ANTİ TİROGLOBÜLİN ( Anti Tg)

Transkript

1 ANTİ TİROGLOBÜLİN ( Anti Tg) Anti Tg; Anti Tiroglobülin Antikoru; Tiroid hücreleri içinde bulunan tiroglobülin proteinine karşı gelişen antikorları araştıran testtir. Otoimmün tiroid hastalıklarının tespitinde kullanılan laboratuar testidir. Aç karnına alınan kandan bakılır. Anti tiroglobülin antikoru ne için bakılır? Anti tiroglobülin antikoru tiroid hücrelerini bozarak hastalıklarla yol açar. Tiroid bezinin otoimmün hastalıklarının tespitinde kullanılan bir testtir. Anti Tg için normal değer: Anti Tg normalde negatif olmalıdır. Anti Tiroglobülin Antikor Pozitifliği neyi gösterir? Testin pozitif olması tiroglobülin proteinine karşı antikor varlığını ve aşağıdaki hastalıkların olabileceğini gösterir: Graves hastalığı, Hashimoto tiroiditi, Hipotiroidi, Miks ödem, Sistemik Lupus Eritematozus, Tiroid kanseri, Tirotoksikoz, Tip 1 diyabet. Gebelerde de bu test pozitif olabilir, hastalık anlamına gelmez. Refeanslar: Ladenson P, Kim M. Thyroid. In: Goldman L and Ausiello D, eds.

2 Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders; 2007:chap ANTİ İNSÜLİN ANTİKORU İnsülin kan şekerini kontrol eden en önemli hormondur. İnsülin pankreas bezinden kana salgılanır. Anti insülin antikor laboratuar testi kanda insüline karşı antikor varlığını araştırır. Anti İnsülin Antikor için normal değerler: normalde anti insülin antikor negatif olmalıdır. Kanda insülin antikoru ne için bakılır? Tip 1 diyabet teşhisinde, İnsülin kullanan hastalarda insüline karşı alerjik cevap varsa, İnsülin kullanan hastada insüline rağmen kan şekerini kontrol etmek zor ise bakılır. Kanda insülin antikoru varlığı ne demektir? Kanda IgG veya IgM tipi antikor var ise vücut insülin i yabancı olarak kabul edip ona karşı savaşıyor anlamına gelir. Bu durumda insülin işini yapamaz. İnsülin etkisiz olunca kan şekeri artar. Kan şekerini kontrol etmek için daha fazla insüline ihtiyaç olur. Buna insülin direnci denir. Tip 1 diyabetli hastalarda insülin antikorları vardır. Uzun süre insülin kullanan hastalarda insülin antikorları insülinin etkisini azaltır, hastalar giderek daha yüksek dozlarda insülinle kan şekerini kontrol etmek zorunda kalırlar. İnsüline karşı giderek artan bir direnç gelişir. Eğer insüline karşı IgE tipi antikorlar gelişir ise insüline

3 karşı alerji vardır denir. İnsülin alerjik reaksiyona yol açar. Bu durumda cilt reaksiyonları, döküntü ve ciddi alerjik reaksiyonlar ortaya çıkabilir. Bu durumda insülin kortizon ve alerji ilaçları ile birlikte kullanılır. Referanslar: 1. Buse JB, Polonsky KS, Burant CF. Diabetes mellitus. In: Kronenberg HM, Melmed S, Polonsky KS, Larsen PR. Williams Textbook of Endocrinology. 11th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2008:chap Eisenbarth S, Polonsky KS, Buse JB. Type 1 diabetes mellitus. In: Kronenberg HM, Melmed S, Polonsky KS, Larsen PR. Williams Textbook of Endocrinology. 11th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2008:chap 31 ANTİ GLOMERÜLER BAZAL MEMBRAN ANTİKORU Anti-glomerular basement membrane; AGBM; GBM antikor testi; Anti-GBM antikor; Glomerül bazal membranı böbreğin süzgeç kısmıdır. Kandaki artık maddelerin süzüldüğü membrandır. Bazı böbrek hatalıkları bu membran kısma karşı gelişen antikorlar nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Bu antikorlar membrana bağlanarak böbreğin süzme işlemini bozar ve böbrek yetmezliğine yol açar. Anti glomerüler Bazal Membran Antikoru ne için bakılır? Test Goodpasture sendromu gibi böbrek hastalıklarının teşhisinde kullanılır. Glomerüler bazal membran antikor

4 laboratuvar testi otoimmün böbrek hastalıklarının teşhisinde kullanılır. Kanda GBMA antikorun tespit edilmesi hastalığın teşhisini sağlar. Anti Glomerüler Bazal Membran Antikoru için normal değerler: Anti GBM negatif olmalıdır. Kanda anti glomerüler bazal membran antikoru varlığı ne anlama gelir: Referanslar: Goodpasture hastalığı, Anti glomerüler bazal membran hastalığı. 1. Appel GB. Glomerular disorders and nephrotic syndromes. In: Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2007:chap Appel GB, Radhakrishnan J, D Agatis V. Secondary glomerular disease. In: Brenner BM, ed. Brenner and Rector s The Kidney. 8th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2007:chap 31 ANTİ DÜZ KAS ANTİKORU ASMA; Anti Smooth Muscle Antibody; Kanda düz kaslara karşı antikor varlığını araştıran laboratuvar testidir. Otoimmün hastalıklar denilen hastalıklarda vücut kendi dokusuna karşı savaş açar ve antikorlar ile dokulara saldırır. Siroz gibi bazı hastalıklarda vücut bu antikorları yapmaya başlayabilir.

5 Anti Düz Kas Antikoru için normal değerler: Normalde anti düz kas antikoru negatif tir. Anti Düz Kas Antikoru varlığı ne demektir? Pozitif sonuç: Kronik aktif hepatit, Siroz, İnfeksiyöz mononükleozis, Otoimmün hepatit varlığını gösterir. Test otoimmün hepatitler ile sistemik lupus eritematozus un ayrımında kullanılır Anti-DNAse B Anti DNAze; ADN-B test; Antideoxyribonuclease B titresi; Anti DNAze B: boğaz enfeksiyonuna neden olan A gurubu Beta Hemolitik streptokoklara karşı vücudun yaptığı antikordur. Varlığı beta enfeksiyonunu gösterir. Beta enfeksiyonlarının teşhisinde Anti DNase B dışında; Anti Streptolizin O ( ASO ), Boğaz kültürü, Hızlı Streptokokal Swap test de yapılır. Test yeni geçirilmiş beta ( boğaz ) enfeksiyonlarını gösterir. Beta enfeksiyonlarına bağlı romatizmal ateş, glomerülo nefrit gelişim riski olan hastaların takibinde kullanılır.

6 Anti DNAse B için normal değerler: normalde testin negatif olması beklenir. Erişkin. 85 ünit/ ml altı negatif, Okul çocukları: 170 mg/ml altı negatif, Okul öncesi çocuklar: 60 mg /ml altı negatif kabul edilir. Testin pozitif olması yeni geçirilmiş yada geçirilmekte olan beta enfeksiyonunu gösterir. ASO Testi ile birlikte değerlendirildiğinde Anti DNase B % 90 oranında doğru sonuç verir. Referanslar: 1. Bisno AL, Stevens DL. Streptococcus pyogenes. In: Mandell GL, Bennett JE, Dolin R, eds. Principles and Practice of Infectious Diseases. 7th ed. Philadelphia, Pa: Elsevier Churchill Livingstone; 2009:chap Stevens DL. Streptococcal infections. In: Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier ADH Anti Diüretik Hormon Anti diüretik Hormon; Arginine vasopressin; Antidiuretic hormone; AVP; Vasopressin Kanda Anti diüretik Hormon ( ADH) miktarını tespit eden laboratuar testidir. ADH vücutta yapılır dışarıdan da verilebilir. Vücut suyunu tutan ve serbest su kaybını önleyen hormondur. Birçok ilaç ve madde ADH seviyesini bozar: Steroid hormonlar,

7 Alkol Klonidin, Diüretikler, Haloperidol, Insülin, Lityum, Morfin, Nikotin, ADH neden bakılır? Test ADH seviyesini etkileyen hastalıkların şüphesinde yapılır. ADH beyin hipofiz bezinden salgılanır. Böbreklerden serbest su kaybına engel olur. Vücut suyu azalınca ADH salgısı artar böbrekler su tutar. Vücut suyu azalınca ADH azalır idrar çıkışı artar. Bu ayarlamayı beyin Hipotalamus bölgesindeki osmoreseptörler ve baroreseptörler yapar. Bazı hastalıklar ADH salgısını bozar. Su kısıtlaması testi ile diyabetes insipidus teşhisinde kullanılır. Su kısıtlamasına rağmen ADH salgısı artmıyor ise Diyabetes incipidus ( şekersiz diyabet ) vardır denir. Anti Diüretik Hormon için normal değerler: Erişkin: 0 4,7 pg/ml ADH seviyesini yükselten sebepler: Akut porfiri, Santral sinir sistemi enfeksiyonları, Santral sinir sistemi tümörleri, Akciğer enfeksiyonları, Akciğer ve mediasten tümörleri, Cerrahi sonrası sıvı imbalansı, Uygunsuz ADH sendromu (SIADH). ADH seviyesini azaltan sebepler: Hipofiz hasarı,

8 Diyabetes incipidus (şekersiz diyabet ), Primer polidipsi Referanslar: 1.Skorecki K, Ausiello D. Disorders of sodium and water. In: Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier; 2007: chap Verbalis JG. Posterior pituitary. In: Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier ANTİ NÜKLEER ANTİKOR ANA; ANA panel; Otoimmün hastalıklar vücudun kendi dokusuna karşı savaşması sonucu ortaya çıkan hastalıklardır. ANA laboratuar testleri bu hastalıkların teşhisinde kullanılır. Bkz: Otoimmün hastalıklar. Otoimmün hastalıkların teşhisinde bir çok test kullanılır Anti Nükleer Antikor testi özellikle Sistemik Lupus Eritematozus ( SLE) gibi otoimmün hastalıkların teşhisinde kullanılır. Ayrıca artrit, döküntü, göğüs ağrısı gibi şikayetlerin varlığına tanı koymak amacıyla bakılan testlerden birisidir. Anti Nükleer Antikor için normal değerler: ANA negatif tir. Ana sonucu titre olarak verilir. 1:40 pozitif, 1:60 negatif vb. Anti nükleer antikor varlığı ne anlama gelir? Otoimmün hastalıklar,

9 Sistemik lupus eritematozus ( SLE), Sjogren sendromu, Sistemik skleroz, Romatoid artrit, Myozit ( iltihabi kas hastalıkları), İlaca bağlı lupus eritematosus, Kollajen vasküler hastalıklar, Tiroid hastalıkları, Kronik karaciğer hastalıkları. SLE hastalarının yakınlarında hastalık olmasa bile ANA testi pozitif olabilir. ANA pozitifliği araştırma gerektirir. Diğer antikorlara da bakılmalıdır. Bir kişide ANA pozitif ise hastalık bulgusu yoksa hayatı boyunca SLE gelişme riski sadece % 5 dir. AMONYAK Amonyum iyonu; Kanda Amonyum; Amonyak Miktarı; Kanda amonyum miktarının ölçülmesidir. Kanda amonyum laboratuar testi açken bakılır. Bazı ilaçlar kan amonyum seviyesini arttırır: Alkol, Asetazolamid, Narkotik ilaçlar, Valproik asit, Yüksek proteinli gıdalar kan amonyum miktarını arttırır. Kanda Amonyak testi ne için yapılır? Amonyum miktarını yükselten durumların tespiti için bakılır.

10 Özellikle karaciğer yetmezliğinin teşhisi ve takibi amacıyla bakılır. Amonyak ( NH3) tüm vücut hücrelerinde üretilir. Özellikle barsak, karaciğer ve böbrek hücrelerinde çok üretilir. Amonyağın tamama yakını karaciğerde ÜRE ye çevrilerek böbreklerden atılır. Amonyak özellikle beyin için zehirli bir maddedir. Sersemlik ve koma ya neden olur. Amonyak için normal değerler: Erişkin: mcg/dl Amonyak miktarını arttıran sebepler: Karciğer yetmezliği, Konjestif kalp yetmezliği, Mide Barsak kanamaları, Üre metabolizma bozukluğu, Hipertermi, Lösemi, Aşırı kas eforu. Referanslar: 1. Berk PD, Korenblat KM. Approach to the patient with jaundice or abnormal liver test results. In: Goldman L, Ausiello D, eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2007:chap Nevah MI, Fallon M B. Hepatic encephalopathy, hepatorenal syndrome, hepatopulmonary syndrome, and systemic complications of liver disease. In: Feldman L, Friedman LS, Brandt LJ, eds. Sleisenger and Fordtran s Gastrointestinal and Liver Diseases. 9th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier;2010:chap 92.

11 AMNİYOSENTEZ Gebelik sırasına bebeğin genetik hastalıkları ve doğumsal anormalliklerini tespit amacıyla doğum kesesinden alınan sıvının incelenmesidir. Doğum kesesinden alınan küçük miktarda sıvıdan çalışılan bir laboratuar testidir. Amniyosentez doğumsal anormallikler, genetik hastalıklar ve metabolizma hastalıklarının bebek doğmadan tespitine yarayan laboratuar testidir. İşlem öncesinde kan gurubu ve Rh tayini yapılmalıdır. Anne Rh negatif ise anneye Rhogam yapılmalıdır. ( Daha sonraki gebeliklerde kan uyuşmazlığını önlemek amacıyla). Amniyosentez ne için yapılır? Bebekte doğum öncesinde kromozomsal ve genetik anormalliklerin tespiti amacıyla yapılır. Anansefali, Down sendromu, Metabolik hastalıklar, Spina bifida ve diğer nöral tüp defektlerinin tespiti, Rh uyuşmazlığı, Bebekte gelişen enfeksiyonların tespiti, Bebeğin akciğerlerinin ne kadar geliştiğinin tespiti, Aileden geçen genetik hastalıkların tespiti amacıyla yapılır. Amniyosentez için normal değerler: Amniyosentezde normal olarak genetik ve kromozomsal bozuklukların tespit edilmemesi, bilirübin ve alfa feto protein seviyelerinin normal olması beklenir. Anormal sonuçlar ne anlama gelir? Amniyosentezde anormal sonuçlar bebekte kromozom anormallikleri, metabolik anormallikler ve sağlık problemleri olacağını gösterir.

12 Amniyosentez bu gibi hastalıkların çocuk doğmadan tespitine imkan sağlar. Birçok hastalığın DNA analizi ile tespiti mümkündür. Amniyosentezin riskleri nelerdir. Amniyosentezin riski çok düşüktür. Çok nadir olarak: Bebekte enfeksiyon, Amniyos sıvı kaçağı, Vajinal kanama, Düşük olabilir. 4lü test de gebelikte bebek hakkında çok değerli bilgiler verir. Referanslar: 1. Simpson JL, Otaño L. Prenatal genetic diagnosis. In: Gabbe SG, Niebyl JR, Simpson JL, eds. Obstetrics:Normal and Problem Pregnancies. 5th ed. Philadelphia, Pa: Elsevier Churchill Livingstone; 2007:chap Druzin ML, Smith JF Jr, Gabbe SG, Reed KL. Antepartum fetal evaluation. In: Gabbe SG, Niebyl JR, Simpson JL, eds. Obstetrics: Normal and Problem Pregnancies. 5th ed. Philadelphia, Pa: Elsevier Churchill Livingstone; 2007:chap Cunningham FG, Leveno KJ, Bloom SL, et al. Prenatal Diagnosis and Fetal Therapy. In: Cunningham FG, Leveno KL, Bloom SL, et al, eds. Williams Obstetrics. 23rd ed. New York, NY: McGraw-Hill; 2010:chap 13. AMİNOASİTÜRİ

13 İdrarda Aminoasit; İdrarda anormal miktarda aminoasit bulunmasıdır. Aminoasitler proteinlerin yapı taşlarıdır. Birçok aminoasit çeşidi vardır. İdrarda anormal miktarda aminoasit bulunması metabolik hastalıkları gösterir. Metabolik hastalıkların erken teşhisi ve tedavisi zeka geriliği ve gelişme bozukluklarını önleyebilir. İdrarda aminoasit laboratuvar testi bu hastalıkların erken teşhisinde kullanılır. Aminoasidüri idrarda çalışılan bir testtir. İdrarda Aminoasit için normal değerler: Her bir aminoasit için normal değerler: mikromol / dl olarak verilmiştir. Alanine Çocuk: Erişkin: Alpha-aminoadipic acid Çocuk: Erişkin: Alpha-amino-N-butyric acid Çocuk: 7 25 Erişkin: 0 28 Arginine Çocuk: Erişkin: Asparagine Çocuk: Erişkin: Aspartik asit Çocuk: Erişkin: Beta-alanine Çocuk: 0 42 Erişkin: 0 93 Beta-amino-isobutyric acid

14 Çocuk: Erişkin: Carnosine Çocuk: Erişkin: Citrulline Çocuk: 0 13 Erişkin: 0 11 Cystine Çocuk: Erişkin: Glutamic acid Çocuk: Erişkin: Glutamine Çocuk: Erişkin: 300 1,040 Glycine Çocuk: Erişkin: 750 2,400 Histidine Çocuk: Erişkin: 500 1,500 Hydroxyproline Çocuk: ölçülemez Erişkin: ölçülemez Isoleucine Çocuk: 3 15 Erişkin: 4 23 Leucine Çocuk: 9 23 Erişkin: Lysine Çocuk: Erişkin: Methionine Çocuk: 7 20

15 Erişkin: methylhistidine Çocuk: Erişkin: methylhistidine Çocuk: Erişkin: Ornithine Çocuk: 3 16 Erişkin: 5 70 Phenylalanine Çocuk: Erişkin: Phosphoserine Çocuk: Erişkin: Phosphoethanolamine Çocuk: Erişkin: Proline Çocuk: ölçülemez Erişkin: ölçülemez Serine Çocuk: Erişkin: Taurine Çocuk: Erişkin: 267 1,290 Threonine Çocuk: Erişkin: Tyrosine Çocuk: Erişkin: Valine Çocuk: Erişkin: 19 74

16 İdrarda aminoasitleri arttıran sebepler: Alkaptonüri, Canavan hastalığı, Sistationinüri, Sistinozis, Fruktoz intoleransı, Galaktozemi, Hartnup hastalığı, Homosistinüri, Hiperamonemi, Hiperparatiroidi, Metilmalonik asidüri, Multipl myelom, Ornitin transkarbamilaz eksikliği, Osteomalazi, Propionik asidemi, Riketsiya, Maple Şurup idrar hastalığı, Tirozinemi tip I, Tirozinemi tip II, Viral hepatitler, Wilson hastalığı, İdrarın uygun şartlarda toplanması doğru sonuç için çok önemlidir. Test 6 haftadan küçük bebeklere yapılamaz. Doğru sonuç için çocuğun son 48 saat içinde proteinli gıda alması gerekir. Test kromatografi yöntemiyle çalışılır. Aminoasidüri tespit edilmiş çocukların erken tedavisi zeka geriliğini önler.