ŞİRKET DEĞERİNİN TESPİTİ ve ORTAK için ÖNEMİ Prof. Dr. Orhan ÇELİK
İçerik Şirket değeri nedir? Şirket değeri kim için ve ne için tespit edilir? Değerin yönetime katkısı nedir?
Ölçülemeyen hiçbir şey yönetilemez Şirket değeri, sadece, şirket faaliyetleri sonucunda ulaşılan sonuç değildir. Aynı zamanda yönetilmesi gereken bir değişkendir.
Şirket değeri nedir? Finansal ve reel tüm varlıkların bir değeri vardır. Şirket de bir varlıktır. Şirketin değeri, faaliyetini sürdüren bir teşebbüs olarak, ortak/sahipler için ifade ettiği nakit karşılığıdır. Bu değer gerçek değerdir.
Kim ve ne için değer? (şirket değerine geleneksel yaklaşım) Bir şirketin değeri, ancak ve ancak alım satım sonucunda bir fiyat oluştuğunda gerçek değer olarak ifade edilir. Şirket alınıp satılmadığı sürece tespit edilen değerler gerçek değerin ne olacağını (veya ne olması gerektiğini) tahmin etmeye yöneliktir. Bu açıdan şirket değerinin ne amaçla ve kim için tespit edildiği son derece önemlidir.
Şirket değeri kavramına geleneksel açıdan bakıldığında, şirket değeri şirketlerin satılması, bir şirketle birleşme ve devralma görüşmelerinin yürütülmesi, halka açılma gibi aşamalarda bilinmesi gereken bir değişken olarak görülür.
Kim ve ne için değer? (şirket değerine modern yaklaşım) Şirket yönetilirken önemli kararlar verilir. Bu kararların bazıları stratejik kararlardır. Şirketin verdiği stratejik kararların değere etkisi ne olacaktır? Modern yaklaşım şirket değerinin yönetilmesi gereken bir değişken olarak kabul edilmesine dayanır.
Stratejik kararlar Önemli yatırım kararları, yeniden yapılanma kararı, ortaklık yapısını değiştirme kararı, önemli tutarlarda kredi kullanımı kararı, yatırım fonları ile ortaklık kararları gibi kararlar bu kapsamda değerlendirilmelidir.
Bu ve buna benzer kararların şirket değerine uzun dönemli etkisi olumlu olmalıdır.
Şirketler, sahip/ortaklarına şirkete yatırdıkları nakit için şimdi ve gelecekte daha fazla nakit sunmak için değer üretmelidir.
Muhasebe karı mı şirket değeri mi? Bazen muhasebe karının şirket değeri ile aynı olduğunu söyleyen uzmanlarla karşılaşmak mümkündür. Muhasebe karı şirket değeri ile bazen ilişkili olabilir ancak muhasebe karı hiçbir zaman şirketin değer üretme hikayesini tam olarak açıklayamaz.
Değer odaklı yönetim Kısa vadede karı maksimize etmeye odaklanmak ile uzun vadede değeri maksimize etmeye odaklanmak şirket yönetiminin işinin bir parçasıdır. Bu dengenin doğru kurulması gerekir? Nasıl?
Ne çok kısa vadeli ne de çok uzun vadeli bakış açısı olacak Bunun için şirketin ekonomik yapısının çok iyi bilinmesi, araştırılması ve anlanması gerekir.
Değer odaklı yönetim çerçevesinde kararlar almak bazen kalabalıktan farklı düşünmeyi veya kalabalıkla ters düşmeyi gerektirir
Kısa vadeye karşı uzun vade Uzun vadeli olarak değere odaklanmak yöneticiler için zor bir iştir. Yöneticilerin kararlarının uzun vadeli etkilerinin ölçülmesi, şirket sahipleri ile yöneticilerin farklı kişiler olması durumunda daha bir zor olur. Çünkü yöneticiler bu kadar uzun beklemek istemez. Ama ortak/sahipler için olması gerekendir.
Değer odaklı yönetim sayesinde şirketin güçlü ve zayıf yanları (veya değer üretmeye/değer kaybetmeye duyarlı değişkenleri) belirlemesini de sağlar.
Değerleme yöntemleri Şirketin değerinin tespiti biribirinden farklı yöntemlerle yapılabilir. Önemli olan şirket için en uygun yöntemin belirlenmesidir. En yaygın kullanılan yöntem indirgenmiş nakit akışları yöntemidir.
Şirket değeri temelde üç sürücüsü vardır: - Gelir artışhızı (büyüme) - Yatırılan sermayenin getirisi (ROIC) - Nakit akışları Değerleme yöntemleri ve değer odaklı yönetim bu üç değişkeni yönetmeyi gerektirir.
Maddi olmayan varlıkların değeri? Şirket değeri kadar bazı özellikli varlıkların değerinin tespit edilmesi de son derece önemlidir. Değerinin tespitinin önemli olduğu bu tür varlıkların en belirginleri maddi olmayan varlıklardır. Marka, tasarım, patent gibi maddi olmayan varlıkları değerinin tespit edilmesinin de düşünülmesi gerekir.
Sonuç Şirketlerde bazen sadece ayakta kalmak başarı olarak tanımlanır. Ama asıl olan şirketlerin nadiren karşılaştığı büyüme potansiyelini yakalamaktır. Bu şirketle ilgili tüm kesimleri için daha iyi olandır.