BÖLGELER KONUŞUYOR Yurdumuzda 7 coğrafi bölge vardır. Bu bölgelerin genel özellikleri aşağıda verilmiştir. Lütfen önce dikkatlice okuyup daha sonra deftere yazınız. KARADENİZ BÖLGESİ: Ben Karadeniz Bölgesi yim. Azgın Karadeniz in getirdiği yağmur bulutlarıyla bölgemi oldukça sularım. Biraz bencilim galiba ki yağmur bulutlarının iç bölgelere geçmesini istemem. Bu konuda bana kıyıya paralel ve düz uzanan Kuzey Anadolu Dağları yardımcı olur. Bu dağların arasındaki Kalkanlı ve Kop geçitleriyle iç bölgelere bağlanılır. Bol yağmur aldığım ve akarsuların denizime dökülmesi nedeniyle deniz suyum tuzlu değildir. AKDENİZ BÖLGESİ Ben Akdeniz Bölgesi yim. Kıyı boyunca uzanırım. Yurdumuzun en sıcak bölümüyüm. Benim de kıyılarıma düz ve paralel uzanan sıradağlarım var. Onun için kıyılarım fazla girintili çıkıntılı değildir. Bu sıradağlara Toros Dağları diyorlar. Bölgem sıcak olduğundan ve orman olmadığından fazla yağmur almaz. Buharlaşma fazladır. Denizime fazla akarsu dökülmez, bunun için denizim çok tuzludur. Gülek Boğazı ve Sertavul Geçidi benim bölgemdedir. MARMARA VE EGE BÖLGESİ Biz Marmara ve Ege Bölgesi yiz. Birbirimize benzer yönlerimiz fazladır. Dağlarımız tek tektir. Özellikle Ege Bölgesi nde tek dağlar fazladır. Bunun için kıyıları girintili çıkıntılıdır. Bizim bölgemiz fazla yüksek değildir. İklim olarak da birbirimize benzeriz. Yetiştirdiğimiz ürünler de hemen hemen aynıdır. Marmara Denizi iç denizdir. Ege Denizi açık denizdir. Balıkçılık, endüstri, turizm her ikimizde de gelişmiştir. Yurdumuzun insanları bizi çok beğendiği için oldukça fazla göç alırız. Bu göçlerde yüzey şekillerimizin, ürettiklerimizin, doğa ve hava şartlarımızın, sanayimizin etkisi çoktur. İÇ ANADOLU BÖLGESİ Ben İç Anadolu Bölgesi yim.benim herhangi bir denize kıyım yoktur. Geniş ovalarım ve platolarım var. En önemli ovalarım Çubuk, Konya ve Eskişehir ovalarıdır. Haymana, Cihanbeyli, Obruk ve Bozok önemli platolarımdır. Geniş ve düz arazim nedeniyle yurdumuzun tahıl ambarı sayılırım. Ülkemizin tahıl ihtiyacının önemli bir bölümü benden karşılanır. Ayrıca yurdumuzun ikinci büyük gölü olan Tuz Gölü benim bölgemdedir. DOĞU ANADOLU BÖLGESİ Ben Doğu Anadolu Bölgesi yim. Yüksek dağlarım, zorlu kış günlerim vardır. Benim bölgemde yaşam şartları ağırdır. Arazim elverişli olmadığından
tarımdan çok hayvancılık gelişmiştir. Yurdumuzun en yüksek dağı olan Ağrı Dağı ve en büyük gölümüz olan Van Gölü benim bölgemdedir. Ayrıca Tendürek, Süphan, Nemrut Dağı gibi sönmüş yanardağlarım vardır. Elazığ, Malatya, Erzincan, Yüksekova, ve Muş Ovaları ile Erzurum ve Kars Platoları benim bölgemdedir. Benim bölgemin insanları başka bölgelere göçüyor, bu da beni çok üzüyor. Yeryüzü şekilleri, hava şartları, sanayinin gelişmemiş olması insanları göçe zorluyor. GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ Ben yurdumuzun en küçük bölgesi olan Güneydoğu Anadolu Bölgesi yim. Nüfusum da azdır.gaziantep ve Şanlıurfa Platolarım var. Harran ve Suruç ovalarında pamuk üretimi yapılmaktadır. Fırat ve Dicle nehirleri üzerinde kurulan Güneydoğu Anadolu Projesi(GAP) barajlar topluluğu bölgeme hareketlilik getirdi. Bu projede yer alan Atatürk Baraj Gölü yurdumuzun üçüncü büyük gölüdür. Sulama ve elektrik üretiminde kullanılmaktadır. MARMARA BÖLGESİ Genel Özellikleri 1) Yükseltisi en az olan bölgemizdir. 2) Ekili-dikili arazi oranı ile 1. sıradadır. 3) İklimler arası geçiş özelliğine sahiptir. Tarım ürünlerinin çeşidi fazladır. 4) Kümes hayvancılığı ve ipekböcekçiliğinde 1. sıradadır.
5) Nüfus ve nüfus yoğunluğu, göç alma ve şehirleşme bakımından başta gelir. 6) Sanayi tesisleri ve enerji tüketiminde 1. sıradadır. 7) Ulaşım ağının en geniş olduğu bölgedir. 8) Turizm gelirleri en yüksek olan bölgedir. 9) Her iki kıtada da (Avrupa ve Asya) toprakları vardır.iki kıtayı birbirinden İstanbul Boğazı ile Çanakkale Boğazı ayırmaktadır. Dağlar: Ortalama yükseltisinin az olduğu bölgede yerşekilleri engebeli bir yapıya sahip değildir. Trakya daki Işık, Koru ve Yıldız Dağları ile Samanlı ve Uludağ en önemli dağlarıdır. Ovalar: Ovaların fazla olduğu bir bölgemizdir. Balıkesir, Adapazarı, Bursa, Karacabey ve İnegöl Akarsular: Sakarya, Meriç, Ergene, Susurluk ve onun kolları Nilüfer ve Kemalpaşa çaylarıdır. Göller: Küçükçekmece, Büyükçekmece, Durusu, Sapanca, Manyas Kuş Gölü, İznik, Ulubat gölleri İklim: Farklı iklimler arasında bir geçiş alanıdır. Bölgede Akdeniz, Karadeniz iklimleri ile Karasal iklim görülür. Bitki Örtüsü: Kuzey Marmara da Karadeniz iklimi görüldüğü için orman; Güney Marmara da Akdeniz iklimi görüldüğü için maki; iç kesimlerde de karasal iklim görüldüğü için bozkır bitki örtüsü hakimdir. Nüfus: İstanbul-İzmit yöresinde nüfus sanayinin etkisiyle kalabalıktır iken diğer yörelerde seyrektir. Tarım: Ayçiçeği, zeytin, tütün, şekerpancarı, pirinç ve mısır yetiştirilir Hayvancılık: İpekböcekçiliği, kümes hayvancılığı yaygındır. Yeraltı Kaynakları: Volfram, bor minerali, doğalgaz, mermer, demir ve linyit Turizm: Edirne Selimiye Cami, Kırkpınar, Kapıkule Gümrük Kapısı, Çanakkale Truva, Uludağ, Kuş Gölü, Gelibolu Yarımadası, Topkapı Sarayı KARADENİZ BÖLGESİ
Genel Özellikleri: 1) Yüzey şekilleri çok dağınıktır. Ovalık alanları azdır. 2) Dağlar kıyıya paralel olarak uzanır ve bunun sonucunda yaylalar görülür. 3) Orman bakımından en zengin bölgemizdir. 4) En fazla yağış alan bölgemizdir. ( Özellikle Doğu Karadeniz ve Rize ) 5) Yağışlı bölgelerin çokluğu heyelanlı bölgeleri artırmıştır. 6) Çay, fındık, mısır, keten-kenevir üretiminde Türkiye de birinci sıradadır. 7) Balıkçılığın % 80 i bu bölgede yapılır. 8) Doğu Karadeniz kesiminde dağınık yerleşme yaygındır. 9) En fazla göç veren bölgemizdir. 10) Taşkömürü ve bakır üretiminde birinci sıradadır. 11) Tek doğal limanı Sinop tur. 12) Akarsu rejiminin nispeten düzenli olduğu tek bölgedir. 13) Bölgede Çarşamba ve Bafra delta ovaları vardır. 14) Dağlar denize paralel olduğu için kıyı ile iç kesim arasındaki ulaşım zordur ve geçitlerle sağlanır. Kop ve Zigana önemli geçitleridir. Dağlar: Rize, Giresun, Kaçkar, Çimen, Kop, Mescit, Yalnızçam, Canik, Küre, Ilgaz, Köroğlu, Bolu ve Akçakoca. Ovalar: Ova bakımından fakirdir. Bölgedeki iki önemli delta ovası Çarşamba ve Bafra ovalarıdır. Akarsular: Çoruh, Kelkit, Kızılırmak, Yeşilırmak, Filyos, Bartın, Sakarya. Göller: Tortum, Sera, Abant, Yedigöller, Uzungöl. İklim: Kıyı kesiminde her mevsim yağışlı olan Karadeniz iklimi, iç kesimlerde ise Karasal iklim görülür. Bitki örtüsü: Kıyı kesiminde orman, iç kesimlerde bozkır hakimdir. Nüfus: Kıyı kesiminde nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının üzerinde iken iç kesimlerde nüfus yoğunluğu azdır. Kıyı kesiminde dağınık, iç kesimlerde toplu yerleşme görülür.
Tarım: Çay, fındık, keten-kenevir, tütün, pirinç, mısır. Yeraltı Kaynakları: Taşkömürü, bakır, linyit. Turizm: Türkiye nin en yeşil bölgesidir. Yaylaları, ormanları, akarsuları, denizi ile yeşil ve mavinin kucaklaştığı bir bölgemizdir. Bolu-Abant, Yedigöller, Safranbolu Evleri, Sümela Manastırı, Uzungöl Yaylası İÇ ANADOLU BÖLGESİ Genel Özellikleri: 1) Etrafı dağlarla çevrili olduğundan en az yağış alan bölgemizdir. 2) Plato ve ovaların en geniş yer kapladığı bölgemizdir. 3) Nadasa bırakılan toprakların en fazla olduğu bölgemizdir. 4) Yüzey şekilleri sade ve düz olduğundan ulaşım kolay sağlanır. 5) Küçükbaş hayvancılığın en çok yapıldığı bölgemizdir. 6) Toplu yerleşme hakimdir. 7) Volkanik dağlar çoktur. 8) Bitki örtüsü genellikle bozkırdır. Çünkü Karasal iklim yaşanmaktadır. 9) Buğday, arpa, çavdar, yeşil mercimek, patates, şeker pancarı, nohut üretiminde birinci sıradadır. Dağlar: Sivrihisar, Sündiken, Hınzır, Kızıldağ, Tecer Dağları; Volkanik dağları ise Karadağ, Karacadağ, Hasan Dağı, Melendiz ve Erciyes Dağı dır.
Ovalar: İç Anadolu Bölgesinde platolar arasında ovalar vardır. Konya, Ankara, Kayseri, Eskişehir. Akarsular: Kızılırmak, Sakarya. Göller: Tuz Gölü, Akşehir, Eber, Seyfe, Tuzla. İklim: Denizden uzak olması ve etrafının dağlarla çevrili olmasından dolayı Karasal iklim koşulları etkilidir. Bitki Örtüsü: Bozkırdır. Nüfus: Ankara, Konya, Kayseri, Eskişehir gibi sanayinin geliştiği ve ulaşım bakımından elverişli yerlerde nüfus kalabalıktır. Tarım: Tahıl tarımı yaygındır. Buğday, arpa, çavdar, yulaf, şeker pancarı, patates, yeşil mercimek, fasulye. Hayvancılık: Bitki örtüsünün bozkır olması küçükbaş hayvancılığın ( koyun ve keçi ) gelişmesine neden olmuştur. Yeraltı Kaynakları: Krom, linyit, demir, lületaşı, kaya tuzu, çinko. Turizm: Ürgüp- Peribacaları, Göreme, Mevlana Müzesi, Karatay Medresesi, Gök Medrese, Konya- Alaaddin Cami, Ankara- Atakule GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ Genel Özellikleri: 1) En küçük yüzölçümüne sahip bölgemizdir. 2) En az nüfuslu bölgemizdir. 3) En yüksek yaz sıcaklıklarına bu bölgede rastlanır. 4) En az ormanlık alana sahiptir. 5) Türkiye de petrolün büyük bölümü ve fosfatın çoğu bu bölgeden sağlanır. 6) En fazla kırmızı mercimek, Antep fıstığı ve susam bu bölgeden elde edilir.
7) Buharlaşmanın fazla olmasından dolayı en kurak bölgemizdir. 8) Bölgede doğal göl yoktur. 9) GAP projesi ile su sorunu çözülecek ve tarım ürünlerinin çeşit ve miktarı artırılacaktır. Dağlar: Kuzeyde Güneydoğu Toroslar uzanır. Karacadağ, Mazo Dağı, Mardin Eşiği. Ovalar: Altınbaşak, Suruç, Viranşehir ve Ceylanpınar. Platolar: Antep, Urfa, Adıyaman ve Diyarbakır. Akarsular: Dicle ve Fırat. Göller: Doğal göl yoktur. Sadece Baraj gölleri vardır. İklim: Karasal iklim görülmektedir. Bitki Örtüsü: Bozkırdır. Nüfus: Nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının üzerindedir. Özellikle Antep, Torosların güneyi ve akarsu boylarında yoğunluk fazladır. Tarım: Tarımda sulama ve kuraklık sorunu vardır. GAP la sulama sorunu çözüldüğünde bölgeden elde edilen tarımsal ürün miktarı artacaktır. Antepfıstığı, üzüm, pamuk, karpuz, kırmızı mercimek, buğday, arpa, susam ve nohut. Yeraltı Kaynakları: Petrolün tamamına yakını bu bölgeden çıkarılır. Doğalgaz, linyit ve fosfat. Turizm: Şanlıurfa- Balıklıgöl, Adıyaman- Nemrut, Hasankeyf. EGE BÖLGESİ
Genel Özellikleri: 1) Dağlar denize dik uzanmaktadır. 2) Ege kıyıları girintili çıkıntılı olduğu için, denize kıyısı en fazla olan bölgemizdir. 3) Kıyı kesimlerde Akdeniz iklimi, iç kesimlerde dağların yüksekliği arttığı için karasal iklim görülür. 4) Zeytin, üzüm, haşhaş, incir gibi tarım ürünlerinde Türkiye nin en fazla üretim yapan bölgesidir. 5) Linyit madeninin bol olması nedeni ile bölgede termik enerji üretimi gerçekleştirilir. 6) Ekonomik alanda Türkiye nin en gelişmiş ikinci bölgesidir. 7) Ülke turizminin bel kemiği Ege bölgesidir. 8) Kurtuluş Savaşı nın en önemli bölümlerinden biri Kütahya-Afyon savaşları bu bölgede olmuştur. Dağlar: Bölgenin kıyı kesiminde kırıklı dağlar vardır. Dağlar kıyıya dik olarak uzanır. Bunlar: Kaz, Yunt, Boz, Aydın ve Menteşe Dağlarıdır. Batı Anadolu da ise Emir, Murat ve Sandıklı dağları bulunmaktadır. Ovalar: Ülkemizde çöküntü ovalarının en fazla görüldüğü bölgemizdir. Büyük Menderes, Küçük Menderes, Gediz, Bakırçay, Menemen, Balat Akarsular: Bakırçay, Gediz, Büyük Menderes, Küçük Menderes Göller: Göllerin en yoğun olduğu bölgelerimizdendir. Bafa ve Marmara gölleri İklim: Kıyı kesiminde Akdeniz iklimi görülür. Bu iklim dağların denize dik uzanmasından dolayı iç kesimlere kadar sokulur. İç Batı Anadolu bölümünde karasal iklim görülür. Bitki Örtüsü: Akdeniz ikliminin görüldüğü yerlerde maki; karasal iklimin yaşandığı iç kesimlerde ise bozkır vardır. Nüfus: Çöküntü ovalarının bulunduğu yerlerde nüfus sıktır. Menteşe yöresinde ise engebeli arazi olduğu için nüfus seyrektir. Tarım: Bölgede zeytin, üzüm, pamuk, tütün, incir, haşhaş, şekerpancarı, tahıllar
Hayvancılık: Arıcılık, küçükbaş hayvancılık Yeraltı Kaynakları: Linyit, krom, zımpara taşı, mermer, demir, uranyum, demir, cıva, bor Turizm: Efes Antik Kenti, Pamukkale, Milet Antik Kenti, Bergama, Çeşme, Bodrum, Marmaris, Kuşadası, Afyon ve Denizli Kaplıcaları, Fethiye, Didim, Gökova DOĞU ANADOLU BÖLGESİ Genel Özellikleri: 1) Bölge en büyük yüzölçümüne, en fazla yükseltiye ve en engebeli yapıya sahiptir. 2) Cilo ve Ağrı Dağlarında Türkiye nin en büyük buzulları bulunur. 3) Türkiye nin en yüksek dağı (Ağrı) ve en büyük gölü ( Van Gölü) buradadır. 4) Hayvancılık tarımın önündedir. En fazla büyükbaş hayvan da bu bölgede yetiştirilir. 5) Maden bakımından ve hidroelektrik potansiyeli bakımından Türkiye de 1. sıradadır. 6) Nüfus yoğunluğu en az olan bölgemizdir. 7) En uzun kışlar ve en kısa yazlar bu bölgede yaşanır. 8) Suyu en bol akarsular ( Fırat ve Dicle) bu bölgededir. 9) En düşük sıcaklıklar bu bölgede ölçülmüştür. 10) En fazla kar yağışı ve en fazla don olayı bu bölgemizde görülür Dağlar: Bu bölgede dağlar 3 sıra halinde uzanır : 1) Güneyde Güneydoğu Toroslar ile Buzul Dağları 2) Ortada Mercan, Karasu, Munzur ve Palandöken 3) Kuzeyde Çimen, Kop, Allahüekber ve Yalnızçam
Volkanik dağları ise Ağrı, Tendürek, Süphan ve Nemruttur. Ovalar: Elbistan, Malatya, Elazığı, Bingöl, Muş, Erzurum, Erzincan, Tercan, Kağızman, Pasinler ve Iğdır. Platolar: Erzurum, Kars ve Ardahan. Akarsular: Fırat, Dicle, Aras ve Kura. Göller: Van, Erçek, Hazar, Çıldır, ve Nazik. İklim: Bölgede Karasal iklim hakimdir. Bitki Örtüsü: Bozkırdır. Yükseklerde ormanlar da bulunur. Nüfus: Nüfus yoğunluğu en az olan bölgemizdir. Elazığ ve Malatya da nüfus diğer illere oranla daha yoğundur. Tarım: Bölgede ekili-dikili alanlar azdır. Buğday, arpa, şeker pancarı, tütün ve pamuk. Hayvancılık: Büyükbaş hayvancılık çok gelişmiştir. Yeraltı Kaynakları: Demir, krom, bakır, linyit, oltu taşı, çinko, kaya tuzu. Turizm: Ani Kalesi, İshak Paşa Sarayı, Van Gölü Gezileri, Palandöken Kayak Merkezi. AKDENİZ BÖLGESİ Genel Özellikleri: 1) Orman bakımından Türkiye de 2. sıradadır. 2) Kıyı uzunluğunda 2. sıradadır. Boyuna kıyı tipi görülür. 3) Yer fıstığı, turunçgil, muz, gül ve soya fasulyesi üretiminde 1. sıradadır. 4) Muz yalnız bu bölgemizde yetiştirilir. 5) Karstik şekillerin en çok görüldüğü bölgemizdir. 6) Kışları en ılık, yazları en uzun geçen bölgemizdir. 7) Toros Dağları iç bölgelere ulaşımı güçleştirir ve deniz etkisinin içerilere girmesini engeller. Aynı zamanda kıyı kesimini İç Anadolu Bölgesinden gelen soğuk havalardan korur. 8) Yıllık sıcaklık ortalamasının en fazla olduğu bölgemizdir. 9) Gülek, Belen, Sertavul ve Çubuk geçitleri kıyıyı iç kesimlere bağlayan önemli geçitlerdendir.
Dağlar: Beydağı, Elmalı, Sultan, Çiçekbaba, Batı Toroslar, Tahtalı, Aladağ, Binboğa Dağları, Orta Toroslar içinde kıyıya paralel olarak uzanır. Ovalar: Bölgedeki ovaları 3 grupta inceleyebiliriz: 1) Tektonik Ovalar= Amik, Islahiye, Maraş ve Burdur. 2) Karstik Ovalar= Elmalı, Tefenli, Bozova, Korkuteli, Kestel ve Avlan. 3) Delta Ovaları= Çukurova, Silifke. Akarsular: Seyhan, Ceyhan, Asi, Göksu, Manavgat Çayı, Köprü Çay, Dalaman Çayı, Aksu. Göller: Kovada, Eğirdir, Beyşehir, Suğla, Salda, Söğüt, Budur ve Acıgöl. İklim: Bölgenin kıyı kesiminde Akdeniz iklimi görülürken, iç kesimlerinde Karasal iklim görülür. Bitki Örtüsü: Kıyı kesimlerde maki, iç kesimlerde bozkır. Nüfus: Çukurova, Antalya yöresi ile Mersin ve İskenderun çevresinde nüfus yoğundur. Teke, Taşeli yarımadası ile Göller yöresi ve Toroslarda nüfus azdır. Tarım: Turunçgil, pamuk, muz, soya fasulyesi, susam, mısır, yerfıstığı; iç kesimlerde şeker pancarı, tahıllar, haşhaş, gül. Hayvancılık: Kıl keçisi yetiştirilir. Turizm: Antalya ili Türkiye nin turizm başkenti olarak bilinir. Düden Şelalesi, Damlataş Mağarası, Aspendos, Side, Manavgat Şelalesi, Perge Kalıntıları, Cennet Cehennem. bypatara