flirketlerin zaman içinde biriken borçlar 5216 say l Büyükflehir Belediyesi Kanununun Geçici 3 üncü maddesi ile Mülga 5272 say l Kanunun Geçici 7 nci ve 5393 say l Belediye Kanununun Geçici 5 inci maddelerine istinaden Hazine Müsteflarl bünyesinde kurulan Uzlaflma Komisyonu arac l ile ödeme kolayl getirilerek tahsil imkan sa lanm flt r. Özel sektör ile ilgili olarak da Kurumun 2005 y l Mart ay itibariyle 2.3 milyar YTL si (2.3 katrilyon TL) prim asl olmak üzere toplam 4.6 milyar YTL (4.6 katrilyon TL) alaca bulunmakta olup, bu miktar Kurumun toplam alaca n n yüzde 64'üne tekabül etmektedir. 05.03.2006 tarih, 26098 say l Resmi Gazete'de yay mlanarak 01.04.2006 tarihinden itibaren yürürlü e giren 5458 say l Sosyal Güvenlik Prim Alacaklar n n Yeniden Yap land r lmas n öngören kanun ile gecikme zamlar yeniden yap land r larak özel sektöre de ödeme kolayl getirilmifltir.
142 mali ÇÖZÜM 5458 say l yasan n ç kmas ndan sonra Kurum gerekli çal flmalar yaparak 28.03.2006 tarihli, 16-368 say l uygulama Genelgesini yay mlam fl ve uygulama bafllam flt r. Buna göre; Yeniden Yap land rma Kapsam na Girenler -Kamu Kurum ve Kurulufllar ile K T ler dahil resmi sektör iflverenleri -Uzlaflma Komisyonuna baflvuruda bulunanlar hariç olmak üzere Belediyeler, bunlara ba l kurulufllar ile sermayesinin %50 sinden fazlas Belediyeye ait flirketler -Uzlaflma Komisyonu ile anlaflarak uzlaflmas kesinleflenler hariç olmak üzere Büyükflehir Belediyeleri ile bunlara ba l kurulufllar ve sermayesinin % 50 sinden fazlas büyükflehir belediyelerine ait flirketler, - Özel sektör iflverenleri, - ste e ba l sigortal lar ve - Topluluk sigortas na tabi avukat ve noterler Yap land rma kapsam nda olup, 14.04.2005 tarihinden önce borçlar olmayan resmi sektör iflverenleri ile 31.03.2005 tarihinden önce borçlar olmayan özel sektör iflverenleri kapsama dahil de ildir. Yeniden Yap land rma Kapsam na Giren Borç Türleri Sigorta primi, Sosyal güvenlik destek primi, flsizlik sigortas primi, dari para cezalar, Sosyal yard m zamm borçlar, Özel bina inflaat ve ihale konusu ifllerden kaynaklanan fark iflçilik tutar üzerinden hesaplanan borçlar, Topluluk sigortas na tabi avukatlar ve noterlerin Malüllük Yafll l k ve Ölüm sigortas prim borçlar, ste e ba l sigortal lar n sigortal l - n n devam etti i süre içindeki prim borçlar, Yap land rma kapsam ndayken, Tasarrufu teflvik kesintisi ve katk paylar, Konut edindirme yard m, E itime katk pay, Özel ifllem vergisi, Damga vergisi, Kira borçlar, Bunlar n ferileri ve icra masraflar, Yap land rma kapsam d fl ndad rlar. Yeniden Yap land rma Kapsam na Giren Borç Dönemleri 2005/fiubat ay ayl k prim ve hizmet belgesi dahil önceki borçlar, 31/03/2005 tarihi ve öncesinde bi-
mali ÇÖZÜM 143 ten özel bina inflaat ve ihale konusu ifllerinden kaynaklanan ve fark iflçilik tutar üzerinden hesaplanacak borçlar, Resmi ve özel sektör iflverenlerine 16.03.2005 tarihine (bu tarih dahil) kadar tebli edildi i halde onbefl günlük süre içinde ödenmemifl olan idari para cezalar,. ste e ba l sigortal lar n 01/05/2003-31/03/2005 tarihleri aras ndaki prim borçlar, Topluluk sigortas na tâbi olan avukat ve noterlerin 31/03/2005 tarihine kadar olan Malüllük Yafll l k ve Ölüm sigortas prim borçlar, 31.03.2005 tarihinden (2005/3 ay dahil) sonraki dönemlerdeki borçlar yeniden yap land rma kapsam na girmemektedir. Yeniden Yap land rma Baflvuru Yeri Süresi Ve fiekli Baflvurular iflyerinin ifllem gördü ü Sigorta l / Sigorta Müdürlü üne yap lacakt r. flverenlerin de iflik Sigorta l / Sigorta Müdürlü ünde tescilli iflyerlerinin olmas halinde, her bir Müdürlü e ayr ayr yaz l olarak baflvurulacakt r. flverenlerin ayn Sigorta l / Sigorta Müdürlü ünde birden fazla tescilli iflyerinin olmas halinde, her bir iflyeri için ayr ayr baflvurulabilece i gibi, tek bir baflvuru formuna bütün iflyeri sicil numaralar n eksiksiz olarak yazmak suretiyle de baflvurulabilecektir. 1 Nisan 2006 tarihinde bafllayan müracaatlar 31 May s 2006 tarihinde sona erecektir. flverenler bu tarihler aras nda Kuruma yaz l olarak flahsen veya posta ile baflvurabileceklerdir. Posta ile müracaat etmeleri halinde, taahhütlü, iadeli taahhütlü veya APS yolu seçilmiflse müracaat formunun postaya verilifl tarihi, adi posta yolu seçilmifl ise, Kurum kay tlar na intikal tarihi baflvuru tarihi olarak kabul edilecektir. E- flifresi olan iflverenlerin ön baflvurular n internet ortam nda 25 Nisan 2006 tarihine kadar yapmalar mümkün bulunmakla birlikte, bu iflverenlerin ayr ca, randevu verilen tarihte yaz l baflvurular n yapmalar gerekecektir. Kurumca yap land rma için yaz l müracaat esas al nacakt r. Yap land rma müracaat nda bulunan iflverenlerin, taksitle ödeme halini talep etmeleri halinde ilk taksiti; Nisan ay nda müracaat edenlerin Nisan sonuna, May s ay nda müracaat edenlerin ise May s ay sonuna kadar ödemeleri gerekmektedir. Ancak bunun için müdürlüklerin bu müracaatlar sonuçland rarak, taksit planlar n haz rlamalar gerekmektedir. Bu ifllemlerin yetiflmemesi durumunda ise ilk taksitin müracaat edilen ay n n sonuna kadar tahsil edilme imkan n n ol-
144 mali ÇÖZÜM mamas halinde, taksit ihlali say laca- ndan iflverenlerin müracaatlar n ay n son günlerine b rakmamalar gerekmektedir. Birden fazla iflyeri olan iflverenler, tüm iflyerleri için yeniden yap land rma hükümlerinden yararlanabilecekleri gibi, sadece talep ettikleri iflyerleri için de kanundan yararlanabileceklerdir. 5458 say l Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere baflvuran borçlular n, kapsama giren borçlar ile ilgili olarak Sosyal Sigortalar Kurumuna yapt klar itirazlardan ve yarg nezdinde sürdürdükleri davalardan feragat etmeleri ve ihtilaf yaratmamalar flartt r. flyeri dosyas nda as l iflveren ve arac - n n söz konusu olmas nda; As l iflverenin yeniden yap land rma müracaat yapmas halinde, arac n n da borcu varsa, arac n n borcu da dikkate al - narak yeniden yap land rma yap lacakt r. Ancak, bu durumda as l iflveren arac n n yeniden yap land rmaya müracaat etmeyece ine dair arac ile müflterek imzalad klar taahhütname getirecektir. Buna karfl n, arac, kendi borcunu yeniden yap land rmak için müracaat etti inde, as l iflverenin daha sonra Kurumla ihtilaf yaratmayaca na dair taahhütname vermesi kayd yla yeniden yap land r labilecektir. Borçlar n Hesaplanma fiekli Borç asl n n 100 000 YTL nin alt nda ve üzerinde olmas na göre iki farkl hesaplama yöntemi getirilmifltir. Söz konusu 100 000 YTL nin hesaplanmas nda iflveren de il, iflyeri (dosya) esas al narak hesaplama yap lmaktad r. Borç Asl 100.000 YTL Ve Alt nda Olanlar Borç asl na ödeme vadesinin bitiminden 31.12.1998 tarihine kadar uygulanan oranlara göre gecikme zamm, 01.01.1999 tarihinden 31.12.2004 tarihine kadar TEFE (toptan eflya fiyat endeksi), 01.01.2005 tarihinden yap land rma için müracaat etti i aydan önceki ay n sonuna kadar ise ÜFE (üretici fiyat endeksi) ayl k de iflim oranlar bileflik bazda uygulanmak suretiyle yeniden yap land rmaya esas olan borç bulunacakt r.
mali ÇÖZÜM 145 Örnek: SSK 16-368 say l Ek genelgede yer alan tabloya göre; Borcun Dönem Borç Mevcut Mevcut Tefe/Üfe Yap land rmaya Türü Asl Gecikme Borç Toplam (4) Esas Borç (1) Zamm (2) (1+2) Toplam (1+4) Prim 2003/OCAK 1.220,00 1.664,45 2.884,45 381,19 1.601,19 Prim 2003/fiUBAT 1.320,00 1.650,45 2.970,45 382,48 1.702,48 Prim 2003/MART 1.450,00 1.647,76 3.097,76 419,96 1.869,96 Prim 2003/N SAN 1.500,00 1.533,48 3.033,48 434,25 1.934,25 Prim 2003/MAYIS 1.620,00 1.471,55 3.091,55 468,78 2.088,78 Prim 2003/HAZ RAN 1.780,00 1.414,05 3.194,05 514,85 2.294,85 Prim 2003/TEMMUZ 1.820,00 1.238,23 3.058,23 524,07 2.344,07 Prim 2003/A UST 1.230,00 896,91 2.126,91 344,73 1.574,73 Toplam 11.940,00 11.516,88 23.456,88 3.470,30 15.410,30 Görüldü ü gibi bu iflveren yap land rmaya müracaat etmemifl olsayd 11 516,88 YTL gecikme zamm ile birlikte 31 Mart itibari ile yaklafl k 23 456,88 YTL borç ödeyecekti, ancak yap land rmaya müracaat edip peflin ödeme yapmas halinde 3 470,30 YTL enflasyon fark ile birlikte toplam 15 410,30 YTL ödeme yapacakt r. Yani gecikme zamm aç s ndan yaklafl k % 70, toplam borç aç s ndan da yaklafl k %34 oran nda indirim sa lanmaktad r. Borç Asl 100.000 YTL nin Üzerinde Olup 01.01.2005 Tarihi tibariyle Vergi Mükellefiyeti Devam Edenler flverenin dosya baz nda kapsama giren borç toplam n n 100 000 YTL nin üzerinde olmas halinde zor durumda olup olmad incelenmekte ve bu incelemede bilanço esas na göre defter tutan veya tutmayan iflverenlerin durumlar farkl de erlendirilmektedir. flverenlerin yeniden yap land rma baflvurusunun yap ld tarihten önceki ay n sonu itibariyle mevcut mevzuat na göre gecikme zamm dahil toplam borçlar bulunarak, fiayet, flveren bilanço esas na göre defter tutuyorsa; en son vermifl oldu u gelir veya kurumlar vergisi beyannamesi eki bilançosu esas al narak, dönen varl klar - stoklar / k sa vadeli yabanc kaynaklar ifllemine göre bulunacak oran 0.50 ve alt nda ise bu durum borçlu aç s ndan çok zor durum hali kabul edilecektir.
146 mali ÇÖZÜM Söz konusu oran n; 0.50-0.40 aras nda olmas durumunda toplam borcun % 10 u, 0.39-0.30 aras nda ise toplam borcun % 20 si, 0.29 ve alt nda ise toplam borcun % 30 u; Terkin edilerek borç yeniden yap land r lacakt r. -fiayet, flveren bilanço esas na göre defter tutmuyorsa; iflverenler taraf ndan 31/12/2004 tarihi itibariyle beyan edilecek mali durum bildirimi esas al narak, kasa+banka+k sa vadeli alacaklar/ k sa vadeli borçlar formülüne göre bulunacak oran 0.30 ve alt nda ise bu durum borçlu aç s ndan çok zor durum hali kabul edilecektir. Söz konusu oran n; 0.30-0.20 aras nda olmas durumunda toplam borcun % 10 u, 0.19-0.10 aras nda olmas durumunda toplam borcun % 20 si, 0.09 ve bu oran n alt nda olmas durumunda ise % 30 u; Terkin edilerek borç yeniden yap land r lacakt r. Ancak, yukar da belirtildi i flekilde hesaplanan (terkin sonras ) borcun, borç asl tutar 100.000 YTL ve alt nda olan borçlar n hesaplama metoduna göre hesaplanan borçtan daha az olmamas gerekmektedir. Yukar da belirtilen ifllemler neticesinde bilanço esas na göre defter tutan iflverenler için hesaplanacak rasyonun 0.50 veya bilanço esas na göre defter tutmayan iflverenler için hesaplanacak rasyonun 0,30 un üzerinde olmas halinde, herhangi bir terkin ifllemi yap lmadan borcun yafl ve miktar na göre taksitlendirilecek ve taksitlendirme süresine ba l olarak da taksitlendirme fark al nacakt r. Örnek: Bilanço esas na göre defter tutan ABC firmas n n çeflitli dönemlerden 180 000,00 YTL borç asl, 315 000 YTL gecikme zamm olmak üzere mevcut borcu 495 000 YTL oldu u, 100 000 YTL nin alt için yap lan hesaplama metoduna göre ayn borç 285 413 YTL olarak hesapland n ve yap lan hesaplamalar neticesinde rasyosunun 0,2423 oldu unu düflündü ümüzde; % 24 lük oran n 0,29 un alt nda olmas nedeniyle terkin oran n n %30 oldu u ve 495 000 x 0,30 =148 500 YTL indirim yap larak borç 495 000 148 500 = 346 500 YTL ye inecektir, bulunan bu 346 500 YTL, 100 000 YTL nin alt
mali ÇÖZÜM 147 için yap lan hesaplamalara göre bulunan 285 413 YTL den daha yüksek oldu undan 346 500 YTL esas al nacakt r. Ancak terkin sonras bulunan rakam 346 500 YTL de il de 216 500 YTL olmas halinde, yap land r lan borcun borç asl tutar 100.000 YTL alt nda olan borçlar n hesaplama metoduna göre hesaplanan borçtan daha az olamayaca ndan bu takdirde yap land rmaya esas borç olarak 285 413 YTL esas al nacakt r. Ayn firman n rasyosunun %51 oldu unu düflündü ümüzde ise 495 000 YTL üzerinden herhangi bir indirim yap lmayarak borcun miktar ve a rl kl yafl - na göre (taksitlendirme fark al narak) sadece 60 aya kadar taksitlendirme yap labilecektir. Borç Asl 100.000 YTL nin Üzerinde Olup 01.01.2005 Tarihinden Önce Vergi Mükellefiyeti Sona Erenler Veya Bu Tarih tibariyle Haklar nda flas Karar Verilenler Yeniden yap land rma baflvurusunun yap ld aydan önceki ay n sonuna kadar mevcut mevzuata göre gecikme zamm hesaplanarak toplam borçlar bulanacak ve bu borcun %30 u terkin edilerek, yap land rmaya esas olan borç hesaplanacakt r. Ancak, yukar da belirtildi i flekilde hesaplanan (terkin sonras ) borcun, borç asl tutar 100.000 YTL alt nda olan borçlar n hesaplama metoduna göre hesaplanan borçtan daha az olmamas gerekmektedir. Terkine Esas Olacak Rasyolar n Hesaplanmas Borç asl tutar 100.000 YTL üstünde olan ve bilonço esas na göre defter tutan iflverenlerin, terkine esas olacak rasyolar n n hesaplanmas Sigorta l / Sigorta Müdürlüklerince yap labilece i gibi iflverenlerin, istemeleri halinde, terkine esas olacak rasyolar - n n hesaplanmas n serbest muhasebeci, mali müflavir ve yeminli mali müflavirlere de yapt rabileceklerdir. Meslek mensuplar, yapt klar hesaplamalar n iflyerinin defter, kay t ve belgelere uygun olmas ndan sorumlu olacaklard r. Rasyolar n hesaplanmas na esas olan bilgilerin do rulu u Sosyal Sigortalar Kurumu ve/veya Maliye Bakanl denetim elemanlar nca kontrol edilebilecektir. Yeniden Yap land rmada Borçlar n Azami Taksitlendirilme Süresi Yap land rmaya esas olan borçlar, her iflveren için talepte bulunsa bile 60 ay taksitlendirilememektedir. Yönetim Kurulunca al nan karar uyar nca, yeniden yap land r lacak olan her bir borç türünün her bir dönemine (ay na) ait borç asl tutar n n, gecikme zamm uygulanan ay say s ile çarp larak, her bir dönem için yap lacak bu hesaplamalar toplam n n, bütün
148 mali ÇÖZÜM dönemlere iliflkin borç asl toplam na bölünmesi sonucunda bulunacak rakam n, taksitlendirmeye esas olacak azami taksit say s olarak uygulanmaktad r. Azami Taksit Süresi = (1.Ay Borç Asl x G.Z. Ay Say s ) +(2. Ay Borç Asl x G.Z. Ay Say s )+(3...) 1, 2 ve 3. aylar n borç asl toplam Buna göre ayl k bazda borcun a rl kl yafl ve miktar na göre azami 60 aya kadar taksit yap labilecektir. Ancak, Kurum Yönetim Kurulunun karar ile, borç türü baz nda yeniden yap land r lan borç (borç asl +gecikme zamm /TEFE/ÜFE) toplam n n 1.000,00 YTL ve alt nda olmas halinde, borcun a rl kl yafl üzerinde durulmaks z n en fazla 6 ay süreyle taksitlendirilecektir. Borçlar n Ödenmesi Yeniden yap land r lm fl olan borcun tamam n n, yeniden yap land rma için kanunda öngörülen baflvuru süresinin sona erdi i tarihi takip eden ay n sonuna kadar (30 Haziran) ödenmesi halinde, borç peflin ödenmifl say larak vade fark uygulanmayacakt r. flverenler belirtilen tarihe kadar tamam n ödemek kayd yla söz konusu borçlar n defaten veya k s m k s m ödeyebileceklerdir. Yap land r lan borcun taksitle ödenmek istenmesi halinde, 12 aya kadar y ll k % 4, 12 ay aflan ancak 24 ay geçmeyen sürede y ll k %5, 24 ay aflan sürede y ll k %6 oran nda Taksitlendirme fark uygulanacakt r. Ayl k taksitlerin, içinde bulunulan ay içinde ödenmesi gerekmektedir. Her ay n son günü o ay n taksitinin ödeme vadesinin son günüdür. Ancak son günün resmi tatile rastlamas halinde, o ay n taksitinin, takip eden ilk ifl günü içinde ödenmesi halinde söz konusu taksitin süresi içinde ödenmifl oldu u kabul edilecektir.
mali ÇÖZÜM 149 Örnek: ABC firmas n n yeniden yap land rma ifllemi sonucunda 100 000 YTL lik borcu, Taksit Taksitlendirme Yeniden Taksitlendirme Ödenecek Say s Faizi (%) Yap land r lan Fark (YTL) Toplam Borç Borç (YTL) (YTL) (1) (2) (1x2)/100 (3) (2+3) 12 ay 4 100.000 4.000 104.000 24 ay 10 100.000 10.000 110.000 36 ay 18 100.000 18.000 118.000 48 ay 24 100.000 24.000 124000 60 ay 30 100.000 30.000 130.000 Yukar daki flekilde veya azami taksit süresi geçilmemek üzere yukar daki taksitlerin d fl nda serbestçe (9 ay, 21 ay, 57 ay gibi) belirlenebilecektir. flverenler taksit süresi boyunca ne kadar faiz ödeyeceklerini; Taksitlendirme Fark = Toplam Borç X Taksit Say s X Faiz oran 1200 Formülüne göre hesaplayabileceklerdir. Bafllang çta taksitle ödeme yap lmas istenip daha sonra kalan k sm n n peflin ödenmek istenilmesi durumunda, uygulanan taksitlendirme fark n n kalan aylara isabet eden k sm indirilerek bakiye borç miktar tahsil edilecektir. Yeniden yap land rmaya müracaat edip daha sonra taksit planlar n de ifltirmek isteyen flverenlerin, baflvuru süresi içinde talepte bulunmalar ve bu süre içerisinde de yeniden yap land r lan borçlar na mahsuben herhangi bir ödeme yapmam fl olmalar halinde, bir defaya mahsus olmak üzere daha önce belirlenmifl olan ödeme plan n (azami taksit say s afl lmamak kayd yla) de ifltirebileceklerdir. Taksit Ve Cari Ay Borçlar n n Aksat lmas Borçlar n taksitlendirmifl olanlar taksitlerini ve ayn mahiyetteki cari ay borçlar yla ilgili ödeme yükümlülüklerini tam ve düzenli olarak yerine getirmeleri gerekmektedir. Taksit veya carî aya iliflkin ödeme yükümlülüklerinin eksik yerine getirilmifl olmas halinde, ödeme yükümlülü ü yerine getirilmifl olmamaktad r. Taksitlerini düzenli ödeyen bir iflverenin bir takvim y l içinde ayn
150 mali ÇÖZÜM mahiyetteki 4 ayl k cari ay sigorta primi borcunu ödememesi veya cari ay borçlar n düzenli ödeyen bir iflverenin ayn takvim y l içinde 4 taksitini ödememesi halinde yeniden yap land rma ifllemi iptal edilerek, sanki hiç yap land rmaya müracaat edilmemifl gibi borç gecikme zaml olarak yeniden hesaplan p, yap lan ödemeler taksit fark hariç mevcut mevzuata göre mahsup edilecek ve bunlar hakk nda derhal cebri takip ifllemlerine bafllan lacakt r. Sadece sigorta primi borcunu yeniden yap land ran ve buna iliflkin taksitlerini düzenli ödeyen iflveren, ayn mahiyette bir borç olmamas nedeniyle taksitlendirme süresi içinde tahakkuk edecek sosyal güvenlik destek primi borçlar n ödememesi halinde, yeniden yap land rma ifllemi bozulmayacakt r. Bir takvim y l nda üç ve daha az ödenmeyen ya da eksik ödenen taksit tutarlar n n taksitlendirme süresi afl lmamak kayd yla en geç izleyen takvim y l n n sonuna kadar ödenmesi gerekmektedir. Ödenmeyen ya da eksik ödenen k sm n son takside ait olmas halinde bu tutar n son taksiti izleyen ay n sonuna kadar ödenmesi gerekmektedir. Bu flekilde olan borçlar n, gecikilen her ay için D BS ayl k ortalama faiz oran na 1 puan eklenmek suretiyle bileflik bazda uygulanarak ödenmesi gerekecektir. Süresinde ödenmeyen taksitlerin daha sonra bu flekilde ödenmesi halinde yap lan taksit ihlalini ortadan kald rmayacakt r. Aksat lan Cari Ay Borçlar n n Ödenme Süresi Ve fiekli Taksitlendirme süresi içinde ödenmeyen ya da eksik ödenen ayn mahiyetteki cari ay borçlar, Sosyal Sigortalar Kurumu mevzuat na göre gecikme zamm hesaplanarak tahsil edilecektir. Aksat lan cari ay borçlar ile ilgili olarak Sigorta l/sigorta Müdürlüklerince taksitlendirme süresinin sonu beklenilmeksizin icra takibi yap labilecektir. Vergi Borçlar n n Ödenmesi fiart Vergi borçlar n ödeme flart, yeniden yap land rmaya esas borç asl tutar 100.000.YTL üzerinde olan iflverenler için geçerlidir. - Y ll k gelir ya da kurumlar vergisinin süresinde veya vade tarihlerinin rastlad y l takip eden y l n sonuna kadar tamamen ödenmemesi, - KDV nde bir takvim y l nda üç defadan fazla kanunî ödeme süresinde veya vade tarihlerinin rastlad y l takip eden y l n sonuna kadar ödeme yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi,
mali ÇÖZÜM 151 - Gelir, Kurumlar veya KDV vergi türleri için ikmalen, re'sen veya idarece yap lan tarhiyatlardan, taksitlendirme süresince kesinleflenlerin ise kanunî süresinde veya kesinleflme tarihlerinin bulundu u y l takip eden y l n sonuna kadar ödenmemifl olmas ya da bu borçlar n 6183 say l Kanunun 48 inci maddesine göre taksitlendirilmemesi, Durumunun vergi dairelerince Kurumumuza bildirilmesi halinde yeniden yap land rma ifllemleri bozulacakt r. Üretim, Yat r m Ve Benzeri Devlet Yard m le Teflvik Ve Desteklerden Yararlanma fiart flverenlerin, borçlar n yeniden yap land rmamas halinde, baflvuru süresinin sona erdi i tarihten itibaren; Yap land r lm fl borçlar ile ilgili ödeme yükümlülüklerinin yerine getirilmemifl olmas ndan dolay anlaflmalar bozulanlar ise anlaflmalar n n bozuldu u tarihi takip eden aybafl ndan itibaren; kanun, kararname veya di er mevzuatla sa lanan üretim, yat r m ve benzeri Devlet yard mlar ile teflvik ve desteklerden, daha önce bafllay p devam eden nakdî olmayan teflvikler hariç, yararland r lmayacak ve yararlanmamas gerekti i sonradan anlafl - lanlardan da yap lan Devlet yard m, teflvik ve destek ödemeleri kanunî faizi ile birlikte geri al nacakt r. Borçlar n Taksitlendirip Halen Bu Taksitlerini Düzenli Olarak Ödeyenler 6183 say l Kanunun 48 inci maddesine ve 4958 say l Kanunun geçici 1 inci maddesinin (K) f kras na göre borçlar n taksitlendirerek, taksitlendirme flartlar na uygun olarak ödemekte olanlar, kalan borç tutarlar için (kanun kapsam ndaki) baflvuru süresi içinde talep etmeleri halinde, 5458 say l Kanunun yeniden yap land rma hükümlerinden yararlanabileceklerdir. flverenin talebi üzerine yap land rma kapsam nda olan borçlar yönünden tecil ve taksitlendirme iflleminin bozularak, yap lan taksit ödemelerin mahsubunun yap lmas n müteakip, yap - land rma kapsam na giren kalan borç asl ve bu borca yeniden yap land rma için baflvuruda bulunulan tarihten önceki ay n sonuna kadar hesaplanacak gecikme zamm tutar yap - land rma kapsam na al nacakt r. Daha Önce Konulmufl Olan Hacizler Ve Al nan Teminatlar 5458 Kanunda teminat al nmas gerekti ine iliflkin herhangi bir hüküm bulunmad ndan, kapsama giren borçlar n yeniden yap land r lmas s - ras nda teminat aran lmayacakt r. Fakat 5458 say l Kanunun 3 üncü mad-
152 mali ÇÖZÜM desinde, Kanunun yürürlü e girdi i tarihten önce tatbik edilmifl olan hacizler ile al nan teminatlar n, yap lan ödemeler nispetinde kald r laca ve buna isabet eden teminatlar n iade edilece i belirtildi inden, bu konudaki ifllemler bu hükme göre yap lacakt r. flverenlerin Fark flçilik Tutar Üzerinden Hesaplanan Borçlar n n Yeniden Yap land r lmas 31/03/2005 tarihi ve öncesinde biten özel bina inflaat ve ihale konusu ifllerden dolay yeterli iflçilik bildiriminde bulunmad anlafl lan veya yine bu tarihten önce bitmifl olmakla birlikte, 30 Nisan 2006 tarihine kadar baflvuruda bulunulmas üzerine, Kurumca yap lacak ön de erlendirme, araflt rma veya tespit sonucunda yeterli iflçilik bildiriminde bulunmad anlafl lan iflverenlerin, fark iflçilik tutar üzerinden hesaplanacak borçlar da yap land r labilecektir. Yeniden Yap land rmaya Müracaat Etmeyenler 5458 say l Kanun kapsam na giren borçlar n yeniden yap land rmayan borçlular hakk nda 6183 say l Amme Alacaklar n n Tahsili Usulü Hakk ndaki Kanun Hükümlerine göre icra takip, haciz ve sat fl ifllemleri derhal uygulanacakt r. ste e Ba l Ve Topluluk Sigortas na Tabi Olanlar n Borçlar n n Yeniden Yap land r lmas ste e Ba l Sigortal lar n müracaat tarihinde iste e ba l sigortal l n n devam edip etmedi ine bak lmaks - z n; 01/05/2003-31/03/2005 süresi ödenmeyen primler (bu dönemde sistemden ç km fl olsa da ç kmadan önceki borçlar ) ile ste e Ba l sigortal lardan 4958 say l Kanununa göre ödeme yükümlülüklerini düzenli yerine getirenler, talep etmeleri halinde kalan borçlar n 5458 say l Kanuna göre yeniden yap land rabileceklerdir. Bu durumda daha önceki yap land rmaya göre ödenmifl olan taksit miktarlar mahsup edildikten sonra kalan borç yeniden yap land rmaya tabi tutulacakt r. 5458 say l yasa sigortas z geçen sürelerin borçlan lmas veya iste e ba l sigortal l n çeflitli nedenlerle iptal edilmesi halinde, yukar daki durumlar n d fl nda bu sürelerin ödenerek hizmetten say lmas na imkan veren hükümler içermemektedir. Yine 506 say l Kanunun 86 nc maddesi kapsam nda topluluk sigortas na tabi olanlar n 31/03/2005 tarihine kadar olan malullük, yafll l k ve ölüm topluluk sigortas prim borçlar yap - land r labilecektir. E er bu kimselerin uzun vadeli sigorta primlerinin yan n-
mali ÇÖZÜM 153 da k sa vadeli sigorta prim borçlar n n da olmas halinde bu borçlar yap land rma kapsam d fl nda de erlendirilecektir. Her iki sigorta koluna tabi olanlar n borç as llar 100 000 YTL nin üzerinde olmas n n mümkün olmamas nedeniyle bu kimselerin borçlar 100 000 YTL nin alt ndaki iflverenlerin borçlar gibi yani, borç asl na ödeme vadesinin bitiminden itibaren 31.12.1998 tarihine kadar uygulanan oranlara göre gecikme zamm, 01.01.1999 tarihinden itibaren 31.12.2004 tarihine kadar TEFE (toptan eflya fiyat endeksi), 01.01.2005 tarihinden yap land rma için müracaat etti i aydan önceki ay n sonuna kadar ise ÜFE (üretici fiyat endeksi) ayl k de iflim oranlar bileflik bazda uygulanmak suretiyle yeniden yap land rmaya esas olan borç bulunacakt r. Borçlar n yap land r lmas nda taksitlerin süresi, borcun a rl kl yafl ve miktar esas al nmak suretiyle yukar daki formüle göre tespit edilecektir. Yap land rmadan yararlanmak isteyen ve Kuruma hiç bildirilmemifl olan avukat ve noterlerin sigortal tescillerinin yap labilmesi için baro baflkanl klar ve noter odalar ndan ifle girifl bildirgelerinin istenip, bunlar n tescillerinin yap lmas gerekecektir. Yap land rmaya baflvurmak isteyen avukat ve noterlerin borçlar n n ç kar lmas için baro ve noter odalar n n bulunduklar ildeki Sigorta l/sigorta Müdürlü üne bizzat veya posta ile baflvurmalar ve ilgili müdürlükçe müracaat eden avukat ve noter kay tlar - n n bilgisayara girifllerinin yap lacakt r. Tekrar ifle girifl bildirgeleri, dört ayl k dönem bordrosu ile ayl k prim ve hizmet belgelerini vermemifl olanlardan, ayr ca bu belgelerin verilmesi istenmeksizin giriflleri yap lacakt r. Borcu Yoktur ve lifliksizlik Yaz lar 5458 say l Kanuna göre borçlar n yeniden yap land r lm fl ve ilk taksiti ödenmifl olan iflverenlere, vadesindeki ödemeler aksat lmad ve kapsama girmeyen borçlar n n da olmamas halinde, bu iflverenlere Kurumumuza olan ve yap land r lan borç miktar ile yap land rma tarihi de belirtilmek suretiyle söz konusu borçlar n n yap - land r ld ve yap land rmaya iliflkin ödeme yükümlülüklerinin (taksit ve cari ay prim borçlar n n) düzenli olarak yerine getirildi i hususunda yaz verilecektir. Ancak, borcu yoktur yaz s için baflvuran iflverenlerin kapsama giren borçlar yap land r lm fl olmas na ra men, yap land rmaya iliflkin taksit ödemeleri yerine getirilmemifl ise, bu yaz verilmeyecektir. Öte yandan, özel bina inflaat iflyerleri ile Sigorta Primlerinin Hakedifllerden Mahsup Edilmesi ve Ödenmesi
154 mali ÇÖZÜM ile Kesin Teminatlar n adesi Hakk nda Yönetmelik kapsam ndaki ihale konusu ifllerden dolay iflveren veya arac lar taraf ndan, bu iflyerlerine ait borçlar 5458 say l Kanuna göre yeniden yap land r lm fl olsa dahi, kendilerine teminat iadesi veya yap kullanma izin belgesi al nmas na esas olmak üzere ilifliksizlik yaz s verilmeyecektir. Bu durumda olan iflverenlere, en az yap land rmadan önceki (indirimsiz) as l ve gecikme zamm ndan oluflan toplam borçlar n karfl layacak miktarda nakit, süresiz banka teminat mektubu, Devlet tahvili, Hazine kefaletini haiz tahvil veya bonolar n teminat olarak Kuruma verilmesi halinde, ilifliksizlik belgesi verilecektir.