ISSN 2148-8525 Tünel Teknolojileri Dergisi Eylül 2015 Yıl 2 Sayı 4 www.tunelteknolojisi.com Tünelmak, Ürünleriyle Sektöre Katkı Sunmaya Devam Ediyor Tünelcilik Sektöründe TCDD Haggloader: Hız Kazandırırken Maliyetini Çıkartıyor Yer Altı Kazılarında Karşılaşılan Jeolojik Sorunlar Yeni Avusturya Tünel Metodu (NATM)
İçindekiler 4 Editörden 6 Haberler 12 İzmir e Dev Yatırım: İzmir Körfez Tüp Geçiş Projesi 14 Avrupa Kıtası ile Britanya yı Deniz Altından Birleştiren Proje: Manş Tüneli 16 Zigana Tüneli İçin Çalışmalar Başlıyor 18 Tünelmak, Ürünleriyle Sektöre Katkı Sunmaya Devam Ediyor 22 Prekast Tünel Segmentleri 24 Titan Makina Sektörde Adından Söz Ettirmeye Devam Ediyor 28 Atlas Copco Serpent Havalandırma Maliyetlerinizi Azaltıyor 30 Meksika Crossover ının gözü, Kargı TBM inin üzerinde 32 Karayolu Tünellerinin Uzunluğu 450 Kilometreyi Geçecek 34 Tünelcilik Sektöründe TCDD 38 Tünel Güzergahı Araştırmalarında Yeni Bir Jeofizik Yöntem: AMT Yöntemi 42 Yer Altı Kazılarında Karşılaşılan Jeolojik Sorunlar 46 Etkinlik Takvimi 48 Reklam İndeksi
Editörden www.tunelteknolojisi.com Tünel Teknolojisi Dergisi Olarak Birinci Yılımızı Doldurmanın Gururunu Yaşıyoruz Volkan Okyay volkan@tunelteknolojisi.com Tünel Teknolojisi dergisi olarak 2014 yılı Ağustos ayında başladığımız yayın hayatımızda birinci yılımızı geride bırakmanın heyecanı ve gururu içerisindeyiz. Geçen yıl İstanbul da ilki organize edilen Tunnel Expo 2014 te gerçekleştirdiğimiz lansman ile yayın hayatımıza başlarken yeni yüzler ile tanışacağımızı, yeni dostlar edineceğimizi ve yeni firmalarla ile çalışmalar gerçekleştireceğimizi biliyorduk. Bugün geldiğimiz noktada bu hedeflere ulaşmış görünüyoruz. Bir yıl boyunca aldığımız pozitif geri dönüşler ve bizi daha da iyi hale getiren yapıcı eleştiriler için takipçilerimize teşekkürü bir borç biliriz. Tünel Teknolojisi dergisi olarak Tunnel Expo 2014 te başladığımız bu yolculuğa bu yıl da gerçekleştirilecek Tunnel Expo 2015 ile devam edeceğiz. Ülkemizin ilk ve tek tünel fuarı olarak organize edilen bu fuarda, Tünel Teknolojisi dergisi olarak standımızla yer alacağız. Ülkemizde artan tünel projelerine paralel olarak kullanılan teknolojiler ve elde edilen veriler her geçen gün artmaya devam ediyor. Projelere özel üretilen araç ve ekipmanlar, projeye özel karşılaşılan problemler ve bunların çözümleri için yapılan çalışmalar ülkemizi tünelcilik faaliyetleri konusunda önemli bir donanıma sahip kılıyor. Bu da ülkemizde yaptığımız çalışmaları yurt dışına taşımaya ve Türk firmalarının yurt dışında önemli projeleri hayata geçirmesine olanak sağlıyor. Bunun yansımalarını Türk firmalarının yurt dışında yaptıkları çalışmalardan görebiliyoruz. Özellikle son 10 yıldır açılan tüneller ile ülkemizde şehirler, bölgeler hatta kıtalar (İstanbul Boğazı altından inşa edilen tüneller gibi) birbirine bağlanıyor. Bu süreçte rekor sayılabilecek uzunluk ve genişlikte tünellerin bir kısmının inşası tamamlanırken bir kısmında ise çalışmalar halen devam ediyor. Ek olarak devlet tarafından yeni projeler kamuoyuna duyuruluyor. Bahsettiğimiz bu yeni projelerden birisi de 4. sayımızda detaylarını siz okuyucularımızla paylaştığımız İzmir Körfez Tüp Geçiş Projesi. İzmir Körfez Tüp Geçiş Projesi, İstanbul Boğazı nın altından inşa edilen tünellerin ardından ülkemizde deniz altından inşa edilecek ilk tünel olacak. Halen projelendirme aşamasında olan İzmir Körfez Tüp Geçiş Projesi için ÇED süreci başlatılmış durumda. Uzun zamandır konuşulan ve sonunda hayata geçirilen projelerden birisi olan Zigana Tüneli Projesi nde de ihale süreci sonuçlandı. Proje kapsamında ilk kazma Ağustos ayı içerisine vurulacak. Bu projeyle birlikte Karadeniz i iç kesimlere bağlayacak bir karayolu projesi daha hayata geçirilmiş olacak. Son 10 yılda açılan karayolu tünelleriyle ülkemizde 50 kilometre olan toplam tünel uzunluğu 200 kilometreye çıkmış durumda. Halen yapımı devam eden 100 den fazla projenin sonlanmasıyla da toplam karayolu tünel uzunluğu 450 kilometreyi bulacak. Bu yatırımlar sayesinde de yerleşim yerleri arasındaki mesafeler kısalırken zamandan ve yakıttan tasarruf sağlanacak. Böylece dışa bağımlı olduğumuz enerji konusunda ülke olarak önemli bir tasarrufa imza atmış olacağız. Derginin Adı Tünel Teknolojisi İmtiyaz Sahibi Mayeb Madencilik ve Yerbilimleri Basım Yayın Ltd. Şti Adına Onur Aydın Editör Volkan Okyay volkan@tunelteknolojisi.com Genel Koordinatör Onur Aydın onur@madencilik-turkiye.com Yazı İşleri Md O. Çağım Tuğ cagim@madencilik-turkiye.com Dış İlişkiler Hazal Birses hazal@madencilik-turkiye.com Grafik Tasarım-Uygulama Savaş Özyer savas@madencilik-turkiye.com İnternet Teknolojileri Bilgin B. Yılmaz bilgin@madencilik-turkiye.com Reklam İletişim info@tunelteknolojisi.com Hukuk Danışmanı Av. Evrim İnal evrim@madencilik-turkiye.com Yayın İdare Merkezi 1042. Cd. (Eski 4. Cd.) 1335. Sk. (Eski 19. Sk.) Vadi Köşk Apt. No: 6/8 A. Öveçler ANK. Tel : +90 (312) 482 18 60 Fax : +90 (312) 482 18 61 info@tunelteknolojisi.com Baskı Başak Matbaacılık ve Tanıtım Hiz. Ltd. Şti. Macun Mah. Anadolu Bulv. No: 5/15 Yenimahalle-ANKARA Tel: +90 (312) 379 16 17 Yerel Süreli Yayın ISSN 2148-8525 https://goo.gl/qqn4q3 /tuneltekdergisi /company/5339592 /tunelteknoloji 4 Eylül 2015
H İZMİR FABRİKA Adres: Yeni Foça Yolu üzeri 2. Km Aliağa - İZMİR Tel: 0 232 625 18 60 Fax: 0 232 625 19 66 mining@kocaergroup.com www.kocaergroup.com.tr h h h h h S S S S S S
Türkiye den Haberler www.tunelteknolojisi.com Gazipaşa Tünelleri Bu Yıl İçinde Hizmete Giriyor Akdeniz Sahil Yolu Projesi kapsamında yapımı devam eden ve Gazipaşa ile Anamur arasında inşa edilen 4 tünel, bu yıl içinde tamamlanarak hizmete giriyor. Eski Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Lütfi Elvan, Anamur-Gazipaşa yolundaki 4 tünelin bu yıl içinde tamamlanacağını ve tünellerden bir tanesinin 4.500 metre uzunluğu ile ülkemizin en uzun dördüncü tüneli olacağını belirtti. Faaliyete geçecek yeni tünellerle birlikte Antalya Anamur arasındaki mesafenin önemli ölçüde kısalması bekleniyor. Kop Tüneli nde 4 Kilometrelik İlerleme Sağlandı Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgelerini birbirine bağlayacak olan Erzurum Bayburt karayolu üzerinde inşa edilen, 2.409 rakımlı Kop Dağı Geçidi nde yapımı devam eden Kop Tüneli nin yaklaşık 4.000 metrelik bölümü tamamlandı. AA da yer alan habere göre Erzurum - Bayburt illerini birbirine bağlayan 2.409 rakımı ile kış aylarında Türkiye nin karla mücadele yönünden kritik geçiş noktalarından biri olan Kop Dağı nda yapımı devam eden tünel, her biri 6.500 metre uzunluğundaki çift tüpten oluşuyor. Yetkililer tarafından projede yer yer olumsuzluklarla karşılaşıldığı da belirtilirken tünelin geçtiği güzergâh, Doğu Anadolu fayı ile Kuzey Anadolu fayının kesiştiği, makaslama denilen çatlak zonunun tam orta kısmında yer alıyor. Bu sebeple aşırı derecede jeolojik sorunlarla karşılaşılıyor. Çalışmaları olumsuz yönde etkileyen bu sorunlar, çeşitli müdahalelerle ve mühendislik uygulamaları ile aşılmaya çalışılıyor. Karayolları Genel Müdürü Cahit Turhan konuyla ilgili olarak yaptığı açıklamada, tünellerde çalışmaların devam ettiğini, tünelin her iki ağzında kazı çalışmalarının % 50 den fazlasının tamamlandığını belirtti. Turhan açıklamasında, Kop Dağı 6 Eylül 2015 tünelini 2017 yılı başlarında trafiğe açmayı hedefliyoruz. Burası da Gümüşhanemizin, Bayburtumuzun, Erzurum la olan bağlantısında önemli bir geçit. Özellikle kış aylarında ulaşımın sekteye, zaman zaman da kesintiye uğradığı geçitte Kop Dağı tünelini hizmete almak suretiyle bu sıkıntıları ortadan kaldırmış olacağız dedi. Zigana ve Kop tünelleriyle birlikte ekiplerin kış aylarındaki kar mücadelesinde yaptığı maliyetleri de ortadan kaldırmış olacaklarını ifade eden Turhan, Kop Dağı geçidi mevcut kara yoluna göre yolu 5,5 kilometre kısaltacak. Burada da yüksek standartlı bir karayolu ulaşımı tesis etmiş olacağız. Bu yolların yapılması, bu altyapının gelişmesi, ulaşımın rahatlaması, bölgesel kalkınmaya ve gelişmeye ayrıca bölgede üretilen her türlü tabi kaynağın ve bölgeye gelecek yatırımın ekonomiye kazandırılmasında önemli rol oynayacaktır şeklinde konuştu. Haziran 2015 Tünel inşa çalışmalarının Erzurum girişi ile Bayburt çıkışındaki tüplerden eş zamanlı olarak sürdüğü öğrenilirken girişteki ve çıkıştaki toplam 4 tüpte ilerlemenin 4 kilometreye bulduğu öğrenildi. Tünelin tamamlanması için toplam 9 kilometrelik daha kazı yapılacak. Tamamlandığında projenin maliyetinin yaklaşık 400 milyon lira olması bekleniyor. Haziran 2015
Ovit Tüneli nde Işığa 3.800 Metre Kaldı Dünyanın en uzun ikinci karayolu tüneli olma özelliğini taşıyan, Rize yi Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerine bağlayacak Ovit Tüneli nde toplamda (her iki tüpte) 17.662 metrelik ilerleme sağlandı. Proje kapsamında her iki tüpte de geriye kazılması gereken 3.800 metre kalırken projenin yapılacak tüm çalışmaların ardından 2016 yılının Ağustos ayında tamamlanması hedefleniyor. Ovit Tüneli nde Yangın Çıktı Rize - Erzurum karayolu güzergâhında bulunan, 2.640 metre yüksekliğindeki Ovit Dağı nda yapımı süren Ovit Manisa-İzmir arasını karayoluyla 15 dakikaya indirmek için 9 Eylül 2011 tarihinde yapımına başlanan ancak projenin yapımını sürdüren firmanın 4 Kasım 2014 tarihinde iflas etmesi sebebiyle inşaatı duran Sabuncubeli Tüneli nde, 8 ay sonra çalışmalar tekrar başladı. İflas eden şirketin işçilere olan borcunun devlet tarafından ödendiği öğrenilirken şirketin 35 milyon dolarlık dış finansman kredisi de Karayolları Genel Müdürlüğü ne kaldı. CHA da yer alan habere göre Sabuncubeli Tüneli nin yapımı bundan sonra Kalyon İnşaat tarafından sürdürülecek. Yarım kalan tünelin tamamlanması için yaklaşık 150 milyon lira Antalya nın İbradı ilçesindeki Akdağ da 5 kilometrelik tek tüp şeklinde yapımı devam eden Demirkapı Tüneli nde çalışmalar sürüyor. Yapımına 2013 te başlanan ve İç Anadolu ile Akdeniz Bölgeleri ni birbirine bağlayacak olan Demirkapı Tüneli nde 1.920 metrelik ilerleme sağlandı. 12 metre genişliğinde inşa edilen tünelde günlük 8 metrelik ilerleme sağlanıyor. Demirkapı Tüneli nin tamamlanmasının ardından mesafenin 90 kilometre kısalması beklenirken tünelin 2016 yılının sonunda hizmete açılması hedefleniyor. Tüneli nde 15 Haziran 2015 tarihinde yangın çıktı. Yangın sonucunda dumandan etkilenen 20 işçi hastaneye kaldırıldı. Sabah saatlerinde meydana gelen olayda, tünelin son noktasında, beton püskürtme makinesinde çıkan yangın kısa sürede tünelin duman ile dolmasına neden oldu. Tünelin içerisinde bulunan 20 işçi dumandan etkilendi. Yanan iş makinesi itfaiye ekiplerince kısa sürede söndürüldü. Sabuncubeli Tüneli nde Çalışmalar Yeniden Başladı daha harcanacak. Proje kapsamında 4.080 ve 4.074 metrelik iki tünel açılması hedeflenirken toplam 6,5 kilometre bağlantı yolu yapılacak. Tünelin, 2017 yılının ilk üç ayı içinde tamamlanması öngörülüyor. Sabuncubeli Tüneli nin İzmir tarafında sol tüpte 1.416, sağ tüpte 1.341 metreye ulaşıldı. Manisa tarafındaki giriş yapısında ise sol tüpte 70 metreye, sağ tüpte 223 metreye ulaşıldı. Toplamda sağ tüpte 1.564, sol tüpte 1.486 metre ilerleme sağlandı. Bitirilmesi halinde tünel, İzmir-Manisa yolunun Sabuncubeli Konya-Antalya arasında Seydişehir- Akseki-Manavgat üzerinden sağlanan yola alternatif olacak yeni yol, Konya-Beyşehir- Derebucak-Gembos güzergâhından Gembos ve Eynif ovalarından geçerek, Antalya nın Serik ilçesine bağlanacak. Ambulanslar ile İkizdere ve Rize deki hastanelere kaldırılan işçiler yapılan müdahalenin ardından taburcu edildi. Temmuz 2015 mevkisinde 2,8 kilometre tünel ve 1,24 kilometre bağlantı yolu olmak üzere toplam 4,4 kilometre uzunluğunda 2x2 şeritli yoldan oluşacak. Temmuz 2015 Demirkapı Tüneli nde Çalışmalar Tüm Hızıyla Devam Ediyor Temmuz 2015 Eylül 2015 7
Ilgaz Tüneli nde Sona Doğru Ankara - Kastamonu arasındaki mesafeyi 1,5 saat kısaltacak olan Ilgaz Tüneli nin inşası sürüyor. Yapımına 2012 yılında başlanan tünelin inşaatının bu yılsonuna kadar tamamlanması hedefleniyor. Ankara yı; İnebolu, Abana ve Cide ye bağlayacak olan tünel ile Ilgaz Dağı geçişi 5,4 kilometre kısalarak 11.815 metreye düşecek. Böylece dağ geçiş süresi 25 dakika kısalarak, 8 dakikaya inecek. Günde yaklaşık 12 metrelik ilerleme sağlanan tünelde çalışmalar aralıksız sürüyor. Yaklaşık 5,5 kilometre gidiş, 5,5 kilometre de geliş olmak üzere toplam 11 kilometre uzunluğunda inşa edilen tünel, projelendirilip yapımı planlanan tüneller tamamlandığında Türkiye nin en uzun üçüncü tüneli olacak. Tünel İşletme Yönetmeliği Resmi Gazete de Yayınlanarak Yürürlüğe Girdi Karayolları Genel Müdürlüğü Tünel İşletme Yönetmeliği, 4 Ağustos 2015 tarihli ve 29435 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yönetmelik, Karayolları Genel 8 Eylül 2015 Müdürlüğü nün sorumluluk alanında bulunan veya ilgili mevzuat hükümleri uyarınca işletme hakkı verilen veya işletmesi devredilen, trafiğe açık tünellerde can ve mal güvenliği İki Kıtanın Deniz Altında Birleşmesine 75 Metre Kaldı Ülkemizin olduğu kadar dünyanın da önemli projeleri arasında sayılan, iki kıtayı deniz altından birbirine bağlayacak olan Avrasya Tüneli nde 3.340 metrelik kazı çalışmalarının bitmesine Ağustos ayı ortası itibarıyla 75 metre kaldığı açıklandı. Toplam karayolu uzunluğu 15,4 kilometre olacak tünel 3 etapta inşa ediliyor. Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı 2017 yılı ortalarında bitmesi planlanan projenin açılışını, projenin hızlı ilerlemesi nedeniyle daha erken bir tarihe çekti. Bakanlık Tüneli, Aralık 2016 tarihinde hizmete açmayı planlıyor. Tünel trafiği otomobil ve minibüsler ile sınırlandırılacak olup ağır taşıt, motorsiklet ve yayaların geçişine kapalı olacak. Tünelde internet, telefon bağlantısı ve her türlü elektromekanik sistem bulunacak. Tüm güvenlik önlemleriyle birlikte Temmuz 2015 yönünden trafik düzeninin sağlanması, trafik ve can güvenliğini ilgilendiren hususlarda alınacak tedbirler ile işletme koşullarının belirlenmesi amacını kapsıyor. Ağustos 2015 deprem güvenliği de ön planda tutulan ve 7,5 büyüklüğündeki sarsıntılara dayanıklı olarak tasarlanan tünel, olası tsunami dalgalarından etkilenmeyecek. Proje, yap-işlet-devret modeliyle, yaklaşık 1 milyar 245 milyon dolarlık finansmanla gerçekleştiriliyor. Projenin tasarım ve inşaatını gerçekleştiren firma, tünelin 24 yıl 5 ay süreyle işletilmesini de üstlenecek. Ağustos 2015
Mithatpaşa Tünellerinde Çalışmalar Kesintisiz Devam Ediyor Zonguldak ın trafiğini rahatlatması amacıyla hayata geçirilen Mithatpaşa Tünel Projesi nde çalışmalar 24 saat aralıksız devam ediyor. Yaklaşık 300 metre uzunluğunda olan Mithatpaşa-1 Tüneli nin giriş tarafının projesi tasdiklenirken çalışmaların Ağustos ayı içerisinde başlaması bekleniyor. Mithatpaşa-2 Tüneli nin çıkış ayağı olan İkinci Makas Mevkii nde de çalışmalar yine Ağustos ayı içerisinde başlayacak. Tünel inşaatının yerleşim yerlerine yakın olması Kuzey Marmara Projesi kapsamında inşa edilen iki tünelden biri olan T3 Çamlık Tüneli nde (kuzey tüpü 555 metre, güney tüpü 653 metre uzunluğunda) sona yaklaşılıyor. Tünelde kazılara eş zamanlı olarak beton kaplama işlemleri de devam ediyor. 22 metre çapı 236 metrekare kesit alanı ile Avrupa nın en geniş, dünyanın ise en nedeniyle yaşanan sıkıntılar hakkında bilgi veren şirket yetkilileri, özellikle patlatma çalışmaları sonrasında sıkıntılarla karşı karşıya kaldıklarını ancak bu konuda oldukça hassas hareket ettiklerini açıkladılar. Projede 24 saat aralıksız çalışıldığının altını çizen yetkililer, buradaki amacın bitirilecek tünellerin ardından Zonguldak trafiğini en kısa sürede rahatlatmak olduğunu söylediler. Tünelde Kaza Meydana Geldi: 1 İşçi Hayatını Kaybetti büyük üç tünelinden birisi olan T3 Çamlık Tüneli nde giriş ve çıkış bölgesinde bulunan portal inşaatı tamamlanırken aç-kapa yapılar ve fore kazık imalatları gerçekleştirildi. Tünelin kesit alanının büyük olması ve aynı zamanda jeolojik yapısının zayıf dayanımlı olması nedeniyle ilerlemeler pilot tünel uygulamasıyla gerçekleştiriliyor. Bu arada Mithatpaşa Tünel Projesi nde 10 Ağustos tarihinde meydana gelen bir olayda üzerine demir tabaka düşen 1 işçi hayatını kaybetti. Bağlık Mahallesi nde yapımı devam eden Tünel de yapılan patlatmanın ardından, Aytaç Çapri isimli işçi demir tabakanın altında kaldı. İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü (AFAD) ekiplerinin çalışması sonucunda bulunduğu yerden çıkarılan talihsiz işçinin hayatını kaybettiği öğrenildi. Ağustos 2015 T3 Çamlık Tüneli nde Beton Kaplama ve Kazı İşleri Eş Zamanlı Olarak Devam Ediyor Projenin, kazı destekleme bölümünün %65 i tamamlanırken kuzey tüp giriş tarafından da kazı destekleme çalışmalarına başlandı. Desteklemelerin tamamlanmasıyla birlikte beton bölümüne de başlanırken çelik kalıpla 12 metrelik kemer betonları yerleştirildi ve yaklaşık 50 metrelik bir ilerleme sağlandı. Ağustos 2015 Karahan Tüneli nde Son Aşamaya Gelindi Malatya yı Kayseri ye bağlayan Karahan geçişini 1,2 kilometre kısaltacak olan Karahan Tüneli nin % 95 i tamamlandı. Malatya-Kayseri-Ankara güzergâhında Doğu Anadolu daki 12 ilin batı ile bağlantısını sağlayan D300 kara yolunda yapımı yaklaşık 6 yıldır devam eden 1,6 kilometrelik Karahan Tüneli bu yıl tamamlanarak hizmete açılacak. Maliyeti yaklaşık 160 milyon TL olacak projeyle, 20 dakikada geçilen kesim 5 dakikada aşılacak. Temmuz 2015
Dünya dan Haberler www.tunelteknolojisi.com Türk Şirketinin de İçinde Yer Aldığı Konsorsiyum, Mekke Metro İhalesini Kazandı Kolin İnşaat, Suudi Arabistan Mekke metrosu ihalesini kazanan konsorsiyumda yer aldı. Fortune Türkiye nin haberine göre Kolin İnşaat, İspanyol Isolux Corsan ve Suudi Haif şirketleri ile birlikte Suudi Arabistan daki Mekke metrosunun iki hattını inşa edecek. Konsorsiyum, söz konusu iki hattın ihalesini 2,3 İsviçre de bulunan 57 kilometre uzunluğundaki Gotthard Base ve Japonya da bulunan 54 kilometre uzunluğundaki Seikan tünellerinin ardından gelen dünyanın 3. en uzun demiryolu tüneli Güney Kore de tamamlandı. Tamamlanması yaklaşık olarak 3,5 yıl süren 50,3 kilometre uzunluğundaki Yulhyeon tüneli, Güney Kore nin Gyeonggi şehri ile başkent Seul un güneyinde bulunan Suseo istasyonunu birbirine bağlayacak. 24 Haziran 2015 tarihinde açılış töreni yapılan tek tüp ve çift yola sahip tünelin Temmuz 2017 de tüm betonarme işlerinin tamamlanıp tren ulaşım hizmetlerine açılması planlanıyor. Suseo Yüksek Hızlı Demiryolu projesinin bir parçası olan Yulhyeon tüneli, toplam demiryolu hattının % 10 Eylül 2015 milyar dolarlık teklifle kazandı. Proje, Mekke metrosunun B ve C hatlarının yapımını içerirken B hattı 11,9 kilometre uzunluğunda ve 3 istasyondan oluşacak. C hattı ise 13 kilometre uzunluğunda olacak ve 6 istasyondan meydana gelecek. Konsorsiyum, mevcut yapıların ve tesislerin yıkılmasından, elektrik, su, doğalgaz gibi kamu 82 lik bir kısmını oluşturuyor. Ocak 2012 yılında açılmaya başlanan tünelde genel olarak delme-patlatma ve NATM ile acil destek metotları kullanılırken; tünelin kazı işlemlerine toplam hizmetlerinin ve yolların aktarımından sorumlu olacak. Metro çalışmalarının önümüzdeki yıl başlayıp 2019 yılına kadar sürmesi bekleniyor. Suudi Arabistan ın başkenti Riyad da 23 milyar dolar değerinde 6 hatlı metro sistemi, Cidde de ise 9,3 milyar dolar değerinde toplu ulaşım ağı inşa ediliyor. Dünyanın 3. En Uzun Demiryolu Tünelinin Açılışı Yapıldı Çinli Şirketten 2 Adet Yeni TBM Siparişi Yeni bir TBM satın alma anlaşması İtalyan şirketi CMC ile Çinli TBM üreticisi CREG arasında gerçekleşti. 17 Temmuz tarihinde yapılan anlaşma sonucunda İtalyan tünel inşaatı şirketi, Greater Beirut Water Supply Projesi nde kullanmak üzere 2 adet TBM satın aldı. 22,45 kilometre uzunluğunda ve 3,53 metre çapında kazılacak olan tüneller için kullanılacak olan TBM ler 3,53 metre çapında kesici kafaya ve 17 inçlik disk keskilere sahip olacak ve minimum 3 metre çapında kazı çalışması yapacaklar. Greater Beirut Water Supply Projesi TBM sinin uluslararası standartlara uygun olacak şekilde dizayn edildiğini belirten CREG Genel Başkanı Tan Shunhui, İki makina için detaylı bir yapım aşaması programı hazırladık ve bunları önümüzdeki Nisan ayı içerisinde sahaya ulaştırmayı planlıyoruz. şeklinde açıklamada bulundu. Temmuz 2015 bütçe içerisinden 3 milyar dolar ayrılırdı. Yulhyeon tüneli sayesinde Suseo ile Gyeonggi arası mesafe, yüksek hızlı tren vasıtasıyla 25 dakika içerisinde kat edilebilecek. Temmuz 2015 Temmuz 2015
Münih in Mega Tüneli Açıldı Münih in Luise-Kiesselbach-Platz bölgesinde son 8 yıldır yapım çalışmaları süren 2,5 kilometre uzunluğundaki tünel tamamlanarak trafiğe açıldı. Mittlerer Ring de yapılan 3 geniş tünelden sonuncusu olan bu tünel, sahip olduğu 8 şerit sayesinde Münih in güneybatısındaki trafik sorununu önemli ölçüde azaltacak. Toplam inşa edilme maliyeti 398,5 milyon euro tutan tünelin tamamlanmasının ardından son olarak bölgede restorasyon ve çevre düzenleme işleri de yapılarak 2017 yılında tüm işler nihai olarak tamamlanmış olacak. Bauer Spezialtiefbau nun içerisinde bulunduğu ortak girişim tarafından yapılan tünelin inşası 2009 yılı ortalarında başlanmıştı. Çevre dostu top-down metodu ile başlanan yapıma Luise-Kiesselbach-Platz bölgesinde açık kazı tünelcilik sistemi uygulandı. Çapı 900 mm ile 1.500 mm arasında değişen 10.091 kazık, 28.000 m 2 iksa kazığı duvarı, 780 destek kolonuna ek olarak jet grout ve çelik destekleme işlerinin de dâhil olduğu temel işlemler gerçekleştirildi. Temmuz 2015 Fehmarnbelt Fixed Link Tüneli Jeoteknik İhalesi Sonuçlandı Danimarka ile Almanya yı birbirine, 18 kilometre uzunluğundaki Fehmarnbelt Fixed Link Tüneli ile bağlayacak olan Femern şirketi, 2015 Jeoteknik Doğrulama Araştırma programı ihalesini Fugro nun kazandığını duyurdu. Almanya nın Baltık kıyısında bulunan Fehmarn ile Danimarka nın Lolland Adası ndan sonra yapılacak olan tünel için test platformlarını Temmuz ayında demirleyen Fugro, CPT (konik penetrasyon testi), sondaj ve jeoteknik laboratuvar işlerini yapmak üzere çalışmalara başladı. Temmuz 2015
Proje www.tunelteknolojisi.com İzmir e Dev Yatırım: İzmir Körfez Tüp Geçiş Projesi İzmir de yapılması planlanan Körfez Tüp Geçiş Projesi ile ilgili ÇED süreci başlatıldı. Proje kapsamında İzmir Körfez i altından yapılacak batırma tünelle kentin iki yakası raylı bir sistemle birbirine bağlanacak. Üçkuyular-Çiğli arasında yapılması planlan proje, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından hayata geçirilecek. Proje için çalışmalar ÇED onayından sonra başlayacak. 2.693 metrelik denizaltı batırma tüneli (tüp geçit) şeklinde inşa edilecek projenin maliyetinin 3 milyar 520 milyon TL olması bekleniyor. Proje kapsamında batırma tünel yanında 4,2 kilometre uzunluğunda Körfez Köprüsü, 880 metrelik yapay ada ve 16.400 metre raylı sistem inşa edilecek. Projenin trafik ve ulaşım etüdü, güzergâh ön projeleri, jeoteknik ve jeolojik etütler, tünel ön projeleri, fizibilite etütleri, yapay ada ön projeleri gibi hazırlık çalışmaları Yüksel İnşaat tarafından yürütülürken yatırımla ilgili ÇED dosyasını Dokay Çevre Mühendislik firması hazırlıyor. Firma yetkilileri, projeyle ilgili ÇED sürecinin yaklaşık 18 ay içerisinde tamamlanacağını belirtirken yatırıma başlamak için ihaleye çıkılabileceğini aktardı. Projenin inşaat aşamasında kuzey ve güneyde iki adet olmak üzere kırma eleme tesisi (İnşaat için gerekli malzemeyi sağlayacak taş ocağı), iki adet beton santrali ve bir adet de asfalt plent tesisi inşa edilecek. Kurulacak ek tesisler için Çevre Kanunu kapsamında ayrıca gerekli izinler alınacak. Konuyla ilgili olarak Hürriyet Gazetesi ne açıklamalarda bulunan iş dünyası temsilcileri de projeyi değerlendirme şansı buldular. Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) Başkanı Salih Esen projenin İzmir e çağ atlatacağını belirtirken bölgede pek çok kişiye de istihdam sağlanacağını söyledi. Esen, 2017-2022 arasındaki beş yıllık inşaat süresinin öne çekilmesini isterken projeyi çok iyi incelemek gerektiğini vurguladı. Müteahhitler Federasyonu Başkanı Necip Nasır ise projede geç bile kalındığını, inşaatın bir an önce başlanarak ve 2022 den önce bitirilmiş olmasının faydalı olacağını düşündüğünü belirtti. İnşaatın 200 yan sektöre katkı sağlayacağını, bu gibi büyük yatırımlarla kente önemli katma değer geleceğini ifade eden Nasır, projenin İzmir in en büyük sorunlarından biri olan işsizliğe de önemli çare olacağını söyledi. Projenin kentteki ulaşım damarlarını açacağını ve trafik konusunda önemli rahatlamalar olacağını söyleyen MÜSİAD Şube Başkanı Ümit Ülkü ise projenin hayata geçirilmesi ile İzmir in uluslararası imajına büyük katkı sağlanacağını, EXPO gibi uluslararası organizasyonlar için şansının artacağını belirtti. BASİFED Başkanı Levent Akgerman ise projeyle ilgili olarak yatırımın öne alınmasından çok, fayda-maliyet analizi gerektiğini vurgularken ekolojik soruna neden olmayacak altyapının hazırlanmasının önemine vurgu yaptı. ESİAD Başkanı Mustafa Güçlü de yatırımın ciddi bir iş olduğunu vurgularken projeyle ilgili düşüncelerini şu şekilde ifade etti: Kentin genel dokusunu ilgilendiren yatırımlar. Yapalım canım iyi görünüyor demek kulağa hoş geliyor. Herkes mutlu olur İnciraltı ndan 3-5 dakikada karşıya geçmeye. Ama işin teknik boyutu, şehircilik yanı var. Körfez in doğru 12 Eylül 2015
sirküle edilmesi bakımından da olası olumsuz etkilerin dikkate alınması gerekiyor. Ben evet ya da hayır demek yerine, Tüm yönleriyle incelenip ondan sonra karar verilmelidir diyorum. Kentin birçok ihtiyacı var. Öncelikler içinde bu yatırım gerçek bir önceliğe sahip mi, bu yönüyle de düşünülmeli. Bunlar masa başından karar verilecek şeyler değil. İzmir Körfez Tüp Geçiş Projesinin Detayları ΩΩÇiğli de 2.inci Ana Jet Üssü Mevkii nden başlayacak olan proje için Narlıdere Sahilevleri ne karayolu bağlantısı sağlanacak. ΩΩİzmir Körfez Tüp Geçiş Projesi nde yer alan raylı sistem hattı için güzergâh belirlendi. Karşıyaka Mavişehir den başlayacak olan güzergâh, İzmir Körfezi nden Üçkuyular a bağlanacak. ΩΩMarmaray benzeri bir sistemle kentin iki yakası birbirine bağlanacak. ΩΩİzmir Körfezi ne batırma tüneli (Tüp geçit) inşa edilecek. ΩΩKörfez içine ve Körfez yakasına iki yapay ada kurulacak. ΩΩÇiğli yi Balçova ya bağlayacak projeye göre, Körfez in iki yakası arasında ulaşım bütünlüğü sağlanması hedeflenirken, Körfez özel bir köprü ile geçilecek ve köprü bitiminde oluşturulacak yapay bir ada ve batırma tünel ile buradan gemilerin geçişine olanak sağlanacak. Ω Ω İzmir Çevre Yolu nu kısaltacak projede güzergâhın Mavişehir-Üçkuyular tramvay hattına verilmesi planlanıyor. İzmir Körfez Tüp Geçiş projesi kapsamında; 6 şeritli otoyol ve 2 şeritli raylı sistem güzergâhı oluşturulacak. Eylül 2015 13
Proje www.tunelteknolojisi.com Avrupa Kıtası ile Britanya yı Deniz Altından Birleştiren Proje: Manş Tüneli İngiltere nin Dover şehri ile Fransa nın Calais şehri arasında Manş Denizi nin altından inşa edilen ve 38 kilometre boyunca uzanan Manş Tüneli, dünyanın en önemli mühendislik çalışmalarından birisidir. İnşa edilen bu tünel sayesinde, iki ülke arasındaki ulaşım hızlı trenlerle 20 dakikaya kadar düşmüştür. Manş Denizi nin altından iki ülkenin birleştirilmesi fikri ilk kez 1800 li yılların başında ortaya atılmıştır. Manş Denizi nin tebeşir kayalarından meydana gelen tabanında kolayca tünel açılabileceğini düşünen bir Fransız mühendis, 1802 de Dover Boğazı nda iki kıyıyı birleştiren bir tünelin yapılmasını teklif etti. Napolyon tarafından beğenilen teklif o dönem savaş yüzünden askıya alındı. Bu tür teklifler 19. yüzyılda defalarca gündeme geldi. 1880 li yılların başlarında bazı özel kuruluşlar iki kıyı arasında bir demiryolu tüneli yapmak için kazılara bile başladılar. Tünel kazısı 1800 metreye ulaştığında basının, İngiltere nin güvenliği açısından projenin tehlikeli olduğu hakkında yürüttüğü kampanya nedeniyle durduruldu. Fransa ve İngiltere hükümetleri 1960 lı yılların ortalarında tünelin yapılması için tekrar anlaştılarsa da daha sonra yüksek maliyetleri gerekçe gösteren İngiltere, 1970 li yıllarda yapımı tekrar durdurdu. Bu süre içinde tünelin her iki taraftan 2,4 kilometrelik kısmı kazılmıştı. Manş Tüneli 1986 da tekrar gündeme geldi. Bu sefer iki ülke arasında sağlanan anlaşma ile proje hayata geçirilebildi. Proje, 4 bin kişilik ekip ile 7 yılda tamamlandı ve 21 milyar dolara mâl oldu. Manş Tüneli Projesi, 120 yıllık kullanım ömrüne göre inşa edilmiş olup bu süre zarfında oluşabilecek bozulmaların onarımlarının çok zor olduğu düşünülerek, 14 Eylül 2015
kullanılan her malzemede en yüksek kalite hedeflenmiştir. Bu sebeple hiçbir masraftan kaçınılmamıştır. Projede, milyonlarca metrik tonluk taş, toprak ve çamurun atılması için son derece gelişmiş 2 adet kazı makinesi kullanılmıştır. Makinelerin her biri bir lazer ışını yardımıyla yönlendirilmiştir. Kanalın üç boyutlu haritasını hafızalarında saklayan bilgisayarlar, lazer ışığının geliş açısını sürekli kontrol etmişlerdir. 1987 de inşaatına başlanan projede İngilizler ve Fransızlarda kendi kurdukları ekiplerle çalışmalara başladılar. Projedeki toplam kazı uzunluğu 153 kilometreydi. İngilizlerin tünel açma makinelerinin hızları Fransızlara oranla %25 daha fazlaydı. Fakat Fransızları nda avantajlarının olduğu durumlar vardı. Fransızlar ın da delme başlıkları su geçirmezdi ve çamurlu zeminde rahat ilerliyordu. Projede, tünel tavanı kaplanırken granit destekli özel bir beton hazırlandı ve bu özel beton nükleer reaktör duvarından bile daha dayanıklı olarak inşa edildi. Tünel açma çalışmalarında en çok yaşanılan zorluklardan birisi de yer altında yön bulmadır. Bu projede de doğru yönde kazı yapmak önemliydi ve kazı sırasında yön değişme durumu söz konusu olursa sonuçları kötü olabilirdi. Dev tünel kazma makineleri hedeften uzaklaşıp suya ulaşabilir ve tünel çökebilirdi. Mühendisler bunun için bir çözüm geliştirdi: Jeofizikçiler tünelin hedefinden sapmaması için tek bir katmanı kazmayı ve böylece tek bir doğrultuda ilerlemeyi amaçladılar. Seçilen kaya katman su geçirmemeli ve çatlamamalıydı. jeologlara mavi kireç taşı tünel boyunca yol gösterdi. Ayrıca suyun içerisinde yayılan özel bir ses dalgası yöntemi de kazı ekibine yönünü bulması konusunda kılavuzluk ediyordu. Bir başka dahice yöntem ise lazer ışıklarıyla tünelcilerin başlangıç noktalarına göre hareket değişimlerinin saptanması ve yönlerinin belirlenmesiydi. Fakat kazı alanında başka sorunlar da vardı. 1988 Mart ayında İngiliz tarafında bir anda sular tünel içine dolmaya başladı. Tünel tavanında çatlaklar oluştu ve bu olay tünelin izlediği kaya katmanında çatlaklar olduğu için meydana gelmişti. Jeologlar bunu öncede tahmin edememişlerdi. Onarımı için beton levhaların yerine demir dökme levhalar yerleştirildi. Fransızlar suya dayanıklı aletlerle çalıştıkları için çıkan suya karşı daha iyi mücadele ettiler. İngilizlerin yamaçlı kıyıları yüzünden depo alanı yoktu ve beton bloklar tavan kaplaması için yetiştirilemiyordu. Bunun için kazı sırasında çıkan toprak ve molozlar kıyıya dökülerek depo alanı oluşturuldu. 1987 yılında başlayan kazı çalışmaları 1991 yılında tamamlandı. Tüneller birleştiğinde hedeften sadece 35 santimetrelik bir sapma olmuştu. Tünel açmak için kullanılan dev tünel açma makineleri, çıkarılamayacak şekilde saplandığından gömülmek zorunda kalındı. Tünel açma işleminin ardından trenlerin geçmesi için raylar döşendi. Havalandırma sistemleri ve yeni trenlerde projeye dahil edildikten sonra 6 Mayıs 1994 tarihinde, projenin başlangıç tarihinden tam 7 yıl sonra (1 yıl gecikme ile) Manş Tüneli faaliyete geçti. Yapı üç tünelden oluşmaktadır. Bunlardan ikisi tren yolları için yapılmıştır ve 7,6 metrelik çapa sahiptirler. Ortadaki tünel ise acil durumlar, bakım ve havalandırma olarak kullanılmaktadır. Bu tünel 4,8 metrelik bir çapa sahiptir. Tüneller deniz yatağının 45 metre altında inşa edilmiştir. Bugün Fransa-İngiltere arası seyahat etmekte olan trenler 160 km/h gibi bir hızla tünelden 20 dakikada geçmektedirler. Eylül 2015 15
Proje www.tunelteknolojisi.com Zigana Tüneli İçin Çalışmalar Başlıyor Türkiye ve Doğu Karadeniz bölgesinin en önemli geçitlerinden olan Zigana Dağı na yapılması planlanan yeni tünelin inşasına Ağustos ayı sonunda başlanıyor. Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından ihalesi Haziran ayında yapılan 12,9 kilometrelik çift tüplü yeni tünelle ilgili firma ve kurum arasında sözleşme imzalandı. Yaklaşık 500 milyon liraya mal olması beklenen tünelin 3 yıl içerisinde tamamlanarak ulaşıma açılması planlanıyor. Tamamlandığında ülkemizin en uzun ikinci tüneli olacak Yeni Zigana Tüneli ile kış aylarında ulaşımda yaşanan sıkıntılar ortadan kaldırılmış olacak. Konuyla ilgili olarak Karayolları Genel Müdürü Cahit Turhan ın yaptığı açıklamada, Ovit Tüneli nden sonra Türkiye nin en uzun karayolu tüneli olacak olan Zigana Tüneli için ilerleyen süreçte yer teslimi yapılıp çalışmalara başlanacağını ifade eden Turhan, Bu tünelin yapılmasıyla Gümüşhane, Trabzon limanına daha da yaklaşacak ve yolun geometrik standardı daha da yükselmiş olacak. 90 kilometre olan bu güzergâhı 11 kilometre kısaltarak 79 kilometreye düşürmüş olacağız ve bu Zigana geçidindeki keskin virajlar, rampalar ortadan kalkmış olacak. Özellikle yağışlı, kar, buz olan mevsimlerde ulaşımda yaşanan sorun ve sıkıntılar yol kullanıcıları için ortadan kalkmış olacak. Bu da yol kullanıcılarına daha konforlu, daha güvenli bir ulaşım imkânı sağlarken daha da ekonomik bir ulaşım imkânı sağlamış olacak. dedi. Uygulama projesine göre tünel, Trabzon tarafından Güzelyayla yakınlarında yolun 45,8 nci kilometresinden 1.252 metre rakımdan girecek ve 12.888 metre sonra 1.211 metre rakımdan yolun 54,74 nci kilometresinde Köstere den çıkacak. Tünelde ayrıca iki adet tahliye dönüşü ve kaçış tüneli de planlandı. Gümüşhane tarafından Köstere girişinden itibaren hafif kavisle başlayan tünel % 3 lük eğim ile Trabzon tarafından daha yüksek bir kotta çıkacak. 16 Eylül 2015
ZİTRON 50 yıldır tasarlıyoruz, geliştiriyoruz, üretiyoruz...
Kapak Konusu www.tunelteknolojisi.com Tünelmak, Ürünleriyle Sektöre Katkı Sunmaya Devam Ediyor Ülkemizde her geçen gün sayısı artan tünel projeleri ile birlikte sektöre hizmet veren firmaların katkıları da çoğalarak sürüyor. Sektöre bu katkıyı sunan firmalarından birisi olan Tünelmak ın Yönetim Kurulu Başkanı Haydar Yıldırım ile bu sayımızda tünel sektörü, makine ve ekipmanlar üzerine bir söyleşi gerçekleştirdik. Dünya ekonomisinin, teknolojinin ve yaşam kalitesinin ilerlemesi için sanayi devrimi ile başlayan düzenli ve mekanize üretim faaliyetleri, günümüzde gerçekleştirilen inşaat faaliyetlerinin de gelişmesine ve önemli projelerin ortaya çıkmasına sebep oldu. Toplumlarda artan refah ortamı ve gelişen ticari faaliyetler, insanların seyahat gereksinimini en üst noktaya çıkarırken zamanın doğru kullanılması da önemli bir husus olarak karşımıza çıktı. Bu ihtiyaçlardan yola çıkan insanoğlu kendisine aşılması güç yolları hedef seçti. Dağları deldi, denizlerin altından geçti. Tüm bu işleri yaparken de hedeflerini her zaman bir ileri aşamaya taşıdı ve teknolojiyi sonuna kadar kullandı. Geçmişte, on yıllar boyunca süren tünel açma çalışmaları artık günümüzde birkaç yıl ile sınırlı ve bu teknolojik devrimin en önemli kazancı da makine sektöründe yaşandı. Gelişen teknoloji sonucu üretilen makineler ile dağlar daha kolay delinir oldu. Ülkemizde de bu teknolojik devrimin izlerini dünya markası olma yolunda emin adımlarla ilerleyen firmalarda görüyoruz. Yıldırım Hidrolik ile birlikte faaliyet gösteren Tünelmak da sektörde bu yolda ilerleyen firmaların başında geliyor. Şirket, kurulduğu 2010 yılından itibaren ülkemiz tünelcilik sektörüne teknolojik birikimini sunarak, ürettiği makine ve ekipmanlar ile önemli bir katkı sağlıyor. Tünel teknolojisi dergisi olarak biz de bu önemli firmanın Yönetim Kurulu Başkanı Haydar Yıldırım ile tünel sektörüne yönelik bir söyleşi yapma şansı bulduk. Yıldırım, söyleşimize kendisini ve Tünelmak ı anlatarak başladı: Tünelmak ı, 2010 yılında Yıldırım Hidrolik ten kazandığımız deneyimleri makine üretimine yansıtma amacıyla kurduk. Benim sektördeki şahsi deneyimim Dizelmak ve Yıldırım Hidrolik olmak üzere 40 yılı aşmakta. Biz 40 yılı aşkın süredir endüstri, denizcilik, vinç, inşaat, madencilik, tünelcilik demir çelik ve beton sektörünün önde gelen 18 Eylül 2015
Tünelmak ın Yönetim Kurulu Başkanı Haydar Yıldırım kuruluşlarına hidrolik silindir, yedek parça ve ekipman üretiyoruz. Ayrıca TBM gibi yer altında çalışan büyük iş makinelerinin de hidrolik silindir üretimi ve revizyonunu yapıyoruz. Beton sektörü için yaptığımız makina revizyon ve yedek parça üretimlerinden yadsınamayacak bir deneyim kazandık ve bu birikimi makina imalatında kullanmaya karar verdik. Söyleşimizde deneyimleri hakkında bilgiler veren Yıldırım, 40 yılı aşan tecrübesiyle sektöre katkı sunmuş ve sunmaya da devam ediyor. Şirketin ürün gamı hakkında da sohbet etme şansı yakaladığımız Yıldırım, bizlere ürünleri hakkında da bilgiler verdi: Tünelde ihtiyaç duyulan makinelerin önemli bir kısmını üretiyoruz. Ürün gamımız içerisinde hidrostatik ve powershift yürüyüşlü 4x4, araç üstü ve çekili tip püskürtme beton pompalarının (shotcrete) yanı sıra kaya delici, kavlak tarama makinesi, personel taşıyıcı, sepetli platform, çekili tip beton pompası, mini tünel kamyonu gibi makineler bulunuyor. Tünel ve kapalı maden işletmelerinde ihtiyaç duyulan ekipmanların birçoğunu sağlayabiliyoruz. Yıldırım, ürettikleri makinelerin hakkında ise şu bilgileri veriyor: Bildiğiniz gibi inşaat makineleri teknolojiyi kullanarak şantiyelerdeki işleri kolaylaştırmak ve hızlandırmak amacıyla üretilmekte. Şantiyedeki makinenin kullanım ve bakım kolaylığı, makinenin gücü ve verimliliği kadar önemli iki konudur. Biz de teknolojiyi en verimli şekilde kullanıp, şantiyede kullanım ve bakım kolaylığı sağlayacak makineler üretiyoruz. Bir ürünü hem sade hem de maksimum fayda sağlayacak şekilde üretebilmek deneyim ve bilgi gerektirir. İnşaat sahalarındaki iş yoğunluğunun ve zorlukların bilincindeyiz, dolayısıyla amacımız müşterimize kullanımı ve bakımı kolay, işe maksimum düzeyde fayda sağlayacak makineler üretmek. Tüm inşaat makineleri zor şartlar altında çalışıyor. Fakat tünel ekipmanlarını farklı bir yere koymak lazım. Yer altında çalışan makineler gerek tünel gerekse maden makineleri dünyanın en zor şartları altında çalışan makine grubudur diyebiliriz. Burada katma değer sağlayan faktörlerin başında makinenin dış etkenlere karşı korunaklı hale getirilmiş olması yer alıyor. Çünkü tüneldeki çevresel faktörler makineleri çok etkiliyor. Örneğin; Tünelmak makinelerinin tamamında, kullanılan komponentler modüler bir sistem ile koruma altına alınmıştır. Sistem içerisindeki parçalar her türlü darbeye, korozyona, beton partiküllerine ve diğer kimyasallara karşı korunmaktadır. Bu tasarım, arıza oranını ve yedek parça giderlerini minimize etmektedir. Sohbetimizde üretimlerini gerçekleştirdikleri makine ve ekipmanların avantajlarından bizlere bahseden Yıldırım, sektörde yerli bir üretici olmanın avantajları ve dezavantajlarını ise şu şekilde aktarıyor: Tünelmak ı kurduğumuz ilk 1-2 yılda bizim için en büyük dezavantaj yabancı markalarla rekabet etme güçlüğüydü. Sektörde yerleşmiş bir yabancı marka makine iyidir algısı vardı. Deneyimlediğimiz en büyük dezavantaj buydu. Fakat biz bu algıyı çok kısa sürede değiştirmeyi başardık. Bizimle aynı ürün gamına sahip, bir zamanlar pazar lideri olan yabancı markalar şu an Türkiye de çok nadiren tercih edilmekte. Yerli üretici olmanın avantajı ise daha hızlı servis ve yedek parça sağlıyor olmak ve fiyat uygunluğu elbette. Eylül 2015 19
Tünelmak, ürün gamında yer alan çeşitlilikle de müşterilerine avantajlar sunarken yeni çıkardığı makinelerle de ürün çeşitliliğini zenginleştirmeye, geliştirdiği yeni teknolojileri müşterilerine sunmaya devam ediyor. Son dönemde lansmanı yapılıp piyasaya sürülen makineler ve özellikleri ile ilgili olarak Yıldırım şu ifadeleri kullanıyor: Son dönemde çıkardığımız üç yeni makinemiz var. Bir tanesi Adroit 450 HG adını verdiğimiz jeneratörlü püskürtme beton pompası. Adroit 450 HG üzerinde kompresör ve jeneratör bulunduğu için açık saha beton uygulamaları yalnızca bir operatör ile yapılabiliyor. Klasik yöntemde beton püskürtme işleminin yapılabilmesi için jeneratörün ve kompresörün çekilmesi, hat bağlanması ve uygulamaya alınması gerekirken Adroit 450 HG, tüm bu ekipmanları üzerinde bulundurduğu için personel giderlerini minimize ediyor ve zamandan kazandırıyor. İkinci makinemiz özellikle dar kesit maden ve tünellere yönelik tasarlanan Adroit 510 adını verdiğimiz kavlak tarama makinesi. Mekanize tünel ve madencilik için hazırlanan bu makinenin en önemli özelliği boyutlarıdır. Makinenin genişliği 1500 mm, yüksekliği 1800 mm dir. Adroit 510 operatörsüz bir şekilde ilerleyebiliyor. Yani operatör radyo kontrol ile makineyi hareket ettirip, kırıcının çalışacağı bölgeye getiriyor, makineyi konumlandırıyor ve kırma işlemi başlıyor. Ayrıca makine belden kırma olduğu için manevra kabiliyeti çok yüksek. Bu makinenin ucuna kırıcı, delici, forklift çatalı, riper, kepçe gibi ataşmanlar takılabilir. Son olarak üçüncü makinemiz de Adroit 530 olarak isimlendirdiğimiz mini jumbo. Dar kesit tüneller ve madenler için tasarlandı. Ölçüleri yine yukarıda sözünü ettiğim kavlak tarama makinesiyle aynı boyutlardadır. Son yıllarda ülkemizde hayata geçirilen tünel projeleri, sektöre büyük bir ivme kazandırırken ekonomiye de önemli bir canlılık sağlamıştır. Tünelcilik faaliyetleri önümüzdeki dönemde devam edecek, özellikle hızlı tren projeleri, yeni karayolu tünelleri bu yatırımların başını çekecek gibi gözüküyor. Tünelmak Yönetim Kurulu Başkanı Haydar Yıldırım da tünel sektörünün şuan ki durumu ve geleceği hakkındaki düşüncelerini bizimle şöyle paylaşıyor: 20 Eylül 2015
Türkiye de devam eden ve yeni başlayacak olan çok önemli projeler var. Öncelikle projelerin önemli bir kısmı ulaşım ile ilgili bu açıdan değerlendirdiğimde ülkemiz ve toplum için bu gelişimin çok faydalı olacağına inanıyorum. Özellikle büyük şehirlerde yer altını ne kadar verimli kullanırsak yer üstündeki hayatımız o kadar kolaylaşıyor. Diğer yandan sektörün bir ferdi olarak baktığımda ise inşaat sektöründeki canlılığın iş makineleri sektörü üzerindeki olumlu etkisi elbette bizleri mutlu ediyor. Yıldırım ın da sözünü ettiği gibi ülkemiz tünel sektörünün geleceği oldukça parlak. Bu da sektörün gelişmesinin süreceğini, yeni projelerin hayata geçmesiyle yeni makine ve ekipmanlara ihtiyaç duyulacağını gösteriyor. Tünelmak gibi sektörün önde gelen bir firması için de geçmiş referanslar oldukça fazla önem arz ediyor. Bugün Tünelmak, sektörde başarısını kanıtlamış ve dünyadaki en son teknolojileri kullanarak üretimlerini sürdüren ve bu felsefe ile başarılara imza atan bir şirket olarak yoluna devam ediyor. Şirket başarısını, gerçekleştirdiği çalışmalarla yurt içinde ispatlarken yurt dışında da artırarak sürdürme niyetinde ve bu amaçla yeni makineleri, yeni projeleri kendi tesislerinde, konusunda uzman ekibiyle hayata geçiriyor. Eylül 2015 21
Tanıtım www.tunelteknolojisi.com Prekast Tünel Segmentleri Murphy Pipelines Ltd. tarafından 2009 yılında dizayn ve yapımı gerçekleştirilen Harefield-Southall Gaz Hattı, elektrik ve gaz dağıtım firması National Grid tarafından Batı Londra nın gaz ihtiyacını karşılamak için ihale edilmiştir. Toplam 18,5 kilometre uzunluğundaki 27 bar gaz boru hattının yerleşim bölgesine isabet eden ve bu nedenle yerin 21 metre altında yapımı gereken 976 metrelik kısmı TBM tüneli olarak prekast segmentler kullanılarak yapılmıştır. Prekast beton kaplamaları, betonarme halkalardan oluşan 7 segment parçası ve 1 adet anahtar parçasından oluşmaktadır ve toplamda 2,59 metre iç çapında bir tünel kesitini oluşturmaktadır. Prekast segmentlerde 7 kg/m 3 BarChip yapısal makro sentetik fiberleri kullanılmış, bunun dışında herhangi bir ek donatılamaya ihtiyaç duyulmamıştır. Prekast Tünel Segmentleri ATENA modelleme programinda Sonlu Elemanlar Metodu ile (Finite Element Analysis) dizayn edilmiştir. Prekast Segmentler lokal bir prekast üreticisi fabrikada BarChip makro sentetik fiberler betona karıştırıldıktan sonra dik kalıpların içerisine dökülmesi sureti ile üretilmiştir. Segmentler şantiyeye gönderilmeden önce fabrikada deneme amaçlı olarak birleştirilmiş ve istenen toleransların elde edildiği görüldükten sonra paralel bir şekilde şantiyeye nakledilmiştir. Harefield-Southall Gaz Hattı tünelinin 976 metrelik TBM tüneli kısmında kullanılan prekast segmentlerin tümü BarChip makro sentetik fiberleri kullanılarak üretilmiştir. Segment prekastları tüm dizayn kriterlerini karşılamış ve segmentlerin kaldırılarak yerine monte edilmesi sırasında makro sentetik fiberlerin olası zararları minimize ettiği tespit edilmiştir. Korozyona uğrama problemi yaşamayan segment betonları bugün de tüm dizayn kriterlerine uygun olarak işlevini sürdürmektedir. BarChip makro sentetik fiberleri tüm bunlara ek olarak projenin karbon salınım miktarını da önemli ölçüde düşürmüştür. Principal stress and cracks in deformed Atena model (at load = 113.0 kn) depicted minimum cracks width= 0.2 mm Principal stress max. (MPa) 295 247 198 15 1,02 0,532 0,0476-0,436-0,92 deformation scale: 15 Vertical displacements in deformed Atena model (at load= 113.0 kn) Time: 226.000 ATENA x64 V. 5. 0 29123 License 447 JKP EPC Projenin Özeti Proje Adı ve Yeri: Harefield-Southall Gaz Hattı İngiltere Proje Sahibi: National Grid Elektrik ve Gaz Dağıtım Müteahhit Firma: Murphy Pipelines Ltd. Tünel Tipi: Gaz transferi için kullanılacak TBM tüneli Zemin Sınıfı: Londra kili (katı, yüksek sağlamlıkta kil) Hat Uzunluğu ve Derinliği: 976 metre uzunluğunda ve 21 metre derinlikte Hedef Beton Dayanımları: C45/55, 5 N/ mm 2 eğilme dayanımı; 2,4 N/mm 2 artık dayanım Tünel Çapı: 2,59 metre iç çap; 2,95 metre dış çap Segment Miktarı: 7 adet segment, 1 adet yamuk şeklinde anahtar parçası Segment Ölçüleri: Segment genişliği: 1 metre, segment kalınlığı: 0,18 metre Segment Donatılaması: Makro sentetik fiber Kullanılan Segment Donatı Miktarı :z7 kg/m 3 BarChip 22 Eylül 2015
İCT İNŞAAT REKLAM
Tanıtım www.tunelteknolojisi.com Titan Makina Sektörde Adından Söz Ettirmeye Devam Ediyor Titan Makina Ltd. Şti., yer altı madenleri, tüneller ve baraj inşaatları için üretimini yaptığı makinalar ve temsilcilikleri ile çözüm ortağınızdır. Şirketimiz ISO 9001, ISO 14001, OHSAS 18001 kalite sertifikalarına sahip olup, üretimini yaptığı tüm makinalar da TÜV SÜD tarafından onaylanmış CE belgeleri ile bu makinaların kabinlerinde olması gereken ROPS ve 2. Seviye FOPS sertifikalarına sahiptir. Şarj Kamyonu, Vinçli Kamyon, Makas Platform ve Sepet Platform imalatları ile yer altı madenciliğinde yurt dışına bağımlılığı büyük ölçüde azaltmıştır. Aynı zamanda yedek parça ve servisteki hızlı hareket kabiliyeti ile sektörde takdir toplamaktadır. Titan Makina, 2003 yılında üretimine başladığı Titan IS Serisi Kamyon Üzeri Beton Püskürtme Makinalarını, 2010 yılında tasarımını tamamladığı 4x4 şasi üzerine monteli Titan IS26 ve IS21 Beton Püskürtme Makinalarını Türkiye ve dünya pazarına sunmuştur. Aynı dönemde tasarımı tamamlanmış olan Titan TM05 Beton Mikserleri ve Titan DK16 Damperli Kamyon satışları ile de Türkiye de pazar lideri durumundadır. Yurt dışına ihraç ettiği makinalar ile sektördeki yerini, dünya pazarında da sağlamlaştırmaktadır. Titan Makina, yer altı madenlerinin ihtiyacı olan Personel Taşıyıcı, ANFO 24 Eylül 2015
Titan Makina 2012 yılında imalatını tamamladığı ön yüzü beton kaplı barajlar için Beton Finişeri ile Türkiye deki birçok projede inşaat firmalarının çözüm ortağı olmuş ve yurt dışına yaptığı ihracat ile adını sadece Türkiye de değil dünyada da duyurmuştur. Titan Makina, 2 yıl önce Sanayi Bakanlığı Ar-Ge Destek Programı dahilinde tasarımına başladığı ve 2014 yılı sonu itibarıyla imalatını tamamladığı Titan JM2 Jumbo nun tanıtımını, Türkiye nin en önemli fuarlarından olan Maden 2014 ve Komatek 2015 de yapmıştır. Her biri sektörlerinde öncü olan, KTI Plersch Kaltetechnik GmbH - Beton soğutma sistemleri, Vimatek Srl - Hidrolik beton vibratörleri, ITC SA Maden tünel kazı ve yükleme makinaları, Robit Rocktools Ltd - Kendinden delen süren sistemleri, Jennmar - Zemin sağlamlaştırma ve tahkimat sistemleri, Supanchor Rock Reinforcement Co. Kendinden delen bulonlar, ECE Cogemacoustic SA Maden ve tünel havalandırma fanları ve JP Jensen Ventilation AB - Havalandırma fantüpleri, uluslararası çözüm ortaklarımızdır. Hedefimiz, satışı 300 adete ulaşan makinalarımıza yenilerini ekleyerek dünya çapında sektörün vazgeçilmez markası olmaktır. 26 Eylül 2015
www.bilgimuhendislik.com.tr BBA KENDİNDEN EMİŞLİ SANTRİFÜJ DRENAJ POMPALARI
Tanıtım www.tunelteknolojisi.com Atlas Copco Serpent Havalandırma Maliyetlerinizi Azaltıyor Yer altı madenlerinde ve tünellerde havalandırma; zehirli gazları seyreltmek ve yok etmek, termal olarak ortamı kontrol altında tutmak, yanmalı dizel motorlar ve insanlar için oksijen sağlamada gereklidir. Havalandırmanın esas amacı, yer altındaki tüm çalışma alanlarında ve geçiş yollarında, başka herhangi bir şekilde kontrol edilemeyen kontaminantların kabul edilebilir bir seviyeye seyreltilmesi için yeterli miktarda temiz havayı sağlamaktır. Uygun havalandırma olmadan, herhangi bir kazı çalışması imkânsızdır. Tünelcilik ve madencilikte kullanılan havalandırma sistemleri biri dizi karmaşık zorlukla karşı karşıyadır. Yetersiz havalandırma, üretkenliği azaltarak enerji maliyetlerini arttıracaktır. Havalandırma, operasyona bağlı olarak iş döngüsü sırasında değişkenlik gösterebilir. Delik delme, toplam havalandırma kapasitesinin sadece %30-40 ını gerektirirken, nakil ve taşıma operasyonu çok daha fazla kapasite gerektirir. Genel olarak, maksimum havalandırma kapasitesi sadece patlatma ve cevher/pasa nakliyesi sırasında gereklidir. Eski havalandırma sistemlerinin çoğunda, havalandırma kapasitesi ayarlanamaz. Sistemler her zaman %100 kapasitede çalışır ve tünel ya da madene gereğinden fazla temiz hava sağlar ve seyreltilmesi/uzaklaştırılması gereken zararlı gaz veya duman olmadığı durumlarda bile, sirkülasyon yaratarak, zaten temiz olan havanın da çıkışına neden olur. Bu durumda, yüksek miktarda havanın çıkarılmasıyla basıncın düşmesine, enerji tüketiminin artmasına ve toplam işletim maliyetlerinin yükselmesine neden olur. Havalandırma, tünel ve maden kazısında temel ve uzun vadeli bir maliyet olduğu için genellikle toplam enerji tüketiminin %35-45 ine denk gelir - potansiyel kazanımlar sağlanabilecek bir operasyondur. Enerji ve maliyetten tasarruf edebilmek adına, Serpent havalandırma sistemi; hali hazırdaki operasyona uygun şekilde ihtiyacınız olan havayı tam oranında temin edecek güce sahiptir. Örneğin, patlatmadan sonra havadaki dumanı hızlıca uzaklaştırmak için hava debisini arttırabilir ve duman uzaklaştırıldıktan sonra yine önceki hızda normal çalışma moduna dönebilirsiniz. Tek hız ayarlı havalandırma sistemleri yerine Serpent i tercih ederek, enerji maliyetlerinizde %50 ye yakın tasarruf sağlayabilirsiniz. Atlas Copco nun yer altı havalandırma sistemlerine, madencilik ve inşaat sektörü için yeni ve farklı bir kimlik verildi. Maden ve tünellere temiz hava sağlayan ve önceden SwedVent olarak bilinen bu ürünler artık Serpent adı altında pazara sunuluyor. Serpent, tünel ve maden operasyonlarında kullanılan tam bir havalandırma sistemi. Güvenli, yüksek 28 Eylül 2015