EKONOMİK GÖRÜNÜM RAPORU

EKONOMİK GÖRÜNÜM RAPORU Hazırlayan: Erhan DEMİRCAN Uzman

Bu Rapor Karacadağ Kalkınma Ajansı tarafından, Türkiye ve TRC2 (Diyarbakır, Şanlıurfa) Bölgesi güncel ekonomik gelişmelerinin bölge aktörlerince takip edilebilmesi amacıyla hazırlanmıştır. Her hakkı saklıdır. KARACADAĞ KALKINMA AJANSI

TÜRKİYE DEKİ EKONOMİK GELİŞMELER

TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ ARALIK, 2012 TÜFE de aylık değişim %0,38 olarak gerçekleşti. 2012 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre %0,38, bir önceki yılın Aralık ayına göre %6,16, bir önceki yılın aynı ayına göre %6,16 ve on iki aylık ortalamalara göre %8,89 artış gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre TÜFE de en yüksek artış % 11,37 ile konut grubunda gerçekleşmiştir. Lokanta ve oteller (%9,31), Çeşitli mal ve hizmetler (%8,66), Giyim ve ayakkabı (%8,17) artışın yüksek olduğu diğer harcama gruplarıdır. Kaynak: TÜİK, 2012a.

% TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ ARALIK, 2012 12,00 TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ 10,00 8,00 6,00 4,00 2010 2011 2012 2,00 0,00 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Kaynak: TÜİK, 2012a.

TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ ARALIK, 2012 Ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artış %1,55 ile gıda ve alkolsüz içecekler grubunda gerçekleşti. Aralık ayında endekste yer alan gruplardan: lokanta ve otellerde %0,67, haberleşmede %1,23, lokanta ve otellerde %0,39, konutta %0,24,artış, sağlıkta %0,05, eğlence ve kültürde %0,17, ulaştırmada %0,27, giyim ve ayakkabıda %1,50 düşüş gerçekleşti. Kaynak: TÜİK, 2012a

ÜRETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ ARALIK, 2012 ÜFE de aylık %0,12 düşüş gerçekleşti. bir önceki aya göre %0,12 düşüş, bir önceki yılın aynı ayına göre %2,45 ve on iki aylık ortalamalara göre %6,09 artış gösterdi. Aylık değişim; tarımda %0,39, sanayide %0,07 düşüş olarak gerçekleşti. Tarım sektörü endeksinde, bir önceki yılın aynı ayına göre %4,17 düşüş ve on iki aylık ortalamalara göre %6,04 artış gerçekleşti. Sanayi sektörü endeksinde ise bir önceki yılın aynı ayına göre %3,83 ve on iki aylık ortalamalara göre %6,11 artış gerçekleşti. Sanayide en yüksek aylık artış diğer ulaşım araçları imalatında gerçekleşti. Sanayinin üç sektörünün bir önceki aya göre değişimleri; imalat sanayi sektöründe %0,01 artış, madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %0,33 düşüş, elektrik, gaz ve su sektöründe %0,46 düşüş olarak gerçekleşti. Kaynak: TÜİK, 2012b.

% ÜRETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ ARALIK, 2012 16,00 ÜRETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ 14,00 12,00 10,00 8,00 6,00 2010 2011 2012 4,00 2,00 0,00 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Kaynak: TÜİK, 2012b.

ÜRETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ ARALIK, 2012 Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler, diğer ulaşım araçları imalatı (%7,54), büro makineleri imalatı (%3,40), giyim eşyası imalatı (%1,26), metalik olmayan mineral ürünler imalatı (%0,81) alt sektörleridir. Buna karşılık, ham petrol ve doğalgaz çıkarımı (%-1,91), ana metal sanayi (%-1,17), ağaç ve mantar ürünleri imalatı (%-0,69), metal cevheri madenciliği (%-0,68) bir ay önceye göre endekslerin en fazla gerilediği alt sektörler oldu. Kaynak: TÜİK, 2012b.

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ KASIM, 2012 Sanayi üretimi %11,3 arttı. 2012 yılı Kasım ayında 2005=100 temel yıllı sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %11,3 arttı. En yüksek artış imalat sanayinde gerçekleşti. Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, 2012 yılı Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre; madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi %7,5, imalat sanayi sektörü endeksi %13,3 arttı. Elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi ise %2,0 azaldı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış endeks arttı. Takvim etkisinden arındırılmış endeks 2012 yılı Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %3,1, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi ise bir önceki aya göre %1,5 artış gösterdi. Kaynak: TÜİK, 2012c.

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ KASIM, 2012 SEKTÖR Kasım 2012 (2005=100) Toplam Sanayi Madencilik ve Taşocakçılığı İmalat Sanayi Arındırılmamış Endeks Değişim (Yıllık) Takvim Etkisinden Arındırılmış Endeks Değişim (Yıllık) Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Değişim Endeks (Aylık) 141,0 11,3 137,7 3,1 131,7 1,5 144,0 7,5 141,8-0,8 136,9 2,6 141,3 13,3 137,7 4,3 130,2 1,8 Elektrik, Gaz, Buhar ve İklimlendirme Ürt. ve Dağıtımı 137,8-2,0 137,8-2,0 146,3 2,9 Kaynak: TÜİK, 2012c.

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ KASIM, 2012 Kaynak: TÜİK, 2012c.

SANAYİ CİRO VE SİPARİŞ ENDEKSLERİ KASIM, 2012 Sanayide ciro %19,0 arttı. Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, 2012 yılı Kasım ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre; madencilik ve taşocakçılığı endeksi %2,8; imalat sanayi endeksi ise %19,7 arttı. Ana sanayi grupları sınıflamasına göre 2012 yılı Kasım ayında en yüksek artışı dayanıklı tüketim malı imalatı gösterdi. İmalat sanayi alt gruplarında en yüksek artış makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı imalatında gerçekleşti İmalat sanayi alt sektörlerinin 2012 yılı Kasım ayında 2011 yılı aynı ayına göre yüzde değişim oranları incelendiğinde, en yüksek artış oranının %172,8 ile makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı imalatında gerçekleştiği görüldü. Bunu %76,6 ile bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı takip etti. Kaynak: TÜİK, 2012d

SANAYİ CİRO VE SİPARİŞ ENDEKSLERİ KASIM, 2012 Sanayide sipariş % 20,2 arttı. Ana sanayi grupları sınıflamasına göre 2012 yılı Kasım ayında en yüksek artışı dayanıksız tüketim malı imalatı gösterdi. İmalat sanayi alt gruplarında en yüksek artış temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa İlişkin malzemelerin imalatında gerçekleşti. Sipariş endeksinin 2012 yılı Kasım ayında 2011 yılı aynı ayına göre yüzde değişim oranları incelendiğinde, en yüksek artış oranının %129,1 ile temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatında gerçekleştiği görüldü. Bunu, %126,8 ile diğer ulaşım araçları imalatı takip etti. Kaynak: TÜİK, 2012d.

SANAYİ CİRO VE SİPARİŞ ENDEKSLERİ KASIM, 2012 Kaynak: TÜİK, 2012d.

FİNANSAL YATIRIM ARAÇLARININ REEL GETİRİ ORANLARI ARALIK, 2012 Aylık en yüksek reel getiri İMKB 100 Endeksi nde gerçekleşti En yüksek reel getiri, 2012 Aralık ayında, Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) ile indirgendiğinde %7,46, Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) ile indirgendiğinde ise %6,92 oranlarıyla İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) 100 Endeksi nde gerçekleşti. Yıllık değerlendirmede en yüksek reel getiri İMKB 100 Endeksi nde gerçekleşti. Finansal yatırım araçları, yıllık olarak değerlendirildiğinde; İMKB 100 Endeksi, ÜFE ile indirgendiğinde %42,28, TÜFE ile indirgendiğinde ise %37,31 oranında yatırımcısına en fazla reel getiriyi sağladı. Diğer taraftan, Euro, ÜFE ile indirgendiğinde %7,05, TÜFE ile indirgendiğinde ise %10,30 oranında yatırımcısına en çok kaybettiren yatırım aracı oldu. Kaynak: TÜİK, 2012e.

FİNANSAL YATIRIM ARAÇLARININ REEL GETİRİ ORANLARI ARALIK, 2012 Kaynak: TÜİK, 2012e.

SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ - OCAK, 2013 Hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörlerinde güven arttı. Hizmet sektörü güven endeksi %2,1 arttı. Hizmet sektörü güven endeksindeki artış, gelecek üç aylık dönemde hizmetlere olan talep beklentisindeki % 16,8 lik artıştan kaynaklandı. Son üç aylık dönemdeki iş durumu ve hizmetlere olan talep alt endeksleri ise sırası ile %7,3 ve %4,6 azaldı. Perakende ticaret sektörü güven endeksi %6,1 arttı. Perakende ticaret sektörü güven endeksindeki artış, gelecek üç aylık dönemdeki iş hacmi-satışlar beklentisi alt endeksindeki % 23,3 ve mevcut mal stok seviyesi alt endeksindeki %6 lık artıştan kaynaklandı. Son üç aylık dönemde iş hacmi-satışlar alt endeksi %10,6 azaldı. İnşaat sektörü güven endeksi %12,2 arttı. İnşaat sektörü güven endeksindeki artış, gelecek üç aylık dönem için toplam çalışan sayısı beklentisi ve alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyi değerlendirmelerinin iyileşmesinden kaynaklandı. Söz konusu alt endeksler sırası ile %17,4 ve %5,9 arttı Kaynak: TÜİK, 2012f.

SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ - OCAK, 2013 Kaynak: TÜİK, 2012f.

TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ ARALIK, 2012 Tüketici güveni %0,2 azaldı. Tüketici Güven Endeksi 2012 Aralık ayında bir önceki aya göre %0,2 oranında azaldı; Kasım ayında 89,2 olan endeks Aralık ayında 89,0 değerine düştü. Mevcut dönemin 6 ay öncesine göre satın alma gücü değerlendirmesi %1,6 azaldı. Tüketici Güven endeksindeki düşüş, tüketicilerin mevcut dönem satın alma gücü, gelecek dönem satın alma gücü ve mevcut dönemin dayanıklı tüketim malı satın almak için uygunluğu durumlarına ait değerlendirmelerinin kötüleşmesinden kaynaklandı. Alt kalemlerdeki en yüksek düşüş mevcut dönemin satınalma gücü değerlendirmesinde oldu. Kaynak: TÜİK, 2012g.

TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ ARALIK, 2012 Kaynak: TÜİK, 2012g.

DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ KASIM, 2012 İthalat birim değer endeksi %3 azaldı. 2012 yılı Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre, ihracat birim değer endeksi %1,7 ve ithalat birim değer endeksi %3 oranında azaldı. İthalat birim değer endeksi tarım ve ormancılıkta %12,9 azaldı. İlgili ayda ihracat birim değer endeksi, bir önceki yılın aynı ayına göre tarım ve ormancılıkta %8, balıkçılıkta %7,3 ve imalat sanayinde %1,4 azalırken, madencilik ve taşocakçılığında %1,7 oranında arttı. İthalat birim değer endeksi, geçen yılın aynı ayına göre tarım ve ormancılıkta %12,9, madencilik ve taşocakçılığında %3,5, imalat sanayinde %1,3 oranında azaldı. Kaynak: TÜİK, 2012h.

DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ KASIM, 2012 İhracat miktar endeksi %26,9 arttı. İhracat miktar endeksi, 2012 yılı Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %26,9, ithalat miktar endeksi %16 oranında arttı. İhracat miktar endeksi imalat sanayinde %27,8 arttı. İhracat miktar endeksi ana sektörler itibariyle, geçen yılın aynı ayına göre tarım ve ormancılıkta %14,9, madencilik ve taşocakçılığında %30,3, imalat sanayinde %27,8 oranında artarken, balıkçılık, %15,8 oranında azaldı. İthalat miktar endeksi ise ana sektörlere göre tarım ve ormancılıkta %43,5, madencilik ve taşocakçılığında %5,7, imalat sanayinde %18,5 oranında arttı. Kaynak: TÜİK, 2012h.

DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ KASIM, 2012 Kaynak: TÜİK, 2012h.

HANEHALKI İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ EKİM, 2012 İşsizlik oranı %9,1 seviyesinde gerçekleşti. 2012 yılı Ekim(1) döneminde Türkiye genelinde işsiz sayısı geçen yılın aynı dönemine göre 87 bin kişi artarak 2 milyon 541 bin kişiye yükseldi. İşsizlik oranı ise herhangi bir değişim göstermeyerek %9,1 seviyesinde gerçekleşti. Tarım dışı işsizlik oranı 0,2 puanlık azalış ile %11,4, 15-24 yaş grubunu içeren genç işsizlik oranı ise 0,7 puanlık artış ile %18,1 oldu. İstihdam edilenler 1 milyon 23 bin kişi arttı. İstihdam edilenlerin sayısı 2012 yılı Ekim döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre 1 milyon 23 bin kişi artarak 25 milyon 509 bin kişiye yükseldi. Bu dönemde, tarım sektöründe çalışan sayısı 30 bin kişi, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 993 bin kişi arttı. İstihdam edilenlerin %24,8'i tarım, %18,6 sı sanayi, %7,4 ü inşaat, %49,3'ü ise hizmetler sektöründe yer aldı. Önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında inşaat sektörünün istihdam edilenler içindeki payı 0,2 puan, hizmetler sektörünün payı 1,3 puan arttı, tarım sektörünün payı 0,9 puan, sanayi sektörünün payı ise 0,4 puan azaldı. Kaynak: TÜİK, 2012ı.

HANEHALKI İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ EKİM, 2012 İstihdam oranı %46,4 olarak gerçekleşti. İstihdam edilenlerin oranı, geçen yılın aynı dönemine göre 1 puanlık bir artış göstererek %45,4 ten %46,4 e yükseldi. İşgücüne katılma oranı %51 olarak gerçekleşti. Türkiye genelinde işgücüne katılma oranı, 2012 yılı Ekim döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 1 puanlık artışla %51 oldu. Aynı dönemler için yapılan kıyaslamalara göre; erkeklerde işgücüne katılma oranı 0,2 puanlık artışla %71,9, kadınlarda ise 1,7 puanlık artışla %30,7 olarak gerçekleşti. Kayıt dışı çalışanlar 2,1 puan azaldı. Ekim 2012 döneminde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı olmadan çalışanların oranı, önceki yılın aynı dönemine göre 2,1 puanlık azalışla %39,7 olarak gerçekleşti. Bu dönemde, geçen yılın aynı dönemine göre tarım sektöründe sosyal güvenlikten yoksun çalışanların oranı %84,6 dan %85 e yükselirken, tarım dışı sektörlerde %27 den %24,8 e geriledi. Sosyal güvenlik kapsamında olmayan ücretli ve yevmiyeli çalışanların oranı ise önceki yılın aynı dönemine göre 2,1 puan azalarak %23 oldu. Kaynak: TÜİK, 2012ı.

13896 21354 13982 21147 13919 19632 14913 20067 15516 20423 15588 21189 16178 21194 16023 21277 16911 22594 18.194 24.486 19.029 25.509 9,1 9,1 10,3 10,5 10,8 10,6 10,2 10,3 11 11,9 14 HANEHALKI İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ EKİM, 2012 30000 İstihdam ve İşsizlik Oranı % 16 25000 14 12 20000 10 15000 8 10000 6 4 5000 2 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Ekim 2012 Ekim Tarım Dışı İstihdam Toplam İstihdam İşsizlik Oranı 0 Kaynak: TÜİK, 2012ı.

TURİZM İSTATİSTİKLERİ, 2012 YILI IV. ÇEYREK ve YILLIK Turizm geliri geçen yılın aynı çeyreğine göre %17,2 arttı Turizm geliri Ekim, Kasım ve Aralık aylarından oluşan IV. çeyrekte bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %17,2 artarak 6 107 152 bin $ oldu. Turizm gelirinin %75,1 i yabancı ziyaretçilerden, %24,9 u ise yurt dışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerden elde edildi. Ziyaretçiler, seyahatlerini kişisel veya paket tur ile organize etmektedirler. Bu çeyrekte yapılan harcamaların 5 205 835 bin $ ını kişisel harcamalar, 901 317 bin $ ını ise paket tur harcamaları oluşturdu. Ziyaretçilerin kişi başına ortalama harcaması 795 $ oldu Bu çeyrekte yabancıların ortalama harcaması 695 $, yurtdışında ikamet eden vatandaşların ortalama harcaması ise 1 397 $ oldu. Bu yılda yabancıların ortalama harcaması 577 $, yurtdışında ikamet eden vatandaşların ortalama harcaması ise 1 012 $ oldu. Kaynak: TÜİK, 2012i.

TURİZM İSTATİSTİKLERİ, 2012 YILI IV. ÇEYREK ve YILLIK Ziyaretçi sayısı geçen yılın aynı çeyreğine göre %3,5 arttı. Ülkemizden çıkış yapan ziyaretçi sayısı 2012 yılı IV. çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %3,5 artarak 7 681 904 kişi oldu. Bunların 6 592 034 ünü yabancılar, 1 089 870 ini ise yurt dışında ikamet eden vatandaşlar oluşturdu. Ülkemizden çıkış yapan ziyaretçi sayısı 2012 yılında bir önceki yıla göre %1,7 artarak 36 776 645 kişi oldu. Bunların 31 655 188 ini yabancılar, 5 121 457 sini ise yurt dışında ikamet eden vatandaşlar oluşturdu. Turizm gideri geçen yılın aynı çeyreğine göre %11,5 azaldı. Yurt içinde ikamet edip başka ülkeleri ziyaret eden vatandaşlarımızın harcamalarından oluşan turizm gideri, geçen yılın aynı çeyreğine göre %11,5 azalarak 1 247 017 bin $ oldu. Bunun 982 365 bin $ ını kişisel, 264 651 bin $ ını ise paket tur harcamaları oluşturdu. Bu yılda turizm gideri, geçen yıla göre %18,6 azalarak 4 051 275 bin $ oldu. Bunun 3 623 984 bin $ ını kişisel, 427 291 bin $ ını ise paket tur harcamaları oluşturdu. Kaynak: TÜİK, 2012i.

TURİZM İSTATİSTİKLERİ, 2012 YILI IV. ÇEYREK ve YILLIK Yurt dışını ziyaret eden vatandaş sayısı 2011 yılı IV. çeyreğine göre %14,7 arttı Bu çeyrekte yurt dışını ziyaret eden vatandaş sayısı bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %14,7 artarak 1 472 767 kişi oldu. Bunların kişi başı ortalama harcaması 847 $ olarak gerçekleşti. Bu yılda yurt dışını ziyaret eden vatandaş sayısı bir önceki yıla göre %7,6 azalarak 5 802 950 kişi oldu. Bunların kişi başı ortalama harcaması 698 $ olarak gerçekleşti. Kaynak: TÜİK, 2012i.

NÜFUS VE KONUT ARAŞTIRMASI, 2011 Ülkemizdeki hane sayısı 19 481 678, ortalama hanehalkı büyüklüğü ise 3,8 dir. Ortalama hanehalkı büyüklüğü en yüksek olan illerimiz sırasıyla Şırnak (8), Hakkari (7,9) ve Siirt (6,8) tir. Ortalama hanehalkı büyüklüğü en düşük olan illerimiz ise Çanakkale (2,9), Balıkesir (3) ve Eskişehir (3) dir. Bu yılda yurt dışını ziyaret eden vatandaş sayısı bir önceki yıla göre %7,6 azalarak 5 802 950 kişi oldu. Bunların kişi başı ortalama harcaması 698 $ olarak gerçekleşti. Nüfusun %3 ü bir yıl önce ikamet ettiği ilden farklı bir ile göç etmiştir. Bir yıl önce ikamet ettiği ilden farklı bir ile göç edenlerin oranı %3 tür (2 207 844 kişi). Bu nüfusun göç etme nedenleri ise sırasıyla; hanedeki fertlerden birine bağımlı göç (%41,5), eğitim (%22,6), iş arama/bulma (%12,2), tayin ve iş değişikliği (%13,4), evlilik/boşanma (%7,5) ve sağlık (%1) tır. Kaynak: TÜİK, 2012j.

NÜFUS VE KONUT ARAŞTIRMASI, 2011 İşsizlik oranının en yüksek olduğu il %15,3 ile Şırnak tır. İşsizlik oranı erkekler için %7 iken kadınlar için %10,6 dır. En yüksek işsizlik oranına sahip olan Şırnak ilini (%15,3) sırasıyla; %13,8 ile Diyarbakır ve %13 ile Hakkari takip etmektedir. İşsizlik oranı en düşük olan illerimiz ise sırasıyla; Kastamonu (%3,5), Çanakkale (%4,2) ve Nevşehir (%4,3) dir. İstihdam oranının en yüksek olduğu il %58,2 ile Ardahan dır. İstihdam oranı erkekler için %64,4 iken kadınlarda %23,1 dir. İstihdam oranının en yüksek olduğu Ardahan ilini (%58,2) sırasıyla; %54,7 ile Artvin ve %54,5 ile Bayburt takip etmektedir. İstihdam oranının en düşük olduğu illerimiz ise sırasıyla %34,8 ile Kırıkkale %34,9 ile Diyarbakır ve %35,7 ile Batman dır. İşgücüne katılma oranının en yüksek olduğu il %61,7 ile Ardahan dır. İşgücüne katılma oranı erkekler için %69,2 iken kadınlarda %25,9 dur. İşgücüne katılma oranının en yüksek olduğu Ardahan ilini (%61,7) sırasıyla; %58,3 ile Artvin ve %57,4 ile Bayburt takip etmektedir. Bu oranın en düşük olduğu illerimiz ise sırasıyla; Kırıkkale (%38,8), Diyarbakır (%40,4) ve Batman (%40,8) dır. Kaynak: TÜİK, 2012j.

NÜFUS VE KONUT ARAŞTIRMASI, 2011 Hizmet sektöründe istihdam edilenlerin en yüksek olduğu il %73 ile Ankara dır İstihdam edilen nüfus içinde tarım sektörünün payı %22,7, sanayi sektörünün payı %27,2 ve hizmet sektörünün payı %50,1 dir. İstihdam edilen nüfus içinde tarım sektörünün en düşük paya sahip olduğu il %0,7 ile İstanbul dur. Sanayi sektörünün en düşük paya sahip olduğu il, %3,8 ile Ardahan, hizmet sektörünün en düşük paya sahip olduğu il ise %29,4 ile Muş tur. İstihdam edilen nüfus içinde tarım sektörünün en yüksek paya sahip olduğu il %66,2 ile Ardahan dır. Sanayi sektörünün en yüksek paya sahip olduğu il ise %46,6 ile Tekirdağ ilidir. İstihdam edilenler içinde ücretli, maaşlı veya yevmiyeli olarak çalışanların en yüksek olduğu il %86,5 ile Kocaeli dir. İstihdam edilen nüfus içinde ücretli, maaşlı veya yevmiyeli olarak çalışanların payı %68,5, işveren olarak veya kendi hesabına çalışanların payı %20,2 ve ücretsiz aile işçisi olarak çalışanların payı ise %11,2 dir. İstihdam edilen nüfus içinde ücretli, maaşlı veya yevmiyeli olarak çalışanlarda en yüksek orana sahip olan Kocaeli ilini (%86,5), %85,8 ile İstanbul, %85,5 ile Ankara izlemektedir. Bu kapsamda en düşük paya sahip olan illerimiz ise %29,5 ile Ardahan, %39,2 Muş ve %40,6 ile Kastamonu Nüfusun %3 ü bir yıl önce ikamet ettiği ilden farklı bir ile göç etmiştir. Kaynak: TÜİK, 2012j.

ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SİSTEMİ SONUÇLARI, 2012 Türkiye nüfusu 31 Aralık 2012 tarihi itibarıyla 75 627 384 kişi oldu. Türkiye de ikamet eden nüfus 2012 yılında, bir önceki yıla göre 903 115 kişi arttı. Erkek nüfusun oranı %50,2 (37 956 168 kişi), kadın nüfusun oranı ise %49,8 (37 671 216 kişi) olarak gerçekleşti. Türkiye nin yıllık nüfus artış hızı, 2012 yılında 12 olarak gerçekleşti. 2011 yılında 13,5 olan yıllık nüfus artış hızı 2012 yılında 12 ye düştü. İl ve ilçe merkezlerinde yaşayanların oranı % 77,3 oldu. İl ve ilçe merkezlerinde ikamet edenlerin oranı 2011 yılında %76,8 iken 2012 yılında %77,3 olarak gerçekleşti. İstanbul da ikamet eden nüfus bir önceki yıla göre %1,7 artış gösterdi. Türkiye nüfusunun %18,3 ünün ikamet ettiği İstanbul, 13 854 740 kişi ile en çok nüfusa sahip olan il oldu. Bunu sırasıyla takip eden iller ; %6,6 ile (4 965 542 kişi) Ankara, %5,3 ile (4 005 459 kişi) İzmir, %3,6 ile (2 688 171 kişi) Bursa ve %2,8 ile (2 125 635 kişi) Adana'dır. Bayburt ili ise 75 797 kişi ile en az nüfusa sahip il oldu. Kaynak: TÜİK, 2012k.

ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SİSTEMİ SONUÇLARI, 2012 Türkiye nüfusunun ortanca yaşı yükseldi. Ülkemizde 2011 yılında 29,7 olan ortanca yaş, 2012 yılında önceki yıla göre artış göstererek 30,1 oldu. Ortanca yaş erkeklerde 29,5 iken, kadınlarda 30,6 olarak gerçekleşti. Ortanca yaşın en yüksek olduğu iller sırasıyla Sinop (37,5), Çanakkale (37,2) ve Balıkesir (37,2) iken en düşük olduğu iller ise sırasıyla Şırnak (18,5), Şanlıurfa (18,9) ve Ağrı (19,5) dır. Çalışma çağındaki nüfus bir önceki yıla göre %1,5 arttı. Ülkemizde 15-64 yaş grubunda bulunan çalışma çağındaki nüfusun oranı 2011 yılına (%67,4) göre 0,2 puan artarak %67,6 (51 088 202 kişi) olarak gerçekleşti. 0-14 yaş grubundaki nüfusun oranı ise %24,9 a (18 857 179 kişi) gerilerken, 65 ve daha yukarı yaştaki nüfusun oranı da %7,5 e (5 682 003 kişi) yükseldi. Türkiye de kilometrekareye düşen kişi sayısı arttı. Nüfus yoğunluğu olarak ifade edilen bir kilometrekareye düşen kişi sayısı, Türkiye genelinde 2011 yılına göre 1 kişi artarak 98 kişi oldu. İstanbul kilometrekareye düşen 2 666 kişi ile nüfus yoğunluğunun en yüksek olduğu ilimiz oldu. Bunu sırasıyla; 453 kişi ile Kocaeli, 333 kişi ile İzmir, 264 kişi ile Gaziantep ve 258 kişi ile Bursa illeri takip etti. Nüfus yoğunluğu en az olan il ise kilometrekareye düşen 12 kişi ile Tunceli oldu. Yüzölçümü bakımından ilk sırada yer alan Konya nın nüfus yoğunluğu 53, en küçük yüzölçümüne sahip Yalova nın nüfus yoğunluğu ise 250 olarak gerçekleşti. Kaynak: TÜİK, 2012k.

ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SİSTEMİ SONUÇLARI, 2012 Nüfus Piramidi, 2012 Kaynak: TÜİK, 2012k.

İHRACAT ARALIK, 2012 AYLAR BAZINDA TOPLAM İHRACAT, 2011-2012, Bin $ 14.000.000 12.000.000 10.000.000 8.000.000 6.000.000 4.000.000 2011 2012 2.000.000 0 Kaynak: TİM,2012a.

İHRACAT ARALIK,2012 Kaynak: TİM,2012a. İHRACATIMIZDA İLK 20 ÜLKE, (Bin $) ÜLKE İHRACAT PAY, % 1 IRAK 1.020.812 8,6 2 ALMANYA 971.083 8,2 3 BİRLEŞİK KRALLIK 674.057 5,7 4 FRANSA 578.744 4,9 5 İTALYA 538.653 4,5 6 BİRLEŞİK DEVLETLER 527.359 4,4 7 RUSYA FEDERASYONU 526.971 4,4 8 İSPANYA 314.317 2,6 9 ÇİN HALK CUMHURİYETİ 312.837 2,6 10 HOLLANDA 311.508 2,6 11 SUUDİ ARABİSTAN 297.220 2,5 BİRLEŞİK ARAP 12 EMİRLİKLERİ 283.665 2,4 13 MISIR 259.687 2,2 14 LİBYA 242.042 2,0 15 AZERBAYCAN-NAHÇİVAN 228.020 1,9 16 İRAN (İSLAM CUM.) 226.510 1,9 17 BELÇİKA 221.234 1,9 18 İSRAİL 192.207 1,6 19 ROMANYA 167.090 1,4 20 UKRAYNA 156.650 1,3 İlk 20 Toplam 8.050.666 67,8 Genel Toplam 11.877.569 100,0

SEKTÖREL İHRACAT ARALIK, 2012 (Bin $) SEKTÖRLER 2011 2012 I. TARIM 1.866.851 1.844.656 A. BİTKİSEL ÜRÜNLER 1.386.950 1.305.927 Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri 569.956 519.365 Yaş Meyve ve Sebze 340.356 309.899 Meyve Sebze Mamulleri 119.030 101.052 Kuru Meyve ve Mamulleri 121.089 112.275 Fındık ve Mamulleri 147.919 164.468 Zeytin ve Zeytinyağı 20.389 26.974 Tütün ve Mamulleri 63.199 65.921 Süs Bitkileri 5.013 5.973 B. HAYVANSAL ÜRÜNLER 145.303 177.365 C. AĞAÇ VE ORMAN ÜRÜNLERİ 334.597 361.364 Kaynak: TİM,2012a.

SEKTÖREL İHRACAT ARALIK, 2012 (Bin $) SEKTÖRLER 2011 2012 II. SANAYİ 9.833.452 9.634.807 A. TARIMA DAYALI İŞLENMİŞ ÜRÜNLER 978.314 947.850 Tekstil ve Hammaddeleri 650.598 626.129 Deri ve Deri Mamulleri 164.491 132.766 Halı 163.225 188.954 B. KİMYEVİ MADDELER VE MAM. 1.344.358 1.410.344 C. SANAYİ MAMULLERİ 7.510.781 7.276.613 Hazırgiyim ve Konfeksiyon 1.335.524 1.383.486 Otomotiv Endüstrisi 1.734.839 1.638.864 Gemi ve Yat 78.682 99.579 Elektrik - Elektronik Mak. Bilişim 1.117.358 1.005.995 Makine ve Aksamları 487.077 455.960 Demir ve Demir Dışı Metaller 530.525 538.013 Çelik 1.400.976 1.261.861 Çimento Cam Seramik ve Toprak 245.220 239.008 Mücevher 113.978 166.612 Savunma Sanayii 150.256 173.245 İklimlendirme Sanayii 311.030 306.168 Diğer Sanayi Ürünleri 5.316 7.823 III. MADENCİLİK 343.147 398.106 Kaynak: TİM,2012a. T O P L A M 12.043.450 11.877.569

TRC2 BÖLGESİ`NDE (DİYARBAKIR-ŞANLIURFA) EKONOMİK GÖRÜNÜM

TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ ARALIK, 2012 NUTS2 düzeyinde 26 bölge içinde TÜFE nin aylık bazda en yüksek artış gösterdiği bölge TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) (%1,37) oldu. Bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) (%7,23) bölgesinde On iki aylık ortalamalara göre en yüksek artış TR71 (Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir) (%10,12) bölgesinde gerçekleşmiştir. TRC2 (Diyarbakır, Şanlıurfa) bölgesinde bir önceki aya göre değişim 0,85 olmuştur. Kaynak: TÜİK, 2012a.

TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ ARALIK, 2012 İstatistiki Bölgelere Göre Tüketici Fiyatları Endeksi ve Değişim Oranı (%) (2003=100) İstatistiki bölge Bir önceki aya göre değişim oranı (Aralık 2012) Bir önceki yılın Aralık ayına göre değişim oranı (Aralık 2012/Aralık 2011) Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı (Aralık 2012/Aralık 2011) On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı (01.01.2012-31.12.2012 /01.01.2011-31.12.2011) TÜRKİYE 0,38 6,16 6,16 8,89 TRC2 Bölgesi 0,85 5,43 5,43 9,14 Kaynak: TÜİK, 2012a.

ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SİSTEMİ SONUÇLARI, 2012 Toplam İl ve İlçe Merkezleri Belde ve Köyler Yıllık Nüfus Artış Hızı 2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012 Diyarbakır 1 570 943 1 592 167 1 132 351 1 155 258 438 592 436 909 27,1 13,4 Şanlıurfa 1 716 254 1 762 075 951 925 975 455 764 329 786 620 31,3 26,3 TRC2 Bölgesi 3 287 197 3 354 242 2 084 276 2 130 713 1 202 921 1 223 529 29,3 20,2 Türkiye 74 724 269 75 627 384 57 385 706 58 448 431 17 338 563 17 178 953 13,5 12,0 Kaynak: TÜİK, 2012k.

ADRESE DAYALI NÜFUS KAYIT SİSTEMİ SONUÇLARI, 2012 TRC2 Bölgesi Nüfus Piramidi 90+ 85-89 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 05-09 0-4 300.000 200.000 100.000 0 100.000 200.000 300.000 Kadın Erkek Kaynak: TÜİK, 2012k.

NÜFUS VE KONUT ARAŞTIRMASI, 2011 Hane Sayısına Göre Hanehalkı Büyüklüğü Hane Sayısı Ortalama Hanehalkı Büyüklüğü Hanehalkı Büyüklüğü 1 2 3 4 5+ Diyarbakır 259 646 6,0 16 055 18 259 25 088 35 730 164 513 Şanlıurfa 273 347 6,2 19 063 18 921 22 731 31 369 181 264 Türkiye 19 481 678 3,8 2 291 275 3 581 801 3 848 178 4 369 591 5 390 833 Kaynak: TÜİK, 2012j.

NÜFUS VE KONUT ARAŞTIRMASI, 2011 Hanehalklarının Konuttaki Mülkiyet Durumlarına Göre Dağılımı Hane Sayısı Mülkiyet Durumu Ev Sahibi Kiracı Lojmanda Oturan Ev Sahibi Değil Ama Kira Ödemiyor Diyarbakır 259 646 75,1 19,7 0,9 4,3 Şanlıurfa 273 347 77,1 16,4 1,5 5,0 Türkiye 19 481 678 67,3 23,8 1,5 7,3 Kaynak: TÜİK, 2012j.

NÜFUS VE KONUT ARAŞTIRMASI, 2011 İllere ve Engelinin Türüne Göre Engelli Nüfus Oranı En az Bir Engeli Olan Kişi Sayısı Görmede Zorluk Yaşayanlar Duymada zorluk yaşayanlar Konuşmad a Zorluk Yaşayanlar Yürümede, merdiven çıkmada/in mede zorluk yaşayanlar Taşımada/ tutmada zorluk yaşayanlar Yaşıtlarına göre öğrenmede/ basit dört işlem yapmada/ hatırlamada/ dikkatini toplamada zorluk yaşayanlar Oran (%) Diyarbakır 120 689 2,0 1,3 1,1 3,5 4,4 3,7 Şanlıurfa 103 338 1,3 0,9 0,8 3,1 4,2 2,3 Türkiye 4 882 841 1,4 1,1 0,7 3,3 4,1 2,0 Kaynak: TÜİK, 2012j.

NÜFUS VE KONUT ARAŞTIRMASI, 2011 İllere Göre Temel İşgücü Göstergeleri 15 ve daha yukarı yaştaki nüfus İşgücü İstihdam İşsiz İşgücünde olmayan nüfus İşgücüne katılım oranı İstihdam oranı İşsizlik oranı 1000 (%) Diyarbakır 995 402 347 55 592 40,4 34,9 13,8 Şanlıurfa 988 447 400 46 542 45,2 40,5 10,4 Türkiye 55 639 26 420 24 320 2 100 29 219 47,5 43,7 7,9 Kaynak: TÜİK, 2012j.

NÜFUS VE KONUT ARAŞTIRMASI, 2011 İllere ve Ekonomik Faaliyete Göre İstihdam Edilenler İstihdam Tarım Sanayi Hizmet Tarım Sanayi Hizmet 1000 (%) Diyarbakır 347 82 87 178 23,6 25,2 51,3 Şanlıurfa 400 191 58 151 47,6 14,5 37,8 Türkiye 24 320 5 531 6 605 12 184 22,7 27,2 50,1 Kaynak: TÜİK, 2012j.

NÜFUS VE KONUT ARAŞTIRMASI, 2011 İllere ve İşteki Duruma Göre İstihdam Edilenler İstihdam Ücretli, maaşlı veya yevmiyeli İşveren veya kendi hesabına Ücretsiz aile işçisi Ücretli, maaşlı veya yevmiyeli İşveren veya kendi hesabına Ücretsiz aile işçisi 1000 (%) Diyarbakır 347 249 57 41 71,8 16,5 11,7 Şanlıurfa 400 252 81 67 62,8 20,3 16,8 Türkiye 24 320 16 664 4 925 2 731 68,5 20,2 11,2 Kaynak: TÜİK, 2012j.

NÜFUS VE KONUT ARAŞTIRMASI, 2011 İllere Göre İşgücüne Dahil Olmayan Nüfus ve Nedeni İşgücü ne dahil olmaya n nüfus Ev işleri ile meşgul Eğitim/ öğretim Emekli Çalışamaz halde (hasta/özürl ü) Diğer Ev işleri ile meşgul Eğitim/ öğretim Emekli Çalışamaz halde (hasta/özü rlü) Diğer 1000 (%) Diyarbakır 592 322 154 20 76 20 54,4 25,9 3,4 12,9 3,4 Şanlıurfa 542 315 116 13 78 20 58,1 21,4 2,5 14,4 3,7 Türkiye 29 219 14 770 5 833 4 517 3 031 1 068 50,5 20,0 15,5 10,4 3,7 Kaynak: TÜİK, 2012j.

DİYARBAKIR SEKTÖREL İHRACAT ARALIK, 2012 (Bin $) Sektörler 2011 2012 Ağaç Mamülleri ve Orman Ürünleri 42 1.404 ÇELİK 756 699 ÇİMENTO CAM SERAMİK VE TOPRAK ÜRÜNLERİ 344 281 Değerli Maden ve Mücevherat 0 0 Demir ve Demir Dışı Metaller 319 246 Deri ve Deri Mamulleri 0 10 Diğer Sanayi Ürünleri 2 0 Elektrik - Elektronik 1.641 1.328 Fındık ve Mamulleri 0 1 Halı 0 26 Hazırgiyim ve Konfeksiyon 0 7 Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri 5.115 5.468 İKLİMLENDİRME SANAYİİ 293 366 Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 1.152 604 Kuru Meyve ve Mamulleri 0 17 Maden ve Metaller 6.257 10.057 Makine ve Aksamları 287 58 SU ÜRÜNLERİ VE HAYVANCILIK MAMULLERİ 202 390 Süs Bitkileri ve Mamulleri 0 24 Taşıt Araçları ve Yan Sanayi 45 102 Tekstil ve Hammaddeleri 957 24 Toplam 17.411 21.113 Kaynak: TİM,2012b.

ŞANLIURFA SEKTÖREL İHRACAT ARALIK, 2012 (Bin $) Sektörler 2011 2012 Ağaç Mamülleri ve Orman Ürünleri 1.387 2.671 ÇELİK 343 371 ÇİMENTO CAM SERAMİK VE TOPRAK ÜRÜNLERİ 406 637 Demir ve Demir Dışı Metaller 69 67 Diğer Sanayi Ürünleri 0 11 Elektrik - Elektronik 2.870 2.640 Halı 0 0 Hazırgiyim ve Konfeksiyon 0 302 Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri 305 273 İKLİMLENDİRME SANAYİİ 1.189 868 Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 694 775 Kuru Meyve ve Mamulleri 0 340 Maden ve Metaller 35 90 Makine ve Aksamları 88 620 Meyve Sebze Mamulleri 541 486 SU ÜRÜNLERİ VE HAYVANCILIK MAMULLERİ 0 34 Taşıt Araçları ve Yan Sanayi 0 197 Tekstil ve Hammaddeleri 1.073 1.769 Yaş Meyve ve Sebze 1.302 861 Toplam 10.303 13.014 Kaynak: TİM,2012b.

2012 ARALIK AYINA AİT KURULAN ve KAPANAN ŞİRKET İSTATİSTİKLERİ ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL. ŞİRKET KOOP. ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL. ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL. ŞİRKET KOOP. ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL. Bölge İllerine Göre Dağılım 2012 ARALIK (BİR AYLIK) 2011 ARALIK (BİR AYLIK) İL KURULAN TASFİYE KAPANAN KURULAN TASFİYE KAPANAN DİYARBAKIR 35 1 32 7 2 14 5 6 60 3 17 7 3 2 1 0 ŞANLIURFA 42 1 40 2 1 7 1 11 52 3 66 6 0 5 2 9 TÜRKİYE 3.072 67 4.836 1.234 72 2.174 232 3.468 4.397 70 5.573 2.788 205 1.728 267 3.266 Kaynak: TOBB,2012.

KAYNAKÇA TÜİK (2012a). Tüketici Fiyatları Endeksi Aralık /2012, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13411, 03.01.2013 TÜİK (2012b). Üretici Fiyatları Endeksi Aralık /2012, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13412, 03.01.2013 TÜİK (2012c). Sanayi Üretim Endeksi Kasım/2012, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13414, 08.01.2013 TÜİK (2012d). Sanayi Ciro ve Sipariş Endeksleri Kasım/2012, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13418, 11.01.2013 TÜİK (2012e). Finansal Yatırım Araçlarının Reel Getiri Oranları Aralık/2012, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13419, 14.01.2013 TÜİK (2012f). Sektörel Güven Endeksleri Ocak/2013, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13424, 25.01.2013 TÜİK (2012g). Tüketici Güven Endeksi Aralık/2012, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13421, 16.01.2013 TÜİK (2012h). Dış Ticaret Endeksleri Kasım/2012, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13415, 09.01.2013 TÜİK (2012ı). Hane Halkı İşgücü İstatistikleri Ekim/2012, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13420, 15.01.2013 TÜİK (2012i). Turizm İstatistikleri, 2012 Yılı IV. Çeyrek ve Yıllık, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13427, 30.01.2013 TÜİK (2012j). Nüfus ve Konut Araştırması, 2011, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:15843, 31.01.2013 TÜİK (2012k). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2012, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13425, 28.01.2013 TİM (2012a). Yıllık İhracat Rakamları, http://www.tim.org.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=625&itemid=135, 07.02.2013 TİM (2012b). İller Bazında Rakamlar, http://www.tim.org.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=625&itemid=135, 07.02.2013 TOBB (2012). Kurulan Kapanan Şirket İstatistikleri, http://www.tobb.org.tr/ist/, 07.02.2013

Yerel Kalkınmanın Zirvesi KARACADAĞ KALKINMA AJANSI