Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu Bağımsız Denetçilik Belge Teslim Töreni Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu Başkanı Sayın Seyit Ahmet Baş ın Konuşması 18 Eylül 2013 Sayın Bakanlarım, Sayın Milletvekillerim Sayın Müsteşarlarım, Sayın Rektörlerim, Kamu Kurumlarının ve Meslek Kuruluşlarının Değerli temsilcileri Değerli Basın Mensupları, Değerli katılımcılar, meslek mensupları ve saygıdeğer misafirler; Konuşmama başlamadan önce hepinizi saygıyla selamlıyorum. Kurumumuz tarafından düzenlenen Bağımsız Denetçilik Belge Teslim Töreni. vesilesiyle bir araya gelmiş bulunmaktayız. Törenimize hoşgeldiniz Bu tören ile Kurumumuzun faaliyetleri hakkında gerekli bilgiler kamuoyuna sunulacak, Kurumumuz tarafından şimdiye kadar yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşları ve denetçilere yetki belgeleri verilecektir. 1
Küreselleşme ve teknolojik gelişmeler sermaye piyasalarının hareketliliğini artırmıştır. Uluslararası sermayenin küreselleşmesi, finansal raporlama düzeninde ve buna bağlı olarak bağımsız denetimde ortak bir düzen oluşturulması ihtiyacını doğurmuştur. Özellikle birden fazla ülkede faaliyet gösteren işletmeler, birbirinden farklı düzenlemelerle ve farklı muhasebe uygulamalarıyla karşılaşmaktadır. Bu durum, finansal raporlama düzeninde bir uyumlaştırma ihtiyacını doğurmuştur. Dünyanın birçok ülkesinde de aynı ihtiyaç ile karşılaşıldığı hepimizce bilinmektedir. Günümüzde etkileri devam eden küresel ekonomik kriz, kurumsal yönetim yaklaşımı ile muhasebe ve finansal bilginin önemini daha da gözler önüne sermiştir. Bilindiği üzere, 2000 li yılların başında dünyada bu alanda yaşanan skandallar muhasebe ve finansal raporlama sürecine olan güveni sarsmıştır. Bu durum, ülkeleri finansal tabloların hazırlanışı ve denetimi açısından daha sıkı tedbirler almaya sevk etmiştir. Bunun en somut örneği muhasebe ve denetim üzerindeki kontrollerin sıkılaştırılması ve bu alanda Kamu Gözetimi Sistemlerinin kurulmasıdır. Bu sistem ilk olarak Halka Açık Şirketler Muhasebe Reformu ve Yatırımcıyı Koruma Yasası diğer adıyla Sarbanes-Oxley Yasası ile Amerika Birleşik Devletleri nde kurulmuştur. Bu yasa Amerika Birleşik Devletleri ndeki borsalarda işlem gören halka açık şirketlerin tamamını kapsayacak şekilde 2002 yılında yürürlüğe girmiştir. Yasa ile birlikte gelen ağır cezai yaptırımlar şirket yöneticileri başta olmak üzere tüm çıkar sahiplerini ve bağımsız denetçileri derinden etkilemiş olup, sonrasında denetim sektörü yeniden yapılanmıştır. Bu yasa sonrasında, tabi tüm şirketler finansal 2
raporlamaya yönelik iç kontrollerinin iyileştirilmesi için kapsamlı projeler başlatmışlardır. ABD de meydana gelen bu gelişmeler Avrupa Birliğine de yansımış olup Birlikte bu konuya ilişkin düzenleme Revize 8 nolu direktif ile yapılmıştır. Söz konusu direktif, üye ülkelerde denetim alanında kalite güvence ve kamu gözetim sisteminin oluşturulmasını öngörmektedir. Bu direktif uyarınca, AB üyesi ülkede bağımsız denetim faaliyetlerini gözetleyecek kamu ototriteleri oluşturulmuştur. Görüleceği üzere, gelişmiş ülke uygulamalarında daha önce meslek kuruluşları tarafından yürütülen muhasebe ve denetime ilişkin düzenlemeler, devlet otoritesine bağlı kamu gözetim kurumlarına verilmek suretiyle bağımsız denetim üzerinde kamunun vesayeti kurulmuştur. Dünya genelinde bu gelişmeler yaşanırken muhasebe ve bağımsız denetime ilişkin ülkemizdeki mevcut kurallar da yeniden gözden geçirilmiştir. Bağımsız denetimin kalitesini arttırmak ve denetçilerin bağımsızlığını geliştirmek amacıyla yeni kuralların oluşturulması ve yeni kurumların kurulması da öne çıkmıştır. Ülkemizde belirli alanları düzenlemek ve denetlemekle görevlendirilen kurum ve kurullara kendi alanlarında yapılacak finansal tablo denetimini de düzenleme yetkisi verilmiştir. İlgili kurum ve kurullara verilen bu yetki neticesinde ülkemizde bağımsız denetim alanında parçalı bir yapı oluşmuştur. Bu durum, dağınık yapının giderilmesi ve kamu gözetimi alanındaki eksikliğin ortadan kaldırılması için yetkin bir otoritenin kurulması ihtiyacını doğurmuştur. 3
İşte tüm bu gelişmeler ve ihtiyaçlar ile birlikte dünyadaki örnekleri de dikkate alınarak 2011 yılı sonlarında 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameyle Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (Kısaca Kamu Gözetimi Kurumu) kurulmuştur. Kamu Gözetimi Kurumu, 660 sayılı KHK da belirtilen görevleri yerine getirmekle görevli ve yetkili, kamu tüzel kişiliğini haiz ve idari özerkliğe sahip bir kurumdur. Bu çerçevede, Kurumumuzun kuruluş amacı özetle; - Uluslararası standartlarla uyumlu bir şekilde * Türkiye Muhasebe Standartlarını oluşturmak ve yayımlamak * Türkiye Denetim Standartlarını oluşturmak ve yayımlamak, - Bağımsız denetçi ve bağımsız denetim kuruluşlarını yetkilendirmek - Bağımsız Denetim Resmi sicilini oluşturmak, bu sicili sürekli olarak kamunun erişimine açık tutmak, ilgili ülkelerle bilgi paylaşımı ve işbirliği yapmak - Bağımsız denetim alanında kamu gözetimi yapmak ve böylece - Bağımsız denetimde uygulama birliğini, gerekli güveni ve kaliteyi sağlamaktır. Kurum olarak misyonumuz; - Finansal raporların uluslararası standartlarla uyumlu düzenlenmesini ve denetlenmesini sağlayacak standartları koymak ve - Etkin bir kamu gözetimi gerçekleştirmektir. Kurum olarak vizyonumuz ise; - Yüksek kalitede ve güvenilir bir finansal raporlama ve bağımsız denetim ortamı oluşturmaktır. 4
Kurumumuz teşkilatlanma sürecine Ocak 2012 itibariyle başlanılmıştır. Bu çerçevede, Kurumumuz faaliyet amacına uygun politika ve önceliklerimiz: - Kurum idari ve teknolojik kapasitesinin geliştirilmesi, - Yüksek kalitede ve güvenilir finansal raporlama çerçevesinin ve bağımsız denetim ilkelerinin oluşturulması, - Uluslararası standartlardaki değişikliklerin izlenerek, Türkiye muhasebe ve denetim standartlarının güncellenmesi ve bu standartların uygulanabilirliğini sağlayıcı sistemlerin geliştirilmesi, - Kapsamlı ve Etkin bir kamu gözetim sisteminin oluşturulması, - Bağımsız denetime olan güvenin tesisi ve bu güvenin artırılması, - Bağımsız denetim sektöründe rekabet ortamının sağlanması ve sektörün geliştirilmesi, - Mesleki etik ilkelerin yaygınlaştırılması, - Bağımsız denetçilerin mesleki becerilerinin yeterli bir seviyede tutulmasına yönelik olarak sürekli eğitim almalarını sağlayıcı sistematiğin oluşturulmasıdır. Kuruluştan bu yana geçen sürede yapılan faaliyetlerden kısaca bahsetmek istiyorum: - Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına (UFRS) tam uyum çerçevesinde Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu (TMSK) döneminde yapılan çalışmalara devam edilmiş ve bu standartlara ilişkin olarak telif anlaşması yenilenmiştir. - Uluslararası Kurul tarafından yürürlüğe konulan tüm muhasebe standartlarının çevirileri bitirilmiş ve gerekli tüm değişiklikler yapılarak standartlar güncel hale getirilmiştir. - Yürürlükte bulunan standartlarda kullanılan çeviri diline ilişkin olarak gündeme getirilen eleştiriler dikkate alınarak, bunlarla ilgili bir 5
revizyon çalışması başlatılmıştır. Bu amaçla 17 adet çalışma komisyonu kurulmuştur. Bu komisyonlarda ilgili tüm tarafların temsili sağlanmıştır. Bu çalışmalar tamamlandığında Türkiye Muhasebe Standartları daha anlaşılır ve kolay uygulanabilir olacaktır. - Ticaret Kanunu uyarınca hazırlanacak finansal tablolara ilişkin olarak Türkiye Muhasebe Standartlarıyla uyumlu finansal tablo formatlari yayimlanmiştir. - Uluslararasi Denetim Standartlarina (UDS) ilişkin olarak uluslararası kurul ile telif anlaşması imzalanmıştır. Bu standartlarla uyumlu olarak Türkiye denetim standartlarinin hazirlanma ve adaptasyon süreci başlatilmiştır. Bu kapsamda 4 adet çalışma komisyonu ile 1 adet gözden geçirme komisyonu kurulmuştur. Adaptasyon sürecinde önemli oranında ilerleme kaydedilmiş olup, yıl sonuna kadar tamamlamayı planlamaktayız. - Bağımsız Denetim Yönetmeliği yayımlanmış olup, AB Müktesebatına uyumlu olarak denetim kuruluşlarının ve denetçilerin yetkilendirilmesi, bağımsız denetime ilişkin usul ve esaslar ile yaptırımlar düzenlenmiştir. - Daha once diger kamu kurumları tarafından bağımsız denetime ilişkin olarak yapılan uygulamalar dikkate alınarak geçiş dönemi düzenlemelerine yer verilmiştir. Böylece uygulama süreklilik sağlanmıştır. Bu çerçevede; - Kamu kurumları tarafından, bağımsız denetime ilişkin olarak daha önce yapılmış olan yetkilendirmeler veri olarak kabul edilmiştir. - Mevcut denetim kuruluşlarının yetkileri kabul edilerek bunlara 1 yıllık (2013 yılı) uyum süresi tanınmıştır. 6
- Bağımsız denetçilerin yetkilendirilmesinde sınav sistemi esas alınmış olup, daha önce kamu kurumları tarafından yapılan sınavlar ve bunlarda alınan notlar geçerli kabul edilmiştir. - En az 15 yıllık mesleki tecrübesi olan meslek mensuplarının yetkilendirilmesine ilişkin olarak geçiş dönemi eğitimi öngörülmüştür. - Geçiş dönemi eğitimi üniversitelerle işbirliği halinde ve Avrupa Birliği Kredi Transfer Sistemine uygun olarak lisans üstü seviyede yürütülmektedir. - Bu uygulama ülkemizde ilk defa yapılmakta olup, alınan eğitimler lisans üstü seviyede yapılacak çalışmalarda ilgili üniversite tarafından Krediden sayılacaktır. - Halen 35 üniversite ile işbirliği protokolü imzalanmış olup, 24 üniversitemiz bütün illerde eğitim faaliyetlerine devam etmektedir. Böylece meslek mensuplarına bulundukları illerde eğitim alma imkanı sağlanmış bulunmaktadır. - Bağımsız denetim yönetmeliğinin yürürlüğe girmesini müteakip yetkilendirme faaliyetlerine başlanmıştır. - Yeni yetkilendirilen denetim kuruluşları ile uyum süreci devam eden denetim kuruluşları dikkate alındığında 94 adet denetim kuruluşu yetkilendirilmiştir. - Daha önce yapılan sınavlarda başarılı olarak veya geçiş dönemi eğitimlerini tamamlayan meslek mensuplarımızdan 1923 kişi bağımsız denetçi olmaya hak kazanmıştır. - Gerekli harç ve ücretleri yatırarak bugün Bağımsız Denetçi Belgesi almaya hak kazananların sayısı 1400 civarındadır. 7
- Halen ülkemizde 80.000 civarında Yeminli Mali Müşavir ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavir bulunduğu dikkate alındığında Bağımsız Denetim alanında yeterli Denetçi Kapasitesi nin kısa zamanda oluşturulacağı öngörülmektedir. - Uluslararası alanda da muadil kuruluşlarla işbirlği yapılmakta ve görev alanımızla ilgili kuruluşlara üyelik çalışmalarına devam edilmektedir. Uluslararası Kamu Gözetimi Otoriteleri Forum una(ifiar) da üyelik sürecimiz başlatılmıştır. - Bu çerçevede başta ABD olmak üzere IFIAR üyesi ülkelerin Kamu gözetimi kurumlarıyla işbirliğine yönelik çalışmalara başlanmıştır. Kurum olarak öncelikli amacımız Bağımsız Denetim alanında kalitenin ve kaliteli rekabetin oluşmasına yönelik zemini hazırlamak ve bu amacı sağlamaya yönelik denetim ve gözetimleri yürütmektir. Bu kapsamda Kurumumuzca Bağımsız Denetim alanına ilişkin kapasite çalışması başlatılmıştır. Bu yıl sonuna kadar denetim standartlarının adaptasyonunun tamamlanarak Türkiye Denetim Standartlarının tamamının yürürlüğe konulması planlanmaktadır. Ayrıca kurumsal kapasitemizin arttırılmasına yönelik Kurumca nitelikli meslek personelinin istihdam edilmesine ve bu personelin en iyi şekilde yetiştirilip insan kaynaklarımızın güçlendirilmesine büyük önem verilmektedir. Kurum olarak diğer amaçlarımız ise şu şekilde belirlenmiştir: - Finansal raporlamaya ve bağımsız denetime ilişkin olarak uygulamayı yönlendirmek ve tereddütlerin giderilmesine düzenlemeler yapmak. 8
- Bağımsız denetçi ve bağımsız denetim kuruluşlarına ilişkin işlemlerin yürütülebileceği ve izlenebileceği şekilde, bağımsız denetim resmi sicilinin teknolojik altyapısını tamamlamak. - Kapsamlı ve etkin bir Kamu gözetimi sistemi oluşturmak, - Yetkilendirme işlemlerini etkin bir şekilde yürütmek. - Yurtiçi ve yurtdışı paydaş kuruluşlarla etkin bir işbirliği ortamı oluşturarak bilgi alışverişi sağlamak. Kurumumuzun kurulması ile birlikte ülkemiz açısından, Yüksek kalitede ve güvenilir bir finansal raporlama ve bağımsız denetim ortamı oluşturulmasına yönelik olarak ideal bir Kamu Gözetimi Sisteminin oluşturulması yönünde önemli bir adım atılmıştır. Değerli Meslek Mensupları, Bağımsız denetçiler ve denetim kuruluşları bu sistemin önemli bir parçasını oluşturacaktır. Bu itibarla, Alacağınız Bağımsız Denetçilik Belgelerinin ülkemiz ve sizler açısından hayırlı olmasını diliyorum. Kurumumuz tarafından düzenlenen bu törene katılımınız dolayısıyla sizlere teşekkür ediyor ve bu vesileyle hepinizi saygıyla selamlıyorum. 9