ARB ( Aside Dirençli Basil arama) ARB boyama; Aside Dirençli Bakteri arama;balgamda ARB; TBC boyama; Aside Dirençli Boyama; Sputum stain for mycobacteria; Acid fast bacilli stain; AFB stain; Tuberculosis smear; TB smear Vücut salgılarında tüberküloz basili arama amacıyla yapılan laboratuar testidir. Özellikle balgam da basil aramak için özel bir boya yapılır. Hastanın tükrükle karıştırmadan ve derin bir öksürükle gelen balgam örneği vermesi istenir. Balgam örneği aside dirençli boyama yöntemi ile boyanır ve içerisinde tüberküloz basil aranır. Balgamda ARB pozitifliği ne neden olan bakteriler: Mycobacterium tuberculosis ( tüberküloz basili) Mycobacterium avium-intracellulare Diğer mycobacteria ve aside dirençli bakteriler. Normal değerler: Normal: negatif ( normalde balgamda bu basilin olmaması gerekir). aptt Aktive Parsiyel Tromboplastin Zamanı; PTT; Pıhtılaşma için geçen zamanı gösteren laboratuar testidir. Kanama ve pıhtılaşma problemlerinde ölçülür.
Kan testidir. Kan sulandırıcı maddeler, antihistaminik ( alerji ) ilaçları; vitamin C; aspirin, klorpromazin aptt süresini uzatırlar. aptt testi neden yapılır? Kanama, pıhtılaşma problemlerinin tespitinde, heparin, kumarin alan hastaların tedavi dozlarının belirlenmesinde kullanılan bir testtir. Genellikle protrombin zamanı testi ile birlikte bakılır. aptt için normal değerler: Erişkinde: 25-35 sn dir. Heparin gibi kan sulandırıcılar alındığında bu sürenin 2-2,5 kat artması istenir. aptt yi uzatan sebepler: DİC ( dissemine intravaskuler koagulasyon), Faktör XII ve faktörxi eksikliği, Hemofili A, Hemofili B, Hipofibrinojenemi, Lupus antikoagulan, Malabsorbsyon, K vitamini eksikliği, Von Willebrand hastalığı. 1. Schmaier AH. Laboratory evaluation of hemostatic and thrombotic disorders. In: Hoffman R, Benz EJ Jr, Shattil SJ, et al, eds. Hoffman Hematology: Basic Principles and Practice. 5th ed. Philadelphia, Pa: Churchill Livingstone Elsevier; 2008:chap 122
APOLİPOPROTEİN CII Apolipoprotein CII; Apo CII; Apo C2; Apolipoprotein C bağırsaktan emilen yağ partiküllerinin taşınmasında yer alır, Very Low Density Lipoprotein ( VLDL ) yapısında ve Trigliseridlerin yapısında yer alır. Aç karnına alınan kanda bakılır. Apolipoprotein CII ne için bakılır? Hiperlipidemilerin ayırıcı tanısında kullanılan bir laboratuvar testidir. Apolipoprotein C yüksekliği ailesel lipoprotein lipaz eksikliğine bağlı olabilir. Apo C nin yüksek olması Kalp damar hastalıkları, kalp krizi, enfarktüs, anjina pektoris riskinin yüksek olduğunu gösterir. Apolipoprotein C düşüklüğü de aileseldir ( ailesel Apo C II eksikliği) ve şilomikronemi sendromuna yol açar. 1. Mahley RW, Weisgraber KH, Bersot TP. Disorders of lipid metabolism. In: Kronenberg HM, Melmed S, Polonsky KS, Larsen PR, eds. Williams Textbook of Endocrinology. 11th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2008:chap 36. 2. Semenkovich CF. Disorders of lipid metabolism. In: Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders APOLİPOPROTEİN B
Apolipoprotein B100: Apo B: Apo B100; Apolipoprotein B100 Low Density Lipoprotein (LDL) lerin yapısında yer alan ve kolesterolün taşınmasında rol oynayan bir proteindir. Aç karnına alınan kanda Apo B miktarına bakılır. Apolipoprotein B testi ne için bakılır: Hiperlipidemi sebebini araştırmak amacıyla bakılır. Apolipoprotein B testi için normal değer: Erişkinde normal değeri 40 125 mg/dl dir. Apo B yüksekliği ne anlama gelir? Apolipoprotein B yüksekliği hiperlipidemi anlamına gelir ve kötü kolesterolün yüksek olduğunu kalp damar hastalıkları riskinin yüksek olduğunu gösterir. 1. Mahley RW, Weisgraber KH, Bersot TP. Disorders of lipid metabolism. In: Kronenberg HM, Melmed S, Polonsky KS, Larsen PR, eds. Williams Textbook of Endocrinology. 11th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2008:chap 36. 2. Semenkovich CF. Disorders of lipid metabolism. In: Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders ANTİ TİROD PEROKSİDAZ ANTİKOR ( Anti TPO)
Anti TPO; Anti Tiroid Mikrozomal Antikor; Tiroid Peroksidaz antikor; Tiroid hücreleri içinde bulunan mikrozomlara karşı gelişen antikorları araştıran testtir. Anti mikrozomal antikorlar tiroid hücrelerine zarar vererek otoimmün hastalıklara yol açarlar. Aç karnına alınan kandan bakılır. Anti TPO testi ne için yapılır? Tiroid hastalıklarının teşhisi amacıyla yapılır. Otoimmün tiroid hastalıklarında test pozitif olur. Tiroid hastalıkları dışında birçok hastalıkta da Anti Tiroid Peroksidaz antikoru pozitif olur. Anti Tiroid peroksidaz testi için normal değer: Normalde Anti TPO negatiftir. Anti TPO nun Pozitif olması hangi hastalıkları gösterir? Anti Tiroid Peroksidaz Antikoru özellikle Otoimmün tiroid hastalıklarında pozitif olur; Hashimoto ve Graves Hastalığı. Ancak bu hastalıklar dışında birçok hastalıkta da Anti TPO pozitif olabilir fakat yol gösterici ve teşhis koydurucu değildir. Aşağıdaki hastalıklarda Anti TPO pozitif bulunur; Otoimmün hemolitik anemi, Granülomatöz tiroidit, Hashimoto hastalığı, Non toksik nodüler guatr, Romatoid artrit, Sjögren hastalığı, Sistemik Lupus Eritematozus, Tiroid kanseri.
Ayrıca Anti TPO yüksekliği aşağıdaki durumlarda da yüksek pozitif bulunur: İntrauterin bebek ölümü, Pre eklampsi ( gebelik zehirlenmesi), Permatür doğum, Başarısız IVF girişimi. 1. Mecacci F, Parretti E, Cioni R, et al. Thyroid autoimmunity and its association with non-organ-specific antibodies and subclinical alterations of thyroid function in women with a history of pregnancy loss or preeclampsia. J Reprod Immunol. 2000;46(1):39-50. 2. Ladenson P, Kim M. Thyroid. In: Goldman L and Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders; 2007 ANTİ TİROGLOBÜLİN ( Anti Tg) Anti Tg; Anti Tiroglobülin Antikoru; Tiroid hücreleri içinde bulunan tiroglobülin proteinine karşı gelişen antikorları araştıran testtir. Otoimmün tiroid hastalıklarının tespitinde kullanılan laboratuar testidir. Aç karnına alınan kandan bakılır. Anti tiroglobülin antikoru ne için bakılır? Anti tiroglobülin antikoru tiroid hücrelerini bozarak hastalıklarla yol açar. Tiroid bezinin otoimmün hastalıklarının tespitinde kullanılan bir testtir. Anti Tg için normal değer: Anti Tg normalde negatif olmalıdır.
Anti Tiroglobülin Antikor Pozitifliği neyi gösterir? Testin pozitif olması tiroglobülin proteinine karşı antikor varlığını ve aşağıdaki hastalıkların olabileceğini gösterir: Graves hastalığı, Hashimoto tiroiditi, Hipotiroidi, Miks ödem, Sistemik Lupus Eritematozus, Tiroid kanseri, Tirotoksikoz, Tip 1 diyabet. Gebelerde de bu test pozitif olabilir, hastalık anlamına gelmez. Refeanslar: Ladenson P, Kim M. Thyroid. In: Goldman L and Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders; 2007:chap ANTİ İNSÜLİN ANTİKORU İnsülin kan şekerini kontrol eden en önemli hormondur. İnsülin pankreas bezinden kana salgılanır. Anti insülin antikor laboratuar testi kanda insüline karşı antikor varlığını araştırır. Anti İnsülin Antikor için normal değerler: normalde anti insülin antikor negatif olmalıdır. Kanda insülin antikoru ne için bakılır? Tip 1 diyabet teşhisinde,
İnsülin kullanan hastalarda insüline karşı alerjik cevap varsa, İnsülin kullanan hastada insüline rağmen kan şekerini kontrol etmek zor ise bakılır. Kanda insülin antikoru varlığı ne demektir? Kanda IgG veya IgM tipi antikor var ise vücut insülin i yabancı olarak kabul edip ona karşı savaşıyor anlamına gelir. Bu durumda insülin işini yapamaz. İnsülin etkisiz olunca kan şekeri artar. Kan şekerini kontrol etmek için daha fazla insüline ihtiyaç olur. Buna insülin direnci denir. Tip 1 diyabetli hastalarda insülin antikorları vardır. Uzun süre insülin kullanan hastalarda insülin antikorları insülinin etkisini azaltır, hastalar giderek daha yüksek dozlarda insülinle kan şekerini kontrol etmek zorunda kalırlar. İnsüline karşı giderek artan bir direnç gelişir. Eğer insüline karşı IgE tipi antikorlar gelişir ise insüline karşı alerji vardır denir. İnsülin alerjik reaksiyona yol açar. Bu durumda cilt reaksiyonları, döküntü ve ciddi alerjik reaksiyonlar ortaya çıkabilir. Bu durumda insülin kortizon ve alerji ilaçları ile birlikte kullanılır. 1. Buse JB, Polonsky KS, Burant CF. Diabetes mellitus. In: Kronenberg HM, Melmed S, Polonsky KS, Larsen PR. Williams Textbook of Endocrinology. 11th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2008:chap 30. 2. Eisenbarth S, Polonsky KS, Buse JB. Type 1 diabetes mellitus. In: Kronenberg HM, Melmed S, Polonsky KS, Larsen PR. Williams Textbook of Endocrinology. 11th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2008:chap 31
ANTİ GLOMERÜLER BAZAL MEMBRAN ANTİKORU Anti-glomerular basement membrane; AGBM; GBM antikor testi; Anti-GBM antikor; Glomerül bazal membranı böbreğin süzgeç kısmıdır. Kandaki artık maddelerin süzüldüğü membrandır. Bazı böbrek hatalıkları bu membran kısma karşı gelişen antikorlar nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Bu antikorlar membrana bağlanarak böbreğin süzme işlemini bozar ve böbrek yetmezliğine yol açar. Anti glomerüler Bazal Membran Antikoru ne için bakılır? Test Goodpasture sendromu gibi böbrek hastalıklarının teşhisinde kullanılır. Glomerüler bazal membran antikor laboratuvar testi otoimmün böbrek hastalıklarının teşhisinde kullanılır. Kanda GBMA antikorun tespit edilmesi hastalığın teşhisini sağlar. Anti Glomerüler Bazal Membran Antikoru için normal değerler: Anti GBM negatif olmalıdır. Kanda anti glomerüler bazal membran antikoru varlığı ne anlama gelir: Goodpasture hastalığı, Anti glomerüler bazal membran hastalığı. 1. Appel GB. Glomerular disorders and nephrotic syndromes. In: Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2007:chap 122. 2. Appel GB, Radhakrishnan J, D Agatis V. Secondary glomerular
disease. In: Brenner BM, ed. Brenner and Rector s The Kidney. 8th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2007:chap 31 ANTİ DÜZ KAS ANTİKORU ASMA; Anti Smooth Muscle Antibody; Kanda düz kaslara karşı antikor varlığını araştıran laboratuvar testidir. Otoimmün hastalıklar denilen hastalıklarda vücut kendi dokusuna karşı savaş açar ve antikorlar ile dokulara saldırır. Siroz gibi bazı hastalıklarda vücut bu antikorları yapmaya başlayabilir. Anti Düz Kas Antikoru için normal değerler: Normalde anti düz kas antikoru negatif tir. Anti Düz Kas Antikoru varlığı ne demektir? Pozitif sonuç: Kronik aktif hepatit, Siroz, İnfeksiyöz mononükleozis, Otoimmün hepatit varlığını gösterir. Test otoimmün hepatitler ile sistemik lupus eritematozus un ayrımında kullanılır
Anti-DNAse B Anti DNAze; ADN-B test; Antideoxyribonuclease B titresi; Anti DNAze B: boğaz enfeksiyonuna neden olan A gurubu Beta Hemolitik streptokoklara karşı vücudun yaptığı antikordur. Varlığı beta enfeksiyonunu gösterir. Beta enfeksiyonlarının teşhisinde Anti DNase B dışında; Anti Streptolizin O ( ASO ), Boğaz kültürü, Hızlı Streptokokal Swap test de yapılır. Test yeni geçirilmiş beta ( boğaz ) enfeksiyonlarını gösterir. Beta enfeksiyonlarına bağlı romatizmal ateş, glomerülo nefrit gelişim riski olan hastaların takibinde kullanılır. Anti DNAse B için normal değerler: normalde testin negatif olması beklenir. Erişkin. 85 ünit/ ml altı negatif, Okul çocukları: 170 mg/ml altı negatif, Okul öncesi çocuklar: 60 mg /ml altı negatif kabul edilir. Testin pozitif olması yeni geçirilmiş yada geçirilmekte olan beta enfeksiyonunu gösterir. ASO Testi ile birlikte değerlendirildiğinde Anti DNase B % 90 oranında doğru sonuç verir. 1. Bisno AL, Stevens DL. Streptococcus pyogenes. In: Mandell GL, Bennett JE, Dolin R, eds. Principles and Practice of Infectious Diseases. 7th ed. Philadelphia, Pa: Elsevier Churchill Livingstone; 2009:chap 198.
2. Stevens DL. Streptococcal infections. In: Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier