DIŞ MEKAN BİTKİLERİ Prof.Dr.Yeşim YALÇIN-MENDİ Yararlanılan Kaynaklar Türkiye nin Ağaçları ve Çalıları (Necati Güvenç Mamıkoğlu) Ç.Ü.Kampüsü Bazı Ağaç ve Çalıları (Prof.Dr.C.Darıcı, Arş.Gör.H.Sağlıker, Biyolog B.Arı) Süs Bitkisi Yetiştiriciliği(Prof.Dr.M.Genç) İnternet Ortamı (Resimler)
AĞAÇLAR VE ÇALILAR
AĞAÇ Boyu en az 5 metre, gövde çapı da 10 cm.den aşağı olmayan, dal sürgün ve yaprakların oluşturduğu tepe tacını tek bir gövde ile taşıyan, her yıl çap artımı yaparak kalınlaşan, boy büyümesi yaparak boylanan ve dokularındaki hücrelerin büyük bölümü odunlaşmış olan uzun ömürlü odunsu bitkilerdir.
ÇALI Toprak seviyesinden itibaren aynı yada yakın kalınlıklarda birçok gövdesi bulunan ve en çok 5 m. ye kadar boylanabilen odunsu bitkilere denir.
AĞAÇLAR Açık Tohumlular -Fil Kulağı Yapraklılar Ginkgoinae -Kozalaklılar, Coniferae -Palmiye Yapraklılar Cycadynae -Taç Yapraklı Çiçekler Gnetinae Kapalı Tohumlular -Bir Çenekliler -İki Çenekliler (Dicotyledone) -Çiçekliler (Floriferae) Polypetalea (Ayrı taç yapraklılar) Sympetalae (Birleşik taç yapraklılar) Apetalae (Taç yapraksızlar) - Sarkık Başaklılar (Amentiferae)
Tür: Birbirine çok benzeyen, aralarında döllenerek kendilerine benzer döller oluşturabilen bireyler topluluğudur. Kendi içlerinde daha alt birimlere ayrılabilirler. Alttür: En az bir morfolojik özelliği bakımından farklı özellik gösteren ve bölgesel olarak sınıflandırılmış, yerel topluluklardır.
Varyete: En az 1 morfolojik özellik bakımından türden ayrılan, fakat türün yayılış alanı içerisinde küçük ya da büyük gruplar halinde bulunan topluluklardır. Cins: Birbirine benzeyen ve ortak pek çok özelliği bulunan türlerin topluluğudur.
Familya: Ortak özellikleri bulunan yakın cinslerin topluluğudur. Aileler latince de, aileye adını veren cins adı kökünün sonuna aceae eki getirilerek adlandırılır. Türkçe de ise sonuna giller eki getirilir. Örnek: Çamgiller Pinaceae, Gülgiller Rosaceae
Familyaların birleşmesi ile takım, takımların birleşmesi ile sınıf, sınıfların birleşmesi ile bölüm oluşur. Latince bir türün adı yazılırken, önce büyük harfle başlayarak türün içinde olduğu cinsin adı, daha sonra küçük harfle başlayarak türü belirleyen ad yazılır.
AĞAÇLAR
AÇIK TOHUMLULAR Gymnospermae
KOZALAKLILAR Coniferae
Araucaria araucana (Şili Arokaryası) Sınıf:Coniferae Aile: Araucariaceae Cins: Araucaria Her zaman yeşil, iğne yapraklı, seyrek dallı ve konik görünümlüdür. Dişiler 40-50 metre, erkekler 15-20 metre boylanabilir. Şili ve Arjantin de doğal olarak yetişir.
Sınıf: Coniferae Aile: Araucariaceae Cins: Araucaria Her zaman yeşil, iğne yapraklı, piramidal görünümlü bir ağaçtır. 50-60 m. Boylanabilir. Araucaria heterophylla (Salon Arokaryası)
Pinus pinaster (Sahil Çamı ) Sınıf: Coniferae Aile: Pinaceae Cins: Pinus Fransa ve Atlantik kıyılarında, Yunanistan'ın Ege kıyılarına kadar olan sahillerde görülen çam türü. Gençken piramit formlu, yaşlı iken dağınık taçlıdır. Gençken hızlı büyür. Yüksek nisbi neme ihtiyaç duymaz. Ancak soğuk ve sert kara iklimi olan yerlerde yetiştirilemez.
Pinus pinea L (Fıstık Çamı) Sınıf: Coniferae Aile: Pinaceae Cins: Pinus Ege, Akdeniz sahilleri, Portekiz, İspanya, İtalya, Girit ve Türkiye'de yayılış gösteren çam türü. Gençken yuvarlak, yaşlı halde dağınık şemsiye gibi bir yapıya sahiptir. 20-25 m boy yapar. Yetişme yeri bakımından titizlik gerektirmeyen, fakir, kumlu, kireçli veya killi topraklarda, kurak iklimlerde yetişir. Güneşli yerleri sever. Soğuk ve sert iklimlerde gelişemez. Işık isteği fazladır.
Pinus brutia (Kızılçam) Sınıf: Coniferae Aile: Pinaceae Cins: Pinus Boyu yaklaşık 25 m, Düzgün gövdeli, Tomurcuklar reçinesiz, Kozalaklar kahverengi, Tohumlar kanatlı, Batı Anadolu da 800 m, Güney Anadolu da 1200m.
Sınıf: Coniferae Aile: Pinaceae Cins: Pinus Pinus halepensis (Halep Çamı) Yapraklar kısa ve dar, Kabuk daima gri, Kozalaklar saplı ve aşağı sarkık, Adana Sarıçam da doğal orman halindedir.
Pinus sylvestris (SarıÇam) Sınıf: Coniferae Aile: Pinaceae Cins: Pinus İğne Yapraklı,sivri veya yaygın tepeli Soğuğa dayanaklı,sıcağı sevmez Reçineli odunu dayanaklı ve çok değerlidir Türkiye de Batı ve Orta Karadeniz, Kuzeydoğu Anadolu da, İç Anadolu nun kuzeydoğusunda, Kütahya, İzmir, Bursa,Eskişehir, Ankara, kahramanmaraş da bulunmaktadır.
Abies alba Mill. (Akköknar) Sınıf: Coniferae Aile: Pinaceae Cins: Abies Avrupa göknarı (Abies alba), Ak köknar olarak da bilinir, çamgiller (Pinaceae) familyasından Güney ve Orta Avrupa'nın dağlık bölgelerinde yetişen göknar türü. Gelişmesi için yüksek nisbi nem ve kumlu toprak ister.
Abies cilicica (Toros Göknarı) Sınıf: Coniferae Aile: Pinaceae Cins: Abies Yaprakları yassı, ibre şeklinde 2 sırada dizilmiş Kozalaklar dik Burdur dan Kahramanmaraşa kadar uzanan bölgede, Toros dağlarının kuzey yamaçlarında, Amanos Dağları nda 1300-2000 metre yüksekliklerde yayılım gösterir
Picea abies (L.) Karsten (Avrupa Ladini) Sınıf: Coniferae Aile: Pinaceae Cins: Picea kuzey yarıkürenin ılıman ve soğuk bölgelerinde yayılış gösteren ağaç türlerine verilen ad. Uzaktan bakıldığında göknara benzese de piramide benzer tepesi ve sarkık dalları ile ondan ayırt edilebilir.
Picea orientalis(l.) Link (Doğu Ladini) Sınıf: Coniferae Aile: Pinaceae Cins: Picea Her zaman yeşil, iğne yapraklı, piramidal görünümlü, 60 metre boyunda Kafkasya da doğal olarak yetişir Türkiye de de Doğu Kayını, Doğu Karadeniz Göknarı ve Sarıçam yetiştirilir
Picea pungens Engelm (Mavi Ladin) Sınıf: Coniferae Aile: Pinaceae Cins: Picea Kuraklığa, soğuğa, hava kirliliğine dayanıklıdır Zayıf topraklarda da yetişebilir, nem isteği azdır. Gri mavi rengi ve gösterişli yapısı ile dünyanın pek çok yerinde olduğu gibi Türkiye de de park ve bahçe düzenlemesinde yaygın olarak olarak yer alır. Doğal olarak kuzey Amerika nın batısında yetişir.
Doğal olarak Kuzey Afrika, Cezayir, Fas ve Atlas Dağlarında yetişen sedir türü. Geniş piramit şeklinde ağaçlar, 1-3 cm yeşil veya mavimsi yeşil renkli Kozalaklar yarı silindirik, uçta düz veya göbekli Fas ve Cezayir dağları (Atlas dağları) Cedrus atlantica (Atlas Sediri) Sınıf: Coniferae Aile: Pinaceae Cins: Cedrus
Cedrus libani (Toros Sediri) Sınıf: Coniferae Aile: Pinaceae Cins: Cedrus 50 m boylanır, Sütun şeklinde ağaçlar, Dallar yatay, gençken tüysüz veya hafif tüylü Yapraklar mavimsi yeşil, sıklıkla gümüşi çizgili, Kozalaklar oval, Güney Anadolu ve Lübnan dağlarında 1000-2000m arasında ormanlar oluşturur.
Cedrus deodora (Himalaya Sediri) Sınıf: Coniferae Aile: Pinaceae Cins: Cedrus Batı Himalaya'larda yetişen bir sedir türü. 50-60 m boy ve 3 m'den fazla çap yapabilir. İğne yapraklar uzun ve yeşildir (3-5 cm). Bu yaprakların aşağıya doğru sarkık olması ile diğer türlerden ayrılır. Tepe sürgünü karakteristik olarak aşağıya sarkar. Piramidal görünüşlüdür. Kozalakları 7-10 cm boyundadır. Soğuklara karşı hassastır. Kuru ve kireçli topraklarla, hava nisbi neminin düşük olduğu yerlerde iyi gelişemez.
Juniperus drupacea (Andız) Sınıf: Coniferae Aile: Cupressaceae Cins: Juniperus Gençken piramidal görünümlü, yaşlandığında yayvan tepelidir 10 metreye kadar boylanabilir Odunu sert ve dayanaklıdır İri kozalaklı ve tohumları serbestdır Suriye, Lübnan ve yunanistan da yayılım alanları bulunur Türkiye de de Toros lar Üzerinde yetişir
Juniperus communis subsp. Nana (Bodur Ardıç) Sınıf: Coniferae Aile: Cupressaceae Cins: Juniperus 10 m ye kadar boylu ağaç, ya da yerde sürünen çalı formlarında olabilir Türkiye de iki alttürü bulunur. Bunlardan Trakya da Yatıcı Adi Ardaç (Juniperus communis subsp. Communis), Anadolu da Bodur Ardıç (Juniperus communis subsp. Nana) adlandırlır
Juniperus excelsa (Boylu Ardıç) Sınıf: Coniferae Aile: Cupressaceae Cins: Juniperus Her zaman yeşil, pul yapraklı, gençken piramidal, ileri yaşlarda yayvan tepeli bir ağaçtır. Gri pul yapraklarından dolayı Bozardıç adı ile de anılır. Türkiye nin komşularında da doğal olarak yetişen, Anadolu da ve Trakya da yaygın olarak yetişir
Sınıf: Coniferae Aile: Cupressaceae Cins: Juniperus Juniperus chinensis (Çin Ardıcı) Yeşil, pul yapraklı, yerde sürününce bodur çalı ya da 15-20 metre boyunda bir ağaç biçimlerinde olabilir Dekoratif görünümü, farklı iklimlere uyabilmesi sayesinde Türkiye de de bir çok şehirde yeşil alanlarda, park ve bahçelerde yetiştirilmektedir Çin, Moğolistan ve Japonya da doğal oalarak yetişir
Sınıf: Coniferae Aile: Cupressaceae Cins: Platycladus Platycladus orientalis (Doğu Mazısı) Her zaman yeşil, pul yapraklı, sık dallı, konik tepeli çalı ya da 5-10 metre boylarında küçük agaçdır Kore, Mançurya ve Kuzey Çin de doğal olarak yetişir. Hem çelik hem de tohumla üretilebilir. Türkiye de sıklıkla park ve bahçelerde çit oluşturmak amacı le kullanılır.
Sınıf: Coniferae Aile: Cupressaceae Cins: thuja Thuja occidentalis L. (Batı mazısı) Kuzey Amerika'nın doğu kesimlerinde yaygın olan 20 m yüksekliğinde bir mazı türü. Genellikle toprak yüzeyine yakın bir noktadan çatallanarak birkaç ana gövdeye ayrılır. Gövdeler kırmızımsı kahverengi bir kabukla örtülüdür. Kozalakları oluşturan 8-10 puldan yalnızca dört tanesi verimlidir. Park ve bahçecilikte değerli olan ince, uzun piramitsi çeşitleri vardır.
Thuja orientalis L. (Doğu Mazısı) Sınıf: Coniferae Aile: Cupressaceae Cins: thuja Anayurdu Asya olan Doğu mazısı yaklaşık 10 m'ye değin uzayabilen bir çalıdır. Dik dalları, yelpazeyi andıran dalcık sistemi ve arkalarında mahmuz bulunan kozalak pulları bulunur. Yaygın bir biçimde süs ve çit bitkisi olarak yararlanılır.
Cupressus arizonica E.L.Grene Sınıf: Coniferae Aile: Cupressaceae Cins:Cupressus 30 m boylanır, (Arizona Servisi) Genç ağaçlar piramit şeklinde, Olgun ağaçlar geniş açık taçlı, yapraklar sivri uçlu, Ovuşturulunca hoş olmayan kokuya sahip, Kozalaklar 30 mm, gençken mavimsi
Cupressus sempervirens var.horizontalis (Akdeniz Servisi) Sınıf: Coniferae Aile: Cupressaceae Cins:Cupressus Her zaman yeşil, pul yapraklı, sivri tepeli, konik görünümlüdür Dalar gövdeye dik gelecek şekildeyanlara doğru gelişmiştir Doğal olarak Kuzey Irak ta, İran da, Anadolu da, Suriye, Lübnan, Ürdün, Filistin, Kıbrıs, Girit, Rodos ve bazı Ege Adalarında yetişir Odunu sert, dayanaklı, güzel kokuludur
Calocedrus decurrens (Kaliforniya Su Sediri ) Sınıf: Coniferae Aile: Cupressaceae Cins: Calocedrus İğne yapraklı, 40-50 m ye kadar boylanabilen bir ağaçtır. 2-3 cm uzunluğunda, sivri uçlu yaprakları vardır. Kuraklığı sevmeyen, soğuklara dayanıklı olan, nemli ortamlarda iyi gelişebilen bir ağaçtır. Besin maddelerince zengin toprakları sever. Anavatanı Kaliforniya'nın dağlık bölgeleridir.
PALMİYE YAPRAKLILAR Cycadinae
Cycas revoluta (Sikas) Sınıf: Cycadinae Aile: Cycadaceae Cins: cycas Her zaman yeşil,kalın gövde üzerinde şemsiye biçimde açılmış büyük bileşik yapraklara sahiptir Tropik bölgelerin ağacıdır Park, bahçe ve saksılarda yetiştirilir.
KAPALI TOHUMLULAR
Monocotyledone Bir Çenekliler
Phyllostachys bambusoides Bambu Sınıf: Monocotyledonae Aile: Gramineae Cins: Phylostachys Her zaman yeşil, ince gövdeli, 30-40 metre boylarındadır Güney ve doğu Asya da, yaygın olarak, yer yer Güney Amerika da And Dağlarında doğal olarak yetişir Astropik ve ılıman iklim kuşağı bitkisidir
Sınıf: Monocotyledonae Aile: Palmea Cins: Phoenix Phoenix dactilifera (Hurma) Her zaman yeşil, dallanmayan, 3-5 metre genişliğinde tepe yapıya sahip, 10-15 metre boyunda olmaktadır Ana vatanı Kuzey Afrika dır. Soğuğa dayanıklıdır Türkiye de Akdeniz ve Ege bölgelerinde dekoratif amaçla kullanılır
Phoenix thephrastii (Datça Hurması) Sınıf: Monocotyledonae Aile: Palmea Cins: Phoenix Her zaman yeşil, 8-10metre boylarındadır Türkiye deki tek doğal Palmiye türüdür Girit Adası nın doğusunda da yetişe bilmektedir
Phoenix canariensis (Yalancı Hurma) Sınıf: Monocotyledonae Aile: Palmea Cins: Phoenix Her zaman yeşil, kalın gövdeli, büyük yapraklı, 10-15 metre boylarındadır Vatanı Kanarya Adalarıdır Ilıman iklimi sever Marmaris ve Karadeniz kıyılarında yetişebilir
Washingtonia robusta (Palmiye) Sınıf: Monocotyledonae Aile: Palmea Cins: Washingtonia Her zaman yeşil, 15-20 metre boylarında bir bitkidir Vatanı Kuzey Amerika nın güneybatısıdır Türkiye de ılıman bölgelerdeki parklarda, yollarda dekoratif amaçla dikilmektedir
Sınıf: Monocotyledonae Aile: Amaryllidaceae Cins: Agave Agave americana (Sarı Sabır) Yaprakları çok büyük, kalın, sulu ve uzun ömürlü bitkidir Yaprakları mavimsi yeşil renkli,sivri,batıcı uçlu, seyrek dişlidir.gelişmesi yavaş olduğu için sabır adı verilmiştir Vatanı Amerika kıtasıdır. Akdeniz kıyılarına yerleşmiştir
Sınıf: Monocotyledonae Aile: Liliaceae Cins: Smilax Slimex aspera (Akdeniz Saparnası) Her zaman yeşil, odunsu bir sarılıcıdır Akdeniz kıyılarında yayılım gostermektedir Türkiye de Batı ve Güney Anadolu daki kıyıya yakın ormanlarda yetişir Sürgünleri dikenlidir
İki Çenekliler Dicotyledonae
Çiçekliler Floriferae
Ayrı Taç Yapraklılar (Polypetalae)
Sınıf: Dicotyledonae Aile: Aceraceae Cins: Acer Acer platanoides L. (Çınar yapraklı akçaağaç) Avrupa ve güneybatı Asya, Fransa ile Rusya'dan İskandinavya ve İran'a kadar yayılış gösteren akçaağaç türü. Yapraklar basit, karşılıklı ve elsi loplu (5-7 loplu) olup uzunluğu 12-25 cm kadardır. Çiçekler sarımsı-yeşil olup, 3-4 mm uzunluğunda 5 taç yaprağı bulunur.
Acer negundo L. (Dişbudak yapraklı akçaağaç) Sınıf: Dicotyledonae Aile: Aceraceae Cins: Acer 20 m kadar boylanır Yapraklar 5-10 cm 3-5 adet oval, sivri uçlu yaprakcıklı Meyve ikili ve kanatlı
Sınıf: Dicotyledonae Aile: Simarubaceae Cins: Ailanthus Ailanthus altissima (Kokarağaç) Boyu yaklaşık 20m, kışın yapraklarını döker. Kabuk düz gri Yapraklar 40-60 cm tüysü Çiçekler bileşik salkım şeklinde Anavatanı Çin
Acacia farneciana (Amber Ağacı) Sınıf: Dicotyledonae Aile: Leguminosae Cins: Acacia Kışın yaprağını döken, boylu bir çalıdır Vatanı Haiti Adası dır Türkiye de Akdeniz kıyısında süs bitkisi ve çit olarak yetiştirilir Sürgünleri dikenlidir
Acacia cyanophylla Lindl. (Kıbrıs Akasyası) Sınıf: Dicotyledonae Aile: Leguminosae Cins: Acacia Zengin dallanma gösterir,10 m kadar boylanabilir, Dallar aşağı sarkık, Çiçekler altın sarısı, yoğun başcıklarda toplanmış, Batı Avustralya kökenli
Acacia dealbata (Gümüşiakasya,Mimoza) Sınıf: Dicotyledonae Aile: Leguminosae Cins: Acacia 15 m'ye kadar boylanan sarı çiçekli bir akasya türü. Çalı veya küçük ağaç formundadır. Yapraklar gümüşi renklidir. Çiçek sapı, salkım veya bileşik salkım, çiçekler sarımsı veya turuncu-yeşildir.
Acacia retinoides (İzmir Mimozası) Sınıf: Dicotyledonae Aile: Leguminosae Cins: Acacia Her zaman yeşildir İzmir çevresinde sık yetiştirildiği için bu adla anılır Yaprakları incedir Çiçekleri yaz aylarında açar
Robinia pseudoacacia Y. Sınıf: Dicotyledonae Aile: Leguminosae Cins: Robinia 15-20 m boyunda, Kabukları dikenli Yaprakları tek tüysü, (Yalancı Akasya) Çiçekleri beyaz, güzel kokulu, Sarkık salkımlar halinde, Meyve şeritsi, kırmızımsı
Caesalpinia gilliesii (Aslanbıyığı) Sınıf: Dicotyledonae Aile: Leguminosae Cins: Caesalpinia Kışın yapraklarını döken, çoğunlukla çalılar Vatanı Güney Amerika ve Madagaskardır Türkiye de Akdeniz ve Ege taraflarında parklarda yetiştirilir
Bauhinia purpurea L. Sınıf: Dicotyledonae Aile: Leguminosae Cins: Bauhinia (Orkide Ağacı) Yaprak döken ağaçlardır. Göz alıcı çiçekleri vardır. Yapraklar derimsi, tüysüz, 2 loblu. Akdeniz ve Ege Sahillerinde uyum gösterir.
Sınıf: Dicotyledonae Aile: Leguminosae Cins: Cercis Kışın yaprağını döker, Cercis siliquastrum (Erguvan) Yapraklardan önce çiçek açar, Yaprakları yarı yuvarlak ve kalpsi, Çiçekler doğrudan daldan çıkar, Pembemsi mor renkli Meyve baklamsı, kahverengi Anavatanı Akdeniz
Sınıf: Dicotyledonae Aile: Leguminosae Cins: Astragalus Astragalus spp. (Geven) Toprak uzerinde kümeler halinde kısa çalıdır Anadolu nun tüm kurak ve yarı kurak geniş bölgelerde bulunur Yaprakları batıcı sivri uçlu, tüylü, gri yeşil veya mavimsi yeşil renktedirler Beyaz, sarı, pembe ya da mor renkli çiçekleri var, mayıs ve haziran aylarında açarlar
Ceratonia silique (Keçi boynuzu) Sınıf: Dicotyledonae Aile: Leguminosae Cins: Ceratonia Her zaman yeşildir 10 metre boylarında, geniş tepeli bir agaçtır Vatanı Doğu Akdeniz kıyıları ve adalarıdır En iyi yetiştiği yer Kıbrıs dır
Planatus occidentalis L. (Batı Çınarı)
Platanus occidentalis Batı çınarı Sınıf: Dicotyledonae Aile: Leguminosae Cins: Ceratonia Anavatanı Kuzey Amerika olan bir çınar türü. 30-40 m boyunda uzun ve dolgun gövdeli, yuvarlak tepeli bir ağaçtır. Kabuk gri-beyaz renktedir, 10-20 cm genişliğindeki yaprak çoğunlukla 3 bazen 5 lopludur. Bu lopların kenarları çok kaba dişli veya düzgündür. Yaprağın dip tarafı düz veya yürek biçimindedir. Alt yüzü taze iken tüylüdür. Olgun yapraklarda ise yalnız damar boyunca tüy vardır. Mürekkep meyve çoğunlukla teker teker, ender olarak da ikisi bir arada görülür.
Sınıf: Dicotyledonae Aile: Leguminosae Cins: Ceratonia Platanus orientalis L. (Doğu Çınarı) Geniş ve yaygın tepeli, 500-600 yıl, yaşaya bilen bir ağaçtır Türkiye de hemen her yerde bulunur Açık yeşil renkli yapraklara sahiptir
Liquidambar orientalis Mill. Sınıf: Dicotyledonae Aile: Hamamelidaceae Cins: Liquidambar (Sığla Ağacı) Yaprakları ve meyvesi çınar a benzer Fakat daha küçük ve tüysüz. Erkek çiçekler bileşik salkım halinde Dişi çiçekler yuvarlak başcıklarda Muğla ve Marmaris te endemik olup ormanları vardır.
Parkinsonia aculeata (İbrişim Akasya) Sınıf: Dicotyledonae Aile: Leguminosae Cins: parkinsonia İnce dallı, ince sürgünlü, dağınık tepeli bir ağaçtır Akdeniz ve Ege sahillerinde, park ve bahçelerde yetiştirilir Sarı, turuncu renkli çiçekleri yazın açarlar Seyrek yapraklıdır
Spartium junceum (Katırtırnağı) Sınıf: Dicotyledonae Aile: Leguminosae Cins: parkinsonia Sık dallı, en fazla 2-3 metre boyunda Türkiye de Akdeniz, Ege ve Marmara bölgelerinde yol kenarlarında yetişir
Erythirina crista-galli L. Sınıf: Dicotyledonae Aile: Leguminosae Cins: Erythrina (Mercan Ağacı) Küçük ağaç veya ağaçcıklar, Yapraklar 3 yaprakcıklı, Çiçekleri parlak kırmızı, Meyve yassı, yuvarlağımsı, Uç kısmı açık Anavatanı Brezilya
Albizzia julibrissin Durazz. (Gülibrişim) Sınıf: Dicotyledonae Aile: Leguminosae Cins: Albizia 15 m'ye kadar boylanabilen küçük bir ağaç. İkili tüysü yapraklar karşılıklı dizilmiştir. Çok sayıda küçük yaprakçık bulunur, yaprak kenarları düzdür. Erdişi çiçekler pembe renklidir; çiçekler temmuz ayında açar. Bakla tipi meyve görülür.
Cytisus laburnum (Sarı Salkım) Sınıf: Dicotyledonae Aile: Leguminosae Cins: Cytisus Geniş tepeli, 8-10 metre boylarında bir ağaçtır Vatanı Avustralya Göz alıcı çiçeklerinden dolayı süs ağacı olarak yetiştirilir Ilıman iklimi sever
Cassia acutifolia İskenderiye Sinamekesi Sınıf: Dicotyledonae Aile: Leguminosae Cins: Cassia 10-15 metre boylarında küçük bir ağaçtır Vatanı Doğu Afrika ve Arabistan Sarı çiçekleri salkım halinde ilkbaharda açmaya başlar Yaprakları sivri uçlu, kısa saplı kenarları ince dişlidir
Sınıf: Dicotyledonae Aile: Aquifoliaceae Cins: Ilex Ilex colchica Anadolu Çobanpüskülü Dalları yukarıya yönelik, 1-3 metre boylarında bir çalıdır Vatanı Anadolu ve Kafkasya dır Türkiye de lokal olarak Hatay da Amanos Dağları nda yetişir Bütün yaprakları dikenli, pembemsi turuncu renkte
Sınıf: Dicotyledonae Aile:Lauraceae Cins: Laurus Laurus nobilis Akdeniz Defnesi Yuvarlak tepeli bir ağaçtır Vatanı Anadolu ve Balkanlar dır Akdeniz ikliminde doğal olarak yetişir Yaprakları koyu yeşil, kalın ve sertdir Erkek ve dişi çiçekleri ayrı ağaçlarda yer alır
Hibiscus syriacus Ağaç Hatmi Sınıf: Dicotyledonae Aile: Malvaceae Cins: Hibiscus 2-3 metre boyunda yuvarlak tepeli bir çalıdır Vatanı Çin, Hindistan veya Anadolu Süs bitkisi olarak yetiştirilir Kısa splı çiçekler beyaz, pembe, kırmızı ve en çok eflatun renktedir
Sınıf: Dicotyledonae Aile:Malvaceae Cins: Hibiscus Hibiscus rosasinensis Çin Gülü 2-3 metre boyunda, yuvarlak tepeli Vatanı Doğu Hindistan ve Çin dir İri çiçekleri beyaz, pembe, koyu sarı, kırmızı renklerdedir
Sınıf: Dicotyledonae Aile: Rosaceae Cins: Pyrus Dikenli bir çalı Genç sürgünler tüylüdür Pyrus elaeagnifolia Ahlat Dallarda kısa sürgünlerden değişen büyük dikenler bulunur Gri kahve gövdeli Yapraklar gri yeşil renkli Beyaz taç yapraklıdır Anadolu ve Trakya da yetişir
Sınıf: Dicotyledonae Aile: Rosaceae Cins: Cydonia Pyracantha coccinea Ateş Dikeni Güney Avrupa ve Anadolu da doğal olarak yetişir Sürgünler dikenlidir Meyveleri koyu turuncu, etli ve yene bilir
Sınıf: Dicotyledonae Aile: Rosaceae Cins: Rosa Rosa spp. Gül Güzel renkli ve kokulu çiçeklerinden dolayı en tercih edilen süs bitkilerindendir Kuzey yarıküre nın sıcak ılımanda yaygındır Meyveleri çok sayıda tohum taşıyorlar
Sınıf: Dicotyledonae Aile: Rosaceae Cins: Rosa Rosa canina Kuşburnu 3-4 metrelik dikenli bir çalıdır Türkiye de pek çok bölge de yaygındır Meyveleri kırmızı renkli Yazın pembe renkli çıçekleri açar
Sınıf: Dicotyledonae Aile: Rosaceae Cins: Chaenomeles Chaenomeles speciosa Japon Ayvası 2-3 metre boylarında bir çalıdır Vatanı Japonya dır Kış boyunca bitmeden açan güzel pembe ya da kırmız çiçeklerı vardır
Tilia platyphyllos Büyük Yapraklı Ihlamur Sınıf: Dicotyledonae Aile: Tiliaceae Cins: Tilia Geniş tepeli, 30-40 metre boylarında bir ağaçtır Orta ve kuzey avrupa da, Kafkasya da, İran da ve Türkiye de doğal olarak yetişir Uzun ömürlüdür, 1000 yıl yaşaya bilir Odunu hafif ve beyazdır
Sınıf: Dicotyledonae Aile: Tiliaceae Cins: Tilia Tilia argentea Gümüşi Ihlamur Sık dallı, geniş tepeli, 30-40 metre boylarında bir ağaçtır Vatanı güneydoğu Avrupa ve Güneybatı Asya dır Türkiye de çok geniş yayılışa sahipdir, özellikle Batı Karadeniz Bölgesi Küçük, açık sarı çiçekleri vardır Yaprakları yürek şekilli, ucu sivri ve kenarları çift sıra dişlidir
Berberis thunbergii(atropurpurea) Kadın Tuzluğu(Kırmızı Meyveli) Sınıf: Dicotyledonae Aile: Berberidaceae Cins: Berberis Kalın dallı, en çok 2 metre boyundadır Sürgünleri dikenlidir Yaprakları yumurta biçiminde, kenarları ince dişlidir Çiçekleri sarı, kırmızı renkli ince bir sapın ucunda sarkın demetler oluştururlar
Mahonia aquifolium Sarı Boya Ağacı Sınıf: Dicotyledonae Aile: Berberidaceae Cins: Mohonia 1-2 metre boyunda dik duran bir çalıdır Vatanı Kuzey Amerika dır Yarı gölge, kuytu yerleri sever. Soğuk ikimlerde de yetişir Sarı çiçekleri dik salkımlar oluşturur Morumsu siyah yuvarlak meyveleri vardır
Sınıf: Dicotyledonae Aile: Capparidaceae Cins: Capparis Capparis spinosa kapari En çok 2-3 metre boylanabilen yayılıcı bir çalıdır Akdeniz ülkelerinde yetişir Türkiye de dogal olarak Akdeniz ve Ege kıyılarında yetişir Yaprakları etli, kalın ve mat mavimsi yeşildir Meyvesi uzun armut biçimli kapsüller halinde ve içi kırmızıdır
Magnolia grandiflora L. (Manolya) Sınıf: Dicotyledonae Aile: MAgnoliaceae Cins: Magnolia 25 m boylanır, Piramit görünüşlü, herdem yeşil, Yaprakları parlak, kalın, sert, Çiçekleri beyaz ve kokulu Kuzey Amerika kökenli
Maglonia liliiflora Yapraklarını Döken Manolya Sınıf: Dicotyledonae Aile: MAgnoliaceae Cins: Magnolia Vatanı çin dir Türkiye de kışları ılıman geçen bölgeler de bahçe ve parkların ağaçlarındandır Birden fazla gövde yapar Yakrakları sivri uçlu, kenarları düz, bazan dalgalıdır Yapraklaından once nisa ayında, ağaç üstünde açan çiçekleri laleye benzer
Callistemon linearis (Fırça Ağacı) Sınıf: Dicotyledonae Aile: Myrtaceae Cins: Callistemon 4 m boyunda, her dem yeşil, çalılar, Yapraklar mızraksı, Çiçekler yoğun başaklarda, parlak kırmızı renkli, Meyve oval, uçta büzülmüş. Anavatanı Avustralya.
Sınıf: Dicotyledonae Aile: Pittosporaceae Cins: Pitosporum Pitosporum tobira Pitosporum Doğal yayılım yeri Avustralya kıtası ve Güneydoğu Asya dır Türkiye de İstanbul, kıyı şehirler de park ve bahçe çalısıdır Uzun saplı, beyaz ya da açık sarı çiçekleri vardır Yapraklar kalın ve küt uçludur
Eucalyptus camaldulensis L. Sınıf: Dicotyledonae Aile: Myrtaceae Cins: Eucalyptus (Ökaliptus) 15 m boylanır, Herdem yeşil, dağınık taçlı, Yapraklar kokulu, mızraksı, açık gümüş renkli, Çiçekler 5-10 lu bir arada şemsiye şeklinde Yaprak ve meyveleri bitkisel ilaç olarak kullanılır. Anavatanı Avustralya
Sınıf: Dicotyledonae Aile: Anacardiaceae Cins: Schinus Schinus molli Peru Biber Ağacı Sarkın dallı, 10 metreye kadar boylana bilen bir ağaçtır Vatanı Orta ve Güney Amerika dır Türkiye de Ege ve Akdeniz taraflarında yetiştirilir Meyveleri küçük sarkık salkımlı, pembe ya da kırmızı renklidir Küçük sarı çiçeklrei vardır
Philadelphus coronarius Sınıf: Dicotyledonae Aile: Saxifragaceae Cins: Philadelphus Filbahri Sık dallı, yuvarlak tepeli, 2-3 metreye boylanan bir çalıdır Kuzey doğu Anadolu da Posof dolaylarında doğal olarak yetiştiği saptanmıştır Çiçekleri salkım biçimde, beyaz ve güzel kokuludur
Sınıf: Dicotyledonae Aile: Saxifragaceae Cins: Hydrangea Hydrangea hortensia Ortanca Vatanı Güney Çin, Japonya ve Himalaya dır Ilıman ve nemli ortamları sever Beyaz, mor, yeşil, pembe, mavi renklerde çiçekleri küre biçimde kurullar oluştururlar
Melia azedarach L. (Tesbih Ağacı) Sınıf: Dicotyledonae Aile: Meliaceae Cins: Melia 15 m boyunda, yaprak döker, Yapraklar tek sayıda tüysü, Çiçekler morumsu renkli, Leylak çiçeğine benzer, Hoş kokulu, Meyve yuvarlağımsı ve sarı renkli, doğal böcek öldürücü olarak kullanılır.
BİRLEŞİK TAÇ YAPRAKLILAR sympetala
Sınıf: Dicotyledonae Aile: Labiatae Cins: Rosmarinus Rosmarinus officinalis Biberiye Akdeniz bölgesinde doğal oalark yetişir Çit ve süs bitkisidir Eflatun renkli çiçekleri vardır
Sınıf: Dicotyledonae Aile: Labiatae Cins: Thymus Thymus spp. Kekik 20-30 metre boyunda bir çalıdır Yaprakları baharat olarak kekik adı ile satılır Asya ve Avrupa nın tepelerinde yetişir Kalın, üç yüzlü yeşil renkli ve güzel kokulunyaprakları var
Sınıf: Dicotyledonae Aile: Ericaceae Cins: Arbutus Arbutus andrachne Sandal Ağacı Boylu bir çalı Doğu akdeniz çevresinde doğal olarak yetişir Odunu yakacak olarak kullanılır Beyaz renkli, çan biçimde çiçekleri vardır Kalın, koyu renkli yaprakları vardır
Sınıf: Dicotyledonae Aile: Ericaceae Cins: Rhododendron Rhododendron azelea Açelya 1.5-2 metre dikensiz bir çalıdır Vatanı Kuzey Amerika ve Asya Gölge yerleri sever Japonya ve Çin de çok eski zamanlardan beri kültürü yapılmaktadır Türkiye de saksı içinde yetiştirilir
Jacaranda mimosaefolia Jakaranda Sınıf: Dicotyledonae Aile: bignoniaceae Cins: Jacaranda 40 m boylanır, Yaprak döker, Yapraklar karşılıklı, çift tüysü, yaprakçıklar çok sayıda, Çiçekler çan şeklinde ve salkımlar halinde (mavi-mor) Anavatanı Tropikal Amerika
Rhododendron caucasicum Sınıf: Dicotyledonae Aile: Ericaceae Cins: Rhododendron Kafkas Orman Gülü Kafkasya ve kuzeydoğu Aanadolu nun dağlık yerlerinde yetişir Çiçek ve yaprakları dekoratifdir. Bu uzden kültüre alınmıştr son yıllarda dış ülkelerden ithal ediliyor ve parklarda kullanılıyor Çan biçimdeki çiçekleri beyaz renkli, haziran, temmuz ağustos aylarında açar Yaprakları kalın, sivri uçlu
Bougainvillea spectabilis Sınıf: Dicotyledonae Aile: Nyctaginaceae Cins: Bougainvillea Gelin Duvağı 8-10 metre uzayabilen bir çalıdır Güzel ve alımnı çiçeklerinden dolayı Türkiye de Akdeniz ve Güney Ege taraflarında parklarda çok sevilen bi bitkidir Yürek biçimli yaprakları yeşil ve sivri uçlu Çiçekler genellikle mor renkde çanak biçimli ve çok gösterişlidir
Lonicera caprifolium Keçi Kulağı Hanımeli Sınıf: Dicotyledonae Aile: Caprifoliaceae Cins: Lonicera Kışı sert geçen yerlerde yapraklarının bir kısmını döker Anadolu, Kafkasya, Doğu ve Orta Avrupa da doğal olarak yetişir Çiçekler güzel kokulu ve zarif görünümlüdür, bu üzden kültüre alınmıştır
Sınıf: Dicotyledonae Aile: Caprifoliaceae Cins: Viburnum Sık dallı bir çalıdır Viburnum tinus Kartopu Vatanı Güney Avrupa nın Akdeniz kıyılarıdır Ilıman iklimi sever Küçük, beyaz çiçekleri dik demetler biçimde kurullar oluşturur
Elaeagnus angustifolia Kuş İğdesi Sınıf: Dicotyledonae Aile: Elaeagnaceae Cins: Elaeagnus Dağınık dallı 5-6 metre boylarında Balkanlar da, Rusya da, İran da ve Anadolu da yetişir Olumsuz şartlara karşı dayanıklıdır Yaprakları mırak biçimde gri yeşil renklidir Çiçekleri sar renkli dış yüzü beyaz ve iç yüzü sarıdır
Elaeagnus orientalis Sultan İğdesi, Sınıf: Dicotyledonae Aile: Elaeagnaceae Cins: Elaeagnus Dağınak dalı, 10-15 metre boylarındaki bir ağaçtır Doğu Avrupa, Sibirya ve İran da doğal olarak yetişir Uzun zamandan beri Anadolu da yetiştirilmektedir Meyvesi sevilerek yenir
Campsis radicans Acem Borusu Sınıf: Dicotyledonae Aile: Bignoniaceae Cins: Campsis Gövde ve dallar üzerindeki kökçükleri ile 8-10 metre tırmanabilen, sarılıcı, odunsu bir bitkidir Vatanı Amerikadır Türkiye de süs bitkisi oalarak Akdeniz ikliminde yetişir Eliptik sivri uçlu yaprakları vardır Parlak, turuncu renkli çiçekleri vardır
Catalpa bignonioides Walt (Kurtyemez, Fasulye Ağacı) 17 m boylanır, yaprağını döker, Yapraklar fasulye yaprağına benzer, çok büyük, Çiçekler salkım durumunda, 5 cm çapında, çan şeklinde beyaz içte sarı çizgili ve güzel kokulu Anavatan Hindistan
Paulownia tomentosa(thunb.) (Pavlonya) Sınıf: Dicotyledonae Aile: Scrophulariaceae Cins: Paulownia Çin kavağı olarak da bilinir.yılda yaklaşık 5-6 metre uzaması ve yetiştirmesinin diğer ağaç türlerine göre daha zahmetsiz olması ile bilinir. Ayrıca kısa vadede yüksek getirisi olan bir ağaçtır. Kökleri, toprağın derinliklerine uzandığından erozyonu önlüyor, depremin etkilerini azaltabiliyor. Geniş yaprakları sebebiyle güzel bir görünüm oluşturuyor, yağmura gönderilen davetiye olarak kuraklığı önlüyor.
Brachychiton populneus Japon Kavağı Sınıf: Dicotyledonae Aile: Sterculiaceae Cins: Brachychiton Her zaman yeşil, sivri tepeli ve 10 metre boylarında bir ağaçtır Vatanı Güneydoğu Asya dır Türkiye de Akdeniz ve Ege taraflarında parklarda ve yollarda görülmektedir Parlak, oval biçimli, sivri uçlu yaprakları vardır
Lantana camara Ağaç Mİne Sınıf: Dicotyledonae Aile: Verbenaceae Cins: Lantana İki metre boylarında bir çalıdır Ilıman iklimleri sever Sarı, kırmızı, mor, beyaz renkli küçük çiçkleri yaz boyunca açar Süs bitkisidir Meyveleri koyu gri mavi renktedır
Nerium oleander Zakkum Sınıf: Dicotyledonae Aile: Apocynaceae Cins: Nerium Sık dallı bir çalı ya da küçük bir ağaçdır Tüm Akdniz çevresinde doğal olarak yetişir Zehirli bir bitkidir Birden fazla gövdesi vardır Çiçekleri pembe renkli ve güzel kokuludur Uzun, şerit biçimde kalın yaprakları vardır
Lagerstromia indica Oya Ağacı Sınıf: Dicotyledonae Aile: Lythraceae Cins: Lagerstromia 6-7 metre boylarında bir ağaçtır Vatanı Güney ve Doğu Asya dır Türkiye de ılıman bölgelerde süs ağacı olarak yetiştirilir Beyaz, pembe ve ya flatun renkli çiçekleri vardır
Sınıf: Dicotyledonae Aile: Oleaceae Cins: Syringa Syringa vulgaris Leylak 5-6 metre aralarında bir ağaçtır Bakan Yarımadası nın doğal ağacıdır Türkiye de hemen her yerinde park ve bahçelerde tercih edilen bir ağaçtır Yürek şeklinde, kalın yaprakları vardır Sivri yumurta biçimli meyveleri vardır Beyaz, pembe, eflatun ya da mor çiekleri vardır
Sınıf: Dicotyledonae Aile: Oleaceae Cins: Olea Olea europaea (Zeytin) 10-15m boyunda, her dem yeşil ağaçlar. Yaprakları ters oval, Çiçekleri küçük ve beyaz, parlak, yaprak koltuklarında bileşik salkım veya toplu halde bulunur. Meyve oval ve siyah Akdeniz Bölgesi nde çok yaygındır.
Sınıf: Dicotyledonae Aile: Oleaceae Cins: Jasminum Jasminum officinale Yasemin 7-8 metre boyladında bir ağaçtır Vatanı Çin ve Japonya dır Süs ağacıdır Yaprakcıklardan oluşan tek bileşik yaprağı mızrak biçimindedir Beyaz taç yapraklı çiçeklri güzel kokuludur
TAÇ YAPRAKSIZLAR apetalae
Sınıf: Dicotyledonae Aile: Moraceae Cins: Ficus Ficus retusa Fikus Sık dallı, sık yapraklı geniş tepeli 20 boylarında bir ağaçtır Hindistan, Güneydoğu Asya, Kuzey Avustralya ve Pasifik Adaların da doğal olarak yetişir Yüksek sıcaklık ve nemli ortamları sever Meyveleri küreler biçimde morumsu kahverengi ve üzerinde beyaz benekliklr vardır
Sınıf: Dicotyledonae Aile: Moraceae Cins: Ficus Ficus elastica Kauçuk Geniş yapraklı, geniş tepeli, yaygın bir ağaçtır Vatanı Doğu Hindistan dır Ana dallardan aşağıya dogru sarkan hava kökleri, bazan ağaçtan birkaç metre uzağına kadar yeni gövdeler oluşturur Eliptik yaprakları sivri uçlu, kalın, cilalanmış gibi parlak ve tüusüzdür
Betula pubescens Ehrh. (Tüylü huş) Dalları ince ve narin kızıl kahve renkli, yapraklar normal olarak dizilmiş, kenarları ince veya kaba dişli ya da lopludur. Yapraklar elle ezildiğinde güzel kokar. Işık istekleri fazladır. Derin, iyi, süzek topraklarda iyi gelişme gösterirler. Kökleri fazla derine gitmez. Soğuk yerleri tercih ederler. Kuzey Amerika'da, Asya, Avrupa ve Türkiye'de de doğal olarak bulunur
SARKIK BAŞAKLILAR amentifera
Casuarina equisetifolia Sınıf: Dicotyledonae Aile: Casuarinaceae Cins: Casuarina 40 m boylanır, (Demir Ağacı) Yapraklar çama benzer, Erkek çiçekler sürgünlerin ucunda, Dişi çiçekler kozalağa benzer yuvarlak başcıklarda Odunu çok sert Anavatanı Avustralya
Carpinus betulus Gürgen Sınıf: Dicotyledonae Aile: Corylaceae Cins: Carpinus Geniş epeli, 25 metre boylarında bir ağaçtır Tüm Avrupa da, Kafkasya, İran ve Anadolu da doğal olarak yetişir Türkiye de Trakya, Marmaris ve Karadeniz bölgelerinde bulunur Yaprakları yeşil, yumurta biçimli, ucu sivrili, kenarları çift sıralı dişlidir
Castanea sativa Anadolu kestanesi Sınıf: Dicotyledonae Aile: Fagaceae Cins: Castanea Anavatanı güney Avrupa ve Asya olan, 20-35 m boy, gövdesi 2 m çap yapabilen kestane türü. Gençken düzgün olan gövde kabukları yaşlandıkça çatlaklı bir görünüm alır. Genç sürgünler yeşilimsi gri daha sonra kırmızımsı kahverengiye dönüşür. Geniş mızraksı veya dar eliptik yapraklar sivri uçludur. Yaprakların kenarlı basit dişlidir. Dişler sivri uçlu, yukarıya doğru kıvrıktır. Üst yüzeyi parlak yeşil alt yüzü ise hafif tüylüdür.
Quercus ithaburensis ssp.macrolepis Anadolu palamut meşesi Sınıf: Dicotyledonae Aile: Fagaceae Cins: Quercus Doğal olarak Anadolu'da yetişen meşe alt türü. Palamut meşesinin meyveleri 3 cm kadar uzunlukta silindir şekilli, açık kahve renkli ve buruk lezzetlidir. Palut, pelit, palıt gibi isimlerle de bilinir. Esas olarak palamut, pelit ve kadeh (kupula) olmak üzere iki kısımdan meydana gelir. İki kısma birden palamut adı verilir.
Sınıf: Dicotyledonae Aile: Saliceae Cins: Salix 10-15 m boylu, Dalları aşağı sarkar, Dallar koyu yeşil veya morumsu renkte, Salix babylonica L. (Salkım Söğüt) Çiçekler yapraklarla birlikte açar, Çin kökenlidir.
Populus xeuro-americana Kavak Sınıf: Dicotyledonae Aile: Saliceae Cins: Populus Uzun boylu ağaçlar, Yaprakları geniş ve dairesel Kültür ağacıdır.
Sınıf: Dicotyledonae Aile: Saliceae Cins: Populus Populus alba L. Akkavak 20-30 m boyunda, kalın dallı, Geniş tepeli ağaçlar Kabuk açık kül renkli-beyaz, Yaprak oval veya 2 loblu, alt yüzü yumuşak beyaz tüylerle kaplı, Tohumlar tüylü.
Populus nigra L. (Karakavak) Sınıf: Dicotyledonae Aile: Saliceae Cins: Populus 35 m'ye kadar yükselebilen, kabuğu koyu renkli bir kavak türü.
Brachychiton popelneum R.Br. Sınıf: Dicotyledonae Aile: Sterculiaceae Cins: Brachychiton (Japon Kavağı) Boyu 20 m, her dem yeşil ağaçlar, Yapraklar uzun saplı, oval, mızraksı, düz kenarlı. Çiçekler kadeh şeklinde, sarımsı beyaz, içleri kırmızımsı, Anavatanı Avustralya.