Deney No : 1 Deneyin dı : ojik Kapılar GİRİŞ: EEM309 SIS EEKTRONİK ORTURI ND (VE) Kapısı VE kapısı, mantıksal çarpma işlemi yapmaktadır. amba Şekil 1: VE kapısının sembolü, elektriksel ve transistör eşdeğeri İçinde 4 adet VE kapısı bulunan 7408 entegresi şekil 2 de görülmektedir. Şekil 2: 7408 entegresinin iç yapısı ve görünüşü OR (VE) Kapısı VE kapısı, mantıksal toplama işlemi yapmaktadır. amba Şekil 3: VE kapısının sembolü, elektriksel ve transistör eşdeğeri - 1 -
İçinde 4 adet VE kapısı bulunan 7432 entegresi şekil 4 de görülmektedir. Şekil 4: 7432 entegresinin iç yapısı ve görünüşü NOT (DEĞİ) Kapısı DEĞİ kapısı, girişine uygulanan lojik seviyeyi terslemektedir. amba Şekil 5: DEĞİ kapısının sembolü, elektriksel ve transistör eşdeğeri İçinde 6 adet DEĞİ kapısı bulunan 7404 entegresi şekil 6 da görülmektedir. Şekil 6: 7404 entegresinin iç yapısı ve görünüşü NND (VEDEĞİ) kapısı VEDEĞİ kapısı, mantıksal çarpma işleminin tümleyenini almaktadır. - 2 -
Şekil 7: VEDEĞİ kapısının sembolü, elektriksel ve transistör eşdeğeri İçinde 4 adet VEDEĞİ kapısı bulunan 7400 entegresi şekil 8 de görülmektedir. NOR (VEDEĞİ) kapısı Şekil 8: 7400 entegresinin iç yapısı ve görünüşü VEDEĞİ kapısı, mantıksal toplama işleminin tümleyenini almaktadır. Şekil 9: VEDEĞİ kapısının sembolü, elektriksel ve transistör eşdeğeri İçinde 4 adet VEDEĞİ kapısı bulunan 7428 entegresi şekil 10 da görülmektedir. Şekil 10: 7428 entegresinin iç yapısı ve görünüşü - 3 -
EX-OR (Özel Veya) kapısı Şekil 11: ÖZEVE kapısının sembolü ve lojik eşdeğeri İçinde 4 adet ÖZEVE kapısı bulunan 7486 entegresi şekil 12 de görülmektedir. Şekil 12: 7486 entegresinin iç yapısı ve görünüşü Üç durumlu tampon (Three state buffer) Üç durumlu tampon (Three state buffer), kontrol ucuna sahip bir tampon kapısıdır. Kontrol girişine (OE: Output Enable) bağlı olarak, ya tampon olarak çalışmakta ya da çıkış yüksek empedans konumuna geçmektedir. OE OE X Z X: Önemsiz Z: üksek empedans durumu Şekil 13: Üç durumlu tampon sembolü ve fonksiyon tablosu İçinde 4 adet üç durumlu tampon bulunan 74126 entegresi şekil 14 de görülmektedir. Şekil 14: Üç durumlu tampon entegresi - 4 -
Şekil 14: 74126 entegresinin iç yapısı ve görünüşü Örnek bağlantı planı Deneyde kullanılacak ES05-11 modülü Şekil 15. ND kapısı için bağlantı planı Şekil 16. Devre 1 ve devre 2 Deneyde kullanılan malzemeler 1) Deney Seti 2) ES05-11 modülü İşlem basamakları 1) ES05-11 modülünü ES05 ana ünitesine bağlayın. na ünitedeki güç anahtarının OFF durumunda olmasına dikkat edin. 2) Deney bağlantı planını ND kapısı için Şekil 15 te görüldüğü gibi yapınız. 3) Tüm bağlantıları yaptıktan ve kontrol ettikten sonra ana ünite üzerindeki güç anahtarını ON konumuna alın. 4) ND kapısına gözlem tablosunda verilen lojik giriş seviyelerini uygulayarak, bunlara karşılık gelen lojik çıkış seviyelerini gözlemleyin. - 5 -
5) Multimetre ile kapının giriş ve çıkış gerilimlerini ölçün. Ölçüm sonuçlarını tabloya kaydedin. 6) 2-5 deki işlemleri OR, NOT, NND, NOR, EX-OR, üç durumlu tampon, Şekil 16 da verilen devre 1 ve 2 için tekrarlayın. 7) Devrenin enerjisini kesip, bağlantı kablolarını sökün. Değerlendirme soruları 1. De Morgan teoremi nedir? Deneyinizde bu teoremi nasıl kullandığınızı yazın. 2. Devre 1, 2 nin gerçekleştirilmesini zorunlu kılacak durumları (veya başka bir ifade ile bu devrelerin niçin türetilebileceğini) yazınız. 3. NND kapılarıyla EX-OR kapısını oluşturunuz. - 6 -
ND kapısı için ölçüm tabloları OR kapısı için ölçüm tabloları ojik seviye ölçümleri Gerilim ölçümleri ojik seviye ölçümleri Gerilim ölçümleri NOT kapısı için ölçüm tablosu ojik seviye ölçümleri NND kapısı için ölçüm tablosu ojik seviye ölçümleri NOR kapısı için ölçüm tablosu ojik seviye ölçümleri EX-OR kapısı için ölçüm tablosu ojik seviye ölçümleri Üç durumlu tampon için ölçüm tablosu ojik seviye ölçümleri OE Devre 1 için ölçüm tablosu ojik seviye ölçümleri SW1 SW2 1 Devre 2 için ölçüm tablosu ojik seviye ölçümleri SW1 SW2 1-7 -