Günlerdir kay pt lar Bir gün umut fl do du. Bilinir olma f rsat n yakalad lar. Müthifl bir plan ile bu f rsat çok iyi de erlendirdiler... Meçhul Tutsaklar Röportaj: M NE ÇEL KER K br s ta, yapt televizyon ve radyo programlar yla tan nan ve cesur yaz lar yla bilinen baflar l gazeteci Cem Kar, flimdi de bir belgesel film ve kitap ile yönetmen ve yazar olarak karfl m za ç k yor. U zun bir haz rl k döneminin ard ndan geçti imiz ay ilk gösteriminin Lefkofla da yap ld belgesel izleyenlerden tam not ald Cem Kar, uzun süren araflt rmalar sonucunda, 1974 Bar fl Harekat sonras nda evlerinden al nan 75 K br sl Türk ün ve ayn dönemde 68 Türkiye den K br s a gelip esir düflen 11 gazetecinin hayatta kalma ve "bilinir olma" mücadelelerini anlatan bir yap ma imza att 2 y ll k bir haz rl k sürecinde: ngiltere, Avustralya, Türkiye ve K br s ta yaflayan toplam 56 kifliyle HD kalitesinde yaklafl k 1500 dakika rö-
Orhan Birgit ile röportajlar yaparak ve döneme ait hem belgelere, hem de dönemin yetkililerine ulaflarak ilk a zdan bilgiler ald. Bu bilgiler aras nda, 20 Temmuz da K br s a yap lan ç karma karar n n ilk olarak nerede al nd n da ilk a zdan ö renmeyi baflard. Bu bilgi ilk defa belgesel film ve kitapta yer al yor... Belgesel ve kitab n 22 Temmuz - da izleyici ve okurlar yla buluflturan Cem Kar, tarihin bu önemli olay n çok farkl ve baflar l bir formatta yeniden gün yüzüne ç karman n hakl gururu ve heyecan n yafl yor. Cem Kar portaj yapan genç yönetmen anlat lan öykülerin canland rmalar için 40 kiflilik oyuncu kadrosuyla 500 dakikaya yak n çekim gerçeklefltirdi Röportajlar n sadece olay yaflayan esir mücahitler ve gazetecilerle s n rl tutmayan yönetmen, gazetecileri Limasol a götüren Rum binbafl ve gazeteciler esir düfltü ünde onlarla konuflan genç ö renci Zenon u da bulmay baflard. O dönem Atina da hukuk okuyan o genç ö rencinin kim oldu unu araflt ran yönetmen, flu anda K br s Rum Kesimi'inin Birleflik Krall ktaki Yüksek Komiseri Alexandros Zenon oldu unu ö rendi ve kendisine ulafl p teyidini de ald. Yönetmen Kar, ö renci Zenon la röportaj yapamasa da; söz konusu komutan binbafl, isim listesini K z lhaç a gönderen Kurucu Cumhurbaflkan Rauf Raif Denktafl ve dönemin Hükümet Sözcüsü ve Turizm Tan tma Bakan K br sl Türklerin ço unun bilmedi i bu olay nas l duydunuz? 2009 y l n n May s ay nda bir seminer için gitti im Konya da Ertürk Yöndem ile tan flt m. Sohbetimizin ilerlemesi üzerine, 1974 te kendisinin de savafl muhabiri olarak gitti i K br s ta esir düfltü ünü ve esir düfltükleri yerde K br sl Türklerin oldu unu anlatt. Ertürk Yöndem
Gazetede bir isim listesi vard ve üstünde kurtulmak istediklerini, bilinmediklerini söyleyen K br sl Türkler in yard m taleplerini içeren bir fley yaz yordu. Bunu söylemesi üzerine kendisiyle özel bir röportaj yapmak istedim. Bu röportaj o y l y l n en iyi röportaj ödülüne lay k görüldü... Ödül törenine ça rd lar, ben de gittim. Törende röportaj m yeniden yay nland. O gece öyle geçti Ard ndan sürpriz bir telefon geldi. Bu olaydan iki gün sonra, telefonun di er ucunda Ertürk Yöndem in anlatt kiflilerden biri oldu unu söyleyen Fethi Ak nc vard. Ak nc, elinde o döneme ait gazete oldu unu söyledi ve bunu bana verebilece ini belirtti. Tabii hemen görüflmek istedim. Günü belirledik, bulufltuk ve o gazeteyi bana verdi Çok etkileyiciydi Etkileyici olan neydi? Öncelikle gazete 26 A ustos 1974 tarihli bir gazeteydi. Gazetede bir isim listesi vard ve üstünde kurtulmak istediklerini, bilinmediklerini söyleyen K br sl Türkler in yard m taleplerini içeren bir fley yaz yordu. Ne yazd n kitap ve belgeselde ö reneceksiniz. Bu beni çok etkiledi. O kiflilere ulaflmal yd m. Ulaflt m da Listedeki kiflilere ulaflmak zor olmad m? Elbette zordu. Di er taraftan süreci zorlaflt ran di er unsur, söz konusu dönemde soyad olarak baba adlar n n 70 kullan lmas yd. Yani Fethi Ak nc de il de Fethi zzet ti mesela... Ancak bir kifliye ulaflt ktan sonra arkas çorap sökü ü gibi geldi diyebilirim. Ki bu süreçte esir al nan mücahitlerden biri olan Ahmet Ced in katk lar çok büyük Peki gazeteciler? K br sl Türkler e ulaflt kça ve konuyu araflt rd kça gazetecilerin öyküsünün de ne kadar önemli oldu u ortaya ç kt. Zira K br s ç karmas Türkiye nin Kurtulufl savafl ndan sonraki ilk savafl yd ve bu gazeteciler bu yönden de önemi büyük olan bu savafla tan kl k etmifl ve hatta esir düflmüfllerdi. O gazetecilere ulaflmamda Ertürk Yöndem ve Ankara gazeteciler Cemiyeti nin çok katk lar oldu. Hatta bir kifli gazetecili i b rakm flt. Ona, bilinmeyen numaralar servisi arac l yla ulaflm flt m. Gazetecilerle, Türkiye nin çeflitli illerinde röportajlar yapt m. Zor bir süreçt, ancak kolay olmas n da beklemiyordum. Baz güzel olaylar da yafland röportajlar m esnas nda. Y llard r birbirleriyle bir araya gelemeyen gazetecileri, belgesel sayesinde yeniden bir araya getirmifltim. Oradaki sohbet inan lmazd Bu gazeteciler kimlerdi? Gazetecilerin listesine bu konuda arafl-
t rma yapan Erol Ali Onbafl vas tas ile ulaflt m. Listede flunlar yaz yordu: TRT den Ertürk Yöndem ve Ziya Ergun, Time dan Mete Akyol, Sabah Gazetesinden Yücel Hacalo lu, Zafer Gazetesinden Hüdai Bay k, Yeni Ortam Gazetesinden Ahmet Kahraman, Anadolu Ajans ndan Teoman Fehim, Türk Haber Ajans ndan Hami Sami Coflar ve Sermet pekçio lu, Son Havadis Gazetesinden Eyüp Sabri Kap - da. Bu listede yer alan K br sl gazeteci Teoman Fehim ve Eyüp Sabri Kap da ölmüfl, Ahmet Kahraman ise Almanya da yafl yor. Ancak di erlerine ulaflmay baflard m. Onlarla yapt m konuflmada Hürriyet Gazetesi nden Cengiz Kapk n ve Günayd n Gazetesi nden Ergin Konuksever in de ayn yerde esir al nd - n ö rendim ve o nedenle onlarla da röportajlar yapt m. Çok emek harcam fls n z. Lefkofla da yap lan galadan nas l tepkiler ald n z? Belgesel filmi ilk olarak hak etti i yerde KKTC de tan tmak istedik. O BD A USTOS 2011 yüzden 22 Temmuz da YDÜ AKK- M de bir gala gerçeklefltirildi. Ayn gün, belgeselle ayn ismi tafl yan kitab m da Türkiye ve K br s ta sat fla sunuldu. Galada çok güzel tepkiler ald m. Bu belgeseli haz rlarken, izleyen herkesin gözünden birkaç damlan n akaca n biliyordum. Zira anlat - lanlar oldukça etkiliydi. Nitekim öyle de oldu. zleyen herkes geçmiflte yaflanan bu olaydan çok etkilendi ini dile getirerek beni tebrik etti. Bu da bu kadar zamanda harcanan eme in güzel bir ödülü oldu benim için Peki kitab nereden bulaca z? Belgeseli nas l izleyece iz? Kitaba ulaflmakta da bir sorun yaflanaca n düflünmüyorum. Türkiye ve K br s ta seçkin kitabevlerinde ayr ca internette de kitap flu an sat flta. Belgesele gelince, Eylül, Ekim ve Kas m aylar içerisinde Türkiye nin çeflitli illerinde galalar yapaca z. Aral k ay nda ngiltere, Ocak ay nda ise Avustralya da galalar için çal flmalar m z sürüyor. Elbette talep olmas halinde biz görüflmeye ve belgesel Savafla tan kl k edip esir al nan gazetecilerinden Yücel Hacalo lu, Cem Kar ile röportaj s ras nda 71
Meçhul tutsaklardan Salih Akçatepe (solda) ve eski mücahitlerden Ahmet Ced (sa da) Cem Kar ile yapt klar röportajda geçmifle fl k tuttular filmi göstermeye haz r z... Derdimiz yaflanan ac lar, sevinçleri yaflayanlar taraf ndan anlat lan bu belgeseli genifl kitlelere ulaflt rmak. Peki belgeseli izleyecek ve kitab okuyacak olanlara neler söylemek istersiniz? Belgeselde döneme ait çok özel öyküler bulacaklar. K br s Türkleri nin yaflad klar ac lar ve verdikleri mücadeleyi birebir kendilerinden dinleme ve okuma flans yakalayacaklar. Ayr ca savafl muhabiri olmak ne demek? Bunu izleyenler daha iyi anlayacaklar. Bunun için de, belgeselde sürpriz bir bölüm var. Ayr ca, gazeteciler esir al nd s rada yap lan ve "Türk Televizyon Tarihinin" ilk gizli çekimi olma özelli i tafl yan görüntüler de yine belgeselde yer al yor Meçhul Tutsaklar belgeselinin k saca konusu 72 Meçhul Tutsaklar belgesel film ve kitapta, 22 Temmuz 1974 y l nda Lefke nin teslim olmas ndan sonra Lefke ve çevre köylerinden toplanan 75 mücahidin kurtulma öyküsü anlat lmaktad r. Söz konusu mücahitler bir gece ans z n evlerinden al nm fl, gizli bir flekilde Limasol Emniyet Müdürlü ü - ne götürülmüfl ve yaklafl k bir ay boyunca kay p olarak kabul edilmifllerdir. kinci harekat dünyaya duyurmak için adaya gelen Türk gazeteciler de esir al nm fl ve yine gizli bir flekilde t pk mücahitler gibi Limasol Emniyet Müdürlü ü ne götürülmüfllerdir. Mücahitlerle esirlik günlerinde karfl laflan gazeteciler onlardan isim listelerini alm fl ve kurtulduklar nda mücahitlerin isim listesini dünyaya duyurarak onlar n da kurtulmas n sa lam fllard r. (kaynak: www.mechultutksaklar.com )