Futbol Kulüpleri Değerleme Raporu Avrupa Eliti 2016 footballbenchmark.com
2 Futbol Kulüpleri Değerlemesi: Avrupa Eliti 2016 Fotoğraf: Schalke 04
Futbol Kulüpleri Değerlemesi: Avrupa Eliti 2016 3 İçindekiler Özet bulgular 6 Futbol kulüpleri değerlemesi: Karmaşık bir sorun 9 Yaygın uygulama 10 Metodoloji 11 Avrupa eliti: Seçim ölçütleri 13 32 kulübün Şirket Değeri sıralaması 14 32 kulübün Şirket Değeri ortalamaları 15 Çalışmanın amacı 17 Sınırlayıcı Koşullar ve Varsayımlar 18
4 Futbol Kulüpleri Değerlemesi: Avrupa Eliti 2016 KPMG Küresel Spor Danışmanlığı Bölümü Football Benchmark ekibi tarafından hazırlanan ve 1 Ocak 2016 tarihi itibariyle en gözde Avrupa futbol kulüplerinin şirket değerlerini inceleyen, Futbol Kulüpleri Değerlemesi: Avrupa Eliti raporumuzu bilginize sunmaktan mutluluk duyarım. Rapor, bu yayının amaçları doğrultusunda seçilen 32 futbol kulübünün halka açık son mali beyanlarının analiz edilmesi ile oluşturulmuştur. Dolayısıyla söz konusu kulüplerin 2015/2016 futbol sezonunda elde ettikleri işletme ve sportif gelirlerinin bu analizde dikkate alınmadığını belirtmek gerekir. Andrea Sartori Şirket Ortağı Küresel Spor Danışmanlığı Lideri info@footballbenchmark.com Araştırmamızın en dikkat çekici bulgularından bazıları: Gelenekleri, sportif başarısı, gelir düzeyi ve taraftar kitlesiyle Real Madrid şirket değeri sıralamamızın en üstünde yer alıyor. Fakat çoğu taraftarın muhtemelen hiç şaşırmayacağı gibi, Manchester United takımı da zirveyi paylaşıyor. Aslında, Alex Ferguson sonrasındaki başarıları sınırlı olsa da, Kırmızı Şeytanlar saha dışında büyük başarıların tadını çıkarmaya devam ediyor. İstikrarlı pozitif finansal performansları, Real Madrid ile beraberliği yakalamalarını sağlıyor çünkü her iki takım da 2,9 milyar euronun biraz üzerinde bir ortalama şirket değerine sahip. Avrupa genelinde ulusal yayın haklarının fiyatı giderek artsa da, başlıca Avrupa ligleri ve İngiliz Premier Ligi arasındaki gelir farkı çok açılmış durumda. Premier Ligi tarafından imzalanan ve 2016-19 sezonu için 2,4 milyar euroya yakın bir bedele sahip son yayın hakları anlaşması yeni bir benchmark oluşturdu. 1 Bu durum, şirket değeri en yüksek 10 takım arasında beş takımla yer alarak raporumuzda açıkça hakimiyet sağlayan İngiliz kulüplerinin değeri üzerinde faydalı bir etki yapıyor. KPMG nin şirket değeri sıralamasında Barcelona, Bayern Munich ve Arsenal tarafından takip edilen Manchester ve Madrid futbol devleri, yaklaşık 3 milyar euro luk ortalama şirket değerine sahip iki takım olarak raporumuzun en yüksek düzeyini temsil ediyor. Sıralamamızın zirvesindeki ilk üç takım, listedeki tüm kulüplerin kümülatif şirket değerinin yaklaşık üçte birini temsil ediyor. En değerli 10 Avrupa Futbol Kulübü listesinde Almanya dan (Bayern Munich), İtalya dan (Juventus) ve Fransa dan (Paris Saint-Germain) yalnızca birer takım bulunuyor. Futbol inanılmaz duygular ve tutkular yaratıyor, taraftar katılımı sağlıyorsa da, profesyonel futbol takımlarının ekonomik boyutları nispeten küçük. Tahmini şirket değerleri göz önüne alındığında, yalnızca dokuz takımın şirket değeri 1 milyar euro nun üzerinde. Fakat KPMG nin seçtiği 32 kulüp, sosyal medya platformları yoluyla tüm dünyada 1 milyardan fazla destekçiye seslenebiliyor. Raporun ilerleyen sayfalarında da anlatıldığı gibi, spor endüstrisinin çeşitli özellikleri ve kendine has nitelikleri, bir futbol kulübünün değer tespitini çok zor hale getiriyor. KPMG profesyonel futbol takımları arasındaki bu analizi istikrarlı ve karşılaştırılabilir kılmak için tüm çabayı göstermiş olsa da, araştırmayı yaparken çözülmesi zor çeşitli sorunlarla karşılaştık. İlgili ülkelerde muhasebe uygulamalarında, raporlamada, para birimlerinde ve yıl sonu limitlerindeki farklılıklar ve döviz kurlarındaki dalgalanmalar, verilerin karşılaştırılabilirliğini kısmen sınırlandırıyor ve analizimizin sonucunu etkiliyor. Bu sınırlamalara rağmen, KPMG Spor Danışmanlığı Bölümü nün, zaman içinde futbol endüstrisine fayda sağlayacak düzenli bir yıllık raporun temellerini attığını düşünüyoruz. Daha fazla bilgi almak ve bu analizin bulgularını tartışmak için footballbenchmark.com üzerinden bizimle veya doğrudan benimle iletişime geçebilirsiniz. Bulgularımızı sizinle karşılıklı değerlendirmekten mutluluk duyarız. Saygılarımla, Andrea Sartori 1 Kaynak: pretnierleague.com
Fotoğraf: Pics United Football Futbol Clubs Kulüpleri Valuation: Değerlemesi: The European Avrupa Elite Eliti 2016 5
6 Futbol Kulüpleri Değerlemesi: Avrupa Eliti 2016 Özet bulgular Yayın hakları satışı son yıllarda futbol kulüpleri için başlıca gelir kaynaklarından biri haline geldi. Telekomünikasyon ve yayın sektörlerinin son zamanlardaki birleşimi medya dünyasını değiştirdi, rekabeti artırdı ve izleyicileri, sayısı giderek artan yayın kanallarına böldü. 2015 başında imzalanan anlaşma sayesinde Avrupa genelinde ulusal yayın haklarının fiyatı giderek artsa da, başlıca Avrupa ligleri ve İngiliz Premier Ligi arasındaki gelir farkı çok açılmış durumda. Sky ile BT Sport arasındaki rekabet 2016-19 sezonu için yaklaşık 2,4 milyar euro luk ciddi bir rakamın teklif edilmesine yol açtı. Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, KPMG nin şirket değeri sıralamasındaki ilk 10 arasına beş temsilci yollayan İngiliz kulüpleri raporumuzda güçlü bir konumda. Bu kulüplerin yüksek gelirler üretmedeki istikrarlı yeteneği ve çoğu zaman bunun sonucu olan yüksek karlılık seviyesiyle birlikte düşünüldüğünde, yeni medya ortamı, İngiltere nin ülke başına şirket değeri olarak raporumuzun zirvesinde olmasını sağlıyor. Toplam şirket değeri 10 milyar euro yu aşan İngiliz takımları 32 kulübün kümülatif değerinin yaklaşık %40 ını oluşturuyor. Son 3 yılın UEFA Şampiyonlar Ligi ve Avrupa Ligi lideri İspanyol takımları yaklaşık 6,6 milyar euro luk bir şirket değerine sahip ve bu alanda iki dev olan Real Madrid ve Barcelona birlikte İspanyol pastasının %85 ini ve toplamının %21 ini temsil ediyor. Gerçekten de, İspanya her birinin şirket değeri 2 milyar euro yu aşan iki kulüple temsil edilen tek ülke. Raporumuzda Almanya, sadece 3 kulüple temsil ediliyor ve toplamda 3,5 milyar euro nun üzerinde bir kümülatif değer sergiliyor. En değerli 3 kulüp (milyon euro) Real Madrid CF Manchester United FC FC Barcelona 2.677 Kaynak: KPMG analizi ve araştırması Ülkelere göre toplam şirket değeri (milyon euro) 3.069 3.608 481 473 1.414 6.639 1990 lar boyunca ve 2000 lerin başında Avrupa futboluna egemen olduktan sonra, İtalyan takımları günümüzde hem saha içinde hem de dışında daha zayıf bir pozisyonda bulunuyor. Internazionale 2010 da UEFA Şampiyonlar Ligi ni kazanan son İtalyan kulübüydü ve o zamandan beri yalnızca Juventus geçtiğimiz yıl final oynayabildi. İtalya İngiltere yle birlikte en yüksek sayıda takım temsiline sahip olsa da (7), İtalyan takımlarının toplam şirket değeri İngiliz takımlarının %70 altında 473 İngiltere 10.170 2.814 2.829 ortalama 2.758 ortalama 2.905 2.840 İspanya Almanya İtalya Fransa Türkiye Hollanda Portekiz 2.996 2.981 Kaynak: KPMG analizi ve araştırması (3,1 milyar euro ya karşı 10,2 milyar euro). Neredeyse 1 milyar euro luk bir şirket değeri olan Juventus ilk 10 da yer alan tek İtalyan kulübü. 32 kulüpten yalnızca 6 tanesi (Ajax, PSV Eindhoven, Benfica, Porto, Fenerbahçe ve Galatasaray) Avrupa daki 5 büyük ligden birinde oynamıyor ve bu 6 takım kümülatif şirket değerinin yaklaşık %5 ini oluşturuyor.
Futbol Kulüpleri Değerlemesi: Avrupa Eliti 2016 7 Şehirler bakımından, 2 futbol devine ev sahipliği yapan Manchester şehre göre en yüksek futbol kulübü değerine sahip. Toplamda yaklaşık 4,5 milyar euro luk bu değer, raporumuza dahil olan Arsenal, Chelsea ve Tottenham Hotspur gibi üç Londra kulübünün toplam değerinden daha fazla. İki Madrid takımının yaklaşık toplam değeri 3,5 milyar euro. Toplam 10 UEFA Şampiyonlar Ligi turnuvası kazanan iki takımla temsil edilen Milan şehri toplamda bir milyar euro luk bir şirket değerine bile ulaşmıyor ve bir kez daha İtalyan futbol takımlarının son yıllarda karşılaşmakta oldukları zorlukları göz önüne seriyor. İki kulübe sahip İstanbul (Fenerbahçe ve Galatasaray) şehre göre şirket değerinde ilk 10 da yer almıyor. Şirket değerine göre ilk 10 şehir (kulüplerin sayısı) (milyon euro) 6 Liverpool (2) şirket değeri: 1.728 2 Londra (3) şirket değeri: 3.916 3 Madrid (2) şirket değeri: 3.497 1 Manchester (2) şirket değeri: 4.525 9 Paris (1) şirket değeri: 843 7 Torino (1) şirket değeri: 983 10 Dortmund (1) şirket değeri: 830 5 Münih (1) şirket değeri: 2.153 8 Milano (2) şirket değeri: 944 4 Barselona (1) şirket değeri: 2.758 Kaynak: KPMG analizi ve araştırması Ülkeye göre en yüksek şirket değerine sahip kulüpler (milyon euro) 2.905 2.905 2.153 983 843 297 285 256 Real Madrid CF Manchester United FC FC Bayern Munich Juventus FC Paris Saint- Germain FC AFC Ajax SL Benfica Fenerbahçe SK Kaynak: KPMG analizi ve araştırması
8 Futbol Kulüpleri Değerlemesi: Avrupa Eliti 2016 Spor ve özellikle futbol inanılmaz bir bağlılık ve taraftar katılımı sağlayabilirken, analizimizin kapsadığı profesyonel futbol takımları gibi kilit endüstri paydaşlarının ekonomik boyutu nispeten küçük. Tahmini şirket değerinin tepesinde, yalnızca dokuz takım 1 milyar euro luk şirket değerini aşıyor ve yalnızca dört takımın şirket değeri 2 milyar euro seviyesini aşıyor. İlk onun ortalama şirket değeri 1,8 milyar euro. Nike ın şirket değeri karşısında 32 kulübün şirket değeri toplamı, değer tespit tarihinde yaklaşık dörtte bir düzeyinde (92,5 milyar euro ya karşı 26,3 milyar euro), Adidas ınkinden ise yaklaşık %43 daha yüksek olmakla birlikte, aynı kulüpler Adidas, Nike ve Puma nın toplam 67 milyon Facebook takipçisiyle karşılaştırıldığında 2 toplam 589 milyon takipçiye sahip. Nike, Adidas ve Puma nın seçilen kulüplerle karşılaştırmalı şirket değeri (milyar euro) Kaynak: Reuters; KPMG analiz ve araştırma 92.5 26.3 18.3 2.5 Nike Adidas Puma İlk 32 futbol kulübünün şirket değeri Facebook takipçi sayıları (milyon) 67 69 88 92 589 Nike, Adidas, Puma Manchester United FC Real Madrid CF FC Barcelona 32 Kulüp Kaynak: KPMG analizi ve araştırması 2 Veriler futbol kulüpleri için 31 Mart 2016 itibariyle ve spor giyim şirketleri için 30 Nisan 2016 itibariyle resmi Facebook sayfalarından alınmıştır.
Futbol Kulüpleri Değerlemesi: Avrupa Eliti 2016 9 Futbol Kulüplerinin Değer Analizi: Karmaşık bir sorun Futbol kulüplerinin şirket değerini ölçmek için benimsenen teknikler herhangi bir şirketin değerini belirlemek için kullanılanlarla aynı. Fakat, futbol kulüpleri ve genel olarak profesyonel spor kulüpleri, kâr maksimizasyonu yerine ekonomistlerin fayda maksimizasyonu dedikleri (yani sahadaki başarı) olguyu takip ettiklerinden, başka endüstrilerde faaliyet gösteren firmaların sahip olmadığı bir özelliğe sahipler. Diğer bir deyişle, sportif başarı genellikle saha dışından yani finansal sonuçlardan daha yüksek bir önceliğe sahip. UEFA kulüp lisanslama ve Finansal Fair Play düzenlemeleri büyük futbol takımlarını belirli bir finansal sürdürülebilirlik derecesini korumaya zorlamış olsa da, kulüpler geleneksel olarak finansal kazanç elde etmekten ziyade prestij ve başarı kazanmaya çalışıyor. Saha başarısı elde etme ihtiyacı büyük ölçüde taraftarların, sponsorların ve medyanın yaptığı kısa vadeli baskıdan kaynaklanır. Grafikte de gösterildiği gibi, sahada başarılı olan futbol kulüpleri taraftar, medya ve sponsor ilgisini ve desteğini sağlayabiliyor. Bunun sağladığı gelir, sportif başarıyı sürdürme olasılığını artırmak için takımı geliştirmeye yönelik olarak harcanabiliyor. Diğer endüstrilerde faaliyet gösteren şirketlerle karşılaştırıldığında futbol kulüplerinin bir diğer özelliği kulübe doğrudan yatırım (girdi) ile sportif başarı (çıktı) arasındaki düşük korelasyon. Leicester City nin Premier Ligde bu yıl kazandığı başarı bunun harika bir örneği ve ne mutlu ki sportif başarının her zaman satın alınamayacağının kanıtı. Kaynak: KPMG Gelir artışı Bu özellikler bir futbol kulübünün değer tespitini özellikle zorlaştırıyor ve dolayısıyla da bir değer aralığında temsil edilmeye daha uygun hale getiriyor. Şirket değeri nedir? Neden şirket değerini kullanıyoruz? Herşey spor başarısıyla başlıyor Sportif başarı Taraftar, medya ve sponsor angajmanı Bir şirketin değeri, sahiplerinin öz sermayesinin piyasa değeri, artı toplam borç, eksi nakit ve nakde eşdeğer varlıkların toplamı olarak hesaplanır. Bu, faaliyetlerini finanse etmek için kullanılan sermaye yapısından bağımsız olarak, işletmenin değerinin ne olduğunu gösterir. Çünkü şirket değeri farklı borç ve sermaye yapılarına sahip şirketleri (bizim örneğimizde futbol kulüpleri) karşılaştırmayı sağlayan, sermaye yapısından bağımsız bir ölçektir.
10 Futbol Kulüpleri Değerlemesi: Avrupa Eliti 2016 Yaygın uygulama Şirketleri değerlemede yaygın kullanılan yöntemlerden biri gelecek kârı tahmin edip algılanan yatırım riskine göre bugünkü değerlerini belirlemektir. İndirgenmiş Nakit Akımları (DCF) yöntemi çoğunlukla kar eden şirketlere uygulanabilir ama aslında çoğu futbol kulübü kar etmez. Bu raporda sunulan analizinin amaçları doğrultusunda, DCF yaklaşımının, ilgili kulüplerin gelecek iş planlarına erişmeden uygulanamayacağını da belirtmek gerekir. Piyasa Kapitalizasyonu yöntemi ise halka açık şirketler için kullanılabilir. Bir şirket halka açık bir borsada işlem gördüğünde, yatırımcılar onun hisselerini satın alabilir ve kontrol edici güç elde edebilir. Bu bağlamda, firmanın şirket değeri, hisse fiyatının tedavüldeki hisselerin sayısına çarpımı ve net borcun eklenmesi ile ortaya çıkıyor. Bu yöntem tüm futbol kulüplerini değerleme için kullanılamaz çünkü yalnızca borsada işlem gören kulüpler için bir değerleme sağlar. Günümüzde çok az sayıda futbol kulübü borsada işlem görmektedir. Gerçekten de, 1990 larda özellikle İngiltere de pek çok kulüp halka açık borsaları keşfetmiş olsa da, o zamandan beri pek çoğu, hisseleri genellikle likit olmadığı ve fiyatlar çoğu zaman durgun olduğu için borsadan ayrıldı. Bu nedenle, bu çalışmanın amaçları doğrultusunda, bir şirketin değerinin ilk tahmini için yaygın kullanılan Gelir Çarpanı yöntemi, futbol endüstrisi için daha uygun görünüyor. Gelir Çarpanı yöntemi bir şirketin değerini ürettiği gelirle karşılaştırmalı olarak ölçer. Bu yöntem futbol kulüplerinin gösterge değerini belirlemek için üç nedenle uygundur ve yine bu amaç için kullanılır: Gelir rakamlarına erişmek ve karşılaştırmak çok kolaydır çünkü muhasebe ayarlama kayıtlarından fazla etkilenmez; Pek çok kulüp için negatif olabilecek kazançların aksine, gelir çarpanları çoğu finansal açıdan sıkıntılı kulübe de uygulanabilir; Gelir kazançlar kadar değişken değildir. Daha sonra gelir rakamları borsada halka açık olarak işlem gören benzer kulüplere ilişkin gözlemlerden (Karşılaştırılabilir Şirketler Yöntemi) ve benzer şirketlerin ediniminden (Karşılaştırılabilir İşlemler Yöntemi) türetilen bir çarpanla çarpılır. Açıktır ki, bu yaklaşım bazı sınırlamalar da getiriyor. Öncelikle, gelir üzerinde odaklanma, yüksek gelir hacimleri üretmekle birlikte maliyetleri kontrol edememe nedeniyle ciddi ölçüde zarar eden kulüpler için yüksek Şirket Değeri oluşturabilir. İkinci olarak, bir kulübün varlık pozisyonunu tam olarak yansıtmaz. Fotoğraf: Lara S.
Futbol Kulüpleri Değerlemesi: Avrupa Eliti 2016 11 Metodoloji KPMG uzmanlarının geliştirdiği formül ise, Gelir Çarpanı varsayımlarından başlayarak yöntemdeki riskleri ve yetersizlikleri azaltmaya çalışıyor ve 1 Ocak 2016 itibariyle en önde gelen Avrupa futbol kulüplerine bir şirket değeri göstergesi sağlıyor. Gelir Çarpanı yönteminin en basit uygulamasında, çarpan bir kez belirlendiğinde analiz edilen tüm kulüpler için aynı şekilde kullanılır. Fakat bu aşırı basit yaklaşım, faaliyet gösterdikleri piyasalar, yayın geliri paylaşma yöntemleri, faaliyet verimliliği ve karlılık seviyesi, ulusal ve uluslararası seviyede saha başarısı potansiyeli vb. bakımından futbol kulüpleri arasındaki farkları dikkate almaya uygun değildir. Dolayısıyla, kulüplerin şirket değerini etkileyen kulübe özgü karakteristik özellikleri yansıtmak için, KPMG uzmanlarının geliştirdiği formülde, uygulanan gelir çarpanının kulüpten kulübe değişmesi için, her birinin kendi özgül ağırlığı olan 5 parametre dikkate alınır. Aşağıda; kulüpler, faaliyet gösterdikleri piyasalar ve ekonomiler arasındaki farkları ifade eden beş ölçütü sıralıyoruz. Farklı önem seviyelerine ve formülümüzde farklı ağırlıklara sahip bu parametreler kulüplerin şirket değerini etkileyen en önemli göstergeler. Ekonomi teorisine göre fiyat bir kişinin belirli bir ürün veya hizmet için ödediği şey, değer ise belirli bir ürünün veya hizmetin kıymetidir. KPMG nin söz konusu futbol kulüplerinin değer analizi için tutarlı yöntemler kullandığını vurgulamak gerekir. Yaklaşımımız ve fiyat ve değer kavramları arasındaki anlayış farkı, değer analizimizin sonucu ile bir işlemin yapıldığı spesifik fiyat arasındaki olası uyuşmazlıkları ve ayrıca borsada işlem gören futbol kulüplerinin hisse fiyatlarıyla olan muhtemel farkı açıklayabilir. 1. Karlılık Formülümüzde, bir futbol kulübünün karlılık boyutunu ele almak için, son 2 mali yılın personel maliyetigelir oranı dikkate alınır. Oyuncuların, teknik ve diğer personelin ücretleri, tüm giderlerin en büyük kısmını oluşturuyor. Yüksek bir oran daha düşük bir net kazanç sağlama yeteneğini gösterir. Yüksek değişkenliği nedeniyle daha düşük bir ağırlık seviyesinde olsa da, kulüplerin FVAÖK 3 değeri de algoritmamızda dikkate alınıyor. 2. Popülerlik Şüphesiz, bir yanda sahadaki başarı ile Instagram, Twitter ve Facebook takipçilerinin sayısı gibi ölçütler ile ifade edilen sosyal medya etkileşimi arasında güçlü bir korelasyon var. Dolayısıyla, formülümüzde bir takımın sosyal medya takipçilerinin sayısının, popülerlik ve taraftar katılımı konusunda iyi bir gösterge olduğu düşünüyoruz. 3. Sportif potansiyel Bir kulübün saha başarısı potansiyelini (ki bu başarı önemli bir maç günü, ticari gelir ve yayın geliri sağlayabilir) belirleyebilmek için, takım değeri daha fazla olan kulüplerin (her futbol kulübünün temel varlığı) sahada başarı olasılığının daha yüksek olduğunu varsayıyoruz. Bu etkiyi yakalamak için formülümüzde, Transfermarkt tarafından yayımlanan takım piyasa değeri benimsendi. 4. Yayın hakları Söz konusu metrik futbol kulüplerinin gelir üretme potansiyelinde temel bir rol oynadığından sonraki sezonlar için lig seviyesinde, üzerinde anlaşılmış olan yayın haklarının ve dağıtım yönteminin etkisi de KPMG algoritmasında yer alıyor. 5. Stadyum sahipliği Oyuncu tescillerinin yanı sıra, stadyum bir futbol kulübünün en önemli varlıklarından biridir. Bir kulübün stadyum sahipliği, gelir üretmede genellikle daha fazla fırsat anlamına gelir. Dolayısıyla, formülümüzde stadyum sahipliği de dikkate alınıyor. 3 Faiz, Vergi ve Amortisman Öncesi Kâr.
12 Futbol Kulüpleri Değerlemesi: Avrupa Eliti 2016 Fotoğraf: FC Internazionale Milano
Futbol Kulüpleri Değerlemesi: Avrupa Eliti 2016 13 Avrupa eliti: Seçim ölçütleri Kulüplerin yıllık mali beyanlarının yanı sıra, KPMG bir kulübün araştırmaya dahil edilebilmesi için üç farklı parametre belirledi. İlk iki öncelikli kriter: 1. Kulüpler Toplam Faaliyet Gelirinde ilk 50 Avrupa takımı arasında olmalıdır; 2. Kulüpler 5 yıllık UEFA katsayısına göre ilk 50 takım arasında olmalıdır. Yukarıdaki ölçütlerden birinin karşılanmaması durumunda, bir kulüp aşağıdaki koşulla yine de listeye alınabilir: 3. 31 Mart 2016 itibariyle Facebook takipçi sayısında ilk 30 Avrupa takımı arasında olmak. Bu seçim ölçütlerinin ardındaki mantığı özetlemek gerekirse, seçilen takımlar sahada büyük ölçüde başarılılar, küme düşme tehlikesi yaşamıyorlar ve uluslararası görünürlüğü yüksek bir markaya sahipler. Önceden belirlenmiş seçim ölçütlerine dayalı olarak, 8 Avrupa ülkesinden 32 kulüp KPMG nin Futbol Kulüpleri Değer Analizi raporunun ilk baskısına dahil edildi. İngiltere Fransa Almanya İtalya Portekiz İspanya Hollanda Türkiye Arsenal FC, Chelsea FC, Everton FC, Liverpool FC, Manchester City FC, Manchester United FC, Tottenham Hotspur FC AS Monaco FC, Olympique Lyonnais, Olympique de Marseille, Paris Saint-Germain FC Borussia Dortmund, FC Bayern Munich, Schalke 04 AC Milan, ACF Fiorentina, AS Roma, FC Internazionale Milano, Juventus FC, SS Lazio, SSC Napoli FC Porto, SL Benfica Atletico de Madrid, FC Barcelona, Real Madrid CF, Sevilla FC, Valencia CF AFC Ajax, PSV Eindhoven Galatasaray SK, Fenerbahçe SK
14 Futbol Kulüpleri Değerlemesi: Değerlemes: Avrupa Eliti 2016 32 kulübün Şirket Değeri sıralaması Toplam 32: 26.326 %100 İlk 10: 18.556 %70 İlk 20: 23.852 %91 Gruplara göre şirket değeri (milyon euro) İlk 3 8.569 %32 Bölgelere göre seçilen 32 kulübün sahipliği 4 2 Avrupa ABD Toplam 32: 26.326 %100 İlk 10: 18.556 %70 İlk 20: 23.852 %91 Kaynak: KPMG analizi ve araştırması 5 Rusya Asya Kaynak: KPMG analizi ve araştırması 21 Kulüpler Değer aralığı - milyon euro Minimum Maksimum 1 Real Madrid CF 2.814 2.996 Manchester United FC 2.829 2.981 3 FC Barcelona 2.677 2.840 4 FC Bayern Munich 2.076 2.231 5 Arsenal FC 1.594 1.731 6 Manchester City FC 1.530 1.710 7 Chelsea FC 1.365 1.541 8 Liverpool FC 1.198 1.348 9 Juventus FC 929 1.038 10 Paris Saint-Germain FC 798 887 11 Borussia Dortmund 781 879 12 Tottenham Hotspur FC 768 834 13 Schalke 04 591 657 14 Atletico de Madrid 565 618 15 AC Milan 507 583 16 Everton FC 428 482 17 Internazionale Milano 381 417 18 SSC Napoli 374 414 19 AS Roma 337 379 20 AFC Ajax 283 311 21 SL Benfica 271 298 22 Fenerbahçe SK 239 274 23 SS Lazio 219 247 24 Galatasaray SK 208 241 25 Valencia CF 192 214 26 AS Monaco FC 184 206 27 Olympique de Marseille 181 200 28 FC Porto 175 201 29 Olympique Lyonnais 176 195 30 Sevilla FC 170 192 31 PSV Eindhoven 167 184 32 ACF Fiorentina 148 165
Futbol Kulüpleri Değerlemesi: Avrupa Eliti 2016 15 32 kulübün Şirket Değeri ortalamaları Klüpler Ortalama 4 Milyon EURO Milyon GBP Milyon USD Milyon RMB 1 Real Madrid CF Manchester United FC 2.905 2.144 3.166 20.688 3 FC Barcelona 2.758 2.036 3.006 19.641 4 FC Bayern Munich 2.153 1.589 2.347 15.335 5 Arsenal FC 1.663 1.227 1.812 11.839 6 Manchester City FC 1.620 1.196 1.765 11.536 7 Chelsea FC 1.453 1.072 1.583 10.346 8 Liverpool FC 1.273 940 1.387 9.064 9 Juventus FC 983 726 1.072 7.002 10 Paris Saint-Germain FC 843 622 918 6.001 11 Borussia Dortmund 830 613 905 5.911 12 Tottenham Hotspur FC 801 591 873 5.703 13 Schalke 04 624 461 680 4.443 14 Atletico de Madrid 592 437 645 4.213 15 AC Milan 545 403 594 3.883 16 Everton FC 455 336 496 3.241 17 Internazionale Milano 399 295 435 2.842 18 SSC Napoli 394 291 429 2.806 19 AS Roma 358 264 390 2.548 20 Ajax 297 219 324 2.117 21 SL Benfica 285 210 311 2.029 22 Fenerbahçe SK 256 189 279 1.826 23 SS Lazio 233 172 254 1.658 24 Galatasaray SK 225 166 245 1.599 25 Valencia CF 203 150 221 1.446 26 AS Monaco FC 195 144 213 1.390 27 Olympique de Marseille 190 140 207 1.354 28 FC Porto 188 139 205 1.341 29 Olympique Lyonnais 186 137 202 1.321 30 Sevilla FC 181 133 197 1.287 31 PSV Eindhoven 175 129 191 1.248 32 ACF Fiorentina 156 115 170 1.113 TOPLAM 26.326 19.431 28.690 187.460 4 Ocak 2016 itibariyle döviz kurları 1 EUR = 0.7381 GBP, 1 EUR = 1.0898 USD, 1 EUR = 7.1208 RMB
16 Football Futbol Kulüpleri Clubs Valuation: Değerlemesi: The European Avrupa Eliti Elite 2016 2016 Fotoğraf: PSG
Futbol Kulüpleri Değerlemesi: Avrupa Eliti 2016 17 Çalışmanın amacı Raporun amacı 1 Ocak 2016 itibariyle öne çıkan Avrupa futbol kulüplerinin şirket değerleriyle ilgili bir ölçüm sağlamaktır. Çalışmada raporun amaçları doğrultusunda seçilen 32 profesyonel futbol kulübünün halka açık yasal mali beyanlarının ( Mali Beyanlar ) analizi temel alınmıştır. Profesyonel futbol kulüplerinin mali rakamları 2013/14 ve 2014/2015 futbol sezonlarının mali beyanlarından elde edilmiştir. Dolayısıyla, analizde 32 kulübün 2015 / 2016 futbol sezonuna ait sportif sonuçları dikkate alınmamıştır. Gerekli gördüğümüz her durumda, KPMG üye firmaları değer analizini destekleyecek ek bilgiler veya açıklamalar almak için kulüplerin yönetimine başvurduk. Mali yıl sonları Avrupa futbol sezonuyla uyumlu olmayan birkaç kulübün mali rakamlarını halka açık son iki mali beyanlarından tespit ettik. KPMG nin analizi için yararlanılan mali beyanlar ya her ülkedeki ilgili halka açık kaynaklardan 5 ya da yine halka açık diğer kaynaklardan (örneğin bir kulübün resmi web sayfası) elde edildi. Raporu hazırlayan ekip, her bir profesyonel futbol kulübünün Mali Beyanları kendi ülkelerindeki muhasebe düzenlemeleri ve ilkeleri temelinde veya Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına ( UFRS ) uygun olarak hazırlandığı varsayımıyla hareket etti. Analizimizi yaparken, halka açık kaynaklardan elde edilmiş mali olmayan bilgilerden de yararlandık: ulusal düzenleyici kurumlar, ticaret birlikleri, uluslararası federasyonlar ve sosyal medya. Raporu hazırlayan ekip her kulübün yayımlanmış mali beyanlarında yer alan bilgilerden yararlandı. KPMG uzmanları, bu tür mali bilgilerden herhangi biri üzerinde veya yetkin kabul edilen diğer kaynaklardan elde edilmiş mali olmayan halka açık veriler üzerinde herhangi bir doğrulama veya denetleme çalışması yapmadı. KPMG profesyonel futbol takımları arasındaki bu analizi istikrarlı ve karşılaştırılabilir kılmak için tüm çabayı göstermiş olsa da, araştırmayı yaparken çözülmesi zor çeşitli sorunlarla karşılaştık. İlgili ülkelerde muhasebe uygulamalarında, raporlamada, para birimlerinde ve yıl sonu limitlerindeki farklılıklar ve döviz kurlarındaki dalgalanmalar verilerin karşılaştırılabilirliğini kısmen sınırlandırıyor ve analizimizin sonucunu etkiliyor. Söz konusu futbol kulüplerinin değer analizi için tutarlı yöntemler kullandığımızı vurgulamamız gerekir. Bu, değer analizimizin sonucu ile halka açık olarak işlem gören kurumların hisse fiyatları arasındaki olası farkları açıklayabilir. Borsada işlem gören futbol kulüplerinin hisse fiyatları kulübün kendisinin doğal değerine dair bir gösterge olmayabileceğinden (işlem gören hisselerdeki dalgalanmalar ve işlem gören hisse sayısı nedeniyle), analizimizin değer sonuçları, halka açık olarak borsada işlem gören şirketlerin fiyatıyla karşılaştırılamaz. KPMG bazı profesyonel futbol kulüplerinin, faaliyetlerini diğer spor dallarına ve/veya spor dışı faaliyetlere yaydığını biliyor. Mali beyanlarda bu çeşitliliğe dair bulgular açık olduğunda, bunlar analiz dışı bırakıldı. Bu raporda kullanılan mali terimlerin yorumu için, KPMG nin www.footballbenchmark.com web sayfasında Data & Analytics sekmesinin metodoloji bölümüne bakabilirsiniz. 5 Örneğin Companies House (İngiltere); Registro delle Imprese (İtalya); Registre du Commerce et des Societes (Fransa); Registro Mercantil (İspanya); Unternehmens Register (Almanya); vb. Fotoğraf: arsenalpics.com
18 Futbol Kulüpleri Değerlemesi: Avrupa Eliti 2016 Fotoğraf: Leonardo S. Sınırlayıcı Koşullar ve Varsayımlar Bu rapor ve araştırmaya dahil edilen futbol kulüpleriyle ilgili olarak ifade edilen tüm fikirler ve sonuçlar, aşağıdaki genel varsayımların ve sınırlayıcı koşulların tümüne ve raporun diğer bölümlerinde açıklanan tüm ek varsayımlara ve sınırlayıcı koşullara tabidir. Bu raporun kabulü ve/veya kullanımı, rapordaki varsayımların ve sınırlayıcı koşulların da kabul edilmesi anlamına gelir. Analiz Kapsamı - Herhangi bir varlığın veya işletmenin fiyat analizi bilgiye dayalı bir değerlendirmedir. Sunulan analiz raporda özetlenen bilgi ve varsayımlar temelinde hazırlandı ve belirli sınırlamalar ve istisnalar içeriyor. Sunulan rakamlar bazı durumlarda ayrıntılı hesaplamaların yuvarlanmış halidir. Görüşlerin Niteliği - Ne görüşlerimiz ne de raporumuz, gerçek veya önerilen bir işlemin uygunluğuyla ilgili bir uygunluk görüşü, bir ödeme gücü görüşü veya bir yatırım tavsiyesi olarak yorumlanmamalıdır. Bunlar, halka açık bilgilere ve istikrarlı bir şekilde uygulanan yönteme dayalı şirket değeri göstergelerine ilişkin tespitimizin ifadeleridir. Çeşitli nedenlerle, bir kuruluşun belirli taraflar arasındaki belirli bir işlemde satılabileceği veya belirli bir tarihte bir borsada işlem görebileceği fiyat, bu raporda sunulan Şirket Değeri göstergesinden önemli ölçüde farklı olabilir. Potansiyel yatırımcıların her zaman kendi araştırmalarını ve analizlerini yapmaları gerekir ve profesyonel hukuk, finans ve vergi danışmanlığı hizmetleri almaları tavsiye edilir. Bu rapordaki hiçbir bilgi geleceğe dair bir garanti veya güvence değildir, o şekilde yorumlanamaz ve profesyonel bir yatırımcının yatırımdan önce yapmasının bekleneceği ayrıntılı araştırmaların yerini tutması beklenemez. Potansiyel yatırımcılar bu raporun içeriğini bir yatırım, hukuk veya vergi tavsiyesi olarak görmemeli. Bir yatırım kararı alırken yatırımcıların yatırımla ilgili kendi incelemelerini ve ilgili çıkarlar ve riskler dahil olmak üzere yatırım koşullarını esas almaları gerekir. Değer Sonuçları - Değer aralığı sonuçlarımıza ulaşmak için uygulanan yöntemde tutarlı olmak için tüm çabalar gösterilmiş olsa da, değer analizi metodolojisinde ele alınmayan kulübe özgü faktörler konusunda profesyonel muhakemeye başvurduk. Bilgi Doğrulaması Yapılmadı - Tanınmış finansal ve diğer bilgi kaynaklarından ve mevcut halka açık verilerden yararlandık. KPMG International ve KPMG üye firmaları bu rapordaki bilgilerin doğruluğu veya eksiksizliğiyle ilgili hiçbir güvence sunmaz. KPMG International ve KPMG üye firmaları, müdürleri, yöneticileri, ortakları ve çalışanları rapordaki hiçbir hata veya eksiklik için herhangi bir sorumluluk kabul etmediğini açıkça bildirir. İçerdiği bilgiler seçicidir ve potansiyel yatırımcılar dahil olmak üzere okuyucuların ihtiyaç duyduğu tüm bilgileri içerdiğini iddia etmez. Açıklanmamış Faktör Yok - Analizimiz: (i) analiz tarihi itibariyle kurumların geçmiş ve günümüzdeki mali koşullarına dayanarak hazırlanmıştır; ve (ii) bu kurumların açıklanmamış hiçbir gerçek veya muhtemel varlıkları ve borçları olmadığını, olağan iş seyrindekiler dışında olağanüstü yükümlülükleri veya taahhütleri, varlıkları üzerinde ticaret yeteneklerini sınırlayan herhangi bir ipotek veya engel ve analizlerimiz üzerinde önemli bir etki yapacak devam eden veya muhtemel hiçbir hukuk davası olmadığını varsayar. Sonraki olaylar - Bu rapor yazıldığı tarih itibariyle mevcut verilere dayanır. KPMG nin, yeni bilgilerin ortaya çıkması veya analiz tarihi sonrasındaki olaylar ve işlemler nedeniyle bu raporu veya analizi gözden geçirme yükümlülüğü bulunmuyor.
Futbol Kulüpleri Değerlemesi: Avrupa Eliti 2016 19 KPMG spor endüstrisine değer katıyor Bilgi, deneyim ve uzmanlık yoluyla değer katan KPMG Spor Danışmanlığı spor sektöründe aktif oyuncuları ve kritik kararlar alanları destekliyor. Bilgi paylaşımı, koordine iş faaliyetleri ve çoklu disiplinli bir ekiple, müşterilerimize global düzeyde bilgi sağlama konusunda deneyim sahibiyiz. Avrupa nın önde gelen yüzden fazla futbol kulübünün derinlemesine ve interaktif bir analizini sunan footballbenchmark.com KPMG tarafından global futbol endüstrisi için geliştirilen en yeni girişimdir. Dijital platform, finansal ve operasyonel performans verilerini demokratikleştirip konsolide ediyor ve böylece futbol endüstrisiyle ilişkili paydaşlara karar alma sürecinde yardımcı oluyor. Platformda paylaşılan çok sayıda veri ve bilgiye ek olarak KPMG nin Football Benchmark uzmanları, futbol dünyasına yatırım yapan, katılım gösteren ve futbol dünyasını yönetenlere hizmetler sunuyor. Stadyum fizibilitesi ve kavramsallaştırması Kulüp değerleme ve işlem desteği Etkinlik planlama ve ekonomik etki değerlendirmesi Faaliyet inceleme, karşılaştırma ve iş planı Yönetişim ve organizasyonel yapı Denetim ve vergi footballbenchmark.com
İletişim: Tayfun Pişirir Birleşme ve Satınalma Danışmanlığı, Şirket Ortağı, T : +90 216 681 90 00 E : tayfunpisirir@kpmg.com İstanbul Rüzgarlıbahçe Mh. Kavak Sk. No:29 Kavacık 34805 Beykoz / İstanbul / Türkiye T: +90 216 681 9000 Ankara The Paragon İş Merkezi Kızılırmak Mah. Ufuk Üniversitesi Cad. 1445 Sok. No:2 Kat:13 Çukurambar 06550 Ankara / Türkiye T: +90 312 491 7231 İzmir Heris Tower, Akdeniz Mah. Şehit Fethi Bey Cad. No:55 Kat:21 Alsancak 35210 İzmir / Türkiye T: +90 232 464 2045 kpmg.com.tr Bu dokümanda yer alan bilgiler genel içeriklidir ve herhangi bir gerçek veya tüzel kişinin özel durumuna hitap etmemektedir. Doğru ve zamanında bilgi sağlamak için çalışmamıza rağmen, bilginin alındığı tarihte doğru olduğu veya gelecekte olmaya devam edeceği garantisi yoktur. Hiç kimse özel durumuna uygun bir uzman görüşü almaksızın, bu dokümanda yer alan bilgilere dayanarak hareket etmemelidir. KPMG International Cooperative ( KPMG International ) bir İsviçre kuruluşudur. KPMG ağına üye olan bağımsız firmalar, KPMG International a bağlıdır. KPMG International ın müşterilere sunduğu herhangi bir hizmet yoktur. Hiçbir üye firmanın KPMG International ı veya bir başka üye firmayı, aynı şekilde KPMG International ın da hiç bir üye firmayı üçüncü şahıslar ile karşı karşıya getirecek zorlayıcı ya da bağlayıcı hiçbir yetkisi yoktur. Tüm hakları saklıdır. 2016 Akis Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş., KPMG International Cooperative in üyesi bir Türk şirketidir. KPMG adı ve KPMG logosu KPMG International Cooperative in tescilli ticari markalarıdır. Tüm hakları saklıdır. Türkiye de basılmıştır.