2. Baz k saltmalar n sonuna konur. Dr. Bar fl Ayd n Fevzi Pafla Cad. 3. Say lardan sonra s ra bildirmek için konur. Sonucu ilân ediyorum: 1. Ali, 2. Kemal, 3. Can oldu. Hepsini tebrik ederim. Virgül (,) 1. Birbiri ard nca s ralanan efl görevli kelimelerin aras na konur. Ekmek, fleker, zeytin ald m. Sevgili arkadafllar, 2. Hitap için kullan lan kelimelerden sonra konur. 157
Soru flareti (?) Soru bildiren cümle veya sözlerin sonuna konur. Saat kaç? Annen evde mi? Ünlem flareti (!) Sevinç, ac, korku, flaflma gibi duygular anlatan cümlelerin sonuna konur. Ay, elim yand! Yaflas n, s nav kazand m! Eyvah, geç kald m! 158
Kesme flareti ( ) 1. Özel adlara getirilen ekleri ay rmak için konur (-e, -i, -de, -den ekleri). Cem e Cem i Cem de Cem den 2. Say lara ve k saltmalara getirilen ekleri ay rmak için konur. Okullar eylülün 19 uncu günü aç ld. TBMM nin aç l fl günü. TV yi kapat. 159
Uzun Çizgi ( ) Bu iflarete konuflma çizgisi de denir. Yaz da sat r bafl na yaz lan konuflmalar göstermek için kullan l r. Bekçi sordu: Kimsin? Adam cevap verdi: Ben Ali. K sa Çizgi (-) 1. Sat ra s mayan kelimeler bölünürken sat r sonuna konur. Ben Ankara Cumhuriyet lkö retim Okulunda okuyorum. 2. Dil bilgisinde heceleri göstermek için kullan l r. 160
ALIfiTIRMALAR 11 1. Afla daki noktalama iflaretlerinin karfl lar na adlar n yaz n z.......,......?......!... 2. Afla daki bofl sat rlar n sonuna noktalama iflaretleri konmufltur. Noktalama iflaretlerine uygun cümleler oluflturunuz....?...!... 3. Afla daki bofl sat rlara, baflta verilen noktalama iflaretini kullanarak birer cümle yaz n z.,............ 161
ALIfiTIRMALAR 12 1. Afla daki yaz n n noktalama iflaretlerini tamamlay n z. ( ) Ne yap yorsun( ) ( ) Mektup yazaca m( ) ( ) Birlikte yazal m( ) ( ) Çok sevinirim( ) 2. Afla da yaz lan tekerlemenin noktalama iflaretlerini koyunuz. Bu ne( ) Uzun urgan( ) Bu denir( ) Leblebi sultan( ) Ne yersin( ) Yemifl( ) Ne içersin( ) Süt içerim( ) Ne dökersin( ) Su( ) Verdi im süt piflti mi( ) Piflti( ) Gelin han m içti mi( ) çti( ) 162
TEST 10 1. Bar fl ders çal fl yor cümlesinin sonuna hangi noktalama iflareti konulmal d r? A. (?) B. (.) C. (!) 2. Birinci s n fta m okuyorsun cümlesinin sonuna hangi noktalama iflareti konulmal d r? A. (.) B. (?) C. (!) 3. Afla daki cümelelerden hangisinin sonuna ünlem iflareti konulmal d r? A. Oh, bugün hava çok güzel( ) B. Ali, bu kalem senin mi( ) C. Kimse d flarda kalmas n, ya mur ya acak( ) 4. Hangi cümlede (,) iflareti do ru kullan lm flt r? A. Ali Osman Kemal Can Bar fl ilk önce siz oynay n. B. Ali, Osman Kemal Can, Bar fl ilk önce siz oynay n. C. Ali, Osman, Kemal, Can, Bar fl ilk önce siz oynay n. 5. Hangi cümlenin sonuna nokta konulmaz? A. Neden bizimle gelmedin B. Babam eve geldi C. Ayfle okuldan gelmedi 163
YAZIM KURALLARI mi Soru Ekinin Yaz l fl Soru cümlelerinde soru bildiren kelimenin sonuna gelen mi, mu ekleri kelimeden ayr yaz l r. Örnek Annem geldi mi? Araba çal fl yor mu? Golü att n m? Ö retmen güldü mü? Dikkat! mi soru ekinden sonra gelen ekler, mi soru ekine bitiflik yaz l r. Örnek Bizim eve gelir misiniz? Topu Ali ye atar m s n z? de ba lac dahi anlam ndad r. Ayr bir kelime oldu u için kelimeden ayr yaz l r. Örnek Annem de geldi mi? Siz de bize gelir misiniz? Annem de, babam da pazara gitti. 164
TEST 11 1. mi soru eki hangisinde yanl fl yaz lm flt r? A. güldünmü? B. ald n m? C. geldi mi? 2. Hangi seçenekte -de eki yanl fl yaz lm flt r? A. Bahçede köpek var. B. Da da kar var. C. zmirde deprem olmufl. 3. Hangisinde de ba lac yanl fl yaz lm flt r? A. Babamda maça gitti. B. Okulda Atatürk ü and k. C. Annem evde pasta yap yor. 4. Afla daki cümlelerden hangisinin yaz m yanl flt r? A. bir y lda dört mevsim vard r. B. Bir y lda on iki ay vard r. C. Bir hafta yedi gündür. 5. Hangi noktalama iflareti cümlenin sonunda bulunmaz? A. nokta B. virgül C. soru iflareti 165
Efi SESL KEL MELER Dilimizde baz kelimeler ayn sesle yaz ld hâlde birden fazla anlam vard r. Bu tür kelimelere efl sesli kelimeler denir. Örnek Çay içelim. Bu çay geçilmez. Yüz tane koyun var. Ben yüzme biliyorum. Yaz tatili Bana mektup yaz. 166
ALIfiTIRMALAR 13 Afla daki efl sesli kelimeleri de iflik anlamlar ile birer cümlede kullan n z. Karfl s ndaki bofl sat ra yaz n z. 167
TEST 12 1. Afla da verilen kelimelerden hangisi efl sesli bir kelimedir? A. gül B. papatya C. karanfil 2. Afla da verilen kelimelerden hangisi efl sesli bir kelime de ildir? A. büyük B. kaz C. yafl 3. Hangi cümlede efl sesli kelime kullan lm flt r? A. Güzelim üzülme, annen gelir. B. Sen de ona fliir yaz. C. Babam para verdi. 4. Hangi cümlede yüz kelimesi say anlam nda kullan lm flt r? A. Neden yüzünü as yorsun? B. Ali a an n yüz koyunu var. C. Buraya yüzerek geldim. 5. Hangi cümlede kaz kelimesi hayvan ad anlam nda kullan lmam flt r? A. Art k kazlar gelmeye bafllad. B. Kaz, kaz ifli bitiremedik. C. Dedemin bir sürü kaz var. 168
Temalarla ÖRNEK Metin Çal flmalar Ö RENME - Ö RETME SÜREC Haz rl k Anlama Metin Arac l ile Ö renme Kendini fade Etme Ölçme ve De erlendirme 169