Otomotiv Sanayiinde Girdi Tedarik Stratejisi ve Rekabet Gücünün Artırılması İHRACATA DÖNÜK ÜRETİM STRATEJİSİ DEĞERLENDİRME KURULU IV. TOPLANTI 2011 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü
SUNUM PLANI 1. GİRİŞ 2. TOPLANTISI (10 ARALIK 2010) A. Metal ve Sac B. Plastik ve Enjeksiyon Kalıpçılık C. Kauçuk ve Sentetik Kauçuk D. Lojistik Altyapı 3. OTOMOTİV SANAYİİNDE GİRDİ TEDARİK STRATEJİSİ VE REKABET GÜCÜNÜN ARTIRILMASI I A. Motor ve Aktarma Organları B. Elektronik ve Gömülü Yazılım C. Ar-Ge ve Test Merkezleri 4. ORTAK ÖNERİLER Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 2
OTOMOTİV SANAYİİNİN TEMEL DİNAMİKLERİ Karbon emisyonlarının düşürülmesi Enerji tüketiminin azaltılması Yakıt verimliliğinin artırılması Değişen tüketici tercihleri Mukavemeti yüksek, hafif, dayanıklı, güvenli, kullanıcı ihtiyaçları odaklı elektronik donanımlı araçlar İhracat Odaklı Yaklaşımla Sanayinin Ür-Ge ve Ar-Ge Politikaları Ne Olmalıdır? Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 3
Otomotiv Sanayiinde Girdi Tedarik Stratejisi Temel Hedef: Tüm tedarik zincirinde daha fazla katma değerin Türkiye de bırakılması, ithalat bağımlılığının azaltılması, tedarik sürekliliği ve güvenliği ile ihracatta sürdürülebilir küresel rekabet gücü artışının sağlanması Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 4
DTM Ön Çalışma Raporları Sektör Görüşmeleri III. Kurul Toplantısı ( 2010) I. Çalıştay ( 2011) IV. Kurul Toplantısı ( 2011) II. Çalıştay Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 5
5.000 civarında parça grubu Temel Girdiler Motor ve Aktarma Organları Metal Sac Plastik Kauçuk Elektronik ve Gömülü Yazılım Diğerleri Ar-Ge ve Test Merkezleri Lojistik altyapı Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 6
METAL ve SAC Vasıflı metal üretiminde kapasite ve kalitede sıkıntı Rekabetçi fiyat ve termin sorunları Pik ve dökümde kalite ve muhtemel tedarik sorunu Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 7
PLASTİK ve ENJEKSİYON KALIPÇILIK Mühendislik plastiklerinde üretim eksikliği ve ithalat bağımlılığı Plastik enjeksiyon büyük kalıp üretiminin yetersiz oluşu Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 8
KAUÇUK ve SENTETİK KAUÇUK Tabii kauçuk tedarikinde yaşanan fiyat ve termin sıkıntısı ve % 100 ithalata bağımlılık Sentetik kauçuk üretiminin azalmasına bağlı artan ithalat bağımlılığı Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 9
LOJİSTİK ALTYAPI Otomotivde ihtisaslaşmış liman kurulması Yurt içinde girdi kaynağı üretim merkezi yükleme limanlarının demiryolu ağları ile bağlanması ve lojistik operasyon maliyetlerinin azaltılması Lojistik optimizasyonu sağlamak için, global tedarik zincirlerine ve pazara yakın lojistik merkezlerinin kurulması Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 10
OTOMOTİV SANAYİİNDE GİRDİ TEDARİK STRATEJİSİ VE REKABET GÜCÜNÜN ARTIRILMASI I Konu 1 Motor ve aktarma organları konusunda strateji üretimi Konu 2 Elektronik ve gömülü yazılım alanları ile ilgili strateji üretimi Konu 3 Ar-Ge ve test birimlerine yönelik stratejiler üretilmesi Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü
MOTOR ve AKTARMA ORGANLARI Otomotiv sanayi ürünleri ara malı ithalatının %50 sinden fazlası Ana maliyet unsurlarından biri (%35-40) En düşük yerlileşme oranı Türkiye nin Motor ve Aktarma Organları* Dış Ticaret Dengesi Milyon Dolar 1.000 0-1.000 2008 2009 2010-2.000-3.000-4.000 Motor ve Aktarma Organları* Sektör Toplam Ara malı Sektör Diğer Ara malı *HS:8407, 8408, 840991, 840999, 841330, 842123, 842131, 8511, 870840, 870850 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 12
MOTOR ve AKTARMA ORGANLARI SORUN TANIMI Üniversitelerin altyapı eksiklikleri Kamu destekli öncü motor ve aktarma organları projeleri eksikliği Özgün ürün oluşturma konusunda tasarım hedefi eksikliği Yetersiz Ölçek Araç maliyeti içinde %35-40 payı ile motor üretimi Türkiye de yerlileşmenin en az olduğu üründür. Pik, sfero döküm ve dövme sanayiinde eksiklikler Yetersiz işbirliği Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 13
Milyon Dolar 8.000 BENZER ÜLKE ANALİZİ Gelişmekte Olan Ülkelerin Motor ve Aktarma Organları Dış Ticaret Dengesi* (2008) 6.000 5.666 4.000 3.940 2.000 0 Çek Cumhuriyeti Macaristan Polonya Türkiye 712-2.000-4.000-4.014-6.000 *8407, 8408, 840991, 840999, 841330, 842123, 842131, 8511, 870840, 870850 Kaynak: UNComtrade Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 14
MACARİSTAN ÖRNEĞİ Audi nin dünyadaki ikinci en büyük motor ve aktarma organları üretim merkezi, Ar-Ge konusunda yetkin bir yan sanayi, Otomotiv Yetkinlik Merkezleri Kamu - Üniversite - Sanayi İşbirliği Projeleri Çok sayıda yeni ürün gelişimi, prototip ve teknoloji üretimi ile patent sayısında artış. Yüksek İşgücü Verimliliği Merkezi Konum Geniş Tedarikçi Ağı Sanayi üniversite işbirliği bilgi ve teknoloji transferi sağlar, inovasyon kabiliyetlerini artırır. Çözüm Önerileri Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 15
MOTOR ve AKTARMA ORGANLARI ÖNERİLER Türkiye nin üretim yetenekleri belirlenmeli, pik ve dövme sanayii gibi stratejik bileşenler için tedarik imkanları geliştirilmeli, Geleneksel ve ileri teknolojili motorlar için mükemmeliyet merkezleri oluşturularak, seçilmiş üniversiteler ile sanayi işbirliği işlevsel hale getirilmeli, Ar-Ge ve tasarım kuruluşları konusunda teşvik verilmeli, Yan sanayi küresel pazarlara dönük üretim yapabilmeli, Malzeme teknolojilerine özel önem verilmeli, demir-çelik ve demir dışı metal üreticilerinin Ar-Ge harcamaları artırılmalıdır. Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 16
MOTOR ve AKTARMA ORGANLARI ÖNERİLER Motor ve aktarma organları konusunda üretim merkezi haline gelmesi hedefi bir devlet politikası olarak benimsenmeli ve tüm mevzuat bu hedefi destekleyecek hale getirilmeli; Teşvik mevzuatında «Motor ve Aktarma Organları Üretimi»nin büyük ölçekli yatırım kapsamına alınması Mevzuata «test yakıtı» kavramının girmesi vb. Pazarlama desteği sağlamak amacıyla kamu alımlarında, Türkiye de üretilen motor ve aktarma organlarının kullanıldığı araçlar tercih edilmeli ve/veya ulusal odak projeler oluşturulmalı, Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 17
ELEKTRONİK ve GÖMÜLÜ YAZILIM Araç değerinde %30-35 lik pay Önümüzdeki 10 yılda %40-70 lik pay tahmini İnovasyonda %80 lik pay tahmini Motor ve Aktarma Organları Elektroniği Güvenlik Sistemleri Eğlence ve Bilgi Sistemleri Gövde, Şase ve Araç İçi Sistemler Kaynak: FTF 2010 BMW Group Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 18
ELEKTRONİK ve GÖMÜLÜ YAZILIM SORUN TANIMI Motor teknolojisindeki eksiklikler Yönlendirici rol oynayacak bir yapının eksikliği Tabana yayılmış yenilikçi bir yapıya duyulan ihtiyaç Büyüyen ve katma değeri hızla artan bu alanda Türkiye de üretim bulunmamaktadır. Ölçek ekonomisinin yetersiz oluşu Çözüm Önerileri Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 19
ELEKTRONİK ve GÖMÜLÜ YAZILIM ÖNERİLER Donanım konusunda ortak kullanıcı sektörlerin tespiti ve sektörler arasında işbirliği modeli geliştirilmeli Otomotiv sanayi için elektronik ve gömülü yazılım ihtiyacını belirleyecek bir çalışma yapılmalı ve yetkinliği eksik ve ihtiyaca dönük alanlar belirlenmeli (SASAD, YASAD, OSD, OTEP, TESİD) KOBİ ve bireysel girişimciler özellikle yazılım ve MEMs konusu da desteklenmeli, yenilikçi fikirler artırılmalı, ASELSAN gibi kurumlarda bu alanda oluşmuş birikimi lisans anlaşmaları yoluyla özel sektörün kullanımına sunulmalı, Akıllı altyapı yatırımları ve standartlaşma yoluyla talep için gerekli ortam yaratılmalıdır. Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 20
G.Kore Japonya Çin Beyaz Rusya Rusya Fed. Ukrayna Yeni Zelanda Romanya Polonya Almanya ABD Hırvatistan Yunanistan İngiltere İtalya İrlanda Macaristan Slovenya Fransa Türkiye Danimarka Avusturya Finlandiya Hollanda İsveç Kanada İspanya Çek Cumh. İsrail Singapur Portekiz Meksika DTM AR-GE VE TEST MERKEZLERİ Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından AR-GE desteği sağlama yönünde önemli adımlar atılmıştır. Teknogirişim Sermayesi Desteği 2009 Sanayi Tezleri Programı (San-Tez) Desteği 2007 Ar-Ge Merkezleri Desteği 2008 Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri Desteği 2008 Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Desteği 2003 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Milyon $ Ar-Ge Harcaması Başına Düşen Patent Başvuru Sayısı Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 21
AR-GE VE TEST MERKEZLERİ SORUN TANIMI Ar-Ge teşviklerinin parçalı yapısına bağlı yetersiz kullanım Sonuç ve uygulama odaklı bir üniversite-sanayi ilişkisine duyulan ihtiyaç Nitelikli Ar-Ge elemanı ihtiyacı Test merkezlerine yönelik tamamlanmamış yatırımlar Sanayinin ihtiyaçları doğrultusunda kamuüniversite-sanayi entegrasyonunu sağlayacak odaklanmış Ar- Ge yapısının sağlanamaması. Birleştirici, yönlendirici, planlayıcı, odak proje geliştirmeyi destekleyici bir şemsiye yapı ihtiyacı Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 22
GÜNEY KORE ÖRNEĞİ Büyük ölçekli firmalardan KOBİ lere dağılan Ar-Ge Yapısı Teknolojik emtia vergi indirimi Küçük firmalara Ar-Ge fonu desteği Risk Sermayesi Fonu Ticarileşme ve Patent teşviki Bilgi Teknolojileri Alt Yapı Desteği Üniversite-Sanayi İşbirliği Bölgesel Yenileşim için Yeni Üniversite (NURİ) programı Uzmanlaşmış Üniversite İş odaklı eğitim programı Kalifiye İnsan Kaynakları Geliştirme (Brain Korea21) Yenilikçi ve Esnek Ar-Ge Yapısı Ortak proje kümelenmesi Bütçenin %5 ine varan oranlarda Ar-Ge harcaması Kamu Ar-Ge Harcaması Oranı %36 Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 23
* KÜRESEL REKABETÇİLİK SIRALAMASI NDA (139 ÜLKE ARASINDA) Bilimadamı ve Mühendis Kapasitesi* Üniversite - Sanayi Ar-Ge İşbirliği* Kore Çin Türkiye Macaristan Çek Cumhuriyeti Romanya Rusya 0 10 20 30 40 50 60 En Son Teknolojiyi Kullanma Kapasitesi* Kore Çin Çek Cumhuriyeti Macaristan Rusya Türkiye Romanya 0 20 40 60 80 100 120 İnovasyon Kapasitesi* Kore Kore Çek Cumhuriyeti Çin Macaristan Çek Cumhuriyeti Türkiye Rusya Çin Macaristan Romanya Türkiye Rusya Romanya 0 20 40 60 80 100 120 140 Kaynak: Dünya Ekonomi Forumu Küresel Rekabetçilik Raporu (2010-2011) 0 20 40 60 80 Çözüm Önerileri Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 24
AR-GE VE TEST MERKEZLERİ ÖNERİLER Personel eksikliği konusundaki önümüzdeki dönemde oluşacak sıkıntı bir an önce gündeme alınmalı; sanayinin talepleri doğrultusunda eğitim programları geliştirilmeli ve stratejik hedeflere uygun yurtdışı lisans ve doktora çalışmaları desteklenmeli, Sanayide çalışan uzmanların akademik kariyer yapmalarının teşvik edilmesi, Daha fazla KOBİ nin Ar-Ge merkezi desteğinden yaralanması için 5746 sayılı kanundaki sayı sınırı esnetilerek, küresel ölçekte rekabet gücü kazandırılmalı, Ar-Ge ve test merkezleri konusunda başlatılan envanter çalışmaları bir an önce tamamlanmalı ve birbirini tekrar eden çalışmalardan kaçınılmalı, Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 25
AR-GE VE TEST MERKEZLERİ ÖNERİLER Mevzuata patent kavramı yerleştirilerek, patent alma yoluyla ticarileşme teşvik edilmeli, Yenilikçi fikirlerin ticarileşmesi amacıyla destek mekanizmaları geliştirilmeli (risk sermayesi), Proje yazılım desteği ve Ar-Ge ye dönük ön-kredi gibi tamamlayıcı destekler mevzuatta yer almalı, Ar-Ge faaliyetlerine dönük enerji ve diğer işlem maliyetlerinin muafiyetler yoluyla azaltılması, Tip Onayı için eksik olan rüzgar tüneli, çarpışma testi ve test pisti yatırımları bir an önce tamamlanmalı ve var olan test imkanları ile birleştirilerek, yönetim bir Anonim Şirket şeklinde meydana getirilmeli, bu şekilde etkinlik sağlanmalı, Ar-Ge ve test altyapısı envanteri hazırlanmalıdır. Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 26
18 Ocak ÖNERİ: Üniversite-Sanayi İşbirliği Etkinliği için ara yüz oluşturulması Burslar Müfredat Uluslararası Fonlar Ar-Ge ticarileştirilme ve patent alımının teşviki Uzmanlaşmış Anahtar Üniversiteler Üniversite - Sanayi İşbirliği Enstitüsü Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 27
18 Ocak ÖNERİ: Tasarım ve Ar-Ge Hizmet Kuruluşlarının teşvik edilmesi Sadece Ar-Ge hizmeti verecek kuruluşların mevzuata eklenmesi ÖNERİ: Ulusal Teknoloji Ağ Yapısının oluşturulması Teknoloji ve patent bilgileri için veri tabanı oluşumu, Ulusal teknoloji arama motoru geliştirilmesi Talep edilen ürün ve teknolojiler ile Arz edilen ürün ve teknolojiler Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 28
18 Ocak ÖNERİ: ULUSAL ODAK PROJELERİ Yetersiz Ölçek Düşük Yerlileşme Oranı Ulusal Vizyon Eksikliği Dışa Bağımlılık İnovasyon Kapasitesi Yetersizliği ULUSAL ODAK PROJELERİ GELİŞTİRİLMELİ Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 29
18 Ocak Ulusal Odak Projeleri Oluşturulması İleriye dönük beklentiler çerçevesinde hedef teknolojiler seçilmesi Bunlara uygun; Ar-Ge, inovasyon politikalar oluşturulması Kümelenme Mükemmeliyet Merkezleri Paket Program Önerileri Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 30
18 Ocak ULUSAL ODAK PROJELERİ Ar-Ge ve İnovasyon Politikaları Üniversiteler Arayüz Kurumları Tasarım ve Ar-Ge Hizmet Merkezleri Araştırma Kurumları ALT YAPI Finansman Fikri Mülkiyet Hakları Standartlar Yasal Çerçeve (AB, Mevzuat..) Teknoloji Altyapısı Ekonomik Araştırmalar ve Değerlendirme Genel Müdürlüğü 31