TÜRKİYE HASTANE AFET PLANI EĞİTİMLERİ TRİAJ ÖNCELİK BELİRLEME 1
TRİE = SEÇMEK, AYIKLAMAK, SINIFLANDIRMAK, SIRALAMAK, HASTA VE YARALILARIN YAŞAMLARINI TEHDİT EDEN YARALANMALARINA VE BEKLENEN YARARA GÖRE SIRALANMASIDIR. ÇOK SAYIDA KİŞİ İÇİN EN İYİSİ 2
TARİHÇE TIBBİ ALANDA İLK KEZ NAPOLYON SAVAŞLARINDA UYGULANMIŞTIR. BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI SIRASINDA DAHA DA GELİŞTİRİLMİŞTİR. 3
TRİAJ NERELERDE YAPILIR? Dinamiktir - Hastane öncesi alanda - Ambulansta - Acil serviste 4
5
6
7
TRİAJ NE ZAMAN BAŞLATILIR? ÇOK YARALANMALI KAZALARDAN SONRA, YEREL SAĞLIK YANIT KAPASİTESİNİ AŞAN SAYIDA YARALILARIN OLDUĞU ANİ OLAYDAN SONRA, 8
TRİAJIN AMACI YAŞAMIN KORUNMASI, İLERİDE OLABİLECEK YAŞAM KAYIPLARINI VE İLERİ YARALANMALARI ÖNLEMEK, KISITLI KAYNAKLARIN KORUNMASI, HASTANELERDE AŞIRI YÜKLENMENİN ÖNLENMESİ 9
TEMEL KURALLARI YÖNTEM BASİT VE HERKES TARAFINDAN KABUL EDİLMİŞ OLMALI, TÜM MAĞDURLARA UYGULANMALI, STABİLİZASYON OLAY YERİNDE BAŞLAMALI, TRİAJ HER TIBBİ BASAMAKTA SÜRMELİ, DENEYİMLİ VE EĞİTİLMİŞ BİR TRİAJ SORUMLUSU TARAFINDAN YAPILMALI. 10
TRİAJDA ETİK TEDAVİ VE SEVK ÖNCELİĞİ, YARALANMANIN CİDDİYETİ KADAR YAŞAMA ŞANSINA DA BAĞLIDIR. TALEPLERİNİ BEKLEMEDEN HER MAĞDUR TIBBİ BAKIMA ULAŞABİLMELİ. TIBBİ TEDAVİ İÇİN SEÇİM VE SIRALAMA KARARI; IRK, MİLLİYET, POLİTİK İNANÇLAR, BİR AZINLIK GRUBUN ÜYESİ OLMAK, YAŞ, CİNSİYET TEN ETKİLENMEMELİ, KAZAZEDENİN ONAYINI ALMAK ZORUNLU DEĞİLDİR, İNANÇLARA VE TÖRELERE SAYGI GÖSTERİLMELİDİR. 11
12
Afetlerde Tıbbi Olmayan Yaralı Sınıflandırması Simple Triage And Rapid Treatment 13
START Yaralının ilk değerlendirmesi her yaralı için 30 saniyeden az sürmelidir. 14 Prepared By Ken Young ; Office of Education and Certification - MIEMSS - 1999
TR İAJ K AR TI (Ö N ) KART NO İL KODU YARALANMALAR TRİAJ KODU NAKİL YOLU NAKİL POZİSYONU İKİNCİ TRANSPORT BİRİNCİ TRANSPORT 15
TR İA J K A R TI (A R K A ) YAPILAN UYGULAMALAR VE SAATLERİ SERUMLAR VE SAATLERİ VERİLEN İLAÇLAR VE SAATLERİ SM İADE HEKİMİN NOTU HEKİMİN KİMLİĞİ İKİNCİ TRANSPORT BİRİNCİ TRANSPORT 16
17
18
19
20
21
22
Afetlerde Yaralı Sınıflandırması Triaj, müdahale ve nakil öncesinde, kazazedeler arasında öncelik belirleme işidir. Her kazazedeye, sağlık durumundaki aciliyete göre bir renk verilir. ACİL A İKİNCİL HAFİF İ H ÖLÜ Nefes yok 23
Acil Hayati tehlike içinde olanlardır. Mümkün olan en kısa zamanda, doktor müdahalesi gerekir. Ölüm ya da kalıcı sakatlık riski vardır. Her konuda öncelik onlarındır. 24
İKİNCİL Hayati tehlike yoktur. Ancak durumları kötüleşip, acile dönebilir. Hayati olmayan yaralanmalarına müdahale edilir. Acil hastalara öncelikle müdahale edilen sürede gözetim altında bekleyebilirler. 25
Hafif Hayati tehlike yoktur. Ancak durumları kötüleşip, ikincile dönebilir. Gözetim altında belli bir süre bekleyebilirler. İhtiyaç olduğunda yardım bile edebilirler. 26
Ölü Nefes almıyor. 27
DEĞERLENDİRME Sakin ol Çevrene bak Alanı baştan sona gözle Kabaca yaralı sayısı Yaralanma ciddiyeti Yaralanma şekli 28
DEĞERLENDİRME Alanın lokalizasyonu Tehlike varmı Destek ihtiyacı ( itfaiye, polis, ek ambulans,vs.) İletişim kur. 29
Emniyet! Kurtarmacılar kendilerini ve yaralıları korumak için, MUTLAKA kişisel emniyet malzemelerini kullanmalıdır. Lateks eldiven kask iş eldiveni toz maskesi iş gözlüğü çelik burunlu ayakkabı 30
Afetlerde START Sınıflandırılması ÖNCE SESLİ TRİAJLA BAŞLA! KENDİNİ TANIT VE YÜRÜYEBİLENLERİN SANA DOĞRU GELMESİNİ SÖYLE YÜRÜYEMEYENLER SİZE DOĞRU YÜRÜYENLER 1. SOLUNUM BAK, DİNLE, HİSSET HAFİF NEFES YOK HAVAYOLUNU AÇ (2 KEZ) NEFES VAR NEFES YOK NEFES GELDİ HAVAYOLUNU AÇIK TUT ÖLÜ ACİL Dakikada 30 un altında DOLAŞIM KONTROLÜ YAP Dakikada 30 un üstünde ŞOK POZİSYONU VER ACİL 2. DOLAŞIM KILCALDAMAR RENK DÖNÜM TESTİ VEYA NABIZ KONTROLÜ 2 Saniyenin altında VEYA nabız var BİLİNÇ KONTROLÜ YAP ACİL 3. BİLİNÇ BASİT KOMUTLARA YANIT Komutlara Uymuyor ŞOK POZİSYONU VER ACİL 2 Saniyenin üstünde VEYA nabız yok KANAMA KONTROLÜ YAP Komutlara Uyuyor İKİNCİL HAFİF yaralıların değerlendirilmesi unutulmamalıdır! 31 Yürüyen Yaralılar
32
Triaj Sistematiği DUR, BAK, DİNLE, DÜŞÜN SESLİ TRİAJ YAP BULUNDUĞUN NOKTADAN BAŞLA HERKES İÇİN SDB KONTROLÜ YAP TÜM KAZAZEDELERİ SINIFLA SONUÇLARI KAYDET 33
SESLENİN SÖYLEYİN, Yürüyen Yaralıları HAFİF H olarak değerlendirin & Onları yardımcı olarak kullanın. NE YAPMALARI GEREKTİĞİNİ NEREYE GİTMELERİ GEREKTİĞİNİ SÖYLEYİN, YÜRÜYENLERİ Hafif H OLARAK DEĞERLENDİRİN BU KİŞİLERİ DAHA SONRA TEKRAR KONTROL EDİN 34
Triyaj Değerlendirmesi: S D B SOLUNUM DOLAŞIM BİLİNÇ DURUMU 35
Alanda Triaj Tıbbi Kumanda Triaj Primer Triaj Tedavi Sekonder Triaj Transport Tersiyer Triaj 36
Sesli Triajla Başla YARDIM EKİBİNDEN GELİYORUM SESİMİ DUYAN "BANA DOĞRU GELSİN!" SİZE DOĞRU YÜRÜYENLER HAFİF YÜRÜYEMEYENLERDEN EN YAKINDAKİYLE TRİAJA BAŞLA! 37
SOLUNUM KONTROLÜ Solunum Var Mı? / Bak, Dinle ve Hisset HAYIR EVET Havayolunu Aç Nefes Sıklığını Kontrol Edin HAYIR Nefes Yok=Ölü Olarak etiketleyin Havayol u EVET ACİL A olarak etiketleyin ve Şok Tedavisi Uygulayın Dakikada 30 dan fazla ise ACİL A olarak etiketleyin ve Şok Tedavisi Uygulayın Dakikada 30 dan az ise DOLAŞIM KONTROLÜNE GEÇİN 38
DOLAŞIM KONTROLÜ Renk Dönüm Testi veya Nabız 2 saniyeden uzun veya nabız yok ACİL A olarak etiketleyin ve Kanam Kontrolü (Şok Tedavisi Uygulayın) 2 saniyenin altında veya nabız var BİLİNÇ KONTROLÜNE GEÇİN 39
BİLİNÇ KONTROLÜ Basit Komutlara Cevap Veriyor Mu? HAYIR ACİL A olarak etiketleyin ve (Şok Tedavisi Uygulayın) EVET İKİNCİL İ olarak etiketleyin HAFİF yaralıların değerlendirilmesi unutulmamalıdır! Yürüyen Yaralılar 40
41
42
43
44
KSK 65 Skor O KÜSK 65 Skor 0 veya 1 1 veya 2 2 3 veya 4 Önerilen aktivite Evde tedavi uygundur Hastaneye sevk düşünülebilir 3, 4 veya 5 Acilen hastaneye sevk edilmelidir 45
AVİAN İNFLUENZA İKİNCİ BASAMAK KONTROL KÜSK-65 Skorlaması PUAN Konfüzyon (Yer veya zaman konusunda dezoryantasyon) 1 Üre > 7 mmol/l 1 Solunum hızı 30/dk 1 Kan basıncı (sistolik<90 mm Hg veya diyastolik 60 mm Hg) 1 Yaş 65 yıl 1 46
GATA NIN 2007 DE İHALESİNİ YAPTIĞI 24 KONTEYNERLİK MOBİL SAHRA HASTANESİ YERLEŞİM PLANI ve ÖZELLİKLERİ Toplam 24 konteynerden oluşuyor 12 römorklu kamyon ile taşınabiliyor İlk hasta kabulü 2-6 saatte olup, 72 saatte tam olarak faaliyete geçebiliyor Uçak veya helikopterle nakledilebiliyor 100-200 hasta kapasiteli KBRN müdahaleleri ve analiz yapılabiliyor Sistem, yüklenici tarafından henüz teslim edilememiştir. 47
Alıştırma! Triaj Çalışması 48
1.Örnek 35 yaşında kadın, alın bölgesinde büyük bir kesik var - X Solunum = 25 Renk dönümü 2 sn. altında Komutlara uyuyor ve size doğru yürüyor HAFİF 49
2. Örnek 67 yaşında erkek, göğüs bölgesinde ağrı - Solunum = 28 - Renk Dönümü 2 sn. altında - Komutlara uyuyor ancak oturmaya devam ediyor İKİNCİL 50
3. Örnek 5 yaşında kız çocuğu Solunum yok - Renk dönümü 2 saniyenin üzerinde - Komutlara uymuyor X NEFES YOK 51
4. Örnek - 45 yaşında erkek, sol kolda açık kırık Solunum = 28 Nabız var Komutlara uyuyor ama oturmaya devam ediyor İKİNCİL 52
5. Örnek - 25 yaşında kadın, 8 aylık hamile ve doğum gerçekleşiyor Solunum = 28 Renk dönümü 2 saniyenin altında Komutlara uyuyor ACİL 53
6. Örnek 18 yaşında erkek, kollarını ve bacaklarını hareket ettiremiyor - Solunum = 18 - Renk dönümü 2 sn altında - Bilinci açık İKİNCİL 54
7. Örnek 15 yaşında bir bayan, alın bölgesinde ufak bir kesik - Solunum = 35 - Renk dönümü 2 saniyenin altında - Komutlar uyuyor ve size doğru yürüyor ACİL 55
8. Örnek - 57 yaşında erkek Solunum = 18 Cr 2 sn altında Komutlara uymuyor ACİL 56
9. Örnek 33 yaşında kadın, sırt bölgesinde şiddetli ağrı - Solunum = 25 - Renk dönümü 2 sn. üzerinde - Komutlara uyuyor ACİL 57
10. Örnek 44 yaşında erkek, sol ön kolda kırık Solunum yok - - - X Nabız var Komutlara uymuyor NEFES YOK 58
Afetlerde START Sınıflandırılması ÖNCE SESLİ TRİAJLA BAŞLA! KENDİNİ TANIT VE YÜRÜYEBİLENLERİN SANA DOĞRU GELMESİNİ SÖYLE YÜRÜYEMEYENLER SİZE DOĞRU YÜRÜYENLER 1. SOLUNUM BAK, DİNLE, HİSSET HAFİF NEFES YOK HAVAYOLUNU AÇ (2 KEZ) NEFES VAR NEFES YOK NEFES GELDİ HAVAYOLUNU AÇIK TUT ÖLÜ ACİL Dakikada 30 un altında DOLAŞIM KONTROLÜ YAP Dakikada 30 un üstünde ŞOK POZİSYONU VER ACİL 2. DOLAŞIM KILCALDAMAR RENK DÖNÜM TESTİ VEYA NABIZ KONTROLÜ 2 Saniyenin altında VEYA nabız var BİLİNÇ KONTROLÜ YAP ACİL 3. BİLİNÇ BASİT KOMUTLARA YANIT Komutlara Uymuyor ŞOK POZİSYONU VER ACİL 2 Saniyenin üstünde VEYA nabız yok KANAMA KONTROLÜ YAP Komutlara Uyuyor İKİNCİL HAFİF yaralıların değerlendirilmesi unutulmamalıdır! 59 Yürüyen Yaralılar