Sayı: 5 petroturkcom montelforeks İçindekiler Piyasalar....................... 1 Arz-Talep Genel Bakış............ 4 Piyasa Haberleri................. 6 Arıza & Bakım................... 8 Ekonomik Takvim................ 9 Gündemden Başlık lar > Şubat ayının ilk 7 gününde Piyasa Takas Fiyatı ortalaması 215,48 TRY/MWh oldu. > Şubat ayının ilk 5 gününde Sistem Marjinal Fiyatı ortalaması 216,8 TRY/MWh oldu. > Ocak ayında Türkiye'nin elektrik tüketimi 25,1 TWh olarak belirlendi. > Sıcaklık endeksinin 6,16 derece seviyelerinde gerçekleşmesi bekleniyor. > Montel-Foreks Online'dan anlık TFS, ICAP ve GFI verilerine ulaşabilirsiniz* > Montel-Foreks Online üzerinden Energetika.Net haberlerine ücretsiz ulaşabilirsiniz. Ocak ayında elektrik talebi %5,8 arttı Ocak ayında Türkiye'nin toplam elektrik talebi 2016 yılına göre %5,79 artarak 25,1 TWh seviyesine yükseldi. PİYASALAR GÜN ÖNCESİ PİYASASI TEİAŞ tarafından yayınlanan verilerden derlenen bilgilere göre; Ocak ayında Türkiye'nin toplam elektrik talebi 2016 yılının Ocak ayına göre %5,79 artarak 25,1 TWh seviyesine yükseldi. 2016 yılının Ocak ayında elektrik talebi 23,7 TWh seviyesindeydi. Ülke genelinde Ocak ayında toplam elektrik üretimi 24,99 TWh olarak belirlenirken, elektrik üretiminin de geçen yıla göre %7,68 artış kaydetmesi dikkat çekti. Ülke genelinde termik kaynaklardan toplam elektrik üretimi 2016 yılına göre %7,5 artarken, rakam 2017 yılında 17,29 TWh olarak belirlendi. 2017 yılının Ocak ayında hidrolik kaynaklardan elektrik üretimi bir önceki yılın aynı dönemine göre %1,83 artış göstererek 5,5 TWh'ten 5,6 TWh seviyesine yükseldi. DENGELEME PİYASASI Aralık ayında Sistem Marjinal Fiyatı (SMF) ortalaması 225,9 TRY/MWh seviyesinde belirlenirken, aynı rakam Ocak ayında 177,4 TRY/MWh seviyesine geriledi. Sistem Marjinal Fiyatı (SMF) ortalaması, 30 Ocak-5 Şubat haftasında 225,2 TRY/MWh bandında belirlenirken, aynı haftada en yüksek SMF 266,5 TRY/MWh ile 2 Şubat Perşembe günü, en düşük SMF ise 150,1 TRY/MWh ile 5 Şubat Pazar günü gerçekleşti.
KARŞILANABİLİR GÜÇ / PUANT Ocak ayında karşılanabilir güç seviyesinin günlük ortalaması 50.869 MW olarak belirlenirken, ay boyunca ani puant ortalaması 39.399 MW seviyesinde belirlendi. 2017 yılının Ocak ayı boyunca en yüksek ani puant 42.335 MW ile 27 Ocak Cuma günü, en düşük ani puant ise 22.296 MW ile 1 Ocak Pazar günü gerçekleşti. TEZGAHÜSTÜ PİYASALAR Haftanın ilk gününde tezgahüstü elektrik piyasalarında Mart ayı baz yük ürün 139-140 TRY/MWh bandına yükselirken, aynı ürünün işlemi piyasada 137,50 ve 129,75 TRY/MWh'tan gerçekleşti. Piyasada Nisan ayı baz yük ürün 126-128 TRY/MWh, Mayıs ayı baz yük kontrat ise 27-129 TRY/MWh seviyesinde belirlendi. Haziran ayı baz yük ise 132-134 TRY/MWh seviyesine geldi. Tezgahüstünde 2017 ikinci çeyrek ürünü (Q22017) 129-130,5 TRY/MWh aralığında gerçekleşirken, 2017 üçüncü çeyrek ürünü (Q32017) 147,50-148,50 TRY/MWh, dördüncü çeyrek ürünü (Q42017) ise 147-149 TRY/MWh seviyesinde belirlendi. Tezgahüstü elektrik piyasalarında 2017 ikinci yarı baz yük kontratı (H22017) 148,25 TRY/MWh seviyesinden işlem görürken, hafta başında 2018 yıllık kontratı (CAL18) ise alıcı ve satıcı tarafında 146-148 TRY/MWh bandında belirlendi. SINIR ÖTESİ TİCARET Türkiye Elektrik İletim A.Ş (TEİAŞ) tarafından Ocak ayı için yapılan Bulgaristan-Türkiye yönündeki kapasite ihalesinde 166 MW kapasite kullanıma açıldı. İhale sonuçlarına göre; 166 MW kapasitenin tamamı 6 firma tarafından paylaşılırken, ihalede takas fiyatı 7,56 /MWh olarak belirlendi. Bulgaristan İletim Sistem Operatörü (ESO) tarafından Ocak ayı için yapılan, Bulgaristan-Türkiye yönündeki sınır ötesi kapasite ihalesinde ise 166 MW kapasitenin tamamı 8 firma tarafından paylaşıldı. İhalede takas fiyatı 3,52 /MWh olarak belirlendi. Coordinated Auction Office in South East Europe (SEE-CAO) tarafından Ocak ayı için yapılan Yunanistan-Türkiye yönlü sınır ötesi aylık kapasite ihalesinde toplamda 166 MW kapasite ihaleye açılırken, ihalede takas fiyatı 2,01 olarak belirlendi. 3
ARZ-TALEP KAYNAKLARA GÖRE ÜRETİM TEİAŞ tarafından yayınlanan verilerden derlenen bilgilere göre; Ocak ayında Türkiye'nin toplam elektrik talebi 2016 yılının Ocak ayına göre %5,79 artarak 25,1 TWh seviyesine yükseldi. 2016 yılının Ocak ayında elektrik talebi 23,7 TWh seviyesindeydi. Ülke genelinde Ocak ayında toplam elektrik üretimi 24,99 TWh olarak belirlenirken, elektrik üretiminin de geçen yıla göre %7,68 artış kaydetmesi dikkat çekti. Ülke genelinde termik kaynaklardan toplam elektrik üretimi 2016 yılına göre %7,5 artarken, rakam 2017 yılında 17,29 TWh olarak belirlendi. 2017 yılının Ocak ayında hidrolik kaynaklardan elektrik üretimi bir önceki yılın aynı dönemine göre %1,83 artış göstererek 5,5 TWh'ten 5,6 TWh seviyesine yükseldi. Rüzgar kaynaklarından elektrik üretimi ise 2016 yılı Ocak ayına göre %29,7 artışla 1,25 TWh seviyesinden 1,63 TWh seviyesine yükseldi. Türkiye'nin 2016 yılındaki elektrik tüketimi 274,87 TWh olarak gerçekleşmiş, rakam şimdiye kadar kaydedilen en yüksek tüketim olmuştu. KURULUŞLARA GÖRE ÜRETİM Ocak ayının ayında serbest elektrik üretim şirketlerinin günlük ortalama elektrik üretimi 506.463 MWh, EÜAŞ santrallerinin 183.166 MWh olarak belirlendi. Yap-İşlet santrallerinin elektrik üretimleri ise 71.190 MWh olarak kaydedildi. 2016 yılının Aralık ayında serbest üreticilerin elektrik üretimi toplamı 15.321.069 MWh, EÜAŞ santrallerinin elektrik üretimi ise 5.704.886 MWh olarak belirlenmiş, Yap-İşlet santralleri ise Aralık ayı boyunca 2.137.376 MWh seviyesinde elektrik üretmişti. 4
BARAJLARA GELEN SU Ocak ayının ayında toplam barajlara gelen su miktarı 3.502.893 milyon m3 olarak belirlendi. 2016 yılının aynı döneminde rakam 4.713.942 milyon m3 seviyesindeydi. 2016 yılı boyunca barajlara gelen toplam su miktarı ise 64.308.351 milyon m3 olurken, 2015 yılının aynı döneminde rakam 71.230.093 milyon m3 seviyesinde belirlenmişti. RÜZGÂR ENERJİSİNDEN ÜRETİM Ocak ayında rüzgar kaynaklarından elektrik üretimi ortalaması 52.606 MWh olarak belirlenirken, Şubat ayının ilk 5 gününde rakam 48.758 MWh seviyesine geriledi. 30 Ocak-5 Şubat haftasında en yüksek rüzgardan elektrik üretimi 76.569 MWh ile 5 Şubat Pazar günü, en düşük üretim ise 24.709 MWh ile 2 Şubat Perşembe günü gerçekleşti. Rüzgâr tahmini yapan kuruluşlar, bugün için 2.000 MW, yarın için ise 1.100 MW civarında elektrik üretimi bekliyorlar. ELEKTRİK TÜKETİMİ TEİAŞ tarafından yayınlanan verilerden derlenen bilgilere göre; Ocak ayında günlük ortalama elektrik talebi 809.572 MWh olarak belirlenirken, 2016 yılının aynı döneminde rakam 765.471 MWh seviyesindeydi. Aynı rakamın Şubat ayının ilk 5 gününde ise 808.514 MWh seviyesine yükseldiği tespit edildi. Montel-Foreks'in hava durumu kaynaklarına göre, önümüzdeki hafta Türkiye genelinde sıcaklık endeksinin 6,16 derece seviyelerinde belirlenmesi sonrasında ise 4,35 derece seviyelerine gerilemesi bekleniyor. 5
PİYASA HABERLERİ GAZPROM'UN AVRUPA VE TÜRKİYE'YE İHRACATI YÜZDE 26 ARTTI Gazprom'un Avrupa ve Türkiye'ye doğal gaz ihracatı Ocak ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 26 artışla 19,1 milyar metreküp oldu. Ocak ayında Almanya'ya ihracat yüzde 23,2, İtalya'ya inracat yüzde 48,2, Avusturya'ya ihracat yüzde 123,5 ve Fransa'ya ihracat yüzde 68,1 yükseldi. 2017 İÇİN DOĞALGAZ TÜKETİM TAHMİNİ 46,02 MİLYAR SM3 OLDU 2017 yılı ulusal doğalgaz tüketim tahmini, 9155 kcal/m3 üst ısıl değeri esas alınarak 46,02 milyar santimetreküp olarak belirlendi. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun(EPDK) konu ile ilgili kararı Resmi Gazete'de yayımlandı. Buna göre, 2017 yılı ulusal doğalgaz tüketim tahmini 9155 kcal/m3 üst ısıl değeri esas alınarak 46 milyar 29 milyon 977 bin 218 Sm3 (489.758.957.599 kwh) olarak belirlendi. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı(ÖİB), Çayırhan Enerji Üretim Alanı ile Kömür Rezerv Alanının işletme hakkının verilmesine yönelik özelleştirme ihalesinin önyeterliliği ve teklifi için 4 teklif geldiğini bildirdi. ÖİB'den yapılan açıklamaya göre, Ankara ili, Nallıhan ilçesi, Çayırhan Mevkinde bulunan Elektrik Üretim AŞ'ye ait Enerji Üretim Alanı ile Kömür Rezerv Alanının işletme hakkının verilmesine yönelik özelleştirme ihalesinin önyeterliliği ve teklifi için son başvuru tarihi olan 30.01.2017 Pazartesi günü, Saat 17:00'a kadar 4 adet katılımcı başvurdu. İhaleye Başvuran Katılımcılar şu şekilde: 1- Fina Enerji Holding A.Ş., 2- IC İçtaş Enerji Yatırım Holding A.Ş., 3- Kolin-Kalyon Enerji Çelikler Ortak Girişim Grubu, 4- Limak Yatırım Enerji Üretim İşletme Hizmetleri ve İnşaat A.Ş. ENKA VE CLEAN ENERGY, GÜRCİSTAN'DA HES YATIRIMI YAPACAK Enka ve Clean Energy, Gürcistan'da hidroelektrik santrali yatırımı yapacak. Dünya Gazetesinden Kerim Ülker'in haberine göre, geçen hafta imzalanan anlaşma ile Enka ile Norveçli enerji devi Clean Energy Group, 960 milyon dolarlık bir anlaşma imzaladı. 8 milyar Norveç Kronu'na denk gelen bu yatırım 433 MW'lik Namakhvani projesi. Enka ve Clean Energy arasındaki bu yatırım hidroelektrik santrali üzerine olacak. TÜRK HAVA KURUMU, SERBEST PİYASADAN ELEKTRİK SATIN ALACAK Türk Hava Kurumu Genel Başkanlığı, serbest piyasadan elektrik satın alacak. THK'nın konu ile ilgili ilanı Resmi Gazete'de yayımlandı. Buna göre, THK Genel Başkanlığı tarafından alçak gerilim abonesi olan Türk Hava Kurumu'na bağlı birimlerin ihtiyacı olan elektrik enerjisinin serbest piyasadan tam tedarik esasına göre günün her saatinde kesintisiz olarak temin edilmesi ile ilgili elektrik enerjisi satın alma işi 10 Şubat 2017 Cuma günü saat 14.30'da kapalı teklif alma usulüyle ihale edilecek. İsteklilerin şartnameye göre hazırlayacakları kapalı zarf teklif mektuplarını, ihale gün ve saatine kadar Türk Hava Kurumu Genel Başkanlığı Malzeme Yönetimi Direktörlüğüne iletmeleri gerekiyor. AZERBAYCAN PETROL ÜRETİMİNİ 35 BİN VARİL KISTI Azerbaycan Enerji Bakanlığı, Viyana'da OPEC üyesi ve üyesi olmayan ülkelerin vardıkları üretimin kısılması anlaşması çerçevesinde Ocak ayında petrol üretimini 35 bin varil/gün azalttıklarını bildirdi. Yapılan açıklamaya göre Ocak ayında günlük petrol üretimi 793.900 varil/gün oldu. Üretimin 743.100 varillim bölümünü ham petrol oluştururken, 50.800 varil kondensat üretildi. GLOBAL PETROL VE KÖMÜR TALEBİ 2020'DE TEPE YAPABİLİR Grantham Institute at Imperial College London ve Carbon Tracker Initiative tarafından hazırlanan yeni bir rapora göre, güneş enerjisi maliyetinde düşüş ve elektrikli araç teknolojisinde sağlananilerlemeye bağlı olarak kömür ve petrol talebi 2020 yılına kadar tepe yapabilir. Rapor, güneş enerjisinin 2050 yılında global enerji üretiminin yüzde 29'unu sağlayarak kömürü geride bırakacağını, karayolu taşımacılık piyasasındaki araçların üçte ikisinden fazlasının 2050'de elektrikli araçlardan oluşacağını da öngördü. Elektrikli araç kullanımının 2025'te günlük petrol talebini 2 milyon varil civarında azaltacağını tahmininde bulunulan rapor, 2050'de ise 25 milyon varil/günlük bir talebin piyasadan çekileceği beklentisine yer veriyor. 6
EPDK/YILMAZ: YERLİ KAYNAKLARI SİSTEME KATMAYA ÇALIŞIYORUZ EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz, "Yerli ve yenilenebilir kaynakları ne kadar sisteme katabiliriz, gece gündüz bunun çalışmasını yapıyoruz" dedi. Türkiye'nin bir enerji ticaret merkezi olmasını gönülden arzu ettiğini belirten EPDK Başkanı bu durumun bölgenin güvenliği açısından da büyük önem taşıdığını kaydetti. Yılmaz, özellikle dağıtım sektöründe olumlu gelişmeler yaşandığını, tüm sorunların bugünden yarına kolayca çözülmesini beklemenin ise adil olmadığını belirtti. Dağıtım sektöründe önümüzdeki 5 yıl için 18 milyarlık yatırım öngörüldüğünü hatırlatan Yılmaz, dağıtım şirketlerinin bu yatırımları titizlikle yapmasını denetlemeyi sürdürdüklerini söyledi. EPDK Başkanı Yılmaz şunları kaydetti: Dağıtım şirketlerinin şebeke ve altyapılarını yenileyerek tüketici memnuniyetini en üst düzeye taşımasını bekliyoruz. Açılan çağrı merkezleri de sadece müşteri şikayetlerinin dinleneceği bir yer olmamalı. Sorunların çözümü için bir adres niteliği taşımalı. Bu şikayetler kayıt altına alınıyor. Biz de EPDK olarak müşterinin en çok ne istediğini, nasıl bir dağıtım hizmeti arzuladığını yakından takip ediyoruz. Başta Bakanlığımız olmak üzere tüm kurumlarımız elbirliği içinde tüketicilerimiz için 24 saat çalışıyor. Vatandaşlarımızın haklarının herhangi bir dağıtım şirketi tarafından yenmesine müsaade etmeyiz. Biz tüketicilerimizin haklarının sonuna kadar takipçisiyiz. Tüketicilerin yaşadıkları sorunlar karşısında ilk muhatabın dağıtım şirketleri olduğunu hatırlatan Başkan Yılmaz sorunu çözmesi gerekenin de ilgili şirketler olduğunu vurguladı. EPDK Başkanı, Dağıtım şirketlerine sorunların iletilebilmesi için çağrı merkezlerinin yanı sıra web adresleri var. Ve bu şikayetler kayıt altına alınıyor, silinmiyor. Tüketicilerimiz öncelikle dağıtım şirketini aramalı ama çözüm bulamazsa konuyu doğrudan web sayfamız üzerinden bize de intikal ettirebilir. Böyle durumlarda devreye giriyor dağıtım şirketi ile irtibata geçiyor ve sorunun çözümü için gerekeni yapıyoruz. Tüm vatandaşlarımızın hakkını takip ediyoruz dedi. Elektrik tarifelerinin belirlenmesine yönelik soruları da yanıtlayan Başkan Yılmaz, Türkiye'de pahalı elektrik kullanılmadığını, dileyen herkesin başka ülkelerin elektrik fiyatlarını da internet üzerinden kontrol edebileceğini söyledi. EPDK Başkanı, Böyle bir algıyı yaymak Hükümetimize, Bakanlığımıza, EPDK'ya ve enerji şirketlerine haksızlık olur. Biz tarifeleri yaparken çok titiz çalışıyoruz. Tüketiciye nasıl ucuz elektrik sağlarız, uzmanlarımız bunu çalışıyor. Tüm sistemin verimli işletilmesi, elektrik tarifelerinin belirlenmesinde çok etkili. Kayıp kaçak ile mücadelemiz var. Sahada ciddi mücadelemiz var. Yeni teknolojiler ile kayıp kaçağa anında müdahale etme çalışmaları var. Bu alanda çok ciddi mesafe kat ettik dedi. Serbest tüketici konusunda da tüketicilere uyarılarda bulunan Yılmaz müşterinin memnun olmadığı bir piyasanın sağlıklı olamayacağını belirtti. Serbest tüketici uygulaması ile müşterisini memnun edemeyen tedarikçinin o müşteriyi başka şirkete kaptıracağını hatırlatan EPDK Başkanı: Sistemi müşteri memnuniyeti üzerine kurduk. Biz limiti mümkün olduğu kadar düşüreceğiz. İleride inşallah sıfırlayacağız. Her abone memnun olduğu, dilediği tedarikçiden enerjisini alacak. Ama çok dikkatli olunması lazım. Çünkü müşteri artık serbest bir alana, EPDK'nın sonradan müdahil olamadığı bir alana giriyor. Bu hakkı kullanırken bir sözleşme imzalayacaksanız, önce Kurumumuzun web sayfasına girin. Kontrol edin. Şirketin lisansı var mı yok mu? Kesinlikle muhatap olduğunuz firmanın tedarik şirketi lisansına sahip olması lazım. Haklarınızı, yükümlülüklerinizi iyi bilmeniz lazım. Mutlak surette kendi tüketim alışkanlıklarınıza uygun sözleşmelere imza atmalısınız. EPDK Başkanı ayrıca şunları söyledi: "Gerçekten personelim ile gurur duyuyorum. Türkiye'ye kim yatırım yapacaksa herhangi bir bürokratik zorluk çıkarmadan gerekli yardımı yapıyoruz. Yerli ve yenilenebilir kaynaklar Türkiye'nin mili hedefidir. Bu milli hedef doğrultusunda biz de üzerimize düşeni yapıyoruz. Bugün rüzgar konusunda nereden nereye geldik? Güneş ve jeotermal konusunda, yerli kömür ile ilgili ciddi çalışmalarımız var. Yerli kömürde sistem kullanım bedeli ile ilgili farklı anlayışlar var. Sistem kullanım bedelinde yerli kömür üreticilerinin 'daha fazla destek olunabilir mi' şeklinde düşüncesi var. Bakın, sistemin bir maliyeti var biz bu maliyeti adil olarak dağıtmak zorundayız. Bir yatırımcıya vereceğiniz daha fazla destek öbür tarafta rüzgara ve güneşe maliyet olarak yansıyor. Örneğin HES'lere ilave yük olarak yansıyor. Adil olmak zorundayız. Hiç kimseyi mağdur edemeyiz. Kurulum kapasitelerini, güçlerini, ürettiği elektrik miktarını dikkate alarak tarife düzenliyoruz. Biz bu tarifeyi yaparken yalnız başımıza yapmıyoruz Bakanlığımızın tüm birimleri ile biraraya geliyoruz. TEİAŞ ile biraraya geliyoruz, şirketlerimizi de çağırıyoruz. Yerli kömür şirketlerini de çağırdık ve fotoğrafı ortaya koyduk. Dengeli bir tarife yapmamız gerekiyor, bir medya mensubu patronun hakkını gözetebilir ama bunun da bir sınırı olmalı. Bir köşe yazarının, patronunun kömür santrali ile uğraşması ona bu kadar mesnetsiz bir yazı yazma hakkı vermez. Biz bu tip dedikoduları dikkate alan bir kurum değiliz, gözümüzü Türkiye'nin geleceğine diktik. Enerjide Türkiye'yi nerden nereye taşırız, yerli ve yenilenebilir kaynakları ne kadar sisteme katabiliriz, gece gündüz bunun çalışmasını yapıyoruz. Ciddi mesafe aldık. Gelecekte de çok daha iyi noktalara ulaşacağız. 7
BAKIM & ARIZA BİLDİRİMLERİ Dönem: 31.01.2017 06.02.2017 8
EKONOMİK TAKVİM Dönem: 07.02.2017 13.02.2017 9