Departement Bildung, Kultur und Sport Abteilung Volksschule Aargau Kanton undaki Okullar Veliler için Bilgilendirme (Türkisch) İçindekiler: 1. Aargau kanton undaki eğitim sistemine genel bir bakış 2. Anaokulu ve zorunlu eğitim hakkında önemli bilgiler 3. Anaokulu 4. İlköğretim 5. Ortaöğretim I (Sekundarstufe I Oberstufe) 6. Ek eğitim önlemleri 7. Okul ve aile işbirliği 8. Zorunlu eğitimden meslek eğitimine kademeli geçiş 9. Mesleki ve teknik orta öğretim II (Sekundarstufe II) 10. Genel ortaöğretim II (Sekundarstufe II) 11. Danışmanlık hizmetleri Haziran 2008
1. Aargau Kanton undaki Eğitim Sistemine Genel Bir Bakış İsviçre de eğitim sistemi federalist bir modelle oluşturulmuştur. Her Kantonun kendine özgü bir okul sistemi vardır. Okulla ilgili işlerin asıl sorumluluğu kantonlarda (okul yasaları) ve belediyelerdedir (uygulama). Meslek eğitimi konfederasyonun görevidir. Okul Öncesi Eğitim: Anaokulu (Kindergarten) Anaokulu 5 ve 6 yaşındaki çocuklar içindir. İsteğe bağlıdır, ama önemle tavsiye edilir. Zorunlu Eğitim (Volksschule) Aargau kantonunda yaşayan bütün çocuk ve gençler okula gitmekle yükümlüdürler. Bu süre dokuz yıldır. Zorunlu okul süresi iki bölümden oluşur: Beş yıllık ilkokul (Primarschule) bölümü ve ortaöğretimin dört yıllık ilk aşaması (Sekundarstufe I). Ortaöğretim I (Sekundarstufe I) üç okul tipinden oluşur. Realschule, Sekundarschule ve Bezirksschule. Bunların yanı sıra ayrıca özel ihtiyaçları olan çocuklara yönelik Kleinklasse, Einschulungsklasse EK vb. özel eğitim formları da vardır. Ayrıntılı bilgi için 4. ve 5. sayfalara bakınız. Ortaöğretim II (Sekundarstufe II) Bu bölüm meslek eğitimi (Berufsbildung), lise (Gymnasium), mesleki ve teknik ortaöğretim okullarını (Fachmittelschule FMS ve Wirtschaftsmittelschule WMS) kapsar. 2
2. Anaokulu ve Zorunlu Eğitim ile İlgili Önemli Bilgiler Yeni taşınıyorsanız... Kendiniz ve aileniz için belediyeye başvurduğunuzda, çocuğunuzu hangi okula kaydettirmeniz gerektiğini sorunuz. Doğrudan belediyenizin okul müdürlüğüne de başvurabilirsiniz. Genel Bilgiler Zorunlu eğitim süresindeki dersler devlet okullarında parasızdır. Belediyeler öğrencilere ders araç ve gereçlerini ücretsiz olarak verir. Anaokullarına gitmek de parasızdır. Kamuya açık okullar dinsel inanç bakımından tarafsızdırlar. Konfederasyon ve kanton anayasaları tarafından güvenceye alınmış olan inanç ve vicdan özgürlüğüne, aynı şekilde ebeveynlerin çocuklarını terbiye haklarına engel olamazlar. Erkek ve kız çocukları birlikte ve aynı dersleri görürler. Devamsızlık Ebeveynler ya da onların temsilcileri çocuğun dersten uzak kalmasının nedenlerini öğretmene bildirmek durumundadırlar. Öğretmen bu maazereti yazılı olarak da talep edebilir. Özellikle geçerli maazeretler: - Çocuğun hastalığı - Aileden birinin ölümü Tatil Ebeveynlerin ricası üzerine, çocuğun her dönem yarım okul günü izin hakkı olduğu Aargau kantonunun okul yasalarınca belirlenmiştir. Sınıf öğretmeni her yarı yıl için ek olarak bir güne kadar izin verebilme hakkına sahiptir. Bunun için ebeveynlerin ögretmene yazılı bir dilekçe vermeleri gerekmektedir. Diğer öngörülen izin günleri için Schulpflege ye önceden yazılı bir dilekçe ile başvurulur. Okul Görevlileri Okul ve eğitim işleri Aargau kantonunda Eğitim, Kültür ve Spor Bakanlığı (Departement Bildung, Kultur und Sport BKS) tarafından yönetilir. Her belediyede okulun işleyişinden Okul müdürü ve Schulpflege sorumludur. Schulpflege belediyedeki oy kullanma hakkına sahip vatandaşlar tarafından seçilir. Okul müdürü Schulpflege tarafından atanır. Okula düzenli devam etmek Ebeveynler ya da onların temsilcileri çocukları düzenli olarak okula göndermekle yükümlüdürler. Çocuğu düzenli okula göndermekle yükümlü olup da, bu yükümlülüğünü yerine getirmeyen kişi cezalandırılabilir. Muafiyetler Ebeveynleri, bir dinsel cemaatin üyeleri olarak belirli tatil günlerine riayet eden çocuklar, Schulpflege ye yazılı bir başvuru ile dersten muaf tutulurlar. Kaçırılan dersler ve ev ödevleri telafi edilmelidir. Uzun devam eden muafiyetlere yalnızca Aarau daki Eğitim, Kültür ve Spor Bakanlığı izin verebilir. Bir muafiyet talebinden önce, ebeveynler her halükarda okulla kontağa geçmek zorundadırlar. Her başvuru bir karara varılmadan önce tek tek incelenir. Okul Tatilleri Okul tatillerinin tarihleri belediyeden belediyeye biraz farklılık arz eder. Belediyenizdeki tatil tarihleriyle ilgili bilgileri okulunuz verir. Tatil tarihleri aşağıdaki internet adresinde de bulunabilir. http://www.ag.ch/bildung, >> Schüler/-innen und Eltern, >> Feriendaten. 3
Okul Doktoru / Okul Diş Doktoru Okulun doktorluk hizmeti, okullardaki sağlık koşullarını denetler ve çocukları muayene eder. Bu muayeneler işitme, görme ve konuşma zorluklarının veya duruş ve hareket bozukluklarının zamanında tespit edilmesini sağlar. Herhangi bir çocukda bir şey bulunduğunda okul doktoru ebeveynleri bilgilendirir ve bundan sonra yapılması gerekenler üzerine onlarla konuşup tartışır. 1. yıldan 9. yıla kadar her öğrenciye her yıl bir bon (Gutschein) verilir. Bununla istedikleri bir diş doktorunda dişlerini bedava kontrol ettirebilirler. Gerekli Diğer Bilgiler İçin Başka sorularınız olduğunda en iyisi çocuğunuzun öğretmenine gitmektir. Anaokulu ve zorunlu eğitime dair gerekli bilgileri aşağıdaki adresten edinebilirsiniz: Departement Bildung, Kultur und Sport, Telefon 062 835 21 10 Değişik okul ve okul aşamalarıyla ilgili bilgileri aşağıdaki internet adresinden bulabilirisiniz: http://www.ag.ch/bildungswege 4
3. Anaokulu (2 Yıl) (Kindergarten) Anaokuluna başlangıç Anaokuluna gitmek isteğe bağlıdır, ama önemle tavsiye edilir. Anaokulu için başvuruda bulunmak, ebeveyni çocukları düzenli olarak anaokuluna göndermekle yükümlendirir. En geç 30 Nisan da dört yaşını doldurmuş olan çocuklar gelecek ders yılının başlangıcında, yani Ağustos da anaokuluna başlayabilirler. Belediye, ilkbaharda ebeveynleri çocuklarını anaokuluna kaydettirmeye davet eder. Eğitim Dalları Anaokuluna gitmek çocukları gelişimlerinin her alanında destekler. Çocuklar anaokulunda ilgi ve yeteneklerini yeni bir çevrede geliştirmek olanağına kavuşurlar. Öğrenmek oyun yoluyla gerçekleşir ve konuşma, matematik, bedensel (motorik), sosyal ve çoşkusal yeteneklerin gelişmesi için zemin hazırlar. Böylece anaokulu ilkokula hazırlık için önemli bir altyapı sunar. Anaokuluna gitmek anadili almanca olmayan çocukların almanca öğrenmesine yardımcı olur. Bu, onların anne-babalarına okulla ve diğer ebeveynlerle ilişkiye geçmeleri için de iyi bir olanak sunar. 4. İlköğretim (1. - 5. Sınıf) (Primarschule) İlkokula Başlama En geç 30 Nisan da altı yaşını doldurmuş olan çocuklar, gelecek ders yılının başlangıcında okula gitmekle yükümlüdürler. Ders yılı Ağustos un ikinci pazartesi günü başlar. Çocukları anaokuluna giden ebeveynler anaokulundaki öğretmenler tarafından okula başlama ve kayıt işlemleri hakkında bilgilendirilirler. İlkokul Normal Sınıf (Regelklasse) İlkokul 1. den 5. ye kadar olan sınıfları kapsar. Öğretimin ilk yıllarında okuma, yazma ve hesap yapma öğretilir. Sınıfta öğrenme aracılığıyla, birlikte çalışma anlayışı teşvik edilir ve çocuğun kişiliği güçlendirilir. Bunların yanı sıra, müzik, görsel sanatlar, elişi, beden eğitimi ve spor dersleri de verilir. Dersde öğrencilerin değişik öğrenme yetenekleri ve ihtiyaçları göz önünde tutulur. İlkokulun en önemli hedefi çocukların kendi a- yakları üzerinde durmasını ve öz sorumluluk taşımasını sağlamaktır. Einschulungsklasse EK Birinci sınıfa gidebilmek için gerekli olgunluğa ulaşamamış çocuklar, Einschulungsklasse ye giderler. Burada birinci sınıfın ders müfredatı iki yıla yayılmıştır. Einschulungsklasse nin bitiminde, kural olarak çocuklar ilkokulun ikinci sınıfından devam ederler. Öğrenme zorluğu hala devam eden çocuklar, Einschulungsklasse nin bitiminde Kleinklasse ye gönderilirler. İlkokuldaki Kleinklasse / Entegre Edilmiş Eğitsel Tedavi Kleinklasse ler öğrenme zorluğu olan çocuklara yöneliktir. Öğrencilerin özel ihtiyaçlarından dolayı bu sınıftaki öğrenci sayısı normal sınıftakinden daha azdır. Bu zamana kadar Kleinklasse lerde ders gören çocuklar, giderek normal sınıflara dahil edilecekler ve ek olarak eğitsel tedavi eğitimi almış öğretmenler tarafından destekleneceklerdir. 5
5. Ortaöğretim I (6. 9. Ders Yılları) (Sekundarstufe I / Oberstufe) Ortaöğretim I de (Sekundarstufe I / Oberstufe) üç tip okul vardır: Realschule, Sekundarschule ve Bezirksschule. Bu üç okul tipi, öğrencilerden bekledikleri farklı performansla birbirlerinden ayrılırlar. Okullarının üçü de dört yıl sürer. İlkokuldan Ortaöğretim I e Geçiş / Bir Ortaöğretim I Tipinden Diğerine Geçiş Bir öğrencinin bu üç okuldan hangisine gönderileceği, 5. sınıf öğretmeninin ebevenynle yaptığı görüşmesinden sonraki tavsiyesine bağlıdır. Ebeveynle öğretmen bu konuda hemfikir olmazlarsa, öğrencinin hangi okula gideceğine Schulpflege karar verir. Eğer ebeveyn bu kararı da onaylamazsa, öğrenci bir geçiş sınavına girer. Yeterli ve istekli öğrenciler daha üst bir ortaöğretim I okuluna geçebilirler. Bu geçiş için gerekli koşul öğretmenin tavsiyesi ve Schulpflege nin kararıdır. Okul değişikliği kural olarak ders yılı sonunda olur. Realschule Zorluk derecesi en az olan okul Realschule dir. Realschule de öğrenciler geniş bir genel eğitim ve beklentileri en asgari olan bir meslek eğitimi için gerekli temel bilgileri edinirler. Realschule den sonra gençlerin çoğu bir zanaat ya da endüstri alanında bir meslek öğrenir. Sekundarschule Sekundarschule orta zorlukta bir ortaöğretim I okuludur. Geniş bir genel eğitim ve bir meslek eğitimi için gerekli olan bilgileri sunar. Not ortalaması ve performansları yüksek olan öğrenciler Sekundarschule den sonra mesleki ve teknik ortaöğretim okullarının (Fachmittelschule FMS ya da Wirtschaftsmittelschule WMS) giriş sınavlarına katılabilirler. Bezirksschule Bezirksschule zorluk derecesi en yüksek olan ortaöğretim I okuludur. Öğrencileri zor bir meslek eğitimine yada genel ortaöğretim II ye (lise, mesleki ve teknik ortaöğretim okulları) hazırlar. Bu okulları bitirenlerin yarısından biraz fazlası zanaat, endüstri ve ticaret alanında meslek edinir. Diğerleri ortaöğretim II ye devam ederler. ---------- Ortaöğretim I deki Kleinklasse Ortaöğretim I deki Kleinklasse, ilkokulda olduğu gibi öğrenme zorluğu olan öğrencilerin eğitimine hizmet eder. Ortaöğretim I deki Kleinklasse ders planını Realschule ninkine göre düzenler. Öğrenciler kendi kişisel öğrenme hedeflerine göre eğitilirler. İyi bir genel eğitim alırlar ve yeteneklerine uygun bir meslekte çalışabilmeleri için hazırlanırlar. 6
Ortaöğretim I in Dördüncü Yılında Özel Sınıflar (9. Ders Yılı) Meslek Seçim Yılı (Berufswahljahr BWS) Meslek seçim yılı (BWS) bir meslek seçmekte ve çıraklık eğitim yeri (Lehrstelle) bulmakta yoğun desteğe ihtiyaç duyan öğrenciler için uygundur. Ortaöğretim I in her üç okulundaki öğrencilere açıktır. Werkjahr WJ Werkjahr WJ ise Kleinklasse deki ya da Realschule deki pratik yetenekleri yüksek olan kız ve erkek çocukları kabul eder. Yeteneklerine uygun bir mesleki eğitim görmeleri ya da bir meslekte çalışabilmeleri için eğitilirler. Entegrasyon ve Meslek Bulma Sınıfı (Integrations- und Berufsfindungsklasse IBK) IBK en fazla iki yıldır İsviçre de olan göçmen gençlere yöneliktir. IBK nın hedefi bu gençlerin mesleki ve toplumsal uyumunu kolaylaştırmaktır. Öğrenciler IBK da almanca ve genel derslerdeki bilgilerini derinleştirirler. Ayrıca yoğun bir şekilde meslek seçimi ve çalışma hayatına hazırlanırlar. 7
6. Anadili Almanca Olmayan Çocuklar İçin Ek Eğitim Önlemleri İkinci Dil Olarak Almanca Dersi, Anaokulu, İlkokul, Ortaöğretim I (Deutsch als Zweitsprache DAZ ) Ana dilleri almanca olmayan çocuklar anaokulunda, çocuklarla ve öğretmenle günlük yaşantılarında almanca öğrenirler. Eğer çoğunluğu değişik dilleri konuşan çocuklardan oluşan bir sınıfta iseler ikinci dil olarak almanca dersi alırlar. Doğrudan okula başlayan ya da zorunlu okul süresinde gelmiş olan çocuklar bir yıl boyunca yoğun almanca dersi alırlar. Anaokulu ya da yoğun almanca derslerini müteakiben öğrenciler daha sonraki 2-3 yıl boyunca dile hakim olmaları için almanca destek dersleri alırlar. Bu olanak zorunlu eğitimin bütün sınıfları için vardır. Ana Dil ve Öz Kültür Kursları (2. Ders Yılından İtibaren) Ana dil ve öz kültür kursları elçilikler, konsolosluklar ve okul aile birlikleri tararfından düzenlenir. Bu kurslara gidilmesi önemle tevsiye edilir. Çünkü çocukların ana dillerini öğrenmeleri ve anne - babalarının geldiği ülke hakkındaki bilgilerinin derinleştirilmesi önemlidir. Ana dil ve kültür kurslarına yalnızca ebeveynleri tarafından kaydettirilen çocuklar katılabilirler. Kurslar hakkındaki bilgileri elçiliklerin, konsoloslukların ve okul aile birliklerinin koordinasyon kurumları verir. Danışma: Fachbereich Interkulturelle Erziehung Telefon 062 835 21 18 Koordinasyon yerlerinin adresleri: http://www.ag.ch/ike >> HSK 8
7. Okul ve Aile İşbirliği Çocuğunuzun öğretmenleriyle ilişkide olunuz! Ev ve okul arasındaki işbirliği çocuğunuzun yararınadır. Bundan dolayı okulda yapılan veli toplantıları ve görüşmelere katılınız. Bu, çocuğunuzu daha iyi eğitebilmesi için okula yardımcı olur. Çocuğunuzun okul ve ev ödevlerini düzenli olarak kontrol ediniz! Böylelikle çocuğunuzun okuldaki gelişimiyle ilgili olduğunuzu göstermiş ve çocuğunuzu desteklemiş olursunuz. Veli olarak çocuğunuzun düzenli olarak okula gitmesinden siz sorumlusunuz. Ayrıca da çocuğunuzun ev ödevlerini düzenli yapması ve dinlenmiş olarak okula gönderilmesi ebeveyn olarak sizlerden beklenir. Bunun için çocuğunuzun öğretmenleriyle, okul müdürüyle ve Schulpflege yle işbirliği içinde olmanız talep edilir. Lütfen Schulpflege nin yada okulun (okul müdürü, öğretmen) veli toplantıları ya da görüşme davetlerine katılmaya yasal olarak yükümlü olduğunuzu unutmayınız. Veli olarak çocuğunuzun derslerini ziyaret etme hakkına sahipsiniz. Lütfen eğer mümkünse her zaman ögretmene ziyaretinizi önceden bildiriniz. Okul, gelişmeler ve çocuğunuzun genel durumuyla ilgili sizi düzenli olarak bilgilendirmekle yükümlüdür. Bunun için veli görüşmesi, veliler toplantısı ve bilgilendirme toplantıları gibi etkinlikler vardır. Eğer kendinizi yeterince bilgilendirilmemiş hissediyorsanız, lütfen öğretmene veya okul müdürüne başvurunuz. Önemli bir karar öncesi kendi düşüncelerinizi söylemek ve belgelere bakma hakkınız vardır. Kesin karar okul görevlileri tarafından yazılı ve gerekçeli olarak size bildirilmek zorundadır. Eğer kararı kabul etmiyorsanız bir çok durumda bölge okul meclisine (Bezirksschulrat) şikayette bulanabilirsiniz. Başvuru hakkınızın olduğu önemli karar durumları: - Okula başlama (Einschulung) - Einschulungsklasse veya Kleinklasse ye gönderme - Ortaöğrenim I e geçiş - Ortaöğrenim I de deneme dönemi, okul değişikliği Veliler Sorular ve Okul Problemleriyle İlgili Kime Başvurabilirler? 1. Sınıf öğretmeniyle veya almanca öğretmeniyle konuşunuz. 2. Okul yönetimine başvurunuz. 3. Schulpflege ye başvurunuz. Taleplerinizin okul tarafından doğru veya yeterince dikkate alınmadığını düşünüyorsanız kanton müfettişliğinin (Inspektorat) bölgesel yönetimine başvurunuz. Regionalleitungen des Inspektorats Volksschule: Region Nordost (Bezirke Baden, Zurzach): Frau Béatrice Hofmann, Telefon 056 281 39 30 Region Südost (Bezirke Bremgarten, Lenzburg, Muri): Herr Stefan Schnyder, Telefon 062 888 01 22 Region Nordwest (Bezirke Brugg, Laufenburg, Rheinfelden): Herr Alex Bieli, Telefon 062 875 77 07 Region Südwest (Bezirke Aarau, Kulm, Zofingen): Herr Beat Michel, Telefon 062 721 80 75 Danışma yerlerinin değişik alanlarda verdiği hizmetlerden de faydalanabilirsiniz. (Bakınız : 11. Bölüm, Danışmanlık Hizmetleri) 9
8. Zorunlu Eğitimden Meslek Eğitimine Kademeli Geçiş (10. Ders Yılı) (Brückenangebote) Gençlerin çoğunlugu dokuz senelik zorunlu eğitimden sonra meslek eğitimine başlarlar (Bakınız: 9. Bölüm). Ama bazı gençler iş hayatına atılırken daha fazla desteğe ihtiyaç duyarlar. Ya hangi mesleği seçecekleri konusunda kararsızdırlar ya da çıraklık yeri bulmada zorlukla karşılaşırlar. Bu durumdaki gençler kanton meslek okulundaki (Kantonale Schule für Berufsbildung KSB), bütün kantonda geçerli olan kademeli geçiş (Brückenangebote) için başvurabilirler. Burası çocukların kendilerine uygun bir meslek seçmelerinde, eksik olan okul bilgilerini tazelemelerinde, öğrenme ve çalışma alışkanlıklarını iyileştirmelerinde yardımcı olur. Bu kademeli geçiş kural olarak bir sene sürmektedir. Seçenekler şunlardır: - Okul ağırlıklı seçenek: 5 gün okul - Kombine edilmiş seçenek: 2 gün okul ve 3 gün yetkili bir çıraklık işletmesinde pratik Buraya ileri yaşlarda göç eden gençlerin toplumumuza sosyo kültürel uyumunu sağlamak için Ağustos 2007 den beri uyum programları düzenlenmektedir. Okul ağırlıklı seçenek ve kombine edilmiş seçeneklerin yerleri Aarau, Wohlen, Rheinfelden ve Baden dedir. Son başvuru tarihi 1 Mart tır. Başvurularda gençlerin yeterlilik durumları ölçülür. Bunun için iki cumartesi günü okulda çalışmaları ve görev almaları gereklidir. Buna bağlı olarak akşamları özel görüşme yapılır. Bunun sonuçlarına göre öğrenci adayları kendilerine uygun olan bir mesleğe yönlendirilirler. Buraya sadece başarı gösteren gençler alınırlar. Başvuru işlemi, ücreti vb. ile ilgili bilgiler için 9. yıl öğretmenlerine, meslek ve mesleki kariyer danışma yerlerine (Bakınız: 11. Bölüm) veya doğrudan aşağıdaki adrese başvurabilirsiniz. Kantonale Schule für Berufsbildung Bahnhofstrasse 79 5000 Aarau Telefon 062 834 68 00 www.berufsbildung.ag info@berufsbildung.ag 10
9. Mesleki ve Teknik Ortaöğretim II (Sekundarstufe II) Mesleki Temel Eğitim (Berufliche Grundbildung) Mesleki temel eğitim, İsviçre de zorunlu eğitimi bitirenlerin yaklaşık üçte ikisinin meslek edinmek için başvurdukları en alışıla gelmiş yoldur. Tamamlanmış bir meslek eğitimi veya bir Hochschule yada Fachhochschule diploması ilerde, iş dünyasında yeterliliğini ispatlamanın ön koşuludur. Herhangi bir diploması olmayan işçiler ekonomik koşulların kötü olduğu zamanlarda işlerini kaybetmek ya da yeniden iş bulmakta çok zorlanmak gibi yüksek risikoyla karşı karşıya kalırlar. Eğitim düzeyi ne kadar yüksekse iş bulma şansı da o kadar yüksektir. 300 ün üzerinde meslek için meslek eğitimi vardır. Meslek eğitimi bir meslek için pratik ve teorik eğitim verir. Öğrenciler pratik eğitimin yanısıra haftada 1-2 gün bir meslek uzmanlık okuluna devam ederler. Meslek temel eğitimi mesleğine göre üç veya dört yıl sürer. Tüm İsviçre de geçerli bir meslek diploması (eidgenössisches Fähigkeitszeugnis EFZ) ile bitirilen üç yada dört yıllık temel eğitimin yanısıra, bir de tüm İsviçre de geçerli meslek bitirme belgesi (eidgenössisches Berufsattest EBA) ile bitirilen iki yıllık temel eğitim vardır. Bu iki yıllık mesleki temel eğitim de meslek diplomasına (eidgenössisches Fähigkeitszeugnis EFZ) giden yolu açan bir olanaktır. Öğrenci ile çıraklık yapacağı iş yeri arasında bir sözleşme imzalanır. Bu sözleşme meslek eğitimi ve ortaöğretim II şubesi (Abteilung für Berufsbildung und Mittelschule) tarafından onaylanmak zorundadır. Bu çıraklık sözleşmesinde (Lehrvertrag) en azından eğitimin çeşidi, süresi, maaş, deneme süresi, iş saatleri ve tatillerin süresi tespit edilir. Meslek Lisesi (Berufsmittelschule) Meslek temel eğitimini bitirmiş yetenekli ve istekli gençler meslek uzmanlık okulunda (Berufsfachschule) ek olarak zorunlu derslere girebilir ve eğitimlerini meslek lisesi diploması (Berufsmaturität) ile tamamlıyabilirler. Meslek lisesi diplomasını alanlar çifte kalifiye edinirler. Onlar bir taraftan eğitim almış uzman kişilerdir, öteyandan bu meslek lisesi diploması uzmanlık yüksek okuluna (Fachhochschule) girmeyi mümkün kılar. Meslek lisesine girebilmek için bir giriş sınavı başarılmak zorundadır. Aargau daki Bezirksschule bitirme sınavlarında 4,4 not ortalamasına ulaşanlar herhangi bir meslek lisesine sınavsız kabul edilirler. Meslek eğitimi ve danışma için diğer bilgileri meslek ve mesleki kariyer danışmanlığı (Berufsund Laufbahnberatung) ve informasyon merkezlerinden (Info-Zentren) bulabilirsiniz. Bakınız: Bölüm 11 11
10. Genel Ortaöğretim II (Sekundarstufe II) Uzmanlık Ortaokulu (Fachmittelschule FMS) FMS belli meslek dallarında titiz ve detaylı bir meslek eğitimi için hazırlar. Aargau kantonunda aşağıdaki dört meslek dalında eğitim verilir: Eğitim/Öğretim, Sağlık, Sosyal Meslek ve İletişim. Herkes için aynı müfredata sahip olan birinci yıldan sonra, öğrenciler ikinci sınıftan itibaren bu meslek alanlarından biri için karar verirler. FMS üç yıl devam eder ve yüksek uzmanlık okullarına (Höheren Fachschule) ve uzman yüksek okullarının (Fachhochschule) bir kısmına girişi olanaklı kılan İsviçre nin genelinde geçerli olan FMS belgesi ile bitirilir (uzman yüksek okullarına giriş koşulları şimdilik her yerde aynı değilidir). En az 4,4 olan Bezirksschule ortalama notu FMS ye geçiş hakkını sağlar. Sekundarschule öğrencileri için bu olanak bir giriş sınavı başarıldığında mümkündür. Ticaret Ortaokulu (Handelsmittelschule HMS / Wirtschaftsmittelschule WMS) Aargau kantonunda WMS olarak adlandırılan HMS ilk etapta ticari meslekler için hazırlar. Meslek eğitiminin ilk üç yılı ticaret diploması (Handelsdiplom) ile bitirilir. Bu diploma, tüm İsviçre de geçerli meslek diplomasına (eidgenössisches Fähigkeitszeugnis), yani işletme elemanlığı bitirme belgesi (Lehrabschluss Kaufmann/ Kauffrau) ile aynı ayardadır. Handelsdiplom dan sonra bir yıllık bir staj ile meslek lisesi diploması (Berufsmaturität) alınır. Bu, bir Fachhochschule ye geçişi ve Passerelle geçişi mümkün kılar. (Bakınız: Passerelle) En az 4,4 olan Bezirksschule ortalama notu HMS ye geçiş hakkını sağlar. Sekundarschule öğrencileri için bu olanak bir giriş sınavı başarıldığında mümkündür. Lise (Gymnasium) Aargau kantonunda her biri bütün İsviçre de geçerli lise diploması (Matura) veren altı lise vardır. Matura herhangi bir İsviçre yüksekokuluna sınavsız girme hakkını verir. Lise dört yıl sürer. Ortalama notu en az 4,7 olan Bezirksschule öğrencileri liseye doğrudan sınavsız gidebilirler. Ayrıca 1) Aargau Bezirksschule sinin 4. yılında ya da aynı derecedeki bir okulda verilen bir eğitime haiz olanlar 2) Sınav yılında Aargau daki herhangi bir Bezirk ya da Sekundarschule nin 4. sınıfına gitmemiş olanlar için bir lise giriş sınavı vardır. Passerelle Aargau kantonunda Passerelle, ilk kez 2007 yazından beri Aargau Maturitätsschule de yetişkinlere sunuluyor. Passerelle bir yıl sürer ve İsviçre genelinde geçerli olan bir meslek lisesi diploması (Berufsmaturitätsausweis) ile birlikte İsviçre deki bütün fakülte ve her türlü yüksek öğrenime giriş hakkını sağlar. Passerelle yi bitirmek -tamamlama sınav belgesi- yasal olarak lise diploması yerine geçmez. Passerelle yalnızca onu kabul eden yabancı yüksek okullara girişi sağlar. Yetişkinler İçin Aargau Matura Okulu (Aargauische Maturitätsschule für Erwachsene AME) AME ye giriş için ön koşul, tamamlanmış bir meslek eğitimi ya da 3 yıl bir meslekte çalışmış olmaktır. En az 20 yaşında olunması gerekir, her hangi bir üst yaş sınırı yoktur. Bu okul meslek eşliğinde yapılır (berufsbegleitend). Akşamları ve cumartesi günleri okula gidilir. 12
11. Danışmanlık Hizmetleri Okul Psikoloji Hizmeti (Schulpsychologischer Dienst) Okul psikoloji hizmetleri, anaokulundan ortaöğretim I in sonuna kadar bütün çocuk ve gençleri kapsar. Okul psikoloji hizmetine başvuru nedenleri şunlardır: - Ders müfredatı öğrencinin yeteneklerinin altında ya da üstünde ise - Öğrencinin performans sorunu varsa - Öğrenci dikkati çekici ya da rahatsız edici davranışlar gösteriyorsa - Regelklasse den Kleinklasse ye veya Sonderschule ye bir geçiş kararı veya bunun tersi söz konusu ise - Veli, öğretmen ve çocuk arasında bir çelişki söz konusu ise - Velinin çocuğunun gelişimi ile ilgili soruları varsa (Örneğin: Çocuğun korkuları, asabiyet, konsantrasyon zorluğu) Okul psikoloji hizmeti ücretsizdir. Soru ve problemleri olan ebeveynler/veliler ya da 14 yaşındaki gençlerin bizzat kendileri telefonla ya da bir başvuru dilekçesiyle doğrudan okul psikoloji hizmetlerine başvurabilirler. Öğretmenler ve diğer üçüncü şahıslar, öğrencileri için yalnızca ebeveynlerin yazılı onayı ile başvurabilirler. Okul psikoloji hizmetlerinin bölge şubelerinden bilgi alabilirsiniz: Aarau 062 835 40 00 Bad Zurzach 062 835 41 00 Baden 062 835 40 20 Rheinfelden 062 835 40 40 Wohlen 062 835 40 60 Zofingen 062 835 40 90 Okul psikoloji hizmetlerinin size en yakın olan telefon numarası ve adresini internetten de bulabilirsiniz. http://www.ag.ch/schulpsychologie Çocuk ve Genç Psikiyatri Hizmeti (Kinder- und Jugendpsychiatrischer Dienst) Bu hizmet bir doktor yönetimindedir. Doktor ruhsal sağlık durumlarında problemleri olan okul öncesi ve okul çağındaki çocuklar ve gençleri muayene ve tedavi eder. Başvurular, ebeveyn, gencin kendisi ya da vekil memurları tarafından yapılabilir. Diğer uzman kişilerin başvuru için ebeveynin onayına ihtiyaçları vardır. Çocuk ve genç psikiyatri hizmetinin bölgesel geçici tedavi yerlerine başvuru ve bilgi almak için: Aarau 062 838 60 80 Baden 056 200 88 18 Rheinfelden 061 831 37 88 Wohlen 056 622 40 60 Aargau da Meslek ve Öğretim Danışmanlık Hizmetleri Çeşitli danışma yerleri 8. ders yılından itibaren öğrencilere ve aynı şekilde yetişkinlere ilgilerine ve yeteneklerine uygun bir meslek bulabilmeleri için kişisel danışmanlık hizmeti vermektedirler. Bu danışma hizmeti parasız, isteğe bağlı ve gizlidir. Her türlü danışmanlık hizmetleri hakkındaki bilgiler için: www.beratungsdienste-aargau.ch Meslek ve Mesleki Kariyer Danışmanlığı: (Berufs- und Laufbahnberatung) - Meslek, okul, öğretim, ara geçiş olanağı, deneme çıraklığı, çırak eğitim yeri hakkında bilgi - İlgi ve yeteneklerin tespiti - Mesleki olanak ve eğitim yollarının kararlaştırılması - Ebeveynlerle çocuklarının meslek ve okul seçimi ile ilgili görüş alış verişi - Öğrenim sürecindeki bunalımlarda danışmanlık. 13
Bilgilendirme Merkezleri: (Info-Zentren) Bilgilendirme merkezleri bir kütüphane gibi düzenlenmişlerdir. Açılış saatleri süresince kişi: - Meslekler ve meslek dalları - Ara geçiş olanakları ve ara çözümler - Öğretim kılavuzu ve öğretim dosyaları - Öğretim ve mesleki eğitim kursları - İş için başvuru ve iş arama gibi konularda kendisini bilgilendirebilir, okuyabilir, video veya DVD lere bakabilir ya da bilgisayardan bilgi edinebilir. Meslek ve mesleki kariyer danışmanlığı ve bilgilendirme merkezleri konuyla ilgili bilgiler sunar ve bilgi alış verişinde bulunur (Danışmanlık için randevu alınır). Aarau 062 832 64 10 Baden 062 832 65 10 Rheinfelden 062 832 65 50 Wohlen 062 832 65 70 Zofingen 062 832 64 80 Bad Zurzach 062 832 65 60 Yüksek Öğretim Danışmanlığı: (Studienberatung) Yüksek öğretim danışmanlığı hizmeti genel ortaöğretim II yi ve yüksek okulları bitirenlere yöneliktir. Yerleri Aarau ve Baden dedir. Studienberatung Aarau 062 832 64 30 Studienberatung Baden 062 832 65 30 Aargau Gençlik Psikoloji Hizmeti: (Jugendpsychologischer Dienst Aargau) Aargau gençlik psikoloji hizmeti zorunlu okul çağını geride bırakmış olanlara ve yaklaşık 16 ila 25 yaş arasındaki genç yetişkinlere yöneliktir. Uzman kişiler, - İşyeri veya okuldaki zorluklara karşı çözüm yolları bulmak - Ebeveyn ve kardeşlerle olan problemlerin çözümü - Birliktelik, sevgi ve cinsellik sorunlarıyla ilgili bir uzmanla görüşülmesi - Sınav korkusunu yenmek, gibi konularda bilgilendirir ve destek verirler. Aarau 062 832 64 40 Baden 062 832 65 40 14