AYDIN SULTANHİSAR NYSA ANTİK KENTİ VE SU TÜNELİ 08 AĞUSTOS 2013 MEHMET BİLDİRİCİ
MEHMET BİLDİRİCİ 1661 17-08-2013 AYDIN SULTANHİSAR NYSA GEZİSİ 08 Ağustos son antik kent gezisi Nysa kentine idi. Nysa kenti Seleucos Krallığı döneminde krallık ailesinden bir prenses adına kurulmuş olup kimliği bilinmemektedir. Gerçekten Helenistik dönemde Anadolu da pek çok kent kurulmuştur. Anadolu da Helenistik dönem öncesi sayıları çok az da olsa kentler vardı, Hitit Başkenti Hattusas, Urartu başkenti Tusba (Van), Lidya başkenti Sardes, Truva gibi, Efes, Milet gibi kentler de Büyük İskender öncesi kurulmuş Helen kentleriydi. Helenistik dönemde kent kuruluşları hızla artmıştır. Nysa da başkenti Antakya olan Seleucos Krallığı döneminde kurulmuştur. Karia kenti sayılmaktadır. Roma döneminde çok gelişme göstermiştir. Türk döneminde yaşam yoktur. Kent hakkında en çok bilgiler Amasya doğumlu Coğrafya nın babası olarak bilinen STRABO dur (M.Ö. 63- M.S 21). Strabo Nysa kentinde öğrenim görmüştür. Nysa kenti bir sel çayının iki yamacına kurulmuştur. Kent hakkında bazı kısa bilgilere internette rastlamak mümkün, ancak yayınlanmış bir kitap yoktur. Kazılar Aydın Adnan Menderes Üniversitesi nden Prof Aslı Saraçoğlu tarafından yapılmaktadır. Umarım aydınlatıcı yayınlar çıkacaktır. MEHMET BİLDİRİCİ 1662 17-08-2013 NYSA KENTİ ANTİK TAŞKIN KORUMA TÜNELLERİ Nysa kenti bir derenin iki yamacına kurulmuştur. İsmi bilinmeyen dere kenti sel tehdidi altında bırakmaktadır. Tiyatro binasının yanında tüneller kazılarak kent taşkından korunmuştur. Taşkın koruma maksatlı tüneller dünyada çok sayılı, Anadolu da sadece Pergamon (İzmir Bergama) ve Aydın Sultan Hisar Nysa da görülmektedir. Hayranlık uyandıracak bir tarihi su anıtıdır. Konu ile ilgili bir inceleme Almanca olarak Die antiken Flussüberbauungen von Pergamon und Nysa. 8 sayfalık inceleme Klaus Grewe, Ünal Öziş, Orhan Baykan, Ayhan Atalay tarafından yazılmıştır. Bu incelemeye www.mehmetbildirici.com Almanca 20.1.205 maddesinden ulaşılabilir. Birlikte gezdiğimiz Dennis Murphy zeminden yaklaşık 10 m alttaki tünele indi, bir uçtan bir uca yürüdü.. Dere üzerinde Roma köprüsünden söz ediliyor. Ama sadece ayakları görünmekte.
Nysa antik yapı kalıntısı Nysa antik tiyatro
Taşkın su tünelinin kuzeyden girişi Tünelin içinden görünüş
Tünelin içinden Tünelin çıkışı (güney)
Tünelin çıkışı Taşkının geldiği vadi (kuzey)
Taşkın Tünelini gösteren levha, Roma Köprüsü halen bulunmuyor Kütüphane Planı
Nysa antik yapı Antik yapılar
Taş boru Antik tünelin içinden yürüyen Dennis Murphy
SONSÖZ Bu tüneli ve hayran kaldığım Aydın Sultanhisar Nysa antik kentini gezme fırsatını buldum. Geziyi dostum arkadaşım Amerikalı Dennis Murphy ile gerçekleştirdik. Genç Amerikalı aşağı indi ve tünelin içinde bir uçtan bir uca yürüdü. Dünya da çok az görülür bir su anıtı olan tünelin benzeri İzmir Bergama Pergamon antik kentinde. Burada ki tünel ikiz tünel DSİ Genel Müdürlüğü nce yayınlanan Tarihi Sulamalar, Su Toplama ve Taşkın Koruma Tesisleri isimli kitabımda konuya Taşkın Koruma Tesisleri 3.3.3. Bölümünde kısaca değinilmiştir. Bu yayın Web sitemin Türkçe Bölümü 1.2. Maddesinde bulunmaktadır. Kolayca ulaşılabilir. Orada sehven Nysa antik kentinde çift tünel olduğundan söz edilmiştir. Yaptığım bu hatadan dolayı özür diliyor burada düzeltmiş oluyorum. Ben Aydın Sultanhisar da yaşamadım ama bir anımı da buraya ekleyeceğim. Aynı zamanda yakın bir arkadaşı olduğum kayınvalidem Şerife Öğretmen 1930 lu yıllarda Konya Kız Öğretmen Okulu ndan mezun olduktan sonra öğretmen olarak buraya atanmış yaklaşık iki yıl burada görev yapmıştı. Burada yakın arkadaş edinmiş ve çevre halkı ile kaynaşmıştı. Buraya ait çok şey anlatırdı. Hatta Sueda isimli bir arkadaşı yıllar sonra Konya ya gelip kendini ziyaret etmişti. Bu iki yıldan elimizde pek çok fotoğrafta bulunmaktadır. Acaba Şerife öğretmen Nysa antik kentini gezdi mi?