2016 MART AYI ENFLASYON RAPORU HAZIRLAYAN 04.04.2016 RAPOR Doç. Dr. Sema ULUTÜRK AKMAN - İstatistik Araştırma Merkezi Yrd. Doç. Dr. Hakan BEKTAŞ İstatistik Araştırma Merkezi Mart ayında Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) beklentilerin altında gerçekleşti. Mart ayında TÜFE bir önceki aya göre %0.04 oranında düştü. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) Beklenti Anketi ne göre katılımcılar, TÜFE nin Mart ayında %0.77 oranında artış göstermesini beklemekteydi. Anadolu Ajansı (AA) Finans Enflasyon Beklenti Anketi ne göre ise TÜFE nin %0.55 oranında yükselmesi beklenmekteydi. Mart ayında TÜFE deki yıllık değişim ise %7.46 olmuştur. Bu dönemde Yurt İçi ÜFE (Yİ-ÜFE) bir önceki aya göre %0.40 yükselirken yıllık bazdaki artış ise %3.80 olarak gerçekleşmiştir. Tablo 1. Mart Ayı için TÜFE ve Yİ-ÜFE değişimleri TÜFE Yİ-ÜFE Değişim (%) 2015 2016 2015 2016 Aylık 1.19-0.04 1.05 0.40 Yıllık 7.61 7.46 3.41 3.80 http://www.ifesam.org Sayfa 1 / 6
% Grafik 1. 2015 ve 2016 Yılları TÜFE Seyiri 9,58 8,78 7,24 7,55 7,46 7,91 8,09 7,2 6,81 7,14 7,95 7,58 8,1 8,81 2015 2016 Grafik 1 de TÜFE nin seyri yer almaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) nun açıkladığı verilere göre yıllık tüketici enflasyonu, Şubat 2016 döneminde gerçekleşmiş olan %8.78 seviyesinden Mart 2016 döneminde %7.46 düzeyine gerilemiştir. Grafik 2 de ana harcama gruplarının aylık bazda TÜFE ye katkıları yer almaktadır. Ana harcama gruplarının toplam değişime aylık katkıları incelendiğinde; ulaştırma grubunun enflasyona 15 baz puan ile en fazla katkıyı yaptığı görülmüştür. Bu grubu, 7 baz puan katkıyla ev eşyası ile lokanta ve oteller grupları izlemiştir. Bu dönemde haberleşme, eğlence ve kültür ile gıda ve alkolsüz içecekler grupları enflasyonu düşürücü yönde katkı sunmuştur. Özellikle enflasyon sepetinde %23.68 ile en yüksek ağırlığa sahip olan ve enflasyon üzerinde meydana getirdiği yukarı yönlü baskı ile sıkça gündem olan gıda ve alkolsüz içecekler grubunun bu dönemki toplam değişime aylık katkısı ise 50 baz puan olup; enflasyondaki düşüşte belirleyici olmuştur. http://www.ifesam.org Sayfa 2 / 6
Grafik 2. Ana Harcama Gruplarının Aylık Bazda 2016 Mart Ayı TÜFE ye Katkıları ULAŞTIRMA EV EŞYASI LOKANTA VE OTELLER ÇEŞİTLİ MAL VE HİZMETLER SAĞLIK GİYİM VE AYAKKABI KONUT EĞİTİM ALKOLLÜ İÇECEKLER VE TÜTÜN HABERLEŞME EĞLENCE VE KÜLTÜR GIDA VE ALKOLSÜZ İÇECEKLER -0,50-0,01-0,01 0,15 0,07 0,07 0,06 0,04 0,04 0,03 0,02 0,00-0,60-0,50-0,40-0,30-0,20-0,10 0,00 0,10 0,20 % puan Ana harcama grupları açısından TÜFE incelendiğinde bir önceki aya göre en fazla artış %1.21 ile sağlık grubunda gerçekleşmiştir. Mart ayında aylık bazda en fazla düşüş gösteren grup ise gıda ve alkolsüz içecekler olarak gözlenmiştir. Grafik 3. Ana Harcama Gruplarının Bir Önceki Aya Göre Değişimleri SAĞLIK ÇEŞİTLİ MAL VE HİZMETLER ULAŞTIRMA LOKANTA VE OTELLER EV EŞYASI EĞİTİM GİYİM VE AYAKKABI KONUT ALKOLLÜ İÇECEKLER VE TÜTÜN HABERLEŞME EĞLENCE VE KÜLTÜR GIDA VE ALKOLSÜZ İÇECEKLER -1,53-0,1-0,28 0,87 0,79 0,65 0,62 0,47 0,35 0,16 0 1,21-2 -1,5-1 -0,5 0 0,5 1 1,5 % http://www.ifesam.org Sayfa 3 / 6
% TCMB nin para politikası için takip ettiği H endeksindeki artış bir önceki yılın aynı ayına göre %9.32 olarak gerçekleşmiştir. Enflasyonun genel eğilimini yansıtması açısından önem taşıyan bir diğer gösterge olan I endeksindeki yıllık artış ise %9.51 olarak gözlenmiştir. Ayrıca mevsimlik ürünler hariç hesaplanan yıllık artış %8.03, işlenmemiş gıda ürünleri hariç hesaplanan yıllık artış ise %8.48 olarak gerçekleşmiştir. Grafik 4. Özel Kapsamlı TÜFE Göstergeleri (Yıllık % Değişim) 7,1 7 7,48 7,51 7,31 7,66 8,23 8,92 9,22 9,51 9,63 9,72 9,51 7,75 7,6 7,91 7,82 7,6 7,83 8,26 8,74 8,94 9,27 9,37 9,49 9,32 H I H: İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler, tütün ürünleri ile altın hariç endeks I: Enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içecekler ile tütün ürünleri ve altın hariç endeks Mart 2016 da endekse dahil edilen 417 maddeden; 45 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 245 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 127 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gözlenmiştir. TÜFE de bir önceki aya göre en yüksek artış gösteren ürünlerin sırasıyla %17.78 ile sivri biber, %12.12 ile dolmalık biber ve %8.04 ile muz olduğu görülmüştür. TÜFE de bir önceki aya göre en fazla düşüş gösteren ürünlerin ise sırasıyla %39.27 ile kabak, %32.93 ile yeşil soğan ve %26.91 ile salatalık olduğu görülmüştür. http://www.ifesam.org Sayfa 4 / 6
% Mart ayında İstanbul için hesaplanan TÜFE, bir önceki yılın aynı ayına göre %7.17 artış kaydetmiştir. Bu durum İstanbul daki yıllık TÜFE artışının, genel TÜFE artışından düşük olduğunu göstermektedir. Bunun yanı sıra İstatistiki Bölge Birim Sınıflaması (İBBS) Düzey 2 de bulunan 26 bölge incelendiğinde ise, bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış %8.66 ile TR62 (Adana, Mersin) bölgelerinde gerçekleşmiştir. Bir önceki yılın aynı ayına göre en düşük artış ise %6.08 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) bölgesinde gerçekleşmiştir. Grafik 5. 2015 ve 2016 Yılları Yİ-ÜFE Seyiri 5,94 4,47 3,28 3,10 3,80 3,41 4,80 6,52 6,73 5,62 6,21 6,92 5,74 5,25 5,71 2015 2016 Grafik 5 te Yİ-ÜFE nin seyri yer almaktadır. Bu dönem için Yİ-ÜFE deki bileşenlerin aylık değişime etkileri incelendiğinde artış yönünde en fazla katkıyı kok ve rafine petrol ürünleri sektöründe yaşanan fiyat değişimleri sağlamıştır. Mart ayı için sanayinin dört sektörünün bir önceki aya göre değişimleri incelendiğinde; madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %0.26 azalış, imalat sanayi sektöründe %0.63 artış, elektrik ve gaz sektöründe %1.80 azalış ve su sektöründe %0.06 artış gerçekleşmiştir. http://www.ifesam.org Sayfa 5 / 6
Tablo 2. Mart Ayı Yİ-ÜFE için Sektörlerin Değişim Oranları Sektörler (NACE Rev. 2) Aylık Değişim (%) Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre Değişim (%) Madencilik ve Taşocakçılığı -0.26-2.37 İmalat 0.63 5.03 Elektrik ve gaz -1.80-6.49 Su temini 0.06 8.90 Ana sanayi grupları sınıflamasına göre 2016 yılı Mart ayında en yüksek aylık artış dayanıksız tüketim mallarında ve en yüksek yıllık artış ise dayanıklı tüketim mallarında gözlenmiştir. Tablo 3 te Mart ayı için ana sanayi grupları sınıflamasına ilişkin gerçekleşen değerler yer almaktadır. Tablo 3. Mart Ayı Yİ-ÜFE için Ana Sanayi Grupları ve Değişim Oranları Sektörler (NACE Rev. 2) Aylık Değişim (%) Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre Değişim (%) Ara Malı 0.51 4.88 Dayanıklı Tüketim -0.01 12.06 Dayanıksız Tüketim 0.52 4.98 Enerji 0.44-9.38 Sermaye Malı -0.04 9.40 http://www.ifesam.org Sayfa 6 / 6