Pistacia terebinthus L. (Menengiç)

Transkript

1 Pistacia terebinthus L. (Menengiç) Genel coğrafi dağılışı batıda Kanarya adalarından başlayarak doğu Akdeniz ve Anadolu ya ulaşır. Türkiye de özellikle Batı ve Güney Anadolu daki maki formasyonu içerisinde çalı halinde sık rastlanır. Kışın yaprağını döken 2-3 m boylarında çalı veya 6 m ye kadar boylanabilen kalın gövdeli, geniş yuvarlak tepeli bir ağaçtır. Gövdenin sarı gri renkli kabuğu küçük pullar halinde çatlaklıdır. Yapraklar tek veya çift tüysü bileşik yapraktır, (1-) 2-4 (-6) çift yaprakçıktan oluşmuştur. Yaprakçıklar çok kısa saplı, yumurta-dikdörtgen veya dikdörtgen-mızraksı biçiminde ve 3-7 (-8) cm uzunluğunda, 1,8-5 (-4) cm genişliğindedir. Küt, sivri veya damla uçlu olan yaprakçıkların ucunda daima dikensi bir çıkıntı bulunur. Kenarları düz, üst yüzü parlak koyu yeşil, alt yüzü mat yeşildir. Taze iken tüylü veya yapışkandır, fakat daha sonra bunlar dökülür. Uç yaprak -eğer varsa diğerlerinden daha geniş değildir genellikle daha küçük hatta kılsı bir çıkıntıya indirgenmiştir. Orta damar kanatsız ve çıplaktır.

2 Pistacia terebinthus L. (Menengiç) İki evcikli olan çiçekler kısa sürgünlerde dikine duran bileşik salkım vaziyetinde toplanmıştır. Her bir erkek çiçeğin bir brahte, iki brahtecik, 2-5 çevre yaprağı ile çok kısa saplı 3-5 stameni vardır. Dişi çiçek ise bir brahte, 2-5 çiçek yaprağı ile yumurta biçimindeki ovaryumdan ibarettir. Meyve küremsi veya geniş yumurta biçiminde, 5-6 mm boyunda, 4-6 mm enindedir. Önceleri kırmızı renkli olan meyve, olgunlaşınca mavimsi veya yeşilimsi siyah renktedir.

3 Ruscus aculeatus L. (Tavşan memesi) Türün ülkemizde yetişen iki varyetesi vardır. R. aculeatus L. var. aculeatus ülkemizin daha çok Marmara, Kuzey Marmara ve Batı Karadeniz bölgelerinde, m yükselti aralığında ve meşe ormanları ve kayalık alanlarda yayılış gösterirken, R. aculeatus L. var. angustifolius Boiss. Batı Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde m yükselti aralığında Carpinus (Gürgen) cinsinin eşlik ettiği ormanlık alanlar ve kayalık yamaçlarda bulunur. Herdem yeşildir. Odunsu gövdesi, dik ve serttir. Gövdesi cm boyunda üzeri çizgili basit dallara ayrılmıştır. Dallar almaçlı veya altlarda 3 lü çevrel dizilişlidir. Yapraksı yapılar sert, geniş yumurtamsı veya mızraksı ve sivri uçludur. Boyutları 1-2,8 0,3-1,4 cm dir. Çiçekler üst yüzdedir. Çiçeklenme şubatmayıs ayları arasındadır.

4 Ruscus hypoglossum L. (Atdili) Tür ülkemizde Marmara Bölgesi nin kuzeyi ve Karadeniz Bölgesi boyunca yayılış gösterir m yükselti aralığında ve karışık ormanlar, çalılık ve fundalıklar, dere yatakları ve kayalık alanlar yaşam alanlarıdır. Herdem yeşildir ve dioiktir. Odunsu gövdesi yarı (hemen hemen) diktir cm boyundadır. Yapraksı yapılar derimsi, dar veya geniş simetrik, eliptik şekilde ve geniş sivri uçludur, tabanda ise dar ve kıvrılmıştır. Boyutları ,5 cm dir. Çiçekler üst yüzdedir. Brahtenin boyunun en az 1/6 sı yapraksı yapıya bağlıdır. Çiçeklenme mart-mayıs ayları arasındadır.

5 Arbutus unedo L. (Kocayemiş) Genel coğrafi yayılışı Atlantik Avrupa, Akdeniz havzası, Kanarya Adaları ve kuzeybatı Afrika dır. Maki içerisinde Erica arborea ile kızılçam altında bazen A. andrachne ile genellikle kalkersiz topraklarda deniz seviyesi ile 400 metreler arasında yayılır. Ülkemizde Çanakkale, Balıkesir, İstanbul, Bursa, Kocaeli, Sakarya, Bolu, Zonguldak, Bartın, Sinop, Samsun, İzmir, Muğla, Antalya, İçel. Herdem yeşil, boyu genellikle 4 m den az olan bir çalı, bazen de 7-8 m boyunda küçük bir ağaç halindedir. Koyu renkli, kırmızımsı kahverengi kabuk yaşlı gövdelerde şeritler halinde çatlaklıdır. Genç sürgünler bezeli tüylüdür. Yaprakları uzun eliptik biçiminde, 5-10 cm boyunda, uçları sivri, kenarları keskin dişlidir. Üst yüzü parlak, koyu yeşil, alt yüzü açık yeşil, her iki yüzü de tüysüzdür. Eylül-aralık aylarında açan çan biçimindeki beyaz-açık pembe renkli çiçekler, aşağı sarkan bileşik salkımlar halindedir. Kocayemiş sonbaharda çiçek ve meyveleri aynı anda üzerinde taşır. 1-2 cm çapında, küre biçiminde, yüzeyi pürtüklü meyveler sonbaharda olgunlaşınca güzel kırmızı bir renk alır. Olgun meyveleri yenir. Kocayemişin sert, ağır bir odunu vardır.

6 Ilex aquifolium L. (İngiliz çoban püskülü) Ana vatanı Batı ve Güney Avrupa dır. Ayrıca, Kuzey Afrika ile Kuzey İran arasında yayılış gösterir. Gölgeye çok dayanıklı olup özellikle kayın ve bazen de ladin ormanlarının altında bulunur. Türkiye de doğal olarak yalnız Marmara çevresinde ve Kapıdağ Yarımadası nda bulunur. Yamaçlarda, m arasında yetişir. Herdem yeşil çalı, bazen de 15 m ye kadar boylanabilen bir ağaç halindedir. Sürgün ve yapraklar genellikle tüysüzdür. Genç sürgünler koyu yeşildir. Deri gibi kalın ve sert yaprakların üst yüzü parlak koyu yeşil, alt yüzü biraz daha açık yeşil renktedir. Kuruyan yaprakları ise parlak sarımsı yeşildir. Yaprakların boyu 3-8 cm ve genişliği de 3-4 cm dir. Kenarları çok belirgin ondülelidir. Sürgünlerin üst kısmındaki yapraklar çoğunlukla düz kenarlı, alt tarafındakiler ise batıcı dikenli dişlidir. Çiçekler, iki evciklidir. Yaprağın koltuğunda yer alan bir eksen üzerinde, az sayıda olmak üzere kurullar halinde toplanır. Çanak 4, ender olarak da 5 parçalı ve yumuşak tüylüdür. Taç beyaz veya kırmızımsı beyaz renkte, çanak gibi 4-5 parçalıdır. Yuvarlak veya oval çekirdekli sulu meyve olgunlaşınca parlak kırmızı renkte ve 5-8 mm çapındadır

7 Ilex colchica Pojark. (Anadolu çoban püskülü) Anavatanı Türkiye ve Kafkasya dır. Özellikle, Karadeniz deki (Zonguldak, Samsun, Sinop, Giresun, Artvin) yapraklı ağaç ormanlarında, kayın, göknar-kayın meşcerelerinin serin ve nemli bölgelerinde yer alır. Lokal olarak Kırklareli, İstanbul, Bolu ve Hatay da da bulunur. Dikey yayılışını m arasında yapar. Dalları yukarıya doğru çıkan, 1-3 m boylanan herdem yeşil bir çalıdır. Yaprak kenarları fazla ondüleli olmayıp, tüm yaprakları dikenli dişlidir. Eliptik-mızrağımsı, ender olarak da oval bir görünüme sahip olan yaprak ayasının boyutları 5-8 x 2,5-4 cm dir. Koyu yeşil yaprakları kuruduğunda ise siyahımsı bir renk alır.