BELEVİ (ÇAL) KİL YATAKLARI

Benzer belgeler
Temel Kayaçları ESKİŞEHİR-ALPU KÖMÜR HAVZASININ JEOLOJİSİ VE STRATİGRAFİSİ GİRİŞ ÇALIŞMA ALANININ JEOLOJİSİ VE STRATİGRAFİSİ

SEDİMANTER KAYAÇLAR (1) Prof.Dr. Atike NAZİK, Çukurova Üniversitesi J 103 Genel Jeoloji I

MADEN SAHALARI TANITIM BÜLTENİ

ÇAL, BEKİLLİ, SÜLLER (DENİZLİ) VE YAKIN ÇEVRESİNDE ÇEVRESEL SAĞLIK SORUNLARI MEYDANA GETİREN MİNERAL OLUŞUMLARINA İLİŞKİN ÖN İNCELEME

ERGENE (TRAKYA) HAVZASININ JEOLOJİSİ ve KÖMÜR POTANSİYELİ. bulunmaktadır. Trakya Alt Bölgesi, Marmara Bölgesi nden Avrupa ya geçiş alanında, doğuda

AFYONKARAHİSAR DİNAR DOMBAYOVA LİNYİT SAHASI

HAZIRLAYANLAR. Doç. Dr. M. Serkan AKKİRAZ ve Arş. Gör. S. Duygu ÜÇBAŞ

KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1177 KAHRAMANMARAŞ DOLAYINDAKİ OFİYOLİTİK KAYAÇLARIN JEOLOJİK AÇIDAN ÖNEMİ VE KROM İÇERİKLERİ

AYAZINI (AFYON) TÜFLERİNİN ÇİMENTO SANAYİİNDE TRAS OLARAK KULLANILABİLİRLİĞİNİN İNCELENMESİ

DENİZLİ İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI

MTA Genel Müdürlüğü nün Ortaya Çıkardığı Yeni Bir Kara Elmas Yöresi KONYA KARAPINAR Kömür Sahası

BURDUR İLİNİN YERALTI KAYNAKLARI

EĞNER-AKÖREN (ADANA) CİVARI JEOLOJİSİ

AKSARAY YÖRESĠNĠN JEOLOJĠK ĠNCELEMESĠ

TABAKALI YAPILAR, KIVRIMLAR, FAYLAR. Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü

V. Deniz Süleyman Demirel Üniversitesi, Müh.-Mim. Fak, Maden Müh. Böl., İsparta

SEDİMANTER KAYAÇLAR (1) Prof.Dr. Atike NAZİK, Çukurova Üniversitesi J 103 Genel Jeoloji I

Aydın-Söke (istifim) Çimento fabrikasında Terkedilen Kireçtaşı Sabolarının Yeniden Üretime Kazandırılması

BULDAN YÖRESİ METAMORFİK KAYAÇLARININ JEOLOJİK, PETROGRAFİK VE TEKTONİK AÇIDAN İNCELENMESİ

ACIGÖL GRABEN HAVZASI VE DOLGUSUNUN FASİYES ÖZELLİKLERİ

MADEN TETKİK VE ARAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ DOĞU AKDENİZ BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ GAZİANTEP İLİ JEOLOJİK ÖZELLİKLERİ

2015 YILI SU SONDAJLARI

KÖSBUCAĞI (MERSİN-ERDEMLİ) GÖLETİ SU KAÇAKLARININ İNCELENMESİ * The Investıgatıon Of Seepage In Kösbucağı (Mersin-Erdemli) Dam

ÇAMURTAŞLARI (Mudstone)

TUZGÖLÜ HAYMANA HAVZASININ YAPISAL EVRİMİ VE STRATİRAFİSİ

2. MİKRO İNCELEME ( PETROGRAFİK-POLARİZAN MİKROSKOP İNCELEMESİ)

Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi

DENİZLİ İL MERKEZİ ZEMİNLERİNİN JEOLOJİK, JEOTEKNİK AÇIDAN İNCELENMESİ VE SIVILAŞMA DUYARLILIĞININ BELİRLENMESİ

BULDAN PEGMATOİDLERİNİN MİNERALOJİK VE JEOKİMYASAL İNCELENMESİ

ÇIMENTO VE AGREGALAR KULLANILARAK MATEMATİKSEL MODELLENMESİ. Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi

YUMURTALIK LİMAN YAPIMINDA DOLGU MALZEMESİ OLARAK KULLANILAN DOLOMİTİK KİREÇTAŞLARININ FİZİKO-MEKANİK ÖZELLİKLERİ *


An Investigation of a Clay Area as a Cement Raw Material in Terms of Quality

Üye : Doç. Dr. Mehmet ÖZKUL. Üye : Yrd. Doç. Dr. Mete HANÇER

HİSARCIK (EMET- KÜTAHYA) GÜNEYİ NEOJEN STRATİGRAFİSİ. Neogene Stratigraphy Of The Southern Hisarcık (Emet-Kütahya)

Bursa arazi gezisi. Aral Okay İTÜ Maden Fakültesi

Potansiyel. Alan Verileri İle. Hammadde Arama. Endüstriyel. Makale

ENDÜSTRİYEL HAMMADDELER 7.HAFTA

KİLTAŞLARI (Claystone)

BektaşUZ, Turgut ÖZTAŞ, Fahri ESENLİ, Şenel ÖZDAMAR istanbul Teknik Üniversitesi, Maden Fakültesi, Maslak, istanbul

T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

Investigation of the Isparta Alluvial Plain (Çünür-Deregümü) Using Electrical Resistivity Methods

Endüstriyel Hammaddeler Sempozyumu, Köse ve Kızıl (eds) İzmir / Türkiye / Nisan 1995 Andezitin Traslı Çimento Üretiminde Kullanılması

X-RAY TEKNİĞİ İLE FELDİSPATLARIN STRÜKTÜREL DURUMLARININ TAYİNİ

Tarih: 14 / 02 / 2009 Sondör: E. B. Sondaj Metodu: Dönel-Yıkamalı Şahmerdan Tipi: Simit Tipi Numune Alıcı: Split Barrel Zemin Sembol

ISPARTA KİLLERİNDEN TUĞLA ÜRETİMİ

ADANA BÖLGESİNİN JEOLOJİSİ

KIRŞEHİR İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI

SEDİMANTER (TORTUL) KAYAÇLAR

Pelte (Elazığ) Bölgesindeki Traverten ve Oniks Mermerlerin Yapı ve Kaplama Taşı Olarak Kullanılabilirliği

TOPRAK ANA MADDESİ Top T rak Bilgisi Ders Bilgisi i Peyzaj Mimarlığı aj Prof. Dr Prof.. Dr Günay Erpul kar.edu.

A. G. Çelik Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü, BOREN, Ankara. A. M. Kılıç Çukurova Üniversitesi, Maden Mühendisliği Bölümü, Adana

4. BÖLÜM ANTALYA NIN JEOLOJİSİ VE DEPREMSELLİĞİ

MADEN TETKİK VE ARAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Turgutlu (Manisa) yöresi Neojen çökellerinin jeolojisi

Kale (GB Denizli) bšlgesindeki Tersiyer yaßlý kaya larýn kil sedimantolojisi

KARBONATLI KAYAÇLAR İÇERİSİNDEKİ Pb-Zn YATAKLARI

KOCAELİ İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI

ARAŞTIRMA MAKALESİ / RESEARCH ARTICLE ESKİŞEHİR-ALPU LİNYİTLERİNİN FİZİKSEL VE KİMYASAL ÖZELLİKLERİ

I. Ulusal Kırmataş Sempozyumu'96, İstanbul , ISBN ZONGULDAK BÖLGESİ KUM-ÇAKIL- KIRMATAŞ YATAKLARININ ETÜDÜ

A. Baykal. Use of Foça Tufs As Fill Material in the Cement Industry

T.C. PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI

GEOLOGICAL AND PETROGRAPHICAL INVESTIGATION OF ZEYTINLIEĞREK TRAVERTINES (KOCABAŞ-DENIZLI) AND EVALUATION OF QUARRY PRODUCTIVITY ABSTRACT

GÖLLER BÖLGESİNDE YERALTISUYU VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR

Akdeniz in Pleyistosen Deniz Düzeyi Değişimlerini Karakterize Eden, Çok Dönemli-Çok Kökenli Bir Mağara: Gilindire Mağarası (Aydıncık-İçel)

MENDERES MASİFİ GÖRDES ASMASİFİ, DEMİRCİ-BORLU ÇEVRESİNİN METAMORFİZMASI VE APA- TİT KRİSTALLERİNİN FISSION TRACK YAŞ TAYİNLERİ

BABADAĞ İLÇESİ GÜNDOĞDU MAHALLESİ HEYELAN AFETİ UYGULAMASI VE YASAL SÜREÇ

TOPOÐRAFYA ve KAYAÇLAR

ROMA DÖNEMİNE AİT YÜZLERCE TAŞ GÜLLE BULUNDU

ANKARA ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJESİ KESİN RAPORU

AFYON KUZEYİNİN JEOLOJİSİ VE MERMER POTANSİYELİNİN ARAŞTIRILMASI

BAZALTLARIN KIRMATAŞ YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ "TRAKYA - TEKİRDAĞ BÖLGESİ BAZALTLARI ÖRNEĞİ"

SEDİMANTER MADEN YATAKLARI

KUZEY - BATI ANADOLU TAŞKÖMÜR HAVZASI KİLİMLİ ÜRETİM BÖLÜMÜ ( KARADON - ZONGULDAK ) KÖMÜR DAMARLARININ TEKNOLOJİK ( METALURJİK ) ÖZELLİKLERİ

KIRKLARELİ İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI

10/3/2017. Yapısal Jeoloji, Güz Ev Ödevi 1. ( ) Profile, Eğim, Yükseklik

Eşref Atabey Türkiye de illere göre su kaynakları-potansiyeli ve su kalitesi eserinden alınmıştır.

MERMER VE TUĞLA ENDÜSTRİ ATIKLARININ BELİRLENEN MODÜL ÖZELLİKLERİYLE ÇİMENTO HAMMADDESİ OLARAK KULLANILABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI

BİGA YARIMADASINDA PELAJİK BiR PALEOSEN İSTİFİ

Sırçalık Mevkii (Acıpayam, Denizli) Dolaylarındaki Kırıntılı Tortulların Ağır Mineral İçeriğinin Araştırılması

DENİZLİ VOLKANİTLERİNİN ÖZELLİKLERİ VE BETON ÜRETİMİNDE KULLANILABİLİRLİĞİ

MMT113 Endüstriyel Malzemeler 7 Seramikler. Yrd. Doç. Dr. Ersoy Erişir Güz Yarıyılı

MENDERES GRABENİNDE JEOFİZİK REZİSTİVİTE YÖNTEMİYLE JEOTERMAL ENERJİ ARAMALARI

JEOLOJĠ TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR

Karasu Nehri Vadisinin Morfotektonik Gelişiminde Tiltlenme Etkisi

Acar Formasyonunun (Alaplı-Zonguldak) Jeoteknik Özellikleri

DENİZLİ VOLKANİTLERİNİN JEOLOJİK, PETROGRAFİK VE PETROKİMYASAL OLARAK İNCELENMESİ

MUT DOLAYINDA PLİYOSEN-KUVATERNER YAŞLI TRAVERTENLERDE GELiŞEN OOLİT VE PlZOLlT OLUŞUMLARI, (İÇEL, ORTA TOROSLAR)

ORTA (ÇANKIRI) YÖRESİ KlL YATAKLARININ JEOLOJlSl VE OLUŞUMU

Çok yaygın olmamakla birlikte CaCO 3 ın inorganik olarak sudan direkt çökelimi mümkün iken, çoğunlukla biyolojik ve biyokimyasal süreçler yaygındır.

BURDUR-YASSIGÜME KÖYÜNÜN, FİZİKİ COĞRAFYA AÇISINDAN, ÇEVRE SORUNLARI

T.C. PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI BİLİM DALINIZ YOKSA BU SEKMEYİ SİLİNİZ

AR KUVARS KUMU KUMTARLA - ZONGULDAK SAHASININ MADEN JEOLOJİSİ RAPORU

ANAKAYALARIN TOPRAK VERME ÖZELLĠKLERĠ ve AĞAÇLANDIRMA AÇISINDAN YORUMLANMASI. AGM Etüt ve Proje ġube Müdürlüğü

BİTLİS İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI


ISSN : tulayaltay01@hotmail.com Konya-Turkey

MADEN KANUNU ve BU KAPSAMDA VERİLEN RAPORLAMA SİSTEMLERİ

TOPRAKKALE İSKENDERUN OTOYOLU PAYAS İSKENDERUN ALANININ STRATİGRAFİSİ. Stratigraphy of the Payas İskenderun Area of the Toprakkale İskenderun Motorway

Kıraman (Ayrancı-Karaman) yöresi talk yatakları The talc deposits of Kırantan (Ayrancı-Karaman) district, Turkey.

Transkript:

1 BELEVİ (ÇAL) KİL YATAKLARI Prof Dr. Yahya Özpınar, Yard.Doç.Dr. Mete Hançer, ve Araş.Gör. Barış Semiz Pamukkale Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Kınıklı Kampüsü DENİZLİ ÖZET Bölgede Çimento fabrikasında hammadde olarak kullanılan denizel karasal ve gölsel kil yatakları incelenmiştir. Üst Kretase-Üst Eosen yaşlı denizel ortamda oluşmuş şeylerin Malıdağı ve çevresinde ekonomik miktarlarda yataklandığı gözlenmiştir. Bununla birlikte onların Na 2 O ve K 2 O içerikleri diğer killerden daha yüksektir. Oligosen yaşlı Denizel ortamda oluşmuş Bayıralan killeri bol miktarda magnezyum minerali bulundurur. Yüksek MgO içeriğinden dolayı bu kil çimento standardı için uygun değildir. Bunlar çimento fabrikasında kullanılabilir fakat onların rezerv ve çevre problemleri vardır. Pliyosen yaşlı Sakızcılar formasyonuna ait olan kırmızı renkli killer çimento standartları için uygundur. Denizli çimento fabrikasına taşıma maliyetlerinin azaltılması için Malıdağı kili ve Sakızcılar kili farklı oranlarda birlikte kullanılabilir. Malıdağı ve Sakızcılar killeri kullanılırsa Na 2 O% ve K 2 O% içerikleri azalacaktır. GİRİŞ Denizli bölgesindeki ilk çalışmalar bölge genelinin jeolojisini açıklamaya yönelik (Nebert, 1958) olmuştur (Şekil1). Denizli Neojen sedimentlerinin stratigrafik özellikleri Taner (1973, 1974) tarafından incelenmiştir. Şimşek (1982) jeotermal sahaların özelliklerini ve dağılımlarını incelemiştir. Neojen sedimentleri içinde bulunan killer Ovayurt (1984), Özpınar ve diğ. (1995), Gürel, (1997) Özpınar ve Hançer (2a,b,c), Çimento fabrikasında kullanılabilirliğine yönelik olarak incelenmiştir. Sun, (199), Konak ve diğ. (199), Sözbilir (1994), Özpınar (1987, 1988, 1994) Denizli ve çevresindeki bölgenin stratigrafik ve yapısal özelliklerini incelemişlerdir. Altunel ve Hancock (1993) ise Pamukkale travertenlerinin Kuvaterner tektoniğini çalışmışlardır. Okay (1989) Honaz dağını depolanma ortamı,

2 stratigrafisi, metamorfizması kaya tipi ve yapısal durumu bakımından birbirinden farklı birçok tektonik üniteye bölmüştür. K ANKARA DENÝZLÝ 15 3 45 km Güney Buldan Buharkent Baklan Sarayköy Pamukkale Çardak Babadað DENÝZLÝ Kaklýk Kocabaþ Dereçiftlik Honaz Bozkurt Kýzýlcabölük 1 2 km Tavas Serinhisar Şekil 1. Çalışma Alanı Yer bulduru haritası JEOLOJİ Çalışma alanının temelinde Üst Kretase-Üst Eosen yaşlı Malıdağı formasyonu yer alır (Şekil 2, 3). Malıdağı formasyonu laminalı kil, laminalı kumlu kil, laminalı siltli kil, kumtaşı ve marn ara seviyelerinden oluşur. Bu birim otoktondur ve Jura-Kretase yaşlı Çökelez kireçtaşları tarafından tektonik bir dokanak ile örtülür (Şekil 4). Çökelez kireçtaşı ise Karatepe melanjı tarafından tektonik dokanakla örtülür. Karatepe melanjı esas olarak kristalli kireçtaşlarının büyük blokları ve ultrabazik kayalardan meydana gelmiştir. Karatepe Melanj kütlesi bölgede Üst Kretase de (Kampaniyen) yerleşmiştir. Temeldeki bu formasyonların hepsi Alüvyon yelpazesi ve delta ortamlarında oluşmuş Oligosen yaşlı Karadere formasyonu tarafından açısal uyumsuz olarak örtülmüştür. Bu birim konglomera kumtaşı ve silttaşı ile karakterize edilir. Karadere formasyonu sığ denizel ortamda oluşmuş kumtaşı, marn, kireçtaşı ve kiltaşından oluşan Oligosen yaşlı Bayıralan formasyonu tarafından uyumlu olarak örtülür. Temeldeki bu formasyonlar Üst Miyosen-Alt Pliyosen yaşlı alüvyon

3 yelpazesi, göl-akarsu ortamı ürünü olan konglomera kumtaşı, silttaşı ve kilden oluşan Kızılburun formasyonu tarafından açısal uyumsuz olarak örtülür. Kızılburun formasyonu Alt Pliyosen yaşlı gölsel ortam ürünü olan kireçtaşı, traverten, kumtaşı ve kilden oluşan Sazak formasyonu tarafından uyumlu olarak örtülür. Sazak formasyonu ise Pliyosen yaşlı alüvyon yelpazesi ve göl ortamı ürünü olan kumtaşı, marn, siltli kiltaşı ve kilden oluşan Sakızcılar formasyonu tarafından uyumlu olarak örtülür. Bunların biri çalışma alanında Karapınar köyünün güneybatısında bulunur. SENOZOYİK MESOZOYİK SİSTEM KUVA. TERSİYER NEOJEN PALEOSEN KRETASE SERİ MİYOSEN - PLİYOSEN OLIGOSEN ÜST KALINLIK 2 25 FORMASYON KIZILBURUN SAZAK SAKIZCILAR KARADERE BAYIRALAN KARATEPE MELANJI ÇÖKELEZ KİREÇTAŞI MALIDAG ÜYE ÇAKIL KİL ÇAKIL KİL LITOLOJİ TANIMLAMALAR Alivyon Yamaç Molozu Alüvyon Yelpazesi Uyumsuzluk Kil, kiltaşı, çamurtaşı nadiren jips ve çakıltaşı Gastropot ve Ostracot Traverten; kumtaşı, kil kireçtaşı kireçtaşı Gri renkli kil-kiltaşı ve killi kireçtaşı Kırmızı renkli çakıltaşı ve çakıllı kumtaşı Uyumsuzluk Çakıltaşı, kumtaşı, killi kireçtaşı, kiltaşı Kırmızı renkli, ofiyolit kökenli çakıltaşı ve kumtaşı Uyumsuzluk Kireçtaşı bloklu ofiyolitik Melaj Bindirme Otokton Kireçtaşı; dolomitik kireçtaşı, kireçtaşı ve çörtlü kireçtaşı Bindirme Filiş kıvrımlı kumtaşı kiltaşı ve kireçtaşı ORTAM Alüvyon Yelpazesi Gölsel Gölsel Gölsel Fluviyal Alüvyal Yelpaze Sığ Denizel Alüvyon Yelpazesi ve Delta Denizel YAPISAL DURUM OTOKTON OTOKTON ALLOKTON Şekil 2. Çalışma alanının genelleştirilmiş tektono-stratigrafik dikme kesiti

4 K AÇIKLAMALAR Alüvyon Yamaç Molozu Karapýnar BELEVÝ 51 15 (m) Kil Çakýl Sakýzcýlar Formasyonu Sazak Formasyonu Kil Çakýl Kýzýlburun Formasyonu Bayýralan Formasyonu Karadere Formasyonu Bayýralan MALIDAÐ Karatepe Melanjý Çökelez Kireçtaþý Malýdaðý Formasyonu Acýdere Çimento Fabrikasý Naldöken Dokanak Normal Fay Yokuþbaþý Olasý Fay Bindirme Yol Güneyyatak T. KAKLIK Gürleyik Şekil 3. Çalışma alanının jeoloji haritası 3 N 8 2 KY E 11 Pit-1 4 1 9 2 3 14 Kocadüz T. AÇIKLAMALAR Y A 1 M H S N 5 1 Pit-2 7 12 6 9 7 3 11 5 8 13 6 13 12 14 1 2 Kızılburun Formasyonu Kil Çakıl, Kum, Silt Kumlu Çakıllı siltli kil Uyumsuzluk Karadere Formasyonu Konglomera Pit-3 Uyumsuzluk 1 2 (m) 1 2 3 (m) Kara T. Çökelez Kireçtaşı Bindirme Malıdağ Formasyonu Kumtaşı Y M A 1 H S 2 KY 3 E Siltli-Şeyl Şeyl Normal Fay Bindirme Dokanak 3 8 Sondaj Noktası Yarma 2 4 6(m) Şekil 4. Örnek alınan noktaların basitleştirilmiş jeoloji haritası ve dikme kesitleri

5 ÇALIŞMA METODU Bu makalenin amacı, Belevi, Yokuşbaşı, Kaklık, Gürleyik ve Kocabaş (Denizli bölgesi) ve çevresindeki killerinin detaylı çalışmasının sonuçlarını rapor etmektir. (Şekil 1). Bu çalışmada yaklaşık 178 km 2 lik bir alanın 1/25 ölçekli detaylı haritalaması yapılmıştır. Daha sonra yaklaşık 8 km 2 lik Malıdağı bölgesinin 1/5 ölçekli detay haritası ve yaklaşık 12 km 2 lik Kızılburun-Gürleyik, Kızılburun-Kaklık, Kızılburun-Belevi alanlarının 1/2 ölçekli detaylı haritalaması yapılmıştır. Açılan sondaj ve kanallardan elde edilen 683 örnek mikroskop ile XRD, DTA, XRF ve SEM ile analiz edilmiş incelenmiştir. Kil mineralleri XRD ve DTA (26 örnek) ve elektron mikroskobunda (8 örnek) ile analiz edilmiştir. Killerin kimyasal analizi Denizli Çimento fabrikası laboratuarında XRF ile analiz edilmiştir. Demir çekirdek, kireçtaşı ve Malıdağı şeyli ile hazırlanan ham karışım farklı sıcaklıklarda ısıtılmıştır. 125 C, 135 C ve 14 C de serbest kireç miktarı incelenmiş ve mineralojik yapısı X-ray örnekleri ile elde edilmiştir. SONUÇLAR VE TARTIŞMA Killerdeki petrografik özellikler mikroskop ile XRD ve DTA yöntemleriyle tanımlanmıştır (Şekil 5, 6). Malıdağı formasyonunun laminalı killeri, laminalı kumlu killeri ve laminalı siltli killeri mikroskop altında incelenmiştir. %3-5 kuvars, %2-1 kalsit, %2-5 albit, %-2 muskovit, %2-5 opak mineraller, %5 demir oksit, %5 klorit, ve %65-9 kil mineralleri ihtiva eder. Bir lokasyondan diğer lokasyona şeyl kuvars, kalsit ve albitten oluşan siltli ve kumlu materyal içerir. XRD sonucu kuvars, kalsit, albit, klorit, montmorilyonit ve illit içeren polarize mikroskop ile aynıdır (Şekil 5a). Laminalı kil kayalarında illit bol miktarda gözlenmiştir. Koyu gri laminalı kil klorit ile illit ve montmorilyonit ihtiva eder. Gri laminalı killerde klorit gözlenmez. Oligosen yaşlı Bayıralan kili bol miktarda illit ve az miktarda da montmorilyonit olduğu kadar kuvars, feldspat, dolomit, kalsit, klorit, klinokrizotil ve opak mineraller ihtiva eder (Şekil 5b). Klorit, klinokrizotil gibi magnezyum mineralleri killerin kimyasal bileşiminde negatif bir etkiye sahip olduğu görülür.

6 5 a Cps 3 1 il M 18 c Cps M 1 2 3 4 2θ Al Al il M il M M f d M d 4 b Cps 2 1 M il d 2 Cps 1 2 3 4 d M il Clk d Clk Clk d ilm f il il 2θ 5 il 1 2 3 4 5 2θ 1 2 3 4 2θ 5 4 e Cps 2 il Al il il d Al il d d 1 2 3 4 5 2θ Şekil 5. Malıdağı Şeylinin X-Ray difraktogramları Üst Miyosen-Alt Pliyosen yaşlı Kızılburun killeri illit, montmorilyonit, kuvars, feldspat (albit, sanidin), dolomit ve klorit ihtiva eder (Şekil 5c). Kaklık-2 olarak isimlendirilen bu killerin biri Denizli Çimento Fabrikasında 1986 dan beri kullanılmaktadır fakat 1 yada 2 yıl sonra bitme ihtimali olabilir. Siltli, kumlu ve çakıllı seviyeler ve kil seviyelerindeki ve/veya yataklarındaki çakıllar kimyasal bileşimin değişmesine neden olurlar. Pliyosen yaşlı Sakızcılar killerinin mineralojik bileşimi Kızılburun killeri ile aynıdır (Şekil 5d) fakat onlar kırmızı renklidir ve ince kireçtaşı tabakalarının arasında bulunurlar. Diğer yandan Sakızcılar formasyonunun bazı bölgelerinin altında çok kalın marn seviyeleri vardır. Fakat yüksek MgO % gibi bazı marnların bazı problemlerinden dolayı çimento fabrikası için uygun değildir (Tablo 1). Kuvaterner yaşlı killer illit, kuvars, kalsit, dolomit, albit ve klorit ihtiva eder. (Şekil 5e.).

7 Tablo 1. Çalışma alanından alınan 683 kil örneğinin kimyasal analiz sonuçları. Malıdağı şeyli DTA analiz metodu ile incelenmiştir (Şekil 6). İlk endotermik pik 1 C ile 3 C arasını gösterir. Bu pikler kil mineralinden kristal suyun ayrılmasından sonra görülürler. İllit montmorilyonit ve kloritin dehidroksilasyonu 4 C de başlar. İllitten hidroksilin ayrılması yaklaşık 4 C de başlar ve 9 C ye kadar devam edebilir. İllit dehidratasyonu yaklaşık 55 C de görülür. Montmorilyonitte ikinci bir yaklaşık 6 C de ikinci bir endotermik pik görülür. Üçüncü endotermik pik ise 87 C ve 877 C de görülür. Üçüncü endotermik pik yapısal değişimi gösterir. 1197 C ve 1292 C de arasındaki son endotermik pik ise erime noktasıdır. Her iki safha 1292 C ye kadar gider. DTA/uv/mg,5,4,2 TG 99 C 763 C 95 C 582 C 693 C 87 C 129 C 87% 95 C 1197 C DDTA/uv/mg/min 1177 C TG/%,4 12,2 2 6 1 14 T C 96 -,1 9 DTA/uv/mg,6,4,2 TG 1 C 69 C 877 C DDTA/uv/mg/min 149 C 1292 C 69%,2,1 TG/% 12 96 -,15 92 2 6 1 14 T C a b Şekil 6. Malıdağı Şeyl örneklerinin DTA eğrileri Kaklık 2, Belevi, Gürleyik ve Malıdağı (Şekil 5, 6, 7) gibi seçilen alanların detaylı haritalamasını yaptıktan sonra düzenli olarak numuneler alınmıştır. Kimyasal ve petrografik inceleme için çalışma alanından toplam 683 numune toplanmıştır. Killerin bulunduğu alanın ortalama kimyasal analiz sonuçları Tablo 1 de verilmiştir.

8 a b 54 5 45 4 35 3 26 54 5 45 4 35 3 26 c 54 5 45 4 35 3 26 Şekil 7. Klinker örneklerinin X-Ray difraktogramları Yüksek SiO 2 %, Al 2 O 3 %, Fe 2 O 3 % değerleri ve toplam alkaliler (Na 2 O% K 2 O%) Malıdağı şeylinde gözlenir (Tablo 1). Düşük SiO 2 %, Al 2 O 3 %, Fe 2 O 3 % değerleri ve toplam alkaliler (Na 2 O% K 2 O%) ise Kızılburun ve Kaklık-2 killerindedir. Diğer yandan yüksek O% Kızılburun ve Kaklık-2 killerinde, (Tablo 1) düşük O% ise Malıdağı kilindedir. Şeylin içinde gözlenebilen kumtaşı ve silttaşı ara seviyeleri şeylin kimyasal bileşiminde negatif bir etkisi vardır. Denizel yataklanmadan dolayı Malıdağı şeylinin kimyasal bileşiminin artması veya azalması düzenlidir. Halbuki Kızılburun formasyonundaki çakıl ve kumlarda çapraz tabakalanma bulunur. Bayıralan killerindeki MgO% ortalama değeri diğer killerden daha yüksektir ve MgO % ortalama değeri 1.46 % dir. Sakızcılar marnı ve Kızılburun Belevi killerindeki MgO % değeri sırayla %7.23 ve 5.9 dur ve bu değerler Portland Çimentosu standardından daha yüksektir. Silis modülü 2.72 ve 3.61 arasındadır. Yüksek silis modülü değeri Kızılburun Gürleyik killerinde, Sakızcılar marnında ve Bayıralan killerinde gözlenir (Tablo 1). Bunlar sırayla %3.61, %3.37 ve % 3.22 dir. Onlar portland çimento standardı (silis modülü değeri 1.9 ile 3.2 arasında uygun ve Türk

9 Çimento fabrikalarında kabul edilen değer 2.2 ile 2.6 arasında) değerlerinden daha yüksektir. Alüminyum modülü.99 ile 1.99 arasındadır. Alüminyum modülünün 1.99 olan yüksek değeri Malıdağı killerinde gözlenir..99 olan düşük değeri ise Bayıralan killerindedir. Alüminyum modülü için standart 1. ile 4. arasındadır. Türk Çimento fabrikalarında uygun ve kabul edilebilir değer 2.2 ile 2.6 arasındadır. Onların yüksek MgO % içeriğinden dolayı Bayıralan killeri ve Sakızcılar marnı istisna edilmiştir. Çalışma alanındaki killerin modül değeri Türk Standartları içindedir. İncelemelerin sonucuna göre şeyler Denizlideki Çimento fabrikasına ham materyal için uygundur. Onlar Malıdağı ve Honaz dağı bölgesinde bol bulunur. Böylece Türk Çimento Müstahsilleri Birliğinin laboratuarı demir cevheri karıştırılmış ham karışım, kireçtaşı ve Malıdağı şeyli 125 C, 135 C ve 14 C gibi farklı sıcaklıklarda ısıtılmıştır. Bu ısılarda serbest kireç miktarı seçilmiş ve mineralojik yapısı X-Ray örnekleriyle elde edilmiştir (Şekil 7). Serbest kirecin miktarı 125 C, 135 C ve 14 C de sırayla %24.11, %4.78 ve %2.56 dır (Şekil 7,8). Şekil 8. 125 C ve 14 C arasında O tüketim hızları grafiği Şekil 7a ya göre normal klinkerde C 3 S piki 52 derecede ve C 2 S piki ise 31-32 derecede oluşur. Şekil 7a da görülebileceği gibi C 2 S ve C 3 S pikleri oluşmadılar çünkü ham karışımın klinkerizasyonu 125 C ye kadar yer almaz. 37-38 derecede bulunan serbest kirecin pikinin normal klinkerden daha yüksek olduğu anlaşılır. Sonuçta klinkerizasyonun tamamlanmadığı görülebilir.

1 Şekil 7b ye göre 37-38 derecede bulunan serbest kirecin piki normal klinkerden daha yüksektir. Normal klinkere ilişkin serbest kireç %2 den daha yüksektir. Yüksek serbest kireçten dolayı klinkerizasyon 135 C de tamamlanmamıştı. Şekil 7c ye göre serbest kireç hala klinkerde %2.65 seviyesinde bulunur. Klinkerizasyon 14 C de tamamen bitmediği anlaşılır. Bu durum kuvars, albit ve klorit gibi minerallerin dahil olduğu şeyllerde zayıf ısıtılmış materyalin değişik oranlarına neden olabilir. Araştırmanın sonucunda Malıdağı şeyli ile ham materyal karışımının 14 C 145 C de bir klinkerizasyon ısısına sahip olduğu bulunmuştur. Bu deneysel çalışmanın sonucunda bütün problemler bir görüşte tutulmuştur. Klinkerin oluşumu için ham karıştırılmış materyal denizli Çimento fabrikasındaki demir cevheri, kireçtaşı ve şeylden hazırlanmıştır. (Tablo 2). Klinker açık gri laminalı kil ve gri laminalı kilin kullanılmasından sonra oluşmuştur. Klinkerin kimyasal analizi ve yorumu ve ham materyalin karışma oranı tablo 2 ve 3 de verilmiştir. Tablo 2. Ham materyalin Kimyasal bileşimi Tablo 3. Klinkerin kimyasal bileşimi.

11 SONUÇLAR Aşağıdaki tartışma Denizli bölgesinde jeolojik, petrografik ve petrokimyasal inceleme neticesinde yapılmıştır. 1- Bayıralan killerinin % MgO ortalaması diğer bulunmuş killerden daha yüksektir çünkü klorit ve klinokrizotil gibi magnezyum mineralleri bol bulunur. Buna ilaveten sakızcılar marnı yüksek % MgO ne sahiptir. Bayıralan kili ve Sakızcılar marnının her ikisi çimento standartları için uygun değildir. 2- Bu çalışmada ekonomik kil yataklarının Malıdağı nda (Malıdağı şeyli) olduğu görülür. Onların %Na 2 O ve % K 2 O miktarı diğer killerden daha yüksektir ve onlar kuvars, albit ve klorit gibi yanması zor olan minerallerin değişik oranlarını ihtiva ederler. Tartışmada inceleme alanının şeyleri Çimento sektöründe ham materyal kullanımı için uygundur. Fakat şeylin komşu alanlarda bulunan diğer killerin değişik oranlarının karıştırılmasıyla kullanılabileceği önerilir. 3- Kızılburun formasyonunun bulunduğu bölge Kaklık-1, Kaklık-2, Gürleyik ve Belevi bölgesinde geniş bir alandadır (Şekil 2, 3 ve 4). Kızılburun killeri çimento fabrikasında kullanılabilir fakat yataklanma boyutu küçüktür. Kızılburun Belevi killeri ve kil marnı kum ve çakıl ara seviyeleri bulundurur. Kum ve çakıllar genellikle serpantinize olmuş harzburjit, dünit, gabro ve doleritik materyal, dolomitik kireçtaşı ve kuvars, kalsit, albit, sanidin mineralleri gibi kuvarsitik kayalardan oluşur. Bu durumlar kimyasal bileşime etki eder. Gürleyik bölgesinde bazı problemler vardır. Çakıl seviyeleri kil stoklanmış bölgede eleyerek atılabilir. Kızılburun killeri seçilerek çalışılırsa onlar çimento sektöründe kullanılabilir. 4- Kızılburun formasyonuna ait Kaklık-2 bölgesinde Denizli Çimento fabrikası için kil üretilmektedir. Bu alanda kil üretimi bir ya da iki yıl içinde bitebilir çünkü kilin rezervi azdır. 5- Sakızcılar formasyonuna ait kırmızı renkli killer çimento standartları için uygundur ve rezerv problemi de yoktur. Diğer kil sahaları Denizli Çimento

12 fabrikasına daha uzun mesafelerdedir. Kimyasal bileşimdeki sapma düşüktür. Killerdeki ince kireçtaşı ara seviyeleri killerin kimyasal bileşimlerinin sapmasına neden olur. 6- Çimento fabrikasına taşıma maliyetindeki azalmak için, Belevi köyünün kuzeyinde yer alan Sakızcılar formasyonuna ait kırmızı renkli kil ve Malıdağı şeyli farklı oranlarda birlikte kullanılabilir. Şayet Malıdağı şeyli ve Sakızcılar formasyonunun kırmızı renkli killeri kullanılabilirse K 2 O ve Na 2 O muhteviyatı azalacaktır. TEŞEKKÜR Bu çalışma Denizli Fabrikası T.A.Ş. tarafından desteklenmiştir. Tüm fabrika personeline teşekkür ederiz. KAYNAKLAR Altunel, E. & Hancock, P.L., 1993: Active fissuring and faulting in uaternary travertine of Pamukkale, Western Turkey, 2. Geomorph., Berlin- Stuttgart 94, 285-32. Gürel, H., 1997: Geological investigation of around the Kaklık Yokuşbaşı-Belevi (Denizli) districts. Denizli, PAÜ., Fen Bilimleri Enstitüsü, M. Thesis (Unpublished), 71pp. Konak, N., Akdeniz, N., & Çakır, N. H., 199: Geology of Çal-Çivril and Karahallı districts and its surrounding area, Ankara, Mineral Research and Exploration Report no: 8949 (Unpublished). Nebert, N., 1958: Denizli Neogene sediments and their importance for stratigraphy of the western Anatolia fresh-water Neogene, Ankara MTA Bulletin, 51, 7-19. Okay, A.İ., 1989: Geology of Menderes Massive and Lycıennes Nappes of in the southwestern part of Denizli (Turkey), Mineral Research and Exploration Bulletin, Ankara, 19, 45-58. Ovayurt, M., 1984: Detail investigation of raw material area of Denizli-Cement Factory, Ankara, MTA Report No: 7694 (Unpublished).

13 Özpınar, Y., 1987: Geological, petroghrahpical and petrochemical ınvestigation of the western part of Acıpayam (Denizli) PhD Thesis (In Turkish, English abstract) Trabzon K.T.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü., 22pp. Özpınar, Y., 1988: Some tectonic characteristics of the area around Acıpayam (South of Denizli), Isparta A. Ü. Isparta Mühendislik Fakültesi Dergisi, 4, 344 359. Özpınar, Y., 1994: Tectonic characteristics of jeothermal areas ın the Denizli region, PAÜ, Jeotermal Uygulamalar Sempozyumu 94, Denizli Turkey, 114-129. Özpınar, Y., Kumsar, H., & Gökgöz, A., 1995: The usablety Denizli Cement Factory of clay occurences around Kaklık (Denizli). Ankara, VII. Ulusal Kil Sempozyumu, 27-3 Eylül1995, 13 s.. Özpınar, Y., & Hançer, M., 2a: Geological, petrographical and petrochemical ınvestigation of around Gürleyik (Denizli) clay deposits, Denizli, PAÜ, AR-GE Project, 36 pp, (Unpublished). Özpınar, Y., & Hançer, M., 2b: Geological and petrographical investigation of around Malıdağı-Katrançukuru (Denizli- Kaklık), Denizli PAÜ., AR-GE Project, 124 pp, (Unpublished). Özpınar, Y., & Hançer, M., 2c: Geological, petrographical, petrochemical investigation of the clay deposits of the Belevi-Yokuşbaşı-Kaklık-Kocabaş- Gürleyik (Denizli) and its surrounding area and usability as raw material for cement, Denizli, PAÜ AR-GE Project 177pp (Unpublished). Sözbilir, H., 1994: Stratigtaphy and sedimentation environments of the Mesozoic and Tertiary deposits of around Kaklık (NW Denizli), Isparta, Turkey, VII. Müh. Haftası Sempozyumu, Abstracts, 3. Sun, R.S., 199: Lignite possibilities and geology of the area between the Denizli and Uşak regions, Ankara, Mineral Research and Exploration, report no 9985, (Unpublished). Şimşek, Ş., 1982: Geology and geothermal energy springs of Denizli-Sarayköy- Buldan area, Istanbul University Bulletin, 3(1,2), 145-162. Taner, G., 1973: Paleontologic and stratigraphic investigation of Denizli Neogene, MTA Bulletin, Ankara, 82, 89-126. Taner, G., 1974: Paleontologic and stratigraphic investigation of Denizli Neogene, MTA Bulletin, Ankara, 83, 145-177.