TÜREV ARAÇLAR RSK BLDRM FORMU (Vadeli lem ve Opsiyon Borsası A.. nezdindeki ilemlere ilikindir) Önemli Açıklama: Vadeli lem ve Opsiyon Borsası nezdinde yapacaınız alım-satım ilemleri sonucunda kar elde edebileceiniz gibi zarar riskiniz de bulunmaktadır. Bu nedenle, Vadeli lem ve Opsiyon Borsası nda ilem yapmaya karar vermeden önce, piyasada karılaabileceiniz riskleri anlamanız, mali durumunuzu ve kısıtlarınızı dikkate alarak karar vermeniz gerekmektedir. Bu amaçla, Türev Araçların Alım Satımına Aracılık Faaliyeti ne ilikin Seri:V No:46 Aracılık Faaliyetleri ve Aracı Kurululara likin Esaslar Hakkında Tebli in 57. maddesinde öngörüldüü üzere Türev Araçlar Risk Bildirim Formu nda yer alan aaıdaki hususları anlamanız gerekmektedir. Uyarı: lem yapmaya balamadan önce çalımayı düündüünüz kuruluun Türev Araçların Alım Satımına Aracılık Yetki Belgesi olup olmadıını kontrol ediniz. Türev araçların alım satımına aracılık faaliyeti konusunda yetkili olan banka ve sermaye piyasası aracı kurumlarını www.spk.gov.tr veya www.tspakb.org.tr web sitelerinden örenebilirsiniz. Tanımlar: Borsa : Vadeli lem ve Opsiyon Borsası A.. ni, Aracı Kurulu :Borsa üyesi olan ve Sermaye Piyasası Kurulu ndan Türev Araçların Alım Satımına Aracılık Yetki Belgesi almı olan, bu risk bildirim formunu imzalayan müterinin birlikte türev araçların alım satımına aracılık çerçeve sözlemesi imzalayacaı aracı kurum veya bankayı, Piyasa : Vadeli lem ve Opsiyon Borsası A.. sözlemelerinin ilem gördüü piyasaları, Vadeli lem Sözlemesi : Belirli bir vadede, önceden belirlenen fiyat, miktar ve nitelikte ekonomik veya finansal göstergeyi, sermaye piyasası aracını, malı, kıymetli madeni ve dövizi alma veya satma yükümlülüü veren sözlemeyi, Opsiyon Sözlemesi : Opsiyonu alan tarafa belirli bir vadede veya belirli bir vadeye kadar, önceden belirlenen fiyat, miktar ve nitelikte ekonomik veya finansal göstergeyi, sermaye piyasası aracını, malı, kıymetli madeni ve dövizi alma veya satma hakkı veren, satan tarafı ise yükümlü kılan sözlemeyi, 1
Uzun Pozisyon (Vadeli lem Sözlemelerinde) : Sözlemenin vadesi geldiinde sözlemeye konu tekil eden varlıı sözlemede belirtilen fiyattan ve belirtilen miktarda satın alma ya da nakdi uzlamayı salama yükümlülüünü, Uzun Pozisyon (OpsiyonSözlemelerinde) : 1) Alım opsiyonunda, sözlemenin vadesinde veya vadeye kadar olan fiyattan ve belirtilen miktarda satın alma ya da nakdi uzlamada bulunma hakkını, 2) Satım opsiyonunda, sözlemenin vadesinde veya vadeye kadar olan fiyattan ve belirtilen miktardan satma ya da nakdi uzlamada bulunma hakkını, Kısa Pozisyon (Vadeli lem Sözlemelerinde) : Sözlemenin vadesi geldiinde sözlemeye konu tekil eden varlıı sözlemede belirtilen fiyattan ve belirtilen miktardan satma ya da nakdi uzlamayı salama yükümlülüünü, Kısa Pozisyon (Opsiyon Sözlemelerinde) : 1) Alım opsiyonunda, sözlemenin vadesinde veya vadeye kadar olan fiyattan ve belirlenen miktardan satma ya da nakdi uzlamayı salama yükümlülüünü, 2) Satım opsiyonunda, sözlemenin vadesinde veya vadeye kadar olan fiyattan ve belirtilen miktardan satın alma ya da nakdi uzlamayı salama yükümlülüünü, Ters lem Pozisyon Kapatma : Aynı özelliklere sahip sözleme bazında olmak kaydıyla, söz konusu sözlemenin ilem gördüü piyasadaki son ilem gününe kadar uzun pozisyon karısında kısa pozisyon, kısa pozisyon karısında ise uzun pozisyon alınarak pozisyonun tasfiyesini, Opsiyon Primi : Opsiyon sözlemesini alan tarafın, opsiyon sözlemesini satan tarafa, sözlemede yer alan haklar karılıında ödemekle yükümlü olduu primi, 2
Kullanım Fiyatı : Opsiyon sözlemelerinde, sözlemeye konu olan varlıın alım veya satım hakkının vade süresince veya vade sonunda kullanılabilecei fiyatı, Uzlama Fiyatı : Gün sonlarında hesapların güncelletirilmesinde kullanılmak üzere sözleme türü bazında Borsa kuralları uyarınca hesaplanan fiyatı, Pozisyon Limitleri : Her bir sözleme, hesap ve/veya Borsa üyesi bazında, tüm teslimat vadelerinde toplam olarak veya aynı sözleme türü bazında çeitli teslimat vadelerinde ara toplam olarak sahip olunabilecek azami pozisyonu, Balangıç Teminatı : Pozisyon açılırken yatırılması zorunlu olan tutarı, Sürdürme Teminatı : Piyasadaki günlük fiyat hareketleri karısında güncelletirilen teminat tutarlarının koruması gereken alt sınırı, ifade etmektedir. RSK BLDRM (VADEL LEM VE OPSYON SÖZLEMELERNDE LEMLERLE LGL OLARAK YATIRIMCILAR ÇN GENEL AÇIKLAMALAR) lem yapacaınız aracı kurulu ile vadeli ilem ve opsiyon sözlemesi alım satım aracılıına ilikin olarak imzalanacak Türev Araçların Alım Satımına Aracılık Çerçeve Sözlemesi nde belirtilen hususlara ek olarak, aaıdaki hususları anlamanız çok önemlidir. 1. Aracı kurulu nezdinde açtıracaınız hesap ve bu hesap üzerinden Vadeli lem ve Opsiyon Borsası nda gerçekletirilecek tüm ilemler için Sermaye Piyasası Kurulu, Borsa ve Takas Merkezi tarafından çıkartılan ilgili her türlü mevzuat ve benzeri tüm idari düzenleme hükümleri uygulanacaktır. 2. Türev araçlar çeitli oranlarda risklere tabidir. Piyasada oluacak fiyat hareketleri sonucunda aracı kurulua yatırdıınız teminatın tümünü kaybedebileceiniz gibi, kayıplarınız toplam teminatınızı dahi aabilecektir. 3. Vadeli lem ve Opsiyon Borsası nda pozisyon almak üzere aracı kurulu nezdinde açtıracaınız ve teminat yatıracaınız hesabınızdan piyasada alım-satım ileminde bulunacaınız her vadeli ilem (futures) sözlemesi için en az Borsa nın belirledii tutarda bir balangıç teminatı yatırılması gerekmektedir. 4. Aracı kurulu tarafından yapılacak teminat tamamlama çarılarını istenen süre içinde ve ekilde yerine getirilmesi, aksi takdirde hiçbir ihbara gerek duymadan pozisyonun piyasa deerinden, özen borcu çerçevesinde zararına da olsa kapatılmasına razı olunması gerekmektedir.. 3
5. Borsa Yönetim Kurulu, mevzuatta yer alan belli koulların varlıı halinde, vadeli ilem ve opsiyon sözlemelerinin vade bitim tarihlerini belirlemeye veya belirlenmi olan vade bitim tarihlerini deitirmeye ve pozisyonları tasfiye etmeye yetkilidir. 6. Bir opsiyon sözlemesi alırsanız, opsiyonu kullanmadıınız takdirde riskinizi, opsiyon primi ve buna ek olarak ödeyeceiniz komisyon ve dier muamele ücreti ile sınırlamanız mümkündür. 7. Bir opsiyon satarsınız, görece küçük ters bir piyasa hareketinde, opsiyon satmakla elde ettiiniz prim ödemesini aabilecek sınırsız potansiyel kayıp riskini üstlenirsiniz. Opsiyonu yerine getirmeniz istendiinde, bunun üzerinde herhangi bir kontrol yetkiniz yoktur. Dolayısıyla, sadece yüksek sermayeye sahip deneyimli kiiler opsiyon satmaya teebbüs etmelidirler. 8. Opsiyonların birçok çeidi vardır ve kendinizi bir taahhüt altına sokmadan önce, aracı kurumunuzla yatırım ihtiyaçlarınız ve tip sözlemelere taraf olmanın içerdii riskler konusunda fikir alıveriinde bulunmalısınız. 9. Piyasanın sıkıık, likiditenin oldukça düük olduu, maksimum fiyat hareketinin gerçekletii bir ortamda, sistemde piyasa yapıcılıı mevcut ise; piyasa yapıcılarının en geni banttan kotasyon verdikleri piyasa artlarında, riski sınırlama imkanı veren arta balı emirler ile strateji emirleri de dahil olmak üzere aracı kurulu vasıtasıyla piyasaya iletilmesi istenilen emrin gerçeklememe ihtimali dikkate alınmalıdır. 10. Vadeli ilem sözlemesinde spread (fark veya yayılma) pozisyonu almak normal artlarda daha az risklidir. Ancak olaanüstü piyasa artlarında yayılma pozisyonu vadeli ilemler piyasasında dorudan uzun veya kısa pozisyon almaktan her zaman daha az riskli olmayabilir. 11. Kaldıraç etkisi nedeniyle, düük teminatla ilem yapmanın piyasada lehe çalıabilecei gibi aleyhe de çalıabilecei ve bu anlamda kaldıraç etkisinin tarafınıza yüksek kazançlar salayabilecei gibi zararlara da yol açabilecei ihtimali göz önünde bulundurulmalıdır. 12. Borsa tarafından, hesap ve firma bazında belirlenen pozisyon limitine ulaıldıı takdirde pozisyonunuzu kapatmak dıında vereceiniz emirler piyasada gerçeklemeyebilecektir. 13. Piyasadaki fiyat hareketleri, almı olduunuz pozisyon aleyhine gelitiinde hesabınız Borsa tarafından riskli hesap olarak belirlenebilir. Bu durumda Borsaya pasif emir girii yapılamayabilecektir. 14. Aracı kuruluun türev piyasalarda yapacaınız ilemlere ilikin tarafınıza aktaracaı bilgiler ve yapacaı tavsiyelerin eksik ve dorulanmaya muhtaç olabilecei tarafınızca dikkate alınmalıdır. 15. Vadeli ilem ve opsiyon sözlemelerinin alım satımına ilikin olarak aracı kuruluun yetkili personelince yapılacak teknik ve temel analizin kiiden kiiye farklılık arz edebilecei ve bu analizlerde yapılan öngörülerin kesin olarak gerçeklememe olasılıının bulunduu dikkate alınmalıdır. 16. Yabancı para cinsinden menkul kıymetlerde, yukarıda sayılan risklere ek olarak kur riskinin olduunu, kur dalgalanmaları nedeniyle Türk Lirası bazında deer kaybı olabilecei, devletlerin yabancı sermaye ve döviz hareketlerini kısıtlayabilecei, ek ve/veya yeni vergiler getirebilecei, alım-satım ilemlerinin zamanında gerçeklemeyebilecei ve teslimat öngörülen sözlemelerde fiziksel varlıın teslim edilmeme riskine de maruz kalınabilecei bilinmelidir. 4
17. lemlerinize balamadan önce, aracı kuruluunuzdan yükümlü olacaınız bütün komisyon ve dier muamele ücretleri konusunda teyit almalısınız. Eer ücretler parasal olarak ifade edilmemise, (sözleme fiyatının belli bir yüzdesi dıında) ücretlerin parasal olarak size nasıl yansıyacaı ile ilgili anlaılır örnekler içeren yazılı bir açıklama talep etmelisiniz. Komisyonun belli bir yüzde olarak tahsil edilecei durumlarda, sizin yatırdıınız paranın deil de, sözleme deerinin belli bir yüzdesi olarak tahsil edilecei eklinde anlamaya varmalısınız. bu türev araçlar risk bildirim formu, yatırımcıyı genel olarak mevcut riskler hakkında bilgilendirmeyi amaçlamakta olup, vadeli ilem ve opsiyon sözlemelerinin alım-satımından ve uygulamadan kaynaklanabilecek tüm riskleri kapsamayabilir. Dolayısıyla tasarruflarınızı bu tip yatırımlara yönlendirmeden önce dikkatli bir eklide aratırma yapmalısınız. MÜTER Tarih : Adı Soyadı/Ünvanı : mza : 5