Ek-1 Tablo 1. TYYÇ nin OluĢturulma AĢamaları ve Tamamlanma Tarihleri TYYÇ OluĢturma AĢamaları Tamamlama Tarihi 1 Süreci baģlatmak için karar alınması Nisan 2006 2 ÇalıĢma takviminin oluģturulması 2006 3 Sürecin organizasyonu 2006-2008 4 Çerçevenin tasarımı Kasım 2008 5 PaydaĢlardan görüģ alınması Ocak 2009 6 Çerçevenin onaylanması - Kısmen Mayıs 2009 - Tamamen Ocak 2010 7 Ġdari organizasyon ġubat 2010 8 Çerçevenin yükseköğretim programları düzeyinde uygulanması - Pilot düzeyde uygulama Aralık 2010 - Tüm kurumlarda uygulama Aralık 2012 9 Yeterliliklerin TYYÇ ye dahil edilmesi 2010-2015 10 Çerçevenin Avrupa Yeterlilik Çerçeveleri ile uyumluluğunun belgelendirilmesi 2010-2012 11 TYYÇ Web sitesinin oluģturulması ve yayınlanması 2010 1
Ek-2 Tablo 2. TYYÇ Düzeyleri Yeterlilik Profilleri 1 Lisans programları içerisinde veya lisans programları ile iliģkilendirilmiģ bilgi ağırlıklı önlisans eğitim ve öğretim programları 2 Lisans programları içerisinde veya lisans programları ile iliģkilendirilmiģ uygulama ağırlıklı önlisans eğitim ve öğretim programları 3 Meslek yüksekokulları uygulama ağırlıklı önlisans eğitim ve öğretim programları 4 Bilgi ağırlıklılisans programları 5 Uygulama ağırlıklı lisans programları 6 Bilgi ağırlıklı tezli veya tezsizyükseklisans programları 7 Uygulama ağırlıklıtezli veya tezsizyükseklisans programları 8 Doktora programları 2
Tablo 3. TYYÇ 5. Düzey (Önlisans Eğitimi) Yeterlilikleri Ek-3 TÜRKĠYE YÜKS EKÖĞRETĠM YETERLĠLĠKLER ÇERÇEVES Ġ (TYYÇ) TYYÇ DÜZEYİ 5 ÖN LĠSANS EQF-LLL: 5. Düzey QF-EHEA: Kısa Düzey BĠLGĠ - Kuramsal - Ortaöğretim düzeyinde kazanılan yeterliliklere dayalı olarak alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araçgereçleri ve diğer kaynaklarla desteklenen temel düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olma. BECERĠLER - Kavramsal/BiliĢsel temel düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri aynı alanda bir ileri eğitim düzeyinde veya aynı düzeydeki bir alanda kullanabilme becerileri kazanma. temel düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak, verileri yorumlayabilme ve değerlendirebilme, sorunları tanımlayabilme, analiz edebilme, kanıtlara dayalı çözüm önerileri geliģtirebilme. Bağımsız ÇalıĢabilme ve Sorumluluk Alabilme temel düzeydeki bir çalıģmayı bağımsız olarak yürütebilme. uygulamalarda karģılaģılan ve öngörülemeyen karmaģık sorunları çözmek için ekip üyesi olarak sorumluluk alabilme. - Sorumluluğu altında çalıģanların bir proje çerçevesinde geliģimlerine yönelik etkinlikleri yürütebilme. Öğrenme temel düzeydeki bilgi ve becerileri eleģtirel bir yaklaģımla değerlendirebilme, öğrenme gereksinimlerini belirleyebilme ve karģılayabilme. - Öğrenimini aynı alanda bir ileri eğitim düzeyine veya aynı düzeydeki bir mesleğe yönlendirebilme. - YaĢamboyu öğrenme bilinci kazanmıģ olma. YETKĠNLĠKLER ĠletiĢim ve Sosyal Yetkinlik konularda sahip olduğu temel bilgi ve beceriler düzeyinde düģüncelerini yazılı ve sözlü iletiģim yoluyla aktarabilme. konularda düģüncelerini ve sorunlara iliģkin çözüm önerilerini uzman olan ve olmayan kiģilerle paylaģabilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü A2 Genel Düzeyi nde kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilme ve meslektaģları ile iletiģim kurabilme. - Alanının gerektirdiği en az Avrupa Bilgisayar Kullanma Lisansı Temel Düzeyinde bilgisayar yazılımı ile birlikte biliģim ve iletiģim teknolojilerini Alana Özgü Yetkinlik verilerin toplanması, uygulanması ve sonuçlarının duyurulması aģamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere sahip olma. - Sosyal hakların evrenselliği, sosyal adalet, kalite ve kültürel değerler ile çevre koruma, iģ sağlığı ve güvenliği konularında yeterli bilince sahip olma. 3
Tablo 4. TYYÇ 6. Düzey (Lisans Eğitimi) Yeterlilikleri TÜRKĠYE YÜKS EKÖĞRETĠM YETERLĠLĠKLER ÇERÇEVES Ġ (TYYÇ) TYYÇ DÜZEYİ 6 LĠSANS EQF-LLL: 6. Düzey QF-EHEA: 1. Düzey BĠLGĠ - Kuramsal - Alanındaki güncel bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araçgereçleri ve diğer kaynaklarla desteklenen ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahip olma. BECERĠLER - Kavramsal/BiliĢsel ileri düzeydeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri ileri düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak verileri yorumlayabilme ve değerlendirebilme, sorunları tanımlayabilme, analiz edebilme, araģtırmalara ve kanıtlara dayalı çözüm önerileri geliģtirebilme. Bağımsız ÇalıĢabilme ve Sorumluluk Alabilme ileri düzeydeki bir çalıģmayı bağımsız olarak yürütebilme. uygulamalarda karģılaģılan ve öngörülemeyen karmaģık sorunları çözmek için bireysel ve ekip üyesi olarak sorumluluk alabilme. - Sorumluluğu altında çalıģanların bir proje çerçevesinde geliģimlerine yönelik etkinlikleri planlayabilme ve yönetebilme. YETKĠNLĠKLER Öğrenme ĠletiĢim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü Yetkinlik ileri düzeydeki bilgi ve becerileri eleģtirel bir yaklaģımla değerlendirebilme, - Öğrenme gereksinimlerini belirleyebilme ve öğrenmesini yönlendirebilme. -YaĢamboyu öğrenmeye iliģkin olumlu tutum geliģtirebilme. konularda ilgili kiģi ve kurumları bilgilendirebilme; düģüncelerini ve sorunlara iliģkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarabilme. konularda düģüncelerini ve sorunlara iliģkin çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle destekleyerek uzman olan ve olmayan kiģilerle paylaģabilme. -Toplumsal sorumluluk bilinci ile yaģadığı sosyal çevre için proje ve etkinlikler düzenleyebilme ve bunları uygulayabilme. verilerin toplanması, yorumlanması, uygulanması ve sonuçlarının duyurulması aģamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere uygun hareket etme. - Sosyal hakların evrenselliği, sosyal adalet, kalite kültürü ve kültürel değerlerin korunması ile çevre koruma, iģ sağlığı ve güvenliği konularında yeterli bilince sahip olma. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü B1 Genel Düzeyi nde kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilme ve meslektaģları ile iletiģim kurabilme. - Alanının gerektirdiği en az Avrupa Bilgisayar Kullanma Lisansı Ġleri Düzeyinde bilgisayar yazılımı ile birlikte biliģim ve iletiģim teknolojilerini 4
Tablo 5. TYYÇ 7. Düzey (Yüksek Lisans Eğitimi) Yeterlilikleri TÜRKĠYE YÜKSEKÖĞRETĠM YETERLĠLĠKLER ÇERÇEVESĠ (TYYÇ) TYYÇ DÜZEYİ 7 YÜKSEK LĠSANS EQF-LLL: 7. Düzey QF-EHEA: 2. Düzey BĠLGĠ - Kuramsal - Lisans düzeyi yeterliliklerine dayalı olarak, aynı veya farklı bir alanda bilgilerini uzmanlık düzeyinde geliģtirebilme ve derinleģtirebilme. - Alanının iliģkili olduğu disiplinler arası etkileģimi kavrayabilme. BECERĠLER - Kavramsal/BiliĢsel uzmanlık düzeyindeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri bilgileri farklı disiplin alanlarından gelen bilgilerle bütünleģtirerek yorumlayabilme ve yeni bilgiler oluģturabilme, karģılaģılan sorunları araģtırma yöntemlerini kullanarak çözümleyebilme. Bağımsız ÇalıĢabilme ve Sorumluluk Alabilme uzmanlık gerektiren bir çalıģmayı bağımsız olarak yürütebilme. uygulamalarda karģılaģılan ve öngörülemeyen karmaģık sorunların çözümü için yeni stratejik yaklaģımlar geliģtirebilme ve sorumluluk alarak çözüm üretebilme. sorunların çözümlenmesini gerektiren ortamlarda liderlik yapabilme. YETKĠNLĠKLER Öğrenme ĠletiĢim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü Yetkinlik uzmanlık düzeyindeki bilgi ve becerileri eleģtirel b ir yaklaģımla değerlendirebilme ve öğrenmesini yönlendirebilme. - Alanındaki güncel geliģ meleri ve kendi çalıģ malarını, nicel ve nitel veriler ile destekleyerek alanındaki ve alan dıģındaki gruplara, yazılı, sözlü ve görsel olarak sistemli biçimde aktarabilme. - Sosyal iliģkileri ve bu iliģkileri yönlendiren normları eleģtirel bir bakıģ açısıyla incelemeyebilme, geliģtirebilme ve gerektiğinde değiģtirmek üzere harekete geçebilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü B2 Genel Düzeyi nde kullanarak sözlü ve yazılı iletiģim kurabilme. - Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte biliģim ve iletiģim teknolojilerini ileri düzeyde verilerin toplanması, yorumlanması, uygulanması ve duyurulması aģamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerleri gözeterek denetleyebilme ve bu değerleri öğretebilme. konularda strateji, politika ve uygulama planları geliģtirebilme ve elde edilen sonuçları, kalite süreçleri çerçevesinde değerlendirebilme. - Alanında özümsedikleri bilgiyi, problem çözme ve/veya uygulama becerilerini, disiplinlerarası çalıģ malarda 5
Tablo 6. TYYÇ 8. Düzey (Doktora Eğitimi) Yeterlilikleri TÜRKĠYE YÜKSEKÖĞRETĠM YETERLĠLĠKLER ÇERÇEVESĠ (TYYÇ) TYYÇ DÜZEYİ 8 DOKTORA EQF-LLL: 8. Düzey QF-EHEA: 3. Düzey BĠLGĠ - Kuramsal - Yüksek lisans yeterliliklerine dayalı olarak alanındaki güncel ve ileri düzeydeki bilgileri özgün düģünce ve/veya araģtırma ile uzmanlık düzeyinde geliģtirebilme, derinleģtirebilme ve alanına yenilik getirecek özgün tanımlara ulaģabilme. - Alanının iliģkili olduğu disiplinler arası etkileģimi kavrayabilme; yeni ve karmaģık fikirleri analiz, sentez ve değerlendirmede uzmanlık gerektiren bilgileri kullanarak özgün sonuçlara ulaģabilme. BECERĠLER - Kavramsal/BiliĢsel -Alanındaki yeni bilgileri sistematik bir yaklaģımla değerlendirebilme ve - Alanına yenilik getiren, yeni bir düģünce, yöntem, tasarım ve/veya uygulama geliģtirebilme ya da bilinen bir düģünce, yöntem, tasarım ve/veya uygulamayı farklı bir alana uygulayabilme, özgün bir konuyu araģtırabilme, kavrayabilme, tasarlayabilme, uyarlayabilme ve uygulayabilme. -Yeni ve karmaģık düģüncelerin eleģtirel analizini, sentezini ve değerlendirmesini yapabilme. Bağımsız ÇalıĢabilme ve Sorumluluk Alabilme - Alanına yenilik getiren, yeni bir düģünce, yöntem, tasarım ve/veya uygulama geliģtiren ya da bilinen bir düģünce, yöntem, tasarım ve/veya uygulamayı farklı bir alana uygulayan özgün bir çalıģ mayı bağımsız olarak gerçekleģtirerek alanındaki ilerlemeye katkıda bulanabilme. en az bir bilimsel makaleyi ulusal ve/veya uluslar arası hakemli dergilerde yayınlayarak ve/veya özgün bir yapıt üreterek ya da yorumlayarak alanındaki bilginin sınırlarını geniģletebilme. - Özgün ve disiplinlerarası sorunların çözümlenmesini gerektiren ortamlarda liderlik yapabilme. YETKĠNLĠKLER Öğrenme ĠletiĢim ve Sosyal Yetkinlik Alana Özgü Yetkinlik - Yaratıcı ve eleģtirel düģünme, sorun çözme ve karar verme gibi üst düzey zihinsel süreçleri kullanarak alanı ile ilgili yeni düģünce ve yöntemler geliģtirebilme. - Sosyal iliģkileri ve bu iliģkileri yönlendiren normları eleģtirel bir bakıģ açısıyla inceleyebilme, geliģtirebilme ve gerektiğinde değiģtirmeye yönelik eylemleri yönetebilme. - Uzman kiģiler ile alanındaki konuların tartıģılmasında özgün görüģlerini savunabilme ve alanındaki yetkinliğini gösteren etkili bir iletiģim kurabilme. - Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü C1 Genel Düzeyi nde kullanarak ileri düzeyde yazılı, sözlü ve görsel iletiģim kurabilme ve tartıģabilme. - Alanındaki bilimsel, teknolojik, sosyal veya kültürel ilerlemeleri tanıtarak, yaģadığı toplumun bilgi toplumu olma ve bunu sürdürebilme sürecine katkıda bulunabilme. karģılaģılan sorunların çözümünde stratejik karar verme süreçlerini kullanarak iģlevsel etkileģim kurabilme. konularda karģılaģılan toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik sorunların çözümüne katkıda bulunabilme ve bu değerlerin geliģimini destekleyebilme. çalıģ malarda araģtırma yöntemlerini kullanabilmede üst düzey beceriler kazanmıģ olma. 6
EK-4 Tablo 7. TYYÇ Düzeyleri için Toplam Kredi (AKTS) ve Öğrenci ÇalıĢ ma Yü kü Aralıkları* TYYÇ DÜZEYLERĠ SÜRE (Yıl) TOPLAM AKTS KREDĠS Ġ (Yıl x 60 AKTS) TOPLAM ÖĞRENCĠ ÇALIġ MA YÜKÜ (Saat) (1 AKTS= 25-30 saat) 8. DÜZEY (DOKTORA) 3-4 180 240 4.500 5.400 6000 7.200 7. DÜZEY (YÜKSEK LĠSANS) 1,5-2 90 120 2.250 2.700 3.000-3.600 6. DÜZEY (LĠSANS) 4 240 6.000 7.200 5. DÜZEY (ÖN LĠSANS) 2 120 3.000 3.600 * Bir akademik eğitim-öğretim yılı 60 AKTS ve 1500-1800 saat iş yükü esas alınarak hesaplanmıştır. 7
Tablo 8: ISCED 97 EĞĠTĠM VE ÖĞRETĠM TEMEL ALANLARI Ek -5 ISCED GENEL ALAN KODU GENEL ALANLAR ISCED TEMEL ALAN KODU EĞĠTĠM VE ÖĞRETĠM TEMEL ALANLARI 1 Eğitim 14 Öğretmen YetiĢtirme ve Eğitim Bilimleri 2 BeĢeri Bilimler ve Sanat 21 Sanat 22 BeĢeri Bilimler 3 Sosyal Bilimler, ĠĢletme ve Hukuk 31 Sosyal ve DavranıĢ Bilimleri 32 Gazetecilik ve Enformasyon 34 ĠĢletme ve Yönetim Bilimleri 38 Hukuk 42 YaĢam Bilimleri 4 Bilim 44 Doğa Bilimleri 46 Matematik ve Ġstatistik 48 Bilgisayar 52 Mühendislik 5 Mühendislik, Üretim ve ĠnĢaat 54 Üretim ve ĠĢleme 58 Mimarlık ve Yapı 6 Tarım 7 Sağlık ve Refah 62 Tarım, Ormancılık, Hayvancılık ve Su Ürünleri 64 Veterinerlik 72 Sağlık 76 Sosyal Hizmetler 81 KiĢisel Hizmetler 8 Hizmetler 84 UlaĢtırma Hizmetleri 85 Çevre Koruma 86 Güvenlik Hizmetleri 8