ASANSÖR PERİYODİK KONTROLLERİ PANELİ OĞUZHAN BULGURLUOĞLU 25.03.2017
PERİYODİK MUAYENELERDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR
HEDEF Hem asansör firmaları hem de muayene kuruluşlarının sorunlarını en aza indirmek, Eş güdümü sağlamak, Kullanıcıların emniyetli asansör kullanmalarını sağlamak.
AYSAD Tüm muayene firmalarında eş güdümü oluşturmak ve muayenelerin sorunsuz yapılmasını sağlamak, bazı yanlış yorumlanan maddeleri ortak akıl ile çözmek amacıyla AYSAD; Kontrol listelerinin hazırlanması ve revize edilmesinde tüm sektörün birikim ve deneyimlerini, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile paylaşarak katkı sağlar. Yılda 4 defa tüm asansör taahhüt işi yapan AYSAD üyelerinden muayenelerde yaşanan aksaklıklar listesini toplayarak konsolide eder ve Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile paylaşır.
ASTEK ALT ÇALIŞMA GRUBU 04/05.Mart.2017 tarihlerinde Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı nın daveti ile ASTEK alt çalışma grubu toplantısında kontrol listelerinin revizyonu ele alındı, alt bölümlerinin oluşturulması için çalışmalar yapıldı. Sektör temsilcileri, bakanlık yetkilileri ve muayene kuruluşlarının katıldığı bu toplantıda, bazı maddelerin yorum ve değerlendirmesi saatlerce sürdü.
KONTROL LİSTELERİ Kontrol listeleri için ana referansımız Asansör Yönetmeliği ve EN 81 Ailesi Standartları dır. Ayrıca bakanlık; ASANSÖR PERİYODİK KONTROLLERİ İÇİN YETKİLENDİRİLECEK A TİPİ MUAYENE KURULUŞLARINA DAİR TEBLİĞ (SGM: 2015/24) ve ekleri; ASANSÖR İŞLETME, BAKIM VE PERİYODİK KONTROL YÖNETMELİĞİ; ASANSÖR TESCİL VE YILLIK FENNİ MUAYENELERİNİ TARİFLEMİŞTİR.
UYGUNSUZLUK TANIMI Muayene tarihi / takip muayenesi randevusunun geç alınması ve raporların geç verilmesi. *Özellikle tescil, iskan için gerekli. Muayene için mal sahibi zaman baskısı kuruyor.
YAPILACAKLAR MADDE 14 ( Tebliğ ) (1) Rapor, ek-3 te yer alan içeriğe uygun olacak şekilde tanzim edilir. (2) Rapor, periyodik kontrolü takip eden en geç üç işgünü içerisinde sorumlu teknik yönetici tarafından onaylanır. (3) Rapor, onaylandığı tarihten itibaren en geç üç işgünü içerisinde ilgili idareye, asansör monte edene veya onun yetkili servisine ve bina sorumlusuna iletilir. TAKİP KONTROLÜ MADDE 18 (1) Kırmızı renkli bilgi etiketi iliştirilmiş olan güvensiz asansöre yönelik takip kontrolü, periyodik kontrol raporunun ilgili idareye, bina sorumlusuna ve asansör monte edene veya onun yetkili servisine iletildiği tarihten itibaren otuz gün sonra yapılır. (2) Sarı renkli bilgi etiketi iliştirilmiş olan kusurlu asansöre yönelik takip kontrolü, periyodik kontrol raporunun ilgili idareye, bina sorumlusuna ve asansör monte edene veya onun yetkili servisine iletildiği tarihten itibaren altmış gün sonra yapılır. (3) Mavi renkli bilgi etiketi iliştirilmiş olan hafif kusurlu asansöre yönelik takip kontrolü, periyodik kontrol raporunun ilgili idareye, bina sorumlusuna ve asansör monte edene veya onun yetkili servisine iletildiği tarihten itibaren on iki ay sonra yapılır. (4) Kırmızı veya sarı renkli bilgi etiketi iliştirilmiş olan asansörde, bina sorumlusunun takip kontrolüne ilişkin talebine öncelik verilir. (5) Kırmızı veya sarı renkli bilgi etiketi iliştirilmiş olan asansörde yapılacak takip kontrolünde mümkün olduğunca söz konusu asansörün son periyodik kontrolünü gerçekleştiren muayene elemanının görevlendirilmesi sağlanır.
UYGUNSUZLUK TANIMI Kuyu dibi limitli veya benzer standarttan sapmalar durumunda kullanılan ve yurt içi /yurt dışı üreticilerin almış olduğu tip onayları, tasarım inceleme sertifikaları, birim doğrulamalar kabul görmüyor.
YAPILACAKLAR Onaylanmış kuruluşların verdikleri Sertifikalar, Tip Onay Belgeleri veya Tasarım İnceleme Sertifikaları kabul görmelidir. Muayene kuruluşları burada fonksiyon testlerini yapabilir, kontrolleri sağlayabilir. Ancak ilave risk analizi, ilave güvenlik önlemi talep edemez. Bir sorun, eksik tespit ettiğinde bakanlık ile görüşerek Onaylanmış Kuruluşa sorulabilir. Bu tip asansörler ciddi riskleri de barındırdığı için, muayene kuruluşlarının hassasiyeti de anlaşılmalıdır.
UYGUNSUZLUK TANIMI Asansör ray montajında ayarlanabilir kenet-konsol talep edilmesi EN81-1,2'ye göre yoruma açık bir konudur. TR'de birçok asansör özellikle K.Ağırlık raylarında kaynaklı imalatlar vardır. Ayarlama gerekirse kaynaklar da sökülüp ayarlama yapılabilir (firma tercihidir).
YAPILACAKLAR Standartta belirtilen mukavemet şartlarını sağladığı sürece kenet-konsollarda kaynaklı imalatla ilgili engel yoktur. Raylarda harekete izin veren tırnak kullanımı şarttır, orada kaynak kabul edilemez. İLGİLİ EN 81 STANDART MADDESİ TS EN 81-1: 10.1.1 Asansörün güvenli çalışmasını sağlamak için kılavuz raylar, kılavuz ray bağlantıları ve tespit yerleri, bunları etkileyen yüklere ve kuvvetlere yeterince dayanım göstermelidir. 10.1.3 Kılavuz rayların konsollara ve binaya tespiti, binanın normal oturmasından veya betonun çekmesinden kaynaklanan etkileri ya kendiliğinden ya da basit bir ayarlama ile dengelemeye imkân vermelidir.
UYGUNSUZLUK TANIMI Yukarı yönde frenleme konusunda yorum farkları olabiliyor.
YAPILACAKLAR EN 81-1 İN İLGİLİ MADDESİ 9.10 - YUKARI YÖNDE HAREKET EDEN KABİNİN AŞIRI HIZLANMASINA KARŞI KORUMA TERTİBATI 9.10.1 - Yukarı yönde hareket eden kabinin aşırı hızlanmasına karşı, hız izleme ve hızı azaltma elemanlarından oluşan koruma tertibatı, kabinin kontrolsüz hareketlerini en az beyan hızının % 115 inde ve en fazla Madde 9.9.3 te tanımlanan hızda belirlemeli ve kabini durdurmalı veya en azından kabin hızını karşı ağırlık tamponunun tasarımlandığı hız seviyesine kadar azaltmalıdır. 9.10.4 - Yukarı yönde hareket eden kabinin aşırı hızlanmasına karşı koruma tertibatı: Kabinde veya Karşı ağırlıkta veya Halat sisteminde (askı veya dengeleme halatı) veya Tahrik kasnağında (örnek: doğrudan tahrik kasnağı üstünde veya kasnağın hemen yanında, aynı mil üzerinde) etkili olmalıdır.
UYGUNSUZLUK TANIMI Kuyu dibi merdivenlerinde standart ile alakası olmayan talepler olabiliyor.
YAPILACAKLAR TS EN 81-1; 5.7.3 KUYU ALT BOŞLUĞU Başka bir giriş yoksa, yetkili kişilerin kuyu alt boşluğuna güvenlik içinde girişi için, durak kapısından kolayca erişilebilen sabit bir tertibat bulunmalıdır. Bu tertibat, asansörün hareketli parçalarının çalışma sahasına taşmamalıdır. Eğer sabit bir merdiven imkanı yoksa; Kullanılan hareketli merdiven için yerinden alındığında aşağıdaki şart yerine getirilmelidir.( EN 81-20 şartı) Bu hareketli merdiven eğer kuyu dibinde yatık durumda saklanıyorsa, kuyu dibi emniyet alına girmemelidir. TS EN 81-20; 5.11.2.1.1 Ek A da listelenen elektrikli güvenlik tertibatının çalışması sırasında, makinanın hareketi engellenmeli veya Madde 5.11.2.4 te belirtildiği gibi derhal durmaya neden olmalıdır.
EK F - ZORUNLU HÜKÜMLER F.1 Kuyu boşluğuna erişim için kullanılan taşınabilir merdiven tipleri Kuyu boşluğuna erişim için aşağıda belirtilen taşınabilir merdiven tipleri, asansöru n kuyu boşluğuna erişim ve çıkış için kullanılabilir (bk. Şekil F.1). a) Kullanım ve muhafaza gibi her iki amaç için bir tek konumda yukarı dik duran sabitlenmiş bir merdiven (tip1) veya, b) Kullanım için bir konumu ve muhafaza için diğer konumu olan iki konumda yukarı dik duran sabitlenmiş geri çekilebilir (tip 2a) taşınabilir merdiven. Bu kullanım konumu, bir kişinin basamak u zerine ağırlığıyla bulunduğunda elde edilir veya, c) Muhafaza konumunda dik duran ve onun alt kısmının yatay kaymasıyla kullanma konumuna el ile getirilen geri çekilebilir taşınabilir merdiven (tip 2b) veya, d) Muhafaza konumunda dik duran ve eğimli konumlu kullanıma el ile getirilen taşınabilir merdiven (tip 3a) veya, e) Muhafaza konumunda dik duran ve eğimli konumlu kullanıma el ile getirilen kuyu boşluğu zemininde yatık vaziyette bulunan taşınabilir merdiven (tip 3b) veya, f) Kuyu boşluğunda muhafaza edilen ve bu durumda konumlandırılan ve durak kapısı eşiğinde asılmış katlanabilir (açılır kapanır) merdiven (tip 4). KUYU BOŞLUĞUNA ERİŞİM İÇİN TAŞINABİLİR MERDİVEN
EK F - ZORUNLU HÜKÜMLER F.2 Genel hu ku mler F.2.1 Bir asansör tesisi tasarımlanırken (bk. Madde F.1) kuyu boşluğu tipine göre seçilen taşınabilir merdiven, kuyudan söku lemeyecek şekilde olmamalı veya diğer amaçlar için kullanılmayacak şekilde kuyu boşluğunda kalıcı olarak muhafaza edilmelidir. F.2.2 Taşınabilir merdiven: a) 1500 N kuẗlesinde olan bir kişinin ağırlığına dayanabilmelidir, b) Alu minyum veya çelikten yapılmalıdır. Çelik durumunda, korozyona karşı koruma uygulanmalıdır. Ahşaptan yapılmış taşınabilir merdiven kullanılmamalıdır. F.2.3 Kullanım konumunda taşınabilir merdivenin uzunluğu, uygun el tutamakları, durak eşiği seviyesinden dikey olarak asgari 1,10 m yu kseklikte olmalıdır. F.3 Taşınabilir merdivenin dikmeleri ve basamakları F.3.1 Taşınabilir merdiven dikmeleri Taşınabilir merdiven dikmelerinin kesit alanı, aşağıdaki şekilde olmalıdır: a) Kolay ve gu venli tutuş kavraması için genişliği, 35 mm yi aşmamalı ve 100 mm derinlikte olmalıdır ve b) EN 131-2:2010+A1:2012, Madde 5 te belirtilen mekanik dayanım deneyleri yerine getirilmelidir. F.3.2 Taşınabilir merdiven basamakları Taşınabilir merdiven basamakları, aşağıdaki gerekleri yerine getirmelidir: a) Taşınabilir merdivenin basamaklarının net genişliği, asgari 280 mm olmalıdır, b) Basamak aralıkları, 250 mm ve 300 mm arasında eşit aralıklı olmalıdır,
EK F - ZORUNLU HÜKÜMLER c) Taşınabilir merdiven basamaklarının kesit alanı; asgari 25 mm ve azami 35 mm du z basamağa veyaçapa sahip dairesel veya çokgen (kare veya 4 kenardan fazla) olmalıdır, d) Basamak yu zey şartları, kayma önleyici, örneğin profil şekilli yu zey veya özel dayanımlı kayma kaplama olmalıdır. F.4 Sabitlenmeyen tip taşınabilir merdivenler için özel hu ku mler Hareketli ve katlanabilir taşınabilir merdivenler (tip 3 ve tip 4) için aşağıdakiler uygulanır: a) Taşınabilir merdivenin azami ağırlığı, durak eşiğinden bunun kolayca ve gu venli bulunması ve taşınmasına mu saade etmek için 15 kg ı aşmamalıdır. Not : Ulusal du zenlemeler, elle taşıma için 15 kg dan az azami ağırlığı gerektirebilir. b) Kullanım konumunda taşınabilir merdivenin gu venli kullanımı, durak eşiğine ve/veya kuyu boşluğunun altına ve/veya kuyu duvarına doğru gu venli taşınabilir merdiven tertibatı vasıtasıyla sağlanmalıdır, c) Bir kişi, taşınabilir merdivenin u st kısmında ayakta durduğunda veya bulunduğunda (durak eşiği seviyesi u stu nde) bu merdivenin u zerinden du şmesi, taşınabilir merdiven dikmelerinin en altında ki uygun bir tertibat vasıtasıyla önlenmiş olmalıdır, d) Geri çekilebilir (tip 2a) ve katlanabilir (tip 4) tip taşınabilir merdivenler; kullanım konumundan muhafaza konumuna kadar taşınabilir merdivenin yerine konulmasında, bu merdivenin geri çekilmesinde veya geri katlandığında el veya ayakların kesilme ve/veya ezilme riskini önleyecek teknik şartlara göre sabitlenmiş olmalıdır. F.5 Kuyu boşluğunda taşınabilir merdivenin konumu Kuyu boşluğunda taşınabilir merdivenin konumu, kullanım konumunda aşağıdakileri yerine getirecek şekilde olmalıdır: a) Dikey taşınabilir merdiven durumunda herhangi bir basamağın arkası ile kuyu boşluğunun duvarı arasında asgari 200 mm net mesafe bulunmalıdır, b) Durak girişi kenarı ile muhafaza konumundaki taşınabilir merdiven arasındaki mesafe, 800 mm den fazla olmamalıdır, c) Durak girişi kenarı ile çalışma konumundaki taşınabilir merdivenin basamak ortası arasındaki mesafe, kolayca ulaşılabilir olması için azami 600mm olmalıdır, d) Taşınabilir merdivenin birinci basamak yu ksekliği, durak eşiği gibi aynı seviyede mu mku n olduğu kadar yakın konumlandırılmış olmalıdır.
UYGUNSUZLUK TANIMI Denge zinciri alt makarası için kontak talep edilmektedir.
YAPILACAKLAR TSE 81-1-A3; 9.6.1 ve 9.6.2 MADDELERİ 9.6 - HALAT AĞIRLIĞINI HALATLARLA DENGELEME 9.6.1- Halat ağırlığını dengelemek için halatlar kullanıldığında aşağıdaki kurallar uygulanır: a) Gergi makaraları kullanılmalıdır; b) Gergi makaralarının (halat ortasından ortasına ölçülen) çapı ile dengeleme halatlarının anma çapı arasındaki oran en az 30 olmalıdır; c) Gergi makaraları Madde 9.7 ye uygun koruma tertibatı ile donatılmalıdır; d) Gerginlik ağırlık kuvvetiyle sağlanmalıdır; e) Halatların en küçük gerginlikleri, Madde 14.1.2 ye uygun bir elektrik güvenlik tertibatıyla denetlenmelidir. 9.6.2 - Beyan hızı 3,5 m/s yi aşan asansörlerde, Madde 9.6.1 de belirtilenlere ilâve olarak, gergi makarasının sıçramasını engelleyen bir tertibat kullanılmalıdır. 14.1.2.1.1 - Farklı maddelerde istenen elektrik güvenlik tertibatından birinin devreye girmesi durumunda, Madde 14.1.2.4 de belirtildiği gibi makinanın harekete geçmesi engellenmeli veya tahrik makinası hemen durmalıdır. Ek A da bu cihazlar liste halinde verilmiştir
UYGUNSUZLUK TANIMI Etiketlemelerdeki uygunsuz talepler.
YAPILACAKLAR TSE 81-1-A3 Madde 15: İkaz levhaları, işaretlemeler ve işletme talimatı konularını açıklamaktadır. Asansörün her bölgesinde, nerede ne talimat / etiket / uyarı levhası olması gerektiği burada açıklanmıştır. Yük asansörü olmadıkça beyan yükü asansörlerde dışarıdan görülmesi zorunlu değildir. Ayrıca kullanma talimatı da kabin içinde istenmektedir. Lütfen şık tasarladığımız asansörleri gereksiz levhalarla çirkin hale getirmeyelim.
UYGUNSUZLUK TANIMI Mavi etiket üzerindeki ifade. A TİPİ MUAYENE KURULUŞUNUN ADI VE ADRESİ A TİPİ MUAYENE KURULUŞUNUN LOGOSU.. YILI ASANSÖR PERİYODİK KONTROLÜ ASANSÖR KİMLİK NUMARASI : BU ASANSÖRÜN PERİYODİK KONTROLÜ. /. /. TARİHİNDE YAPILMIŞTIR. ASANSÖRÜN KULLANILMASINA DİKKAT EDİLMELİDİR (HAFİF KUSURLU) DÜZELTME SÜRESİ : 12 AY / 48 AY BİR SONRAKİ PERİYODİK KONTROL TARİHİ. /. /. UYARI ASANSÖRDE TESPİT EDİLEN UYGUNSUZLUKLARIN BİR SONRAKİ PERİYODİK KONTROLE KADAR GİDERİLMESİ GEREKİR. MEVCUT ASANSÖRDE TESPİT EDİLEN UYGUNSUZLUKLARIN İLK KONTROL TARİHİNDEN İTİBAREN 48 AY İÇERİSİNDE GİDERİLMESİ GEREKİR.
UYGUNSUZLUK TANIMI Kat kapılarının üzerinde bulunması istenen üçgen anahtar kullanma talimatı. DİKKAT! *ANAHTARI BİLİNÇSİZ KULLANMAK TEHLİKELİ OLABİLİR. *KULLANIM SONRASI KAPININ KAPANIP KİLİTLENDİĞİNDEN EMİN OLUNUZ. Kat kapılarının üzerinde yapışık bir talimat olması zorunluluğu yoktur.
YAPILACAKLAR 7.7.3.2 ACİL DURUM KİLİT AÇMA TERTİBATI Durak kapılarından her biri, Ek B de belirtilen kilit açma üçgenine uyacak bir anahtar yardımıyla dışarıdan açılabilmelidir. Bu tür bir anahtar ancak sorumlu bir kişiye verilmelidir. Anahtarla birlikte, kilidin açılmasından sonra tekrar kapama işleminin tam olarak yapılmamasından kaynaklanabilecek kazaları engellemek için alınması gereken başlıca önlemleri içeren yazılı bir talimat verilmelidir. Acil durumda bir kilit açılma işleminden sonra, durak kapısı kapanınca kilitleme tertibatı açık konumda kalmamalıdır. Durak kapılarının kabin kapısı tarafından tahrik edildiği durumlarda, kabin kilit açılma bölgesinin dışında iken her ne sebeple olursa olsun durak kapısı açıldığında, bir tertibat (ağırlık veya yay) durak kapısının otomatik olarak kapanmasını temin etmelidir.
UYGUNSUZLUK TANIMI Makine dairesiz asansörlerde asansör için tahsis edilmiş olan besleme panolarının bulundukları yerlerin makine dairesi olarak değerlendirilmesi. Makine dairesiz asansörlerde, acil durum ve deney panoları bulunmaktadır. Bu panolar standardın ilgili maddesine uygun olduğu sürece binanın yapmış olduğu besleme panolarının konumları muayene kapsamı dışındadır.
YAPILACAKLAR 13.4 ANA ANAHTARLAR (ŞALTERLER) 13.4.1 Her bir asansör için, gerilim altındaki tüm iletkenlerde beslemeyi kesebilecek bir ana anahtar bulunmalıdır. Bu anahtar, asansör kullanımı ile ilgili normal şartlarda meydana gelebilecek en yüksek akımı kesebilecek kapasitede olmalıdır. 13.4.1.1 Bu anahtar aşağıdaki akım devrelerini kesmemelidir: a) Kabin aydınlatması veya varsa kabin havalandırması, b) Kabin üstünde bulunan priz, c) Makina ve makara mekânlarının aydınlatması, d) Makina, makara mekânlarında ve kuyu dibinde bulunan priz, e) Asansör kuyusu aydınlatması, f) Alarm tertibatı. 13.4.1.2 Bu anahtar; a) varsa, makina dairesine, b) makina dairesi yoksa, kumanda dolabının asansör kuyusunda bulunduğu durumlar hariç, kumanda dolabına veya c) kumanda dolabının asansör kuyusunda bulunduğu durumlarda, acil durum ve deney panosuna/panolarına yerleştirilmelidir (Madde 6.6). Acil durum panosu deney panosundan ayrı ise anahtar acil durum panosuna yerleştirilmelidir. Ana anahtara kumanda dolabından kolayca erişilemiyorsa, kumanda dolabında Madde 13.4.2 deki kurala uygun bir ayırıcı anahtar bulunmalıdır.
UYGUNSUZLUK TANIMI Takip muayenelerinde yönetmeliğin kapsamı dışına çıkılıp, yeniden ilk kontrol muayenesi gibi muayene edilmesi. Takip kontrolü: Asansör periyodik kontrolünde belirlenen uygunsuzlukların giderilip giderilmediğine dair A tipi muayene kuruluşu tarafından yapılan gözetim faaliyetidir.
TEŞEKKÜRLER.